"VITA VIRI NOBILISSIMI AMPLISSIMIQUE IOAN. WOWERI, Serenissimi Holsatiae Principis Consiliariigravissimi, Polyhistoris longe celeberrimi, paucis descripta
IOANNES WOWERIUS natus est Hamburgi honestis Parentibus VI. Eidus Martii Anno Christi M DC LXXIV. Puer prima literarum stipendia in schola patria fecit, quam tunc magnâ cum laude Vir eruitissimus WERNERUS ROLEVINCIUS moderabatur. Annum agens XIIX. a patre Leydam ablegatur, ubi quinque solidos annos permansit., sectatus amoena literarum. et antiquitatis studia. Coluit ibi coniunctionem gratiae cum Clementissimis Viris IANO GRUTERO I. C. DOUSIS, VULCANIO, MERULA, HEINSIO, MEURSIO, SCRIVERIO, BLLENBURGIO, et quem pimo locon nominare debui, magno SCALIGERO, cui etiam impurissimum scriptorem purissimae latinitatis dedicavit. Inde in Galliam profectus familiariter innotuit Viris summis CLAUDIO. PUTEANO, FRANCISCO PYTHAEO, IACOBO BONGARSIO, PETRO. DANIELI, ISAACO. CASAUBONO, DOMINICO BAUDIO, THEODORO MARCILIO, et admodum reverendo viro GUITTARDO RATAEO, Episcopo Mompeliensi, cui Sidonium. Apollinarem inscripsit. Postea iter in Italiam capessit, illicque biennium exegit, propter excellentis ingeniii dotes principibus, Cardinalibus, et Rotae auditoribus admodum carus et aestimatus, quorum operâ etiam saepe numero ad ipsum Pontificem romanum aditus ei patuit, qui benigne hominem amplexus est, honestoque stipendio alere voluit: cuius preces praetextu adversae valetudinis blandâ aversatione sapienter repulit. Ex longa peregrinatione domum redux ea studia, quae iuvenis tractaverat, studiose recoluit, publicavitque Minutium Felicem, Firmicum, Panegyricum ad Regem Daniae, Apuleium , Notas Epidicticas in Tertullianum librum de Umbra et Poly. mathiam opus operosissimum, et quo ad eruderandum animum ab inscitiae vepretis a multisretro annis nullum prodiit utilius. Non longo post intervallo a generoso Comite Frisiae ENNONE ad Munus consiliarii honeste evocatur; cuius nomine quoque pro pacificatione Embdana, hagam Comitis legationem suscepit. Deinde propter crebras eruptiones Embdensium cum iunioribus Comitibus in Holsatiam ad illustrissimum Principem IOHANNEM ADOLPHUM mittitur, quem unico congressu, suadelâ suâ et doctissimis moribus ita totum cepit, ut antequam ab illo discederet, se valedicturum Comiti Embdano, et ipsi operam daturum sub iuramento compulsus fuerit promittere. Ornatur igitur a praedicto Principe titulo consiliarii, nihilque magni momenti geritur, cui non sagax ille et prudens temporum observator, adhiberetur. Meruit etiam hâc suâ diligentiâ praefecturam arcis Gottorpianae (splendidae imprimis dignitatis ista est administratio, nec ni si nobilissimis Holsatiae datur) quam cum laudabiliter pertres annos administrasset, incidit in morbum lenrum ac gravem, qui eum quottidie erogavit, et sensim contabefecit. Sentiens igitur sibi adesse fatalem et suam horam, accersiri iussit sacerdotem, factiaque rite exomologesi, et sacro viatico suscepto, placide et leniter exspiravit. Anno Christi M DC CXII. III. Kal. Aprilis, aetaris suae XXXIIX. non sine illustrissimi Principis sui desiderio, cuius iussu Sleswigae in templo maionri honorificentissime tumulatus est. Ipsius monumento ipse voluit ut haec saltem verba inscriberentur:
HIC. SITA. SUNT. OSSA. IOANNIS. WOWERI
Ad Virum inclutum, IOANNEM WOWERIUM.
MArte, WOWERI, cadentem te Minerva arcto sinu
Ex cipit, novemque Musae mollibus dein tegunt
Faxscis, charisque melle Gnydio os rude imbuit:
Hic erit nobis alumnus singularis, hic erit
Mysta rarus, quique centum praestet unicus vices.
