Liber octavus
CJ.8.1.0. De interdictis.
CJ.8.2.0. Quorum bonorum.
CJ.8.3.0. Quod legatorum.
CJ.8.4.0. Unde vi.
CJ.8.5.0. Si per vim vel alio modo absentis perturbata sit possessio.
CJ.8.6.0. Uti possidetis.
CJ.8.7.0. De tabulis exhibendis.
CJ.8.8.0. De liberis exhibendis seu de ducendis et de homine libero exhibendo.
CJ.8.9.0. De precario et de salviano interdicto.
CJ.8.10.0. De aedificiis privatis.
CJ.8.11.0. De operibus publicis.
CJ.8.12.0. De ratiociniis operum publicorum et de patribus civitatum.
CJ.8.13.0. De pignoribus.
CJ.8.14.0. In quibus causis pignus tacite contrahitur.
CJ.8.15.0. Si aliena res pignori data sit.
CJ.8.16.0. Quae res pignori obligari possunt vel non et qualiter pignus contrahatur.
CJ.8.17.0. Qui potiores in pignore habeantur.
CJ.8.18.0. De his qui in priorum creditorum locum succedunt.
CJ.8.19.0. Si antiquior creditor pignus vendiderit.
CJ.8.20.0. Si communis res pignorata sit.
CJ.8.21.0. De praetorio pignore et ut in actionibus etiam debitorum missio praetorii pignoris procedat.
CJ.8.22.0. Si in in causa iudicati pignus captum sit.
CJ.8.23.0. Si pignus pignori datum sit. CJ.8.24.0. De partu pignoris et omni causa.
CJ.8.25.0. De remissione pignoris.
CJ.8.26.0. Etiam ob chirographariam pecuniam pignus teneri.
CJ.8.27.0. De distractione pignorum.
CJ.8.28.0. Debitorem venditionem pignorum impedire non posse.
CJ.8.29.0. Si vendito pignore agatur.
CJ.8.30.0. De luitione pignoris.
CJ.8.31.0. Si unus ex pluribus heredibus creditoris vel debitoris partem suam debiti solverit vel acceperit.
CJ.8.32.0. Si pignoris conventionem numeratio secuta non sit.
CJ.8.33.0. De iure dominii impetrando.
CJ.8.34.0. De pactis pignorum et de commissoria lege in pignoribus rescindenda.
CJ.8.35.0. De exceptionibus sive praescriptionibus.
CJ.8.36.0. De litigiosis.
CJ.8.37.0. De contrahenda et committenda stipulatione.
CJ.8.38.0. De inutilibus stipulationibus.
CJ.8.39.0. De duobus reis stipulandi et duobus reis promittendi.
CJ.8.40.0. De fideiussoribus et mandatoribus.
CJ.8.41.0. De novationibus et delegationibus.
CJ.8.42.0. De solutionibus et liberationibus.
CJ.8.43.0. De acceptilationibus.
CJ.8.44.0. De evictionibus.
CJ.8.45.0. Creditorem evictionem non debere.
CJ.8.46.0. De patria potestate.
CJ.8.47.0. De adoptionibus.
CJ.8.48.0. De emancipationibus liberorum.
CJ.8.49.0. De ingratis liberis.
CJ.8.50.0. De postliminio et de redemptis ab hostibus.
CJ.8.51.0. De infantibus expositis liberis et servis et de his qui sanguinolentos emptos vel nutriendos acceperunt.
CJ.8.52.0. Quae sit longa consuetudo.
CJ.8.53.0. De donationibus.
CJ.8.54.0. De donationibus quae sub modo vel condicione vel ex certo tempore conficiuntur.
CJ.8.55.0. De revocandis donationibus.
CJ.8.56.0. De mortis causa donationibus.
CJ.8.57.0. De infirmandis poenis caelibatus et orbitatis et decimariis sublatis.
CJ.8.58.0. De iure liberorum.

CJ.8.1.0. De interdictis.
CJ.8.1.1: Imperator Alexander Severus Cum proponas radicibus arborum in vicina agathangeli area positis crescentibus fundamentis domus tuae periculum adferri, praeses ad exemplum interdictorum, quae in albo proposita habet: " si arbor in alienas aedes impendebit", item: " si arbor in alienum agrum impendebit", quibus ostenditur ne per arboris quidem occasionem vicino nocere oportere, rem ad suam aequitatem rediget. * alex. a. apro evocato. * [a 224 pp. vii k. april. iuliano et crispino conss.] CJ.8.1.2: Imperatores valer., gallien. Praeses provinciae in eum, qui eiusdem provinciae non est, nec ex interdicto potest cognoscere. * valer. et gallien. aa. messiae. * [a 260 pp. vii k. mai. saeculare et donato conss.]
CJ.8.1.3: Imperatores Diocletianus, Maximianus Incerti iuris non est orta proprietatis et possessionis lite prius possessionis decidi oportere quaestionem competentibus actionibus, ut ex hoc ordine facto de dominii disceptatione probationes ab eo qui de possessione victus est exigantur. interdicta autem licet in extraordinariis iudiciis proprie locum non habent, tamen ad exemplum eorum res agitur. * diocl. et maxim. aa. et cc. pompeiano. * [a 293 subscripta v k. ian. sirmi aa. conss.]
CJ.8.1.4: Imperatores Arcadius, Honorius Si quis quodlibet interdictum efflagitet, ruptis veteribus ambagibus inter ipsa cognitionum auspicia rationem exprimere ac suas adlegationes iubeatur proponere. * arcad. et honor. aa. aemiliano pu. * [a 406 d. xiii k. aug. constantinopoli arcadio a. vi et probo conss.]
CJ.8.2.0. Quorum bonorum.
CJ.8.2.1: Imperatores Severus, Antoninus Hereditatem eius, quem patrem tuum fuisse dicis, petiturus iudicibus qui super ea re cognituri erunt de fide intentionis adlega. quamvis enim bonorum possessionem ut praeteritus agnovisti, tamen interdicto quorum bonorum non aliter possessor constitui poteris, quam si te defuncti filium esse et ad hereditatem vel bonorum possessionem admissum probaveris. * sev. et ant. aa. .To. * [a 197 pp. viii k. ian. laterano et rufino conss.]
CJ.8.2.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si ex edicto sororis patruelis intestato sine liberis defunctae recte petita bonorum possessione quaesisti successionem ac negotium integrum est, quae cum moreretur eius fuerunt, secundum edicti quorum bonorum tenorem ab his, qui pro herede vel pro possessore possident dolove malo fecerint, quo magis desierint possidere, tibi rector provinciae restitui efficiet. * diocl. et maxim. aa. et cc. marco. * [a 294 s. vi k. april. cc. conss.]
CJ.8.2.3pr.: Imperatores Arcadius, Honorius Constat virum a bonis intestate uxoris superstitibus consanguineis esse extraneum, cum prudentium omnium responsa et lex ipsa naturae successores eos faciat. * arcad. et honor. aa. petronio vic. * [a 395 d. vi k. aug. mediolani olybrio et probino conss.]
CJ.8.2.3.1: Imperatores Arcadius, Honorius Ergo iubemus, ut omnibus frustrationibus amputatis per interdictum quorum bonorum in petitorem corpora transferantur, secundaria actione proprietatis non exclusa. [a 395 d. vi k. aug. mediolani olybrio et probino conss.]
CJ.8.3.0. Quod legatorum.
CJ.8.3.1pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Heredi scripto satis idonec lege falcidia, si exhausta legatis successio probetur, per quartae retentionem prospectum est. * diocl. et maxim. aa. et cc. latinae. * [a 293 d. xvi k. ian. aa. conss.]
CJ.8.3.1.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Unde si legatarius vel fideicommissarius non consentiente patre tuo, quem adseveras testatori successisse et bonorum possessionem accepisse, relicta sibi legata vel fideicommissa detinuit, secundum sententiam interdicti, quod adversus legatarios scriptis heredibus propositum est, oblata satisdatione, quam praestari oportet, in possessione constitui, ut ita retentione competenti utaris, experiri potes. [a 293 d. xvi k. ian. aa. conss.]
CJ.8.4.0. Unde vi.
CJ.8.4.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Recte possidenti ad defendendam possessionem, quam sine vitio tenebat, inculpatae tutelae moderatione illatam vim propulsare licet. * diocl. et maxim. aa. et cc. theodoro. * [a 290 pp. xv k. dec. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.8.4.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus Vi pulsos restituendos esse interdicti exemplo, si necdum annus excessit, certissimi iuris est, et heredes teneri in tantum, quantum ad eos pervenit. * diocl. et maxim. aa. et cc. alexandro. * [a 293 s. aa. conss.]
CJ.8.4.3: Imperatores Diocletianus, Maximianus Auctoritatem vobis rescripti nostri tenendae possessionis, quam vos per violentiam adeptas profitemini, commodari nimis improbe postulatis. * diocl. et maxim. aa. et cc. ulpiae et proclinae. * [a 294 s. viii id. april. cc. conss.]
CJ.8.4.4: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si de possessione vi deiectus es, eum et legis iuliae vis privatae reum postulare et ad instar interdicti unde vi convenire potes, quo reum causam omnem praestare, in qua fructus etiam, quos vetus possessor percipere potuit, non quos praedo percepit, venire non ambigitur. * diocl. et maxim. aa. et cc. hygino. * [a 294 s. iiii id. april. sirmi cc. conss.]
CJ.8.4.5: Imperator Constantinus Invasor locorum poena teneatur legitima, si tamen vi loca eundem invasisse constiterit. nam si per errorem aut incuriam domini loca ab aliis possessa sunt, sine poena possessio restitui debet. * constant. a. ad tertullianum. * [a 330 d. vi k. mart. gallicano et symmacho conss.]
CJ.8.4.6pr.: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Meminerint cuncti, sive vulgato rescripto mansuetudinis nostrae sive sententia cuiuslibet iudicis utantur in causis, conveniendos dominos locorum esse aut, si forte defuerint, actores eorum ad insinuandas sententias procuratoresque quaerendos, ne inde iniuriarum nascatur occasio, unde iura nascuntur. quod si praecepta nostra implere neglexerint, omni negotio, de quo iurgare coeperant, privabuntur. * grat. valentin. et theodos. aaa. pancratio pu. * [a 382 d. prid. non. april. antonio et syagrio conss.]
CJ.8.4.6.1: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Sin autem habito plerumque colludio curatores vel tutores minorum his rem debitam ea occasione pervadant, ut pupillis vel adultis iurgandi copia et fructus adimatur, his eatenus subvenimus, ut eosdem non atterat damno culpa temeritatis alienae, sed ilico quidem possessio ei a quo est ablata reddatur, curatores autem vel tutores aeterna deportatione punitos bonorum quoque publicatio persequatur. [a 382 d. prid. non. april. antonio et syagrio conss.]
CJ.8.4.7: Imperatores Valentinianus, Theodosius, Arcadius Si quis in tantam furoris pervenit audaciam, ut possessionem rerum apud fiscum vel apud homines quoslibet constitutarum ante eventum iudicialis arbitrii violenter invaserit, dominus quidem constitutus possessionem quam abstulit restituat possessori et dominium eiusdem rei amittat: sin vero alienarum rerum possessionem invasit, non solum eam possidentibus reddat, verum etiam aestimationem earundem rerum restituere compellatur. * valentin. theodos. et arcad. aaa. ad messianum com. rer. privat.* [a 389 d. xvii k. iul. treviris timasio et promoto conss.]
CJ.8.4.8: Imperatores Arcadius, Honorius Momentariae possessionis interdictum, quod non semper ad vim publicam pertinet vel privatam, mox audiri, interdum etiam sine inscriptione, meretur. * arcad. et honor. aa. pasiphilo. * [a 395 d. viii k. ian. mediolani olybrio et probino conss.]