Sic Athena, Gratiaeque, sic Monetae pignora
Ominabantur, recenti plus quam onustae gaudio.
Et quidem huic et hisfuisti deditus tenerrime
Per decem decemque brumas. Verum ut inquies Honos
Visus est aplam tibi, utque visa Maiestas palam est;
Gemmeo splendore captus et pompa aurea,
Deseris rupem gemellam, deseris fantes Equi,
Despicisque cum Cleanthe lene Chrysippilatus.
Ergo te Aula multa honorat, multa adorat, ac sui
Histrionicam favoris explicat larvam, haud minus
Sic tamen statae iuventae floremasculo interis;
Teque nulla honorat Aula, nulla adorat amplius:
Sola WOWERI, Tonantis gnata, solae Hiantiae
Virgines, solae cliente Cypridos, te haud deserunt
Mortuum; sui ast amoris, ast honoris pristini
Testimonium inclitum Hebes collocarunt atriis;
Heic ubi inter Eruditos lucefulg ebis bona,
Quam diu exercebit Aula pristinam histrionicam.
IANUS GRUTERUS IC. et Profess. Heidelberg.
EPITAPHIUM
Francisco Macedo anche conosciuto come Francesco da S. Augustino (sotto questa titolatura compare una sua lettera all'Aprosio) fu teologo dell'Ordine dei Minori Conventuali nato a Coimbra, Portogallo nel 1596.
Clarus IOANNES WOWERUS conditus urna hac
Ingenii claris doctibus ecce iacet.
Et qui illustris IOANNIS consultor ADOLPHI
PRINCIPIS eloquia, consilioque fuit.
Cuius in illius Scriptis monumenta supersunt
Viva, cui debent mundus et aula decus
I. ARCERIUS.
SCRIPTA
C. Sidonii apollinaris Opera cum notis: Paris. 1598. et Hanoviae 1617. in 8.
Petronius Arbiter cum notis: ibid. in 8. 1629. et Helenop. 1610. in 8.
Notae Epidicticae in Q. Septimi Tertulliani Opera. Francof. 1603. 1612. in 8.
Iulius Firmicus de errore profanarum Religionum, cum notis: ibid. 1603. in 8.
De Polymathia tractatio: Hamburgi 1604. in 4. Lips 1665. in 8. conf. de hocce scripto celeberrimos Viros, Thomasium, de Plagio literario §. 593. 594. et Placcium in Catalogo Pseudonymorum §. 893.
Apuleii Opera emendata et aucta: Francof. 1605. in 12.
De cognitione veterum novi orbis: ibidem in 8.
Dies aestiva, sive de Umbra paegnion: Francof. 1610. in 8. Oxon 1636. in 12.
Panegyricus Christiano IV. Daniae Regi dictus cum Maiestati eius Senatus Populusque Hamburgensis Homagium praestaret: Hamb 1613. in 8.
Syntagma de Graeca et. Latina bibliorum interpretatione, edente Geverh. Elmenhorstio: ibid. 1618. in 8. et una cum Briani Waltonis dissertatione de linguis Orientalibus: Oaventriae 1658. in 12.
Epistolarum. Centuriae. duae: Hamb 1619. in 8.
Marci Minutii Felicis Octavius, Caecilius Cyprianus de Idolorum Vanitare, et Iulius Firmicus de profana ac vera Religione, cum notis: Lugd. Bat. 1645 in 12".
In effetti dapprima entrò nell'Ordine dei Gesuiti (1610) che tuttavia abbandonò nel 1638 per prendere l'abito francescano che a sua volta lasciò per entrare a far parte dei Francescani Scalzi nel 1648.
Dopo aver sostenuto in Portogallo la Casata di Braganza fu convocato a Roma da papa Alessandro VII per insegnare teologia alla Sapienza: contestualmente venne fatto consultore dell'Inquisizione.
A Venezia nel 1667, durante la settimana che cominciò il 26 settembre, tenne una pubblica disputa su quasi ogni ramo di conoscenza umana, particolarmente la bibbia, la teologia, la patrologia, la storia, la legge, la letteratura e la poesia. In dettaglio si soffermò con rigore sulla salvaguardia del più puro cattolicesimo e chiamò questo suo intervento Leonis Marci rugitus litterarii.
Nonostante il carattere irruente e permaloso ( che lo portò ad una polemica