CJ.8.4.9: Imperator Zeno Si quando vis iudicio fuerit patefacta, dein super rebus abreptis vel invasis vel damno tempore impetus quaestio proponatur, si non potuerit qui vim sustinuit quae perdidit singula comprobare, taxatione ab iudice facta pro personarum atque negotii qualitate, sacramento aestimationem rerum quas perdidit manifestet nec ei liceat ultra taxationem ab iudice factam iurare: et quod huiusmodi iureiurando dato fuerit declaratum, iudicem condemnare oportet. * zeno a. sebastiano pp. * [a 477 d. id. dec. constantinopoli post consulatum armati vc.]
CJ.8.4.10pr.: Imperator Zeno Non ab re est, quemadmodum possessionis alienae invasores tam vetus quam praesens sacra constitutio censuit puniendos, nec conductoribus et possessionis alienae detentoribus impune procedere, si locatoribus forte vel possessionem rerum suarum, quam apud alios precario modo esse concesserant, recuperare secundum leges volentibus, cum nulla sibimet cognita legibus adlegatio competeret, duxerint resistendum, et non protinus, id est non expectato iudiciorum ordine, alienam possessionem recte eam recuperantibus cedere patiantur. * zeno a. sebastiano pp. * [a 484 d. v k. april. constantinopoli theodorico cons.]
CJ.8.4.10.1: Imperator Zeno Eos namque iubemus pro tanta suae iniquitatis impudentia, si cognitionis iudiciariae eventu fuerint condemnati, rei, cuius possessionem sponte restituere usque ad definitivam sententiam minime passi sunt, aestimationem victrici parti una cum ipsa re praebere compelli. [a 484 d. v k. april. constantinopoli theodorico cons.]
CJ.8.4.11pr.: Imperator Justinianus Cum quaerebatur inter illyricianam advocationem, quid fieri oporteret propter eos, qui vacuam possessionem absentium sine iudiciali sententia detinuerunt, quia veteres leges nec unde vi interdictum nec quod vi aut clam vel aliam quandam actionem ad recipiendam talem possessionem definiebant, violentia in ablatam possessionem minime praecedente, nisi domino tantummodo in rem actionem exercere permittentes: nos non concedentes aliquem alienas res vel possessiones per suam auctoritatem usurpare sancimus talem possessorem ut praedonem intellegi et generali iurisdictione ea teneri, quae pro restituenda possessione contra huiusmodi personas veteribus declarata est legibus. ridiculum etenim est dicere vel audire , quod per ignorantiam alienam rem aliquis quasi propriam occupaverit. * iust. a. iohanni pp. * [a 532 d. xv k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. anno secundo.]
CJ.8.4.11.1: Imperator Justinianus Omnes autem scire debent, quod non suum est, hoc ad alios modis omnibus pertinere, cum talis dispositio in furti actione iam dudum veteribus legibus definita est dicentibus: si quis alienam rem adversus domini voluntatem attigerit, furti actione tenetur. [a 532 d. xv k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. anno secundo.]
CJ.8.4.11.2: Imperator Justinianus His videlicet, quae super recipienda possessione a nobis disposita sunt, locum habentibus, si non ex die, ex quo possessio detenta est, triginta annorum excesserunt curricula. [a 532 d. xv k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. anno secundo.]
CJ.8.5.0. Si per vim vel alio modo absentis perturbata sit possessio.
CJ.8.5.1pr.: Imperator Constantinus Iudices absentium, qui cuiuslibet rei possessione privati sunt, suscipiant in iure personam et auctoritatis suae formidabile ministerium obiciant atque ita tueantur absentes, ut id solum diligenter inquirant, an eius, qui quolibet modo peregrinatur, possessio ablata est, quam propinquus vel parens vel proximus vel amicus vel colonus vel libertus seu servus quolibet titulo retinebat, nec eos, qui deiecti sunt absentium nomine possidentes, quia minime ipsis dictio causae mandata sit, ab experiunda re secludant, nec, si servi sint, eorum reiciant in iure personas, quia huiusmodi condicionis hominibus causas orare fas non sit: sed post elapsa quoque spatia recuperandae possessionis legibus praestituta litigium eis inferentibus largiri convenit, ut eos momentariae perinde possessioni sine ulla cunctatione restituant, ac si reversus dominus litigasset. * const. a. severo. * [a 326 d. x k. nov. mediolani constantino a. vii et constantio c. con ss.]
CJ.8.5.1.1: Imperator Constantinus Cui tamen quolibet tempore reverso actionem recuperandae possessionis indulgemus , quia fieri potest, ut restitutio propter servulos infideles vel neglegentes propinquos vel parentes vel proximos vel amicos et colonos vel libertos interea differatur. absentibus enim officere non debet tempus emensum, quod recuperandae possessioni legibus praestitutum est, sed reformato statu, qui per iniuriam sublatus est, omnia quae supererunt ad disceptationem litigii immutilata permaneant: iudicio servato iustis legitimisque personis, cum valde sufficiat possessionem tenentibus absentium nomine contra praesentium violentiam subveniri. [a 326 d. x k. nov. mediolani constantino a. vii et constantio c. conss.]
CJ.8.5.2: Imperatores Arcadius, Honorius Nec imperiale responsum, quod supplicatio litigatoris obtinuit, nec interlocutio cognitoris ex quacumque parte innovare possessionis statum eo qui rem tenet absente permittitur, quia negotiorum merita partium adsertione panduntur. * arcad. et honor. aa. petronio vic. hispaniarum. * [a 397 d. xv k. ian. mediolano caesario et attico conss.]
CJ.8.6.0. Uti possidetis.
CJ.8.6.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Uti possidetis fundum de quo agitur, cum ab altero nec vi nec clam nec precario possidetis, rector provinciae vim fieri prohibebit ac satisdationis vel transferendae possessionis edicti perpetui forma servata de proprietate cognoscet. * diocl. et maxim. aa. et cc. cyrillo. * [a 294 subscripta iii id. oct. nicomediae cc. conss.]
CJ.8.7.0. De tabulis exhibendis.
CJ.8.7.1: Imperatores valer., gallien. Si in potestate patris fuerunt impuberes filii et vos eis estis substituti atque ita ad vos intra pubertatem illis decedentibus coepit hereditas pertinere, de exhibendis testamenti tabulis interdicto uti potestis. * valer. et gallien. aa. germano. * [a 260 pp. vii k. mai. saeculari et donato conss.]
CJ.8.8.0. De liberis exhibendis seu de ducendis et de homine libero exhibendo.
CJ.8.8.1: Imperator Antoninus Si, ut proponis, cum tua e potestatis esses, super rebus matris obtinuisti, potes eos qui tibi condemnati sunt convenire. quod si extitit, qui te filium et in sua potestate esse contendit, interdicto in eam rem proposito de fide intentionis eius quaeretur. * ant. a. iustino. * [a 212 pp. vi id. april. duobus aspris conss.]
CJ.8.8.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus Adi praesidem provinciae ac postula filios tuos exhiberi. * diocl. et maxim. aa. et cc. cyrillae. * [a 293 subscripta v id. april. byzantii aa. conss.]
CJ.8.8.3: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si ad instar interdicti de exhibenda filia philippi eum conveniendum putaveris, rector aditus provinciae suam vobis accomodabit notionem. * diocl. et maxim. aa. et cc. euodiae. * [a 293 s. xii k. dec. nicomediae aa. conss.]
CJ.8.9.0. De precario et de salviano interdicto.
CJ.8.9.1: Imperator Gordianus Si te non remittente pignus debitor tuus ea quae tibi obnoxia sunt venumdedit, integrum tibi ius est ea persequi, non interdicto salviano ( id enim tantummodo adversus conductorem debitoremve competit), sed serviana actione vel quae ad exemplum eius instituitur utilis adversus emptorem exercenda. * gord. a. aristoni. * [a 238 pp. vi id. sept. pio et pontiano conss.]
CJ.8.9.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus Habitantis precario heredes ad restituendum habitaculum teneri contra eos interdicto proposito manifeste declaratur. * diocl. et maxim. aa. et cc. fabricio. * [a 293 s. k. dec. sirmi aa. conss.]
CJ.8.10.0. De aedificiis privatis.
CJ.8.10.1: Imperatores Antoninus, verus Et balneum, ut desideras, instruere et aedificium ei superponere potes, observata tamen forma, qua ceteri super balnea aedificare permittuntur, id est ut concamaratis superinstruas et ipsa concameres nec modum usitatum altitudinis excedas. * ant. et verus aa. tauro. * [a xxx pp. sine die et consule.]
CJ.8.10.2: Imperator Alexander Severus Negotiandi causa aedificia demoliri et marmora detrahere edicto divi vespasiani et senatus consulto vetitum est. ceterum de alia domo in aliam transferre quaedam licere exceptum est: sed nec dominis ita transferre licet, ut integris aedificiis depositis publicus deformetur adspectus. * alex. a. diogeni. * [a 222 pp. xi k. ian. alexandro a. cons.]
CJ.8.10.3: Imperator Alexander Severus An in totum ex ruina domus licuerit non eandem faciem in civitate restituere, sed in hortum convertere, et an hoc consensu tunc magistratuum non prohibentium, item vicinorum factum sit, praeses, probatis his quae in oppido frequenter in eodem genere controversiarum servata sunt, causa cognita statuet. * alex. a. apro evocato. * [a 224 pp. vii k. april. iuliano et crispino conss.]
CJ.8.10.4: Imperator Philippus Si, ut proponis, socius aedificii ad refectionem eius sumptus conferre detractat , non necessarie extra ordinem tibi subveniri desideras. etenim si solus aedificaveris nec intra quattuor mensuum tempora cum centesimis nummus pro portione socii erogatus restitutus fuerit vel, quominus id fieret, per socium id stetisse constiterit, ius dominii pro solido vindicare vel obtinere iuxta placitum antiquitus poteris. * philipp. a. et philipp. c. victori. * [a 245 pp. iiii k. april. philippo a. et titiano conss.]
CJ.8.10.5: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si is, contra quem precem fundis, sciens prudensque soli partem ad te petinere, non quasi socius vel collega communis operis sollicitudine solidam balneorum extructionem ea mente, ut sumptus pro portione tua reciperet, adgressus est, sed totius loci dominium usurpare et collapsum balneum refabricare enisus est, cum aedificia quae alieno loco imponuntur solo cedant nec impensae his qui improbe id fecerint restitui debeant, antiquato divi hadriani edicto praeses provinciae memor iuris publici in dirimenda disceptatione legum placita custodiet. * diocl. et maxim. aa. octavio. * [a 290 pp. vi non. oct. ipsis iiii etiii aa. conss.]
CJ.8.10.6pr.: Imperator Constantinus Si quis post hanc legem civitate spoliata ornatum, hoc est marmora vel columnas, ad rura transtulerit, privetur ea possessione, quam ita ornaverit. * const. a. helpidio agenti vicem pp. * [a 321 d. vi k. iun. viminacii crispo ii et constantino ii conss.]
CJ.8.10.6.1: Imperator Constantinus Si quis autem ex alia in aliam civitatem labentium parietum marmora vel columnas de propriis domibus in proprias transferre voluerit, quoniam utrobique( !) haec esse publicum decus est, licenter hoc faciat: data similiter facultate etiam de possessione ornatum huiusmodi ad possessionem aliam transferendi, quamvis per muros vel etiam per mediam civitatem ea transferri necesse sit, ita ut ea solummodo quae illata fuerint civitatibus exportentur. [a 321 d. vi k. iun. viminacii crispo ii et constantino ii conss.]
CJ.8.10.7: Imperator Julianus Nemini columnas vel statuas cuiuscumque materiae ex alia eademque provincia vel auferre liceat vel movere. * iul. a. ad avitianum vic. africae. * [a 362. 363 d. vi k. nov. iuliano a. iiii et sallustio conss.]
CJ.8.10.8pr.: Imperatores Valens, Gratianus, Valentinianus Singularum urbium curiales etiam inviti vel reparare intra civitates quas olim habuerint domus vel ex novo aedificare cogantur, illic semper muniis inservituri et aucturi propriarum frequentiam civitatum. * valens grat. et valentin. aaa. ad modestum pp. * [a 377 d. xiii k. nov. gratiano a. iiii et merobaude conss.]
CJ.8.10.8.1: Imperatores Valens, Gratianus, Valentinianus Possessores vero, qui non erunt curiales, in urbibus, in quibus domus possident, easdem domos dirutas neglectasque reparent, iudiciaria ad conservandum hoc praeceptum auctoritate retinendi. [a 377 d. xiii k. nov. gratiano a. iiii et merobaude conss.]
CJ.8.10.9: Imperatores Arcadius, Honorius, Theodosius Si cui loci proprietas aedificandi iuxta publicas aedes animum dederit, quindecim pedum spatio interiecto inter publica ac privata aedificia ita sibi noverit fabricandum, ut tali intervallo et publicae aedes a periculo vindicentur et privatus aedificator velut perperam fabricato loco destructionis futurae quandoque non timeat detrimentum. * arcad. honor. et theodos. aaa. aemiliano pu. * [a 406 d. xi k. nov. constantinopoli arcadio vi et probo conss.]
CJ.8.10.10: Imperatores Honorius, Theodosius Per provincias mesopotamiam osroenam euphratensem syriam secundam phoenicen libanensem ciliciam secundam utramque armeniam utramque cappadociam pontum polemoniacum atque hellenopontum, ubi magis hoc desideratur, ceterasque provincias cunctis volentibus permittatur murali ambitu fundos proprios seu loca sui dominii constituta vallare. * honor. et theodos. aa. monaxio pp. * [a 420 d. iii non. mai. constantinopoli theodosio a. viiii et constantio iii conss.]
CJ.8.10.11pr.: Imperatores Honorius, Theodosius Maeniana, quae graece ezwstas appellant, sive olim constructa sive in posterum in provinciis construenda, nisi spatium inter se per decem pedes liberi aeris habuerint, modis omnibus detruncentur. * honor. et theodos. aa. severino pp. * [a 423 d. iii non. mai. constantinopoli theodosio a. viiii et constantio iii conss.]
CJ.8.10.11.1: Imperatores Honorius, Theodosius In his vero locis, in quibus aedificia privatorum horreis publicis videntur obiecta, obstructione maenianorum quindecim pedum intervalla serventur. [a 423 d. iii non. mai. constantinopoli theodosio a. viiii et constantio iii conss.]
CJ.8.10.11.2: Imperatores Honorius, Theodosius Quem intercapedinis modum aedificaturis quoque proponimus, ita ut, si quis intra definitum spatium, id est decem pedum mensuram, aedificare vel intra quindecim pedum maenianum possidere temptaverit, sciat non solum fabricam demoliendam, sed etiam ipsam domum fisco nostro adscribendam. [a 423 d. iii non. mai. constantinopoli theodosio a. viiii et constantio iii conss.]
CJ.8.10.13: Imperator Justinianus Cum dubitabatur, utrum constitutio zenonis divae memoriae ad adamantium praefectum urbis scripta, quae de servitutibus loquitur, localis est et huic florentissimae urbi dedicata et debent illius quidem iura in hac observari, antiqua vero, quae contraria sunt, locum habere in provinciis: indignum esse nostro tempore putantes aliud ius in hac regia civitate de huiusmodi observari, aliud apud nostros esse provinciales, sancimus eandem constitutionem in omnibus urbibus romani imperii obtinere et secundum eius definitionem omnia procedere et, si quid ius ex ea lege innovatum est a vetere dispositione, et hoc in provinciis a praesidibus earum observari: ceteris videlicet omnibus, quae non per zenonianam legem innovata sunt, sed veteribus legibus comprehensa, in sua firmitate in omni loco manentibus. * iust. a. iohanni pp. * [a 531 d. k. sept. constantinopoli post con sulatum lampadii et orestis vv. cc.]
CJ.8.10.14pr.: Imperator Justinianus De operis novi nuntiatione quandam antiquis ortam fuisse dubitationem nostra cognovit tranquillitas, dicentibus, si quis denuntiationem ad inhibendum opus miserit, non posse eum post annum elapsum, ex quo denuntiatio missa est, iterum aedificationem prohibere. * iust. a. iohanni pp. * [a 532 d. xii k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. anno secundo.]
CJ.8.10.14.1: Imperator Justinianus Quod dupliciter iniquum nobis esse videtur. sive etenim non recte opus prohibuerit, decet non per totum annum hoc impediri, sive recte denuntiatioem emiserit, etiam post annum licentiam habere aedificationem prohibere. [a 532 d. xii k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. anno secundo.]
CJ.8.10.14.2: Imperator Justinianus Talem igitur iniquitatem inhibentes sancimus, si quis denuntiationem emiserit, in hac quidem regia urbe praefectum urbi festinare, in provincia vero rectorem eius, intra trium mensum spatium causam dirimere: sin vero aliquid fuerit quocumque modo ad decisionem ambiguitatis impedimentum, licentiam habere eum, qui aedificationem deproperat, opus de quo agitur efficere, prius fideiussore ab eo dato officio urbicariae praefecturae vel provinciali. ut, si non recte aedificaverit, omne opus, quod post denuntiationem fecerit, suis sumptibus destruet. sic enim et opera non per inanes denuntiationes prohibebuntur et recte denuntiantibus consuletur. [a 532 d. xii k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. anno secundo.]
CJ.8.11.0. De operibus publicis.
CJ.8.11.1: Imperatores Constantinus, constans Plurimi immunitates operum publicorum concessione iudicum adepti sunt: et ideo iubemus in posterum illicitas immunitates nullius esse momenti. * constant. et constans aa. ad catullinum. * [a 338 d. vi k. aug. sirmi urso et polemio conss.]
CJ.8.11.2: Imperatores Constantinus, constans Quae operibus publicis impensa constiterit, accepto ferri oportere cognoscas. * const. et constans aa. ad Marcellinum com. orientis. * [a 349 d. v non. oct. constantinopoli limenio et catullino conss.]
CJ.8.11.4: Imperator Julianus Praetoria iudicum et domos publicas oportet publico iuri atque usui semper vindicari. * iul. a. edicto praef. aegypti. * [a 362 pp. iiii non. dec. antiochiae mamertino et nevitta conss.]
CJ.8.11.5pr.: Imperatores Valentinianus, Valens Intra urbem romam veterem et novam nullus iudicum novum opus informet, quotiens serenitatis nostrae arbitria cessabunt, nisi ex suis pecuniis huiusmodi opus construere voluerit. * valentin. et valens aa. ad symmachum pu. * [a 364 d. viii k. iun. philippis divo ioviano et varroniano conss.]
CJ.8.11.5.1: Imperatores Valentinianus, Valens Ea tamen instaurandi, quae iam deformibus ruinis intercidisse dicuntur, universis licentiam damus. [a 364 d. viii k. iun. philippis divo ioviano et varroniano conss.]
CJ.8.11.6: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Praescriptio temporis iuri publico non debet obsistere, sed nec rescripta quidem. atque ideo diruenda sunt omnia, quae per diversas urbes vel in foro vel in quocumque publico loco contra ornatum et commodum ac decoram faciem civitatis extructa noscuntur. * grat. valentin. et theodos. aaa. ad proculum. * [a 383 d. iii id. iun. constantinopoli merobaude ii et saturnino conss.]
CJ.8.11.7: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Ad portus et aquae ductus et murorum instaurationem sive extructionem omnes certatim facta operarum collatione instare debent neque aliquis ab huiusmodi consortio dignitatis privilegiis excusari. * grat. valentin. et theodos. aaa. cynegio pp. * [a 384 d. xv k. febr. constantinopoli ricomere et clearcho conss.]
CJ.8.11.8: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Omnes, quibus vel cura mandata fuerit operum publicorum vel pecunia ad extructionem solito more credita, usque ad annos quindecim ab opere perfecto cum suis heredibus teneantur obnoxii, ita ut, si quid vitii in aedificatione intra praestitutum tempus provenerit, de eorum patrimonio ( exceptis tamen his casibus, qui sunt fortuiti) reformetur. * grat. valentin. et theodos. aaa. et arcad. a. cynegio pp. * [a 385 d. iii non. febr. constantinopoli arcadio a. et bautone conss.]
CJ.8.11.9pr.: Imperatores Theodosius, Arcadius, Honorius Si quando concessa a nobis licentia fuerit extruendi, id sublimis magnificentia tua sciat esse servandum, ut nulla domus inchoandae publicae fabricae gratia diruatur, nisi usque ad quinquaginta libras argenti pretii aestimatione taxabitur. * theodos. arcad. et honor. aaa. aureliano pu. * [a 393 d. iii k. mart. constantinopoli theodosio a. iii et abundantio conss.]
CJ.8.11.9.1: Imperatores Theodosius, Arcadius, Honorius De aedificiis vero maioris pretii ad nostram scientiam referatur, ut, ubi amplior poscitur quantitas, imperialis extet auctoritas. [a 393 d. iii k. mart. constantinopoli theodosio a. iii et abundantio conss.]
CJ.8.11.10: Imperatores Theodosius, Arcadius, Honorius Si qui iudices perfecto publicis pecuniis operi suum nomen sine nostri numinis mentione scripserint, maiestatis teneantur obnoxii. * theodos. arcad. et honor. aaa. rufino pp. * [a 394 d. iii non. iul. constantinopoli arcadio iii et honorio ii aa. conss.]
CJ.8.11.11: Imperatores Arcadius, Honorius Ne splendidissimae urbes vel oppida vetustate labantur, de reditibus fundorum iuris rei publicae tertiam partem reparationi publicorum moenium et thermarum subustioni deputamus. * arcad. et honor. aa. eusebio com. sacrum larg. * [a 395 d. xi k. iul. mediolani olybrio et probino conss.]
CJ.8.11.12: Imperatores Arcadius, Honorius Omnes provinciarum rectores litteris moneantur, ut sciant ordines atque incolas urbium singularum muros vel novos debere facere vel veteres firmius renovare: scilicet hoc pacto impendiis ordinandis, ut adscriptio currat pro viribus singulorum, deinde adscribantur pro aestimatione futuri operis territoria civium, ne plus poscatur aliquid, quam necessitas imperaverit, neve minus, ne instans impediatur effectus: oportet namque per singula non sterilia iuga certa quaeque distribui, ut par cunctis praebendorum sumptuum necessitas imponatur: nemini excusatione vel alia praesumptione ab huiusmodi immunitate praebenda. * arcad. et honor. aa. caesario pp. * [a 396 d. viiii k. april. arcadio iiii et honorio iii aa. conss.]
CJ.8.11.13pr.: Imperatores Arcadius, Honorius Nemo iudicum in id temeritatis erumpat, ut inconsulta pietate nostra novi aliquid operis existimet inchoandum, vel ex diversis operibus ornamenta aut marmora vel quamlibet speciem, quae fuisse in usu vel ornatu probabitur civitatis, eripere vel alio transferre sine iussu tuae sublimitatis audeat. etenim si quis contra fecerit, sex libris auri multabitur. * arcad. et honor. aa. theodoro pp. * [a 398 d. k. ian. mediolani honorio a. iiii et eutychiano conss.]
CJ.8.11.13.1: Imperatores Arcadius, Honorius Similis etiam condemnatio ordines civitatum manebit, nisi ornamentum genitalis patriae decreti huius auctoritate defenderint. [a 398 d. k. ian. mediolani honorio a. iiii et eutychiano conss.]
CJ.8.11.13.2: Imperatores Arcadius, Honorius Horreorum autem vel stabulorum fabricas arbitratu proprio provinciarum iudices studio laudandae devotionis adripiant. [a 398 d. k. ian. mediolani honorio a. iiii et eutychiano conss.]
CJ.8.11.14: Imperatores Arcadius, Honorius Aedificia, quae vulgo parapessia nuncupantur, vel si qua alia opera moenibus vel publicis operibus sociata cohaerent, ut ex his incendium vel insidias vicinitas reformidet aut angustentur spatia platearum vel minuatur porticibus latitudo, dirui ac prosterni praecipimus. * arcad. et honor. aa. severo pu. * [a 398 d. v id. oct. constantinopoli honorio a. iiii et eutychiano conss.]
CJ.8.11.15: Imperatores Arcadius, Honorius Si aliquando homines emergant, qui a nostra clementia opus publicum sibi praeberi postulaverint, non nisi diruta penitusque destructa et quae parum sunt in usu civitatium percipiant: intimandis huiusmodi rescriptis iudicio amplissimae tuae sedis. * arcad. et honor. aa. eutychiano pp. * [a 398 d. id. dec. honorio a. iiii et eutychiano conss.]
CJ.8.11.16: Imperatores Arcadius, Honorius Si quando usus exegerit vel porticus vel quaslibet aedes aetatis senio seu fortuitis concussas casibus reparari, liceat etiam inconsulta clementia nostra cum reverentia sui imaginem deponere vel nostram vel retro principum, reportatamque post refecta aedificia loco proprio denuo collocare. * arcad. et honor. aa. et teodos. a. aemiliano pu. * [a 406 d. v k. iul. constantinopoli arcadio a. vi et probo conss.]
CJ.8.11.17: Imperatores Honorius, Theodosius Quicumque locus in palatio huius urbis privatis aedificiis incommode occupatus est, is quam primum subrutis omnibus quae in eo sunt aedificiis palatio reformetur, quod privatorum non est parietibus coartandum ( nam imperio magna ab universis secreta debentur), ut hi tantum locum habeant habitandi, quos legitimus maiestatis nostrae usus et rei publicae disciplina delegit: in futurum etiam universis ab huiusmodi usurpatione prohibendis. * honor. et theodos. aa. monaxio pu. * [a 409 d. viiii k. mart. constantinopoli honorio viii et theodosio iii aa. conss.]
CJ.8.11.18pr.: Imperatores Honorius, Theodosius Turres novi muri, qui ad munitionem splendidissimae urbis extructus est, completo opere praecipimus eorum usui deputari, per quorum terras idem murus studio ac provisione tuae magnitudinis ex nostrae serenitatis arbitrio celebratur. * honor. et theodos. aa. anthemio pp. * [a 413 d. prid. non. april. lucio vc. cons.]
CJ.8.11.18.1: Imperatores Honorius, Theodosius Eadem lege in perpetuum et condicione servanda, ut annis singulis hi vel ad quorum iura terrulae demigraverint, proprio sumptu eorum instaurationem sibimet intellegant procurandam, eorumque usu publico beneficio potientes curam reparationis ac sollicitudinem ad se non ambigant pertinere. [a 413 d. prid. non. april. lucio vc. cons.]
CJ.8.11.18.2: Imperatores Honorius, Theodosius Ita enim et splendor operis et civitatis munitio cum privatorum usu et utilitate servabitur. [a 413 d. prid. non. april. lucio vc. cons.]
CJ.8.11.19: Imperator Theodosius Quia plurimae domus cum officinis suis in porticibus zeuxippi esse memorantur, reditus memoratorum locorum pro quantitate, quae placuit, ad praebenda luminaria et aedificia ac tecta reparanda regiae huius urbis lavacro sine aliqua iubemus excusatione conferri. * theodos. a. severino pu. * [a 424 d. v id. ian. victore vc. cons.]
CJ.8.11.20: Imperatores Theodosius, Valentinianus Qui sine auctoritate divini rescripti ad iudicium tuae celsitudinis destinandi angiportus integros vel partes suis domibus incluserint seu porticus usurparint, procul dubio iura pristina sacratissimae reddere civitati iubemus: multa auri quinquaginta librarum non defutura, si quis posthac in similem audaciam prodire temptaverit. * theodos. et valentin. aa. cyro pu. * [a 439 d. k. nov. theodosio a. xvii et festo conss.]
CJ.8.11.21pr.: Imperatores Theodosius, Valentinianus Basilicam inauratam et marmoribus decoratam liberam in perpetuum manere neque alicuius imaginis pictarum cuiuslibet honoris tabularum adumbratione fuscari iubemus, neque in aliqua parte eiusdem basilicae tabulato quicquam opere stationes ergasteriave constitui sancimus. * theodos. et valentin. aa. cyro pu. * [a 440 d. xi k. febr. constantinopoli valentiniano a. v et anatolio conss.]
CJ.8.11.21.1: Imperatores Theodosius, Valentinianus Illud quoque decernimus, ne in eam equos liceat intromitti vel nuptias celebrari. [a 440 d. xi k. febr. constantinopoli valentiniano a. v et anatolio conss.]
CJ.8.11.22: Imperator Leo Nemini iudicum liceat in hac inclita urbe vel in provinciis nova opera inchoare, priusquam ea, quae coepta invenerit a decessore vel praedecessoribus suis, vetustate diruta aut desidia derelicta diligenti studio instantiaque compleverit, cum ex hoc plurimum laudis adquirat, si ea culta et perfecta reddiderit, quae vetusta sunt et instaurationem requirunt quaeque ab aliis initiata et imperfecta resederant. * leo a. erythrio pp. * [a 472 d. ii k. mart. constantinopoli marciano cons.]
CJ.8.11.23 []
CJ.8.12.0. De ratiociniis operum publicorum et de patribus civitatum.
CJ.8.12.1pr.: Imperator Zeno Iubemus provinciarum quidem rectores et singulae dioeceseos viros spectabiles iudices, id est praefectum augustalem et comitem orientis et utrosque proconsules et vicarios una cum suis apparitoribus pro tenore generalium magnificae tuae sedis dispositionum discutiendis publicis operibus vel aquae ductibus, qui ex civilibus reditibus vel a quolibet spontanea munificentia facti sunt vel fuerint, modis omnibus abstinere, nec aliquid quolibet modo quolibet tempore in discutiendo civiles reditus vel facta opera vel quae fieri adsolent, unam siliquam sibi ex singulis erogandis solidis vindicando aut quodcumque lucrum captando, cum huiusmodi rebus habere commune, utpote patribus civitatium et curae eorum deputatis. * zeno a. arcadio pp. * [a 485-486?]
CJ.8.12.1.1: Imperator Zeno Qui vero opus aliquod pro sua liberalitate se facturos promiserint, licet certum sit eos ex sola pollicitatione ad implendum suae munificentiae opus necessitate iuris teneri, nullam tamen eos vel heredes eorum super facto opere ratiocinium vel discussionem aut aliquam ( utpote non in integrum promissa quantitate in id opus erogata vel inutiliter facto opere, aut alia qua ratione) quocumque modo quocumque tempore inquietudinem sustinere concedimus. [a 485-486?]
CJ.8.12.1.2: Imperator Zeno Quod si vir clarissimus provinciae moderator vel eius officium reditus publicos vel opera publica contra vetitum discutiendo vel unam siliquam aut quodlibet ex isdem reditibus vel operibus vindicando sacratissimae nostrae legis praecepta transierint, quinque quidem officii primates exilio damnati perpetuo bona sua civitati quam laeserint non dubitent vindicanda, rector vero provinciae quinquaginta librarum auri ferietur dispendio: hac eadem poena spectabilibus quoque iudicibus, licet illustri dignitate fuerint decorati, et eorum officiis, sicut superius distinctum est, imminenda. [a 485-486?]
CJ.8.13.0. De pignoribus.
CJ.8.13.1: Imperatores Severus, Antoninus Debitor, qui pignoribus profitetur se creditoribus cedere, nihilo magis liberabitur. * sev. et ant. aa. timotheo. * [a 194 pp. v k. mart. severo a. ii et albino conss.]
CJ.8.13.2pr.: Imperatores Severus, Antoninus Quamvis constet specialiter quaedam et universa bona generaliter adversarium tuum pignori accepisse et aequale ius in omnibus habere, iurisdictio tamen temperanda est. * sev. et ant. aa. lucio. * [a 204 pp. ii k. iun. cilone et libone conss.]
CJ.8.13.2.1: Imperatores Severus, Antoninus Ideoque si certum est posse eum ex his, quae nominatim ei pignori obligata sunt, universum redigere debitum, ea, quae postea ex isdem bonis pignori accepisti, interim non auferri praeses iubebit. [a 204 pp. ii k. iun. cilone et libone conss.]
CJ.8.13.3: Imperatores Severus, Antoninus Creditores, qui non reddita sibi pecunia conventionis legem ingressi possessionem adipisci debent. * sev. et ant. aa. maximo. * [a 205 pp. k. mai antonino a. ii et geta ii conss.]
CJ.8.13.4: Imperatores Severus, Antoninus Cum te pecuniam accepisse et agros tuos obligasse fateris, non habet rationem, quod quereris vi te coactum pignori dare. si igitur recipere vis rem tuam, solve creditori pecuniam debitam. * sev. et ant. aa. bellio. * [a 208 d. iii k. iun. antonino a. iii et geta iii conss.]
CJ.8.13.5: Imperator Antoninus Praeses provinciae vir clarissimus ius pignoris tui exsequentem te audiet. nec tibi oberit sententia adversus debitorem tuum dicta, si eum collusisse cum adversario suo aut, ut dicis, non causa cognita, sed praescriptione superatum esse constiterit. * ant. a. domitio. * [a 212 pp. id. mai. romae duobus aspris conss.]
CJ.8.13.6: Imperator Antoninus In summa debiti computabitur etiam id, quod propter possessiones pignori datas ad collationem viarum muniendarum vel quod aliud necessarium obsequium praestitisse creditorem constiterit. * ant. a. quinto. * [a 213 pp. iii k. aug. antonino a. iiii et balbino conss.]
CJ.8.13.7: Imperator Gordianus Usucapio pignoris conventionem non extinguit. * gord. a. marciano. * [a 238 pp. non. sept. pio et pontiano conss.]
CJ.8.13.8: Imperator Gordianus Quamvis personali actione expertus adversus reum vel fideiussores seu mandatores eius feceris condemnationem, pignoris tamen adhuc habes persecutionem. * gord. a. festo. * [a 239 pp. id. mart. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.13.9: Imperator Gordianus Si dominium eius possessionis, quae cum pignori data esset, a debitrice donatu ad te translatum est, eamque postea creditor vel eius heredes detinere coeperunt , vindica eam, praeside provinciae curante, ut, fructuum deducta ratione residuoque a te oblato si fuerit satisfactum, ea possessio tibi reddatur. * gord. a. attico. * [a 239 pp. iii k. oct. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.13.10: Imperatores Diocletianus, Maximianus Debitores praesentes prius denuntiationibus conveniendi sunt. igitur si conventi debito satis non fecerint, persequenti tibi pignora seu hypothecas, quas instrumento specialiter comprehensas esse dicis, competentibus actionibus rector provinciae auctoritatis suae auxilium impertire non dubitabit. * diocl. et maxim. aa. alexandro. * [a 290 d. xviii k. febr. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.8.13.11: Imperatores Diocletianus, Maximianus Nominatori pignori capere sine praesidis auctoritate res nominati non licet. * diocl. et maxim. aa. et cc. euphrosyno. * [a 293 s. iii k. mart. aa. conss.]
CJ.8.13.12: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si uxor tua pro pecunia quam accepit mutuo res proprias obligavit pignori eique tu successisti, licet in instrumentum eius facti testimonium collatum non sit, soluto debito creditorem de his tibi reddendis sollemni iure conveni. * diocl. et maxim. aa. et cc. eusebio. * [a 293 s. v k. april. aa. conss.]
CJ.8.13.13: Imperatores Diocletianus, Maximianus Cum dominam non minorem viginti et quinque annis ea quae obligaverat tibi iure dominii possidere permisisse et in solutum dedisse precibus significes, dominae contractus et voluntas ad firmitatem tibi sufficit. * diocl. et maxim. aa. et cc. matronae. * [a 293 s. iii k. mai. heracliae aa. conss.]
CJ.8.13.14: Imperatores Diocletianus, Maximianus Distractis a debitore pignoribus creditores in potestate habere, utrumne personali obligatos sibi, an pignora possidentes in rem actione convenire velint, non est incerti iuris. * diocl. et maxim. aa. et cc. appiano. * [a 293 s. k. mai. heracliae aa. conss.]
CJ.8.13.15: Imperatores Diocletianus, Maximianus Debitorem neque vendentem neque donatem neque legantem vel per fideicommissum relinquentem posse deteriorem facere creditoris condicionem certissimum est. unde si tibi obligatam rem probare posse confidis, pignora persequi debes. * diocl. et maxim. aa. et cc. basilidae. * [a 293 s. v non. mai. heracliae aa. conss.]
CJ.8.13.16: Imperatores Diocletianus, Maximianus Etsi frater tuus non suam, sed ad te pertinentem pecuniam mutuam suo nomine dedit ac pignus accepit, tamen tibi pignoris obligationem quaerere non potuit. * diocl. et maxim. aa. et cc. heraidi. * [a 293 s. iiii id. mai hadrianopoli aa. conss.]
CJ.8.13.17: Imperatores Diocletianus, Maximianus Quamvis ea pecunia, quam a te mutuo frater tuus accepit, comparavit praedium, tamen nisi specialiter vel generaliter hoc obligavit, tuae pecuniae numeratio in causam pignoris non deduxit. sane personali actione debitum apud praesidem petere non prohiberis. * diocl. et maxim. aa. et cc. pontiae. * [a 293 s. xv k. iun. aa. conss.]
CJ.8.13.18: Imperatores Diocletianus, Maximianus Pignoris vel hypothecae persecutio in rem est. * diocl. et maxim. aa. et cc. euodio. * [a 293 s. k. dec. sirmi aa. conss.]
CJ.8.13.19: Imperatores Diocletianus, Maximianus Sicut vim maiorem pignorum creditor praestare necesse non habet, ita dolum et culpam, sed et custodiam exhibere cogitur. * diocl. et maxim. aa. et cc. maximo. * [a 293 s. xvii k. ian. aa. conss.]
CJ.8.13.20: Imperatores Diocletianus, Maximianus Creditor ad petitionem urgueri iure minime potest. quapropter eo, quod vos heredibus euodiani debere confiditis, oblato et, si nolint accipere, consignato atque deposito de reddendo pignore hos praesidali notione convenite. * diocl. et maxim. aa. et cc. alexandro. * [a 294 pp. xviii k. febr. cc. conss.]
CJ.8.13.21: Imperatores Diocletianus, Maximianus Res obligatas exterus debito soluto liberando datum petere, non earum dominium adipisci potest. * diocl. et maxim. aa. et cc. vito. * [a 294 s. iii k. nov. retiariae cc. conss.]
CJ.8.13.22: Imperatores Diocletianus, Maximianus Secundus creditor offerendo priori debitum confirmat sibi pignus et a debitore sortem eiusque tantum usuras, quae fuissent praestandae, non etiam usurarum usuras accipit. * diocl. et maxim. aa. et cc. antiochiano. * [a 294 s. iii id. dec. nicomediae cc. conss.]
CJ.8.13.23: Imperatores Diocletianus, Maximianus Maior annis viginti quinque pignoris conventione remissa, cum hoc solum pactum vel iurisdictio secundum ipsius voluntatem tueatur, persequi non potest. * diocl. et maxim. aa. et cc. macedonio. * [a 294 s. xvii k. ian. nicomediae cc. conss.]
CJ.8.13.24: Imperatores Diocletianus, Maximianus Persecutione pignoris omissa debitores actione personali convenire creditor urgueri non potest. * diocl. et maxim. aa. et cc. marco. * [a 294 s. xv k. ian. nicomediae cc. conss.]
CJ.8.13.25: Imperatores Diocletianus, Maximianus Servo, qui fuerat pignori obligatus, defuncto debiti permanet integra petitio. * diocl. et maxim. aa. et cc. dracontio. * [a 294 s. vii k. ian. nicomediae cc. conss.]
CJ.8.13.26: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si tibi notarium pignoris titulo debitor tuus obligavit, eum, a quo mancipium abreptum proponis, apud rectorem provinciae conveni. * diocl. et maxim. aa. et cc. mauricio. * [a 294 s. vi k. ian. sirmi cc. conss.]
CJ.8.13.27pr.: Imperator Justinianus Super hypothecis, quas argenti distractores vel metaxarii vel alii quarumcumque specierum negotiatores pecunias sibi credentibus dare solent, hoc specialiter super amputanda omni machinatione sancimus, ut, si post huiusmodi contractum liberis suis vel alio modo cognatis quamcumque militiam idem negotiatores adquisierint, ea tamen vendi vel ad heredes sub certa definitione transmitti potest, liceat creditoribus eorum, etiam non probantibus ex pecuniis eorundem negotiatorum liberos eorum vel cognatos militasse ( dum tamen contrarium non probetur alios e suo patrimonio dedisse pecunias), creditum ab his qui militarunt exigere vel tantum eos efflagitare, quanti vendi eadem militia possit. * iust. a. menae pp. * [a 528 d. k. iun. dn. iustiniano a. pp. ii cons.]
CJ.8.13.27.1: Imperator Justinianus Quod ita obtinere sancimus, et si extraneis quibusdam idem negotiatores de suis pecuniis huiusmodi militiam adquisisse probentur, ut, quod generaliter in ipsis debitoribus militantibus talem militiam, quae vendi vel ad heredes transmitti potest, permissum est, ut liceat creditoribus et adhuc viventium debitorum iure hypothecae vindicare militias, nisi satis sibi fiat, et post mortem eorum exigere, quod pro isdem militiis pro tenore communis militantium placiti vel divinae sanctionis tale praestantis beneficium dari solet, hoc in negotiatorum personis, licet ipsi militantes minime debito obnoxii sint, integrum creditoribus eorum servetur. [a 528 d. k. iun. dn. iustiniano a. pp. ii cons.]
CJ.8.13.27.2: Imperator Justinianus Quod scilicet in futuris militiis, non etiam in his, quas liberi vel cognati eorundem negotiatorum vel extranei pecuniis eorum meruerunt, tenere sancimus. [a 528 d. k. iun. dn. iustiniano a. pp. ii cons.]
CJ.8.14.0. In quibus causis pignus tacite contrahitur.
CJ.8.14.1: Imperator Antoninus Universa bona eorum qui censentur vice pignorum tributis obligata sunt. * ant. a. sperato. * [a 213 pp. k. iun. antonino a. iiii et balbino conss.]
CJ.8.14.2: Imperator Antoninus Certum est eius qui cum fisco contrahit bona veluti pignoris titulo obligari, quamvis specialiter id non exprimitur. * ant. a. proculo. * [a 214 d. vi k. mart. messala et sabino conss.]
CJ.8.14.3: Imperator Alexander Severus Quamvis fructus pignori datorum praediorum, etsi id aperte non sit expressum, et ipsi pignori credantur tacita pactione esse, praedia tamen, quae emuntur ex fructuum pretio, ad eandem causam venire nulli prudentium placuit. * alex. a. pars ex rescripto.* [a 223 pp. id. oct. maximo ii et aeliano conss.]
CJ.8.14.4: Imperatores carus, carinus, numer. Satis notum est et idem constitutum bona earum in dotem data, quae nuptae sunt his qui primipili sarcinam subeunt, obnoxia necessitati ei teneri: verum certo ordine, ut scilicet tunc demum ad hoc mulieris patrimonium periculum respiciat, si universis viri ac nominatorum facultatibus exhaustis nihil residuum inveniatur. * carus carinus et numer. aaa. * [a 283 d. v id. aug. caro et carino aa. conss.]
CJ.8.14.5: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si non in inductis et illatis in fundum, quae pignoris teneri causa placuerat, mancipia fuissent nec haec specialiter obligata monstrentur, rector provinciae ea restitui iubebit. nec enim praetextu debiti pensionum restitutionem horum morari potest, cum, si quid sibi deberi domina fundi ex pensionibus vel quacumque ratione probare possit, huius solutionem sollemniter fieri conveniat. * diocl. et maxim. aa. et cc. corinthiae. * [a 294 subscr. xii k. febr. cc. conss.]
CJ.8.14.6: Imperatores Theodosius, Valentinianus Si mater legitima liberorum tutela suscepta ad secundas contra sacramentum praestitum adspiraverit nuptias, antequam ei tutorem alium fecerit ordinari eique quod debetur ex ratione tutelae gestae persolverit, mariti quoque eius praeteritae tutelae ratiociniis bona iure pignoris tenebuntur obnoxia. * theodos. et valentin. aa. ad florentium pp. * [a 439 d. vi id. iul. constantinopoli theodosio a. xvii et festo conss.]
CJ.8.14.7: Imperator Justinianus Sancimus de invectis a conductore rebus et illatis, quae domino pro pensionibus tacite obligantur, non solum in utraque roma et territorio earum hoc ius locum habere, sed etiam in nostris provinciis. tali enim iusta praesumptione etiam omnes nostros provinciales perpotiri desideramus. * iust. a. iohanni pp. * [a 532 d. xv k. nov. post consulatum lampadii et orestis vv. cc. anno secundo.]
CJ.8.15.0. Si aliena res pignori data sit.
CJ.8.15.1: Imperatores Severus, Antoninus Procurator citra domini voluntatem domum pignori frustra dedit. si tamen pecuniam creditoris in rem domini versam constabit, non inutilis erit exceptio dumtaxat quod numeratum est exsolvi desideranti. * sev. et ant. aa. carpo. * [a 194 pp. xi k. nov. severo a. ii et albino conss.]
CJ.8.15.2: Imperatores Severus, Antoninus Si probaveris praesidi hortos de quibus agebatur tuos esse, intellegis obligari eos creditori ab alio non potuisse, si non sciens hoc agi in fraudem creditoris ignorantis dissimulasti. * sev. et ant. aa. latinae. * [a 205 pp. prid. id. oct. antonino a. ii et geta ii conss.]
CJ.8.15.3: Imperator Antoninus Curator adulti vel tutor pupilli propriam rem mobilem eius, cuius negotia tuetur , pignoris iure obligare non potest, nisi in rem eius pecuniam mutuam accipiat. * ant. a. marciae. * [a 212 pp. vi k. febr. duobus aspris conss.]
CJ.8.15.4: Imperator Alexander Severus Nec si maior annis viginti quinque fuisset filius tuus, qui in potestate tua erat, te invito rem tuam obligare potuit. * alex. a. secundo. * [a 223 pp. v k. nov. maximo ii et aeliano conss.]
CJ.8.15.5: Imperatores Diocletianus, Maximianus Cum res, quae necdum in bonis debitoris est, pignori data ab eo postea in bonis eius esse incipiat, ordinariam quidem actionem super pignore non competere manifestum est, sed tamen aequitatem facere, ut facile utilis persecutio exemplo pignoraticiae daretur. * diocl. et maxim. aa. eutycho. * [a 286 pp. xiii k. iun. maximo ii et aquilino conss.]
CJ.8.15.6: Imperatores Diocletianus, Maximianus Quae praedium in filios a se titulo donationis translatum creditori suo dat pignori, se magis contrario pigneraticio obligavit iudicio, quam quicquam dominis nocet, cum serviana etiam actio declarat evidenter iure pignoris teneri non posse, nisi quae obligantis in bonis fuerint, et per alium alienam rem invito domino pignori obligari non posse certissimum est. * diocl. et maxim. aa. et cc. zosimo. * [a 293 s. v id. iul. philippopoli aa. conss.]
CJ.8.15.7: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si in rem suam accepta pecunia mutua tutor mancipium tuum pignori dedit nec huic post perfectam aetatem consensum accommodasti, pignori res obligari non potuit. * diocl. et maxim. aa. et cc. corneliae. * [a 293 s. vi k. ian. aa. conss.]
CJ.8.15.8: Imperatores Honorius, Theodosius Nexum non facit praediorum nisi persona, quae iure potuit obligare. per servum aut procuratorem colonum vel actorem seu conductorem praeiudicium possessioni invito vel inscio domino imponi non posse et iure et legum auctoritatibus decantatur. * honor. et theodos. aa. iohanni pp. * [a 422 d. id. iul. ravennae honorio xiii et theodosio x aa. conss.]
CJ.8.16.0. Quae res pignori obligari possunt vel non et qualiter pignus contrahatur.
CJ.8.16.1: Imperatores Severus, Antoninus Alumnos tuos et ceteras res, quas neminem credibile est pignori specialiter daturum fuisse, generali pacti conventione, quae de bonis tuis facta est, in causam pignoris non fuisse rationis est. * sev. et ant. aa. optato. * [a 197 pp. xii k. april. laterano et rufino conss.]
CJ.8.16.2: Imperatores Severus, Antoninus Cum constet pignus consensu contrahi, non dubitamus eum, qui emptiones agrorum suorum pignori posuit, de ipsis agris obligandis cogitasse. * sev. et ant. aa. rogato. * [a 207 pp. v k. iul. apro et maximo conss.]
CJ.8.16.3: Imperator Antoninus Si monumento corpus filiae tuae intulisti, religiosum id fecisti: quo facto obligari a quoquam prohibente iuris religione non posse in dubium non venit. * ant. a. restituto. * [a 215 pp. iii k. april. laeto ii et cereale conss.]
CJ.8.16.4: Imperator Alexander Severus Nomen quoque debitoris pignerari et generaliter et specialiter posse pridem placuit. quare si debitor is satis non facit, cui tu credidisti, ille, cuius nomen tibi pignori datum est, nisi ei cui debuit solvit nondum certior a te de obligatione tua factus, utilibus actionibus satis tibi facere usque ad id, quod tibi deberi a creditore eius probaveris, compelletur, quatenus tamen ipse debet. * alex. a. ....... evocato.* [a 225 pp. prid. k. mart. fusco et dextro conss.]
CJ.8.16.5: Imperator Alexander Severus Spem eorum praemiorum, quae pro coronis athletis pensitanda sunt, privata pactione pignerare minime admittendum est: et ideo nec si generale pactum de omnibus bonis pignori obligandis intervenerit, tenet. * alex. a. septimio. * [a 233 pp. iii k. mai. maximo ii et paterno conss.]
CJ.8.16.6: Imperatores Diocletianus, Maximianus Qui filios vestros vel liberos homines pro pecunia quam vobis credebat pignoris titulo accepit, dissimulatione iuris se circumvenit, cum sit manifestum obligationem pignoris non consistere nisi in his, quae quis de bonis suis facit obnoxia. * diocl. et maxim. aa. et cc. rufo. * [a 293 s. k. mai. heracliae aa. conss.]
CJ.8.16.7pr.: Imperator Constantinus Exsecutores a quocumque iudice dati ad exigenda debita ea, quae civiliter poscuntur, servos aratores aut boves aratorios aut instrumentum aratorium pignoris causa de possessionibus abstrahunt, ex quo tributorum illatio retardatur. * const. a. ad universos provinciales. * [a 315 d. iii non. iun. sirmi constantino a. iiii et licinio iiii conss.]
CJ.8.16.7.1: Imperator Constantinus Si quis igitur intercessor aut creditor vel praefectus pagi vel vici vel decurio in hac re fuerit detectus, aestimando a iudice supplicio subiugetur. [a 315 d. iii non. iun. sirmi constantino a. iiii et licinio iiii conss.]
CJ.8.16.8: Imperatores Honorius, Theodosius Pignorum gratia aliquid quod ad culturam agri pertinet auferri non convenit. * honor. et theodos. aa. probo com. sacr. larg. * [a 414 d. iii id. iun. constante et constantio conss.]
CJ.8.16.9pr.: Imperator Justinianus Si quis in cuiuscumque contractus instrumento ea verba posuerit: " fide et periculo rerum ad me pertinentium" vel " per earum exactionem satisfieri tibi permitto", sufficere ea verba ad rerum tam earum quas in praesenti debitor habet quam futurarum hypothecam, nec ex prioribus sanctionibus minus habere speciali hypothecae memoria videri, cum sit iustum voluntates contrahentium magis quam verborum conceptionem inspicere. * iust. a. menae pp. * [a 528 d. iii id. dec. constantinopoli dn. iustiniano a. pp. ii cons.]
CJ.8.16.9.1: Imperator Justinianus Super qua generali hypotheca illud quoque ad conservandam contrahentium voluntatem sancimus, ut et, si " res suas" supponere debitor dixerit, non adiecto" tam praesentes quam futuras", ius tamen generalis hypothecae etiam ad futuras res producatur. [a 528 d. iii id. dec. constantinopoli dn. iustiniano a. pp. ii cons.]
CJ.8.17.0. Qui potiores in pignore habeantur.
CJ.8.17.1: Imperatores Severus, Antoninus Qui pignus secundo loco accepit, ita ius suum confirmare potest, si priori creditori debitam pecuniam solverit aut, cum obtulisset isque accipere noluisset, eam obsignavit et deposuit nec in usus suos convertit. * sev. et ant. aa. secundo. * [a 197 pp. k. febr. laterano et rufino conss.]
CJ.8.17.2: Imperator Antoninus Si decreto praetoris, qui de fideicommisso ius dixit, in possessionem fundi hereditarii fideicommissi condicionalis servandi gratia prius inducti estis, quam adversarius vester in causa iudicati eiusdem fundi pignus occupavit iussu eius, qui iure sententiam exsequebatur, tempore potiores estis. nam cum de pignore utraque pars contendat, praevalet iure, qui praevenit tempore. * ant. a. chresto. * [a 212 pp. v id. mai. duobus aspris conss.]
CJ.8.17.3: Imperator Antoninus Si fundum pignori accepisti, antequam rei publicae obligaretur, sicut prior es tempore, ita potior iure. * ant. a. varo. * [a 213 pp. v id. oct. antonino a. iiii et balbino conss.]
CJ.8.17.4: Imperator Antoninus Cum rem publicam heliopolitanorum propter emolumentum sententiae in rerum tam heredis quam hereditariarum possessionem missam esse proponas, intellegis, quamvis pater tuus cum sossiano contraxerit, tamen, si personali actione eum habuit obligatum, praeponi rem publicam iure pignoris, quae ex auctoritate eius qui iubere potuit servandi iudicati causa occupavit. * ant. a. silvano. * [a 215 pp. v id. dec. laeto ii et cereale conss.]
CJ.8.17.5: Imperator Alexander Severus Prior quidem creditor compelli non potest tibi, qui posteriore loco pignus accepisti, debitum offerre: sed si tu ei omne quod debetur solveris, pignoris tui causa firmabitur. * alex. a. septimio. * [a 233 pp. iii k. mai. maximo ii et paterno conss.]
CJ.8.17.6: Imperatores valer., gallien. Si generaliter bona sint obligata et postea res alii specialiter pignori dentur, quoniam ex generali obligatione potior habetur creditor qui ante contraxit, si ab illo tu comparasti, non oportet te ab eo qui postea credidit inquietari. * valer. et gallien. aa. philoxeno. * [a 260 pp. prid. id. mai. saeculare ii et donato conss.]
CJ.8.17.7: Imperatores Diocletianus, Maximianus Licet isdem pignoribus multis creditoribus diversis temporibus datis priores habeantur potiores, tamen eum, cuius pecunia praedium comparatum probatur, quod ei pignori esse specialiter statim convenit, omnibus anteferri iuris auctoritate declaratur. * diocl. et maxim. aa. et cc. iuliano. * [a 293 subscripta xvii k. febr. aa. conss.]
CJ.8.17.8: Imperatores Diocletianus, Maximianus Diversis temporibus eadem re duobus iure pignoris obligata eum, qui prior data mutua pecunia pignus accepit, potiorem haberi certi ac manifesti iuris est, nec alias secundum distrahendi potestatem huius pignoris consequi, nisi superiori creditori debita fuerit soluta quantitas. * diocl. et maxim. aa. et cc. fabricio. * [a 293 s. prid. k. mai heracliae aa. conss.]
CJ.8.17.9: Imperatores Diocletianus, Maximianus Eos qui acceperunt pignora, cum in rem habeant actionem, privilegiis omnibus, quae personalibus actionibus competunt, praeferri constitit. * diocl. et maxim. aa. et cc. asclepiodoto. * [a 294 s. iiii non. dec. cc. conss.]
CJ.8.17.10: Imperatores Diocletianus, Maximianus Cum tibi pro dote quam acceperat res maritus obligavit, eo mortuo hi, quibus easdem pignori dederat, non offerentes debitum nulla possunt persequi ratione. nam chirographarios creditores nec in rem nec in personam eos, qui debitori non probantur successisse, ulla ratione convenire posse manifestum est. * diocl. et maxim. aa. et cc. polydeucae. * [a 294 pp. non. dec. cc. conss.]
CJ.8.17.11pr.: Imperator Leo Scripturas, quae saepe adsolent a quibusdam secrete fieri, intervenientibus amicis nec ne, transigendi vel paciscendi seu fenerandi vel societatis coeundae gratia seu de aliis quibuscumque causis vel contractibus conficiuntur, quae idiochira graece appellantur, sive tota series eorum manu contrahentium vel notarii aut alterius cuiuslibet scripta fuerit, ipsorum tamen habeant subscriptiones, sive testibus adhibitis sive non, licet condicionales sint, quos vulgo tabularios appellant, sive non, quasi publice scriptas, si personalis actio exerceatur, s uum robur habere decernimus. * leo a. erythrio pp. * [a 472 d. k. iul. constantinopoli marciano cons.]
CJ.8.17.11.1: Imperator Leo Sin autem ius pignoris vel hypothecae ex huiusmodi instrumentis vindicare quis sibi contenderit, eum qui instrumentis publice confectis nititur praeponi, etiamsi posterior dies his contineatur, nisi forte probatae atque integrae opinionis trium vel amplius virorum subscriptiones isdem idiochiris contineantur: tunc enim quasi publice confecta accipiuntur. [a 472 d. k. iul. constantinopoli marciano cons.]
CJ.8.17.12pr.: Imperator Justinianus Adsiduis aditionibus mulierum inquietati sumus, per quas suas dotes deperditas esse lugebant et ab anterioribus creditoribus substantias maritorum detentas. * iust. a. iohanni pp. * [a 531 d. v k. dec. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. ]
CJ.8.17.12.1: Imperator Justinianus Nos itaque ad antiquas leges perspeximus in personalibus actionibus rei uxoriae actioni, quam in praesenti sustulimus, magnam praerogativam praestantes, ut contra omnes paene personales actiones habeat privilegia et creditores alios antecedat, licet fuerant anteriores. [a 531 d. v k. dec. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. ]
CJ.8.17.12.2: Imperator Justinianus Et haec cum in personalibus statuerant actionibus, si hypothecam respiciebant, ilico iustitiae vigorem relaxabant et senioribus hypothecis novas mulieris hypothecas, si habebat actiones, expellebant, nec ad fragilitatem muliebrem respicientes nec quod et corpore et substantia et omni vita sua marito fungitur, cum paene mulieribus tota substantia in dote constituta est. [a 531 d. v k. dec. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. ]
CJ.8.17.12.3: Imperator Justinianus Oportebat enim disponi maritos creditoribus suis ex sua substantia satisfacere, non dote muliebri, quam ad suos victus suasque alimonias mulier possidet, vel a semet ipsa data vel pro ea ab alio. [a 531 d. v k. dec. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. ]
CJ.8.17.12.4: Imperator Justinianus ( 1) ad haec omnia respicientes et reminiscentes, quod et alias duas constitutiones fecimus pro dotibus mulieribus subvenientes, et omnia in unum colligentes sancimus ex stipulatu actionem, quam mulieribus iam pro dote instituendam dedimus cuique etiam tacitam donavimus inesse hypothecam, potiora iura contra omnes habere mariti creditores. licet anterioris sint temporis privilegio vallati. [a 531 d. v k. dec. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. ]
CJ.8.17.12.5: Imperator Justinianus Cum enim in personalibus actionibus secundum quod diximus tali privilegio utebatur res uxoria, quapropter non et in hypothecam hoc mulieri et nunc indulgemus beneficium, licet res dotales vel ex his aliae comparatae non extent, sed quocumque modo vel dissipatae vel consumptae sunt, si tamen re ipsa fuerint parti mariti datae? quis enim eas non miseretur propter obsequia, quae maritis praestant , propter partus periculum et ipsam liberorum creationem, pro qua multa nostris legibus inventa sunt privilegia? [a 531 d. v k. dec. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. ]
CJ.8.17.12.6: Imperator Justinianus Ideo quod antiquitas quidem dare incepit, ad effectum autem non pertulit, nos pleno legis articulo consumavimus et, sive liberos habet mulier sive ab initio non habuit sive progenitos amisit, hoc ei privilegium indulgemus. [a 531 d. v k. dec. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. ]
CJ.8.17.12.7: Imperator Justinianus Exceptis videlicet contra novercas anterioris matrimonii filiis, quibus pro dote matris suae iam quidem dedimus hypothecas contra paternas res vel eius creditores, in praesenti autem similem praerogativam servamus, ne, quod posteriori datum est uxori, hoc anteriori denegetur, sed sic maneat eis ius incorruptum, quasi adhuc vivente matre eorum: duabus enim dotibus ab eadem substantia debitis es tempore praerogativam manere volumus. [a 531 d. v k. dec. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. ]
CJ.8.17.12.8: Imperator Justinianus ( 2) haec autem tantum ad dotem sancimus, non ad ante nuptias donationem, quam suo tempori servire disponimus et habere inter creditores sui temporis ordinem. non enim pro lucro fovemus mulieres, sed ne damnum patiantur suisque rebus defraudentur curamus. [a 531 d. v k. dec. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. ]
CJ.8.17.12.9: Imperator Justinianus ( 3) quam legem ex praesenti tempore locum habere sancimus et non retrorsus referimus. [a 531 d. v k. dec. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. ]
CJ.8.18.0. De his qui in priorum creditorum locum succedunt.
CJ.8.18.1pr.: Imperatores Severus, Antoninus Non omnimodo succedunt in locum hypothecarii creditoris hi, quorum pecunia ad creditorem transit. hoc enim tunc observatur, cum is, qui pecuniam postea dat, sub hoc pacto credat, ut idem pignus ei obligetur et in locum eius succedat. * sev. et ant. aa. Marcellinae. * [a 209 pp. id. iul. pompeiano et avito conss.]
CJ.8.18.1.1: Imperatores Severus, Antoninus Quod cum in tua persona factum non sit ( iudicatum est enim te pignora non accepisse), frustra putas tibi auxilio opus esse constitutionis nostrae ad eam rem pertinentis. [a 209 pp. id. iul. pompeiano et avito conss.]
CJ.8.18.2pr.: Imperator Antoninus Cum pro parte, in cuius potestate non eras, pecuniam fisco intuleris, et iure privilegio eius successisti et eius locum cui pecuniam numerasti consecutus es, nec hi creditores patris tui, qui personalem habuerunt actionem vel cum eo postea sub pignoribus contraxerunt, pignora tua te ignorante distrahendo iuri tuo aliquid derogaverunt. * ant. a. felici. * [a 216 pp. k. oct. romae sabino ii et anullino conss.]
CJ.8.18.2.1: Imperator Antoninus Unde intellegis, si quid tuo nomine te absente ab actoribus tuis solutum est, ut indebitum numeratum restitui pignoraque tibi nexa persequi te posse. [a 216 pp. k. oct. romae sabino ii et anullino conss.]
CJ.8.18.3: Imperator Alexander Severus Si potiores creditores pecunia tua dimissi sunt, quibus obligata fuit possessio, quam emisse te dicis, ita ut pretium perveniret ad eosdem priores creditores, in ius eorum successisti et contra eos, qui infirmiores illis fuerunt, iusta defensione te tueri potes. * alex. a. valenti. * [a 224 pp. k. febr. iuliano et crispino conss.]
CJ.8.18.4: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si prior res publica contraxit fundusque ei est obligatus, tibi secundo creditori offerendi pecuniam potestas est, ut succedas etiam in ius rei publicae. * diocl. et maxim. aa. carpophoro. * [a 286 pp. xv k. iun. maximo ii et aquilino conss.]
CJ.8.19.0. Si antiquior creditor pignus vendiderit.
CJ.8.19.1pr.: Imperator Alexander Severus Si vendidit is qui ante pignus accepit, persecutio tibi hypothecaria superesse non potest. * alex. a. athenioni. * [a 230 pp. v id. mai. agricola et clemente conss.]
CJ.8.19.1.1: Imperator Alexander Severus Cum autem debitor ipsi priori creditori eadem pignora in solutum dederit vel vendiderit, non magis tibi persecutio adempta est, quam si aliis easdem res debitor venumdedisset: sed ita persequens res obligatas audieris, si, quod eidem possessori propter praecedentis contractus auctoritatem debitum est, obtuleris. [a 230 pp. v id. mai. agricola et clemente conss.]
CJ.8.19.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus Obligata pignoris iure creditore recte distrahente post debitor emptori pretium offerens vel creditori quod debuit evincere non potest. * diocl. et maxim. aa. et cc. endemiae. * [a 293 s. xvi k. ian. aa. conss.]
CJ.8.19.3: Imperatores Diocletianus, Maximianus Quominus creditor, qui ante pignus accepit, distrahat, non offerendo secundus priori debitum interpellare non potest. * diocl. et maxim. aa. et cc. theophilo. * [a 294 d. vi k. april. cc. conss.]
CJ.8.20.0. Si communis res pignorata sit.
CJ.8.20.1: Imperator Antoninus Frater tuus, sicut vobis invitis portionem vobis competentem obligare non potuit , ita suam dando obligationem creditori quaesiit. unde intellegis nullum praeiudicium dominio vestro contractum eius facere potuisse. * ant. a. venusto. * [a 214 accepta xiiii k. dec. messalla et sabino conss.]
CJ.8.21.0. De praetorio pignore et ut in actionibus etiam debitorum missio praetorii pignoris procedat.
CJ.8.21.1: Imperator Justinianus Si praetorium pignus quicumque iudices dandum alicui perspexerint, non solum super rebus mobilibus et immobilibus et se moventibus, sed etiam super actionibus quae debitori competunt praecipimus hoc eis licere decernere. * iust. a. menae pp. * [a 529 d. k. april. constantinopoli decio vc. cons.]
CJ.8.21.2pr.: Imperator Justinianus Veteris iuris dubitationem decidentes ad duplum genus hypothecarum respeximus, unum quidem, quod ex conventionibus et pactis hominum nascitur, aliud, quod a iudicibus datur et praetorium nuncupatur. * iust. a. iuliano pp. * [a 530 d. k. aug. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.21.2.1: Imperator Justinianus Et cum invenimus in conventionalibus pignoribus vel hypothecis non solum tenentem creditorem adiuvari, sed etiam si ab eo cadat, sive sua culpa sive non sive fortuito casu, humanius esse perspeximus et in praetorio pignore dare recuperationem creditori, quocumque modo possessionem amittat, sive culpa sua sive non sive fortuito casu. [a 530 d. k. aug. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.21.2.2: Imperator Justinianus Licet enim debuerat incumbere suo pignori, ne aliquam patiatur iacturam, tamen, ne quid amarum in creditoribus consequatur, benignius causam interpretamur et ei recuperationem donamus. [a 530 d. k. aug. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.22.0. Si in in causa iudicati pignus captum sit.
CJ.8.22.1: Imperator Antoninus Res ob causam iudicati eius iussu, cui ius iubendi fuit, pignoris iure teneri ac distrahi posse saepe rescriptum est. nam in vicem iustae obligationis succedit ex causa contractus auctoritas iubentis. * ant. a. gabinio. * [a 213 pp. v k. aug. romae antonino a. iiii et balbino conss.]
CJ.8.22.2pr.: Imperator Alexander Severus Cum in causa iudicati aliqua res pignori capitur, per officium eius qui ita decrevit venumdari solet, non per eum, qui iudicatum fieri postulavit. * alex. a. valeriano. * [a 223 pp. vi k. mai. maximo ii et aeliano conss.]
CJ.8.22.2.1: Imperator Alexander Severus Et si alio emptore non existente, vel existente quidem, sed non dignum pretium offerente is cui iudicatus satis non fecit ad licitationem secundum constituta fuerit admissus, cuiuslibet alterius vice ex officio emere debet. [a 223 pp. vi k. mai. maximo ii et aeliano conss.]
CJ.8.22.3: Imperator Gordianus In causa iudicati pignora ex auctoritate praesidis capta potius distrahi quam iure dominii possideri consuerunt. si tamen per calliditatem condemnati emptor inveniri non potest, tunc auctoritate principis dominium creditori addici solet. * gord. a. antigono. * [a 239 pp. id. aug. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.23.0. Si pignus pignori datum sit.
CJ.8.23.1pr.: Imperator Gordianus Etiam id quod pignori obligatum est a creditore pignori obstringi posse iam dudum placuit, scilicet ut sequenti creditori utilis actio detur tamdiuque eum is qui ius repraesentat tueatur, quamdiu in causa pignoris manet eius qui dedit. * gord. a. lamponi. * [a 238 pp. id. sept. pio et pontiano conss.]
CJ.8.23.1.1: Imperator Gordianus Sed si vos usum fructum possessionis tantummodo pignori dedistis, isque qui accepit alii eam possessionem, cuius usum fructum nexum habebat, sine vestra voluntate pigneravit, creditor eius in id, quo pignoris vinculum non constitit, distrahens dominio vos privare nequivit. [a 238 pp. id. sept. pio et pontiano conss.]
CJ.8.23.1.2: Imperator Gordianus Quod si non fuit vestro creditori usus fructus, sed ipsa possessio pignerata, et ante exsolutam a domino pecuniam creditor secundus pignus acceptum vendidit, non posse venditionem post soluta pecunia rescindi divorum principum placitis continetur. [a 238 pp. id. sept. pio et pontiano conss.]
CJ.8.23.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si creditor possessionem, quae a parentibus tuis pignoris iure fuerat obligata, non vendidit, sed alii creditori pignori dedit, examinata fide veri poteris eam soluto eo, quod ex hac causa creditori debetur, intercessu praesidis provinciae recuperare. * diocl. et maxim. aa. gemello. * [a 290 pp. xiii k. ian. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.8.24.0. De partu pignoris et omni causa.
CJ.8.24.1: Imperator Alexander Severus Partus pigneratae ancillae in pari causa qua mater esse olim placuit. * alex. a. mestriano. * [a 230 pp. id. mai. agricola et clemente conss.]
CJ.8.24.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus Cum pignoris titulo mancipia vos obligasse pro mutua quam accepistis pecunia proponatis, horum mancipiorum operis, quas creditor accepit vel quas percipere potuit, in usuras computatis et post in sortem, extenuato debito residuum offerentibus vel, si non accipiat, consignatum deponentibus mancipia vobis praeses provinciae restitui iubebit. * diocl. et maxim. aa. et cc. nonnoso et antonino. * [a 293 s. v k. ian. aa. conss.]
CJ.8.25.0. De remissione pignoris.
CJ.8.25.1: Imperatores Severus, Antoninus Si te manumissum et in libertate moratum sciente ea, cui pignoris nomine obligatus diceris, praesidi probaveris, ex consensu creditricis remissam pignoris obligationem apparebit, et per hoc iure te manumissum nec ab herede debitricis in servitutem peti posse certum est. * sev. et ant. aa. proculo. * [a 205 pp. xii k. mai. antonino a. ii et geta ii conss.]
CJ.8.25.2: Imperator Antoninus Si probaveris te fundum mercatum possessionemque eius tibi traditam sciente et consentiente ea, quae sibi eum a venditore obligatum dicit, eam exceptione removebis. nam obligatio pignoris consensu et contrahitur et dissolvitur. * ant. a. materno. * [a 208 pp. ii id. febr. antonino a. iii et geta iii conss.]
CJ.8.25.3: Imperator Alexander Severus Si ignorante vel invito te debitor tuus, qui universa bona sua ob pecuniam debitam tibi obligaverat, etsi cum re publica, postea contraxit, ius tuum non laesit. * alex. a. tauro. * [a 227 pp. iii id. april. albino et maximo conss.]
CJ.8.25.4: Imperator Gordianus Cum te a debitore mercatum proponas eam rem, quae alii pignerata erat, si sciente eo ac pignus suum remittente eam mercatus es, cum eius consensu nexus pignoris evanuerit, si non nova voluntas intercessit, quae denuo obligationem pignoris constitueret, ea res veluti obstricta non potest vindicari. * gord. a. aquilino. * [a 239 pp. xi k. mai. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.25.5: Imperator Gordianus Debitum, cuius meministi, quod per pacti conventionem inutiliter factam remisisti, etiam nunc petere non vetaris et usitato more pignora vindicare. * gord. a. asclepiadi. * [a 241 pp. vi id. sept. gordiano a. ii et pompeiano conss.]
CJ.8.25.6: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si eo tempore, quo praedium distrahebatur, programmate admoniti creditores, cum praesentes essent, ius suum exsecuti non sunt, possunt videri obligationem pignoris amisisse. * diocl. et maxim. aa. argio. * [a 286 pp. iii id. febr. maximo ii et aquilino conss.]
CJ.8.25.7: Imperatores Diocletianus, Maximianus Creditricem patrui tui sub obligatione fundi, qui per chirographum nexus pignori fuerat, iubentem eandem cautionem reddi pignoris etiam ius remisisse videri manifestum est. * diocl. et maxim. aa. paulo. * [a 287 pp. v id. sept. diocletiano iii et maximiano aa. conss.]
CJ.8.25.8: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si hypothecas fisco distrahente creditores silentio tradiderunt negotium, palam est actionem suam amisisse eos, quam in rem habebant. nam fiscalis hastae fides facile convelli non debet. * diocl. et maxim. aa. apollonio. * [a 290 pp. xiii k. sept. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.8.25.9pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Cum ex causa mandati pro socero tuo te fenebrem pecuniam exsolvisse proponas, curabit praeses provinciae in restituenda pecunia, quam pro eo exsolvisti, nec non etiam usuris eius indemnitati tuae prospicere. * diocl. et maxim. aa. hermiano. * [a 290 pp. x k. oct. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.8.25.9.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Nam si recepta a creditore mancipia, quae pignori fuerant data, hac mente socero tuo tradidisti, ut pignoris vinculum dissolvatur, obligatio semel extincta instaurari non potest. [a 290 pp. x k. oct. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.8.25.10: Imperatores Diocletianus, Maximianus Res pignoris hypothecaeve iure creditoribus obnoxias citra consensum eorum debitores alienantes praecedentem non dissolvunt obligationem. * diocl. et maxim. aa. et cc. quintillae. * [a 293 d. k. dec. aa. conss.]
CJ.8.25.11pr.: Imperator Justinianus Solita providentia utimur etiam de pignoribus vel hypothecis rerum, quae quibusdam creditoribus suppositae postea a debitoribus venduntur vel alio modo transferuntur creditore suum consensum contractui praebente et quodam legitimo postea modo ad priorem dominum revertuntur. * iust. a. iohanni pp. * [a 532 d. xv k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. anno secundo.]
CJ.8.25.11.1: Imperator Justinianus In hoc etenim casu diversae sententiae legum prudentibus habitae sunt, quibusdam dicentibus ius pignoris creditori renovari propter verbum " futurarum rerum", quod in generalibus hypothecis poni solitum est, aliis penitus extingui. [a 532 d. xv k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. anno secundo.]
CJ.8.25.11.2: Imperator Justinianus Nobis autem visum est eum, qui semel consensit alienationi hypothecae et hoc modo suum ius respuit, indignum esse eandem rem utpote ab initio ei suppositam vindicare vel tenentem inquietare. [a 532 d. xv k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. anno secundo.]
CJ.8.26.0. Etiam ob chirographariam pecuniam pignus teneri.
CJ.8.26.1pr.: Imperator Gordianus Pignus intercidit, si novatione facta in alium ius obligationis transtulisti nec , ut ea res pignoris nomine teneretur, cautum est. * gord. a. festo. * [a 239 pp. id. mart. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.26.1.1: Imperator Gordianus Quod si pactum inter te eumque, qui postea dominus fundi constitutus novam obligationem susceperat, intercessit, ut idem fundus tibi pignoris nomine teneatur, quamvis personali actione expertus feceris condemnationem, pignoris tamen habes persecutionem. [a 239 pp. id. mart. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.26.1.2: Imperator Gordianus Ac si in possessione fueris constitutus, nisi ea quoque pecunia tibi a debitore reddatur vel offeratur, quae sine pignore debetur, eam restituere propter exceptionem doli mali non cogeris. iure enim contendis debitores eam solam pecuniam, cuius nomine pignora obligaverunt, offerentes audiri non oportere, nisi pro illa etiam satisfecerint, quam mutuam simpliciter acceperint. [a 239 pp. id. mart. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.26.1.3: Imperator Gordianus Quod in secundo creditore locum non habet: nec enim necessitas ei imponitur chirographarium etiam debitum priori creditori offerre. [a 239 pp. id. mart. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.27.0. De distractione pignorum.
CJ.8.27.1: Imperator Alexander Severus Fundum pignori obligatum, si creditor ex fructibus debitum persecutus est, cum ipso iure pignus obligatione liberatum sit, distrahere minime potest. * alex. a. pacatae. * [a 223 pp. id. ian. maximo ii et aeliano conss.]
CJ.8.27.2: Imperator Alexander Severus Creditor, qui hypothecae seu pignori rem sibi nexam vendiderit, rem litigiosam non videtur vendere, quia precario debitor possidet. * alex. a. maximo. * [a 223 pp. xii k. oct. maximo ii et aeliano conss.]
CJ.8.27.3: Imperator Alexander Severus Hypothecis vel pignoribus a creditore venumdatis in id quod deest adversus reum vel fideiussorem actio competit. * alex. a. luciano. * [a 223 pp. iii non. nov. maximo ii et aeliano conss.]
CJ.8.27.4: Imperator Alexander Severus Creditor hypothecas sive pignus cum proscribit, notum debitori facere, si bona fide rem gerit, et quando licet testato dicere debet. si quid itaque per fraudem in pignore villae venditae commissum probare potes, ut inferatur actio, quae eo nomine competit, adi eum cuius de ea re notio est. * alex. a. crescenti. * [a 225 pp. k. iun. fusco et dextro conss.]
CJ.8.27.5: Imperator Alexander Severus Si residuum debiti paratus es solvere, praeses provinciae dabit arbitrum, apud quem, quantum sit quod superest ex debito, examinabitur: et sive ad iudicem venire diversa pars cessaverit sive oblato superfluo ad venditionem prosiluerit, improba alienatio proprietatis tuae ius non auferet. * alex. a. sossiano. * [a 231 pp. xii k. aug. pompeiano et peligno conss.]
CJ.8.27.6: Imperator Gordianus Quamdiu non est integra pecunia creditori numerata, etiamsi pro parte maiore eam consecutus sit, distrahendi rem obligatam non amittit facultatem. * gord. a. rogato. * [a 238 pp. xiii k. sept. pio et pontiano conss.]
CJ.8.27.7: Imperator Gordianus Si cessante solutione creditor non reluctante lege contractus ea quae pignori sibi nexa erant distraxit, revocari venditionem iniquum est, cum, si quid in ea re fraudulenter fecerit, non emptor a te, sed creditor conveniendus sit. * gord. a. caro. * [a 238 pp. v k. nov. pio et pontiano conss.]
CJ.8.27.8: Imperator Gordianus Si prius, quam distraheretur pignorata possessio, pecuniam creditori obtulisti, eoque non accipiente contestatione facta eam deposuisti et hodieque in eadem causa permanet, pignoris distractio non valet. quod si prius, quam offerres, legem venditionis exercuit, quod iure subsistit revocari non debet. * gord. a. maximo. * [a 239 pp. iii non. april. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.27.9: Imperatores Diocletianus, Maximianus Quae specialiter vobis obligata sunt, debitoribus detractantibus solutionem bona fide debetis et sollemniter vendere: ita enim parebit, an ex pretio pignoris debito satisfieri potest. quod si quid deerit, non prohibemini etiam cetera bona iure conventionis consequi. * diocl. et maxim. aa. cyrillo. * [a 287 pp. xiii k. iun. diocletiano iii et maximiano aa. conss.]
CJ.8.27.10pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Et qui sub imagine alterius personae, quam supposuerat, iugiter tenet, cum sibi negotium gerat, alienasse non videtur. iure enim pignoris obligatum praedium neque si per subiectam personam creditor comparaverit neque si sibi addixerit, debitori adfert praeiudicium, sed in eadem causa permanet, in qua fuit ante huiusmodi collusionem. * diocl. et maxim. aa. rufino. * [a 290 pp. iii non. oct. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.8.27.10.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Sane si debitore distrahente comparaverit, consensu emptionem perfectam, si neque dolus adversarii neque metus causa gesta arguentur, revocari exemplo grave est. [a 290 pp. iii non. oct. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.8.27.10.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si igitur poteris evidentibus probationibus monstrare creditorem per suppositam imaginarii emptoris personam semper possessionem tenuisse nec vendita bona fide praedia postea sinceriter comparasse, potes oblata pecunia cum usuris ad restitutionem creditorem compellere. [a 290 pp. iii non. oct. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.8.27.11: Imperatores Diocletianus, Maximianus Mulier licet res specialiter pignori dederit pro alio, creditor eas distrahendi non habet facultatem, nisi dissimulatione, marito obligante velut proprias, creditoris ignorantiam circumscripserit. * diocl. et maxim. aa. et cc. rufinae. * [a 293 pp. v k. mai. heracliae aa. conss.]
CJ.8.27.12: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si debitor rem tibi iure pignoris obligatam te non consentiente distraxit, dominium cum sua causa transtulit ad emptorem. * diocl. et maxim. aa. et cc. zotico. * [a 293 s. prid. k. mai. heracliae aa. conss.]
CJ.8.27.13: Imperatores Diocletianus, Maximianus Qui praedium obligatum a creditore comparavit, si in vacuam possessionem inductus non est, nullam in rem actionem habet. * diocl. et maxim. aa. et cc. theodotae. * [a 293 ]
CJ.8.27.14: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si in hoc quod iure debetur tibi satisfactum non fuit, et debitoribus res obligatas tenentibus aditus praeses provinciae tibi distrahendi iubebit fieri facultatem. * diocl. et maxim. aa. et cc. modesto. * [a 293 pp. xvi k. dec. sirmi aa. conss.]
CJ.8.27.15: Imperatores Diocletianus, Maximianus Obligatis pignori mancipiis a creditore distractis ac traditis si post debitor quondam haec sollicitaverit, non venditori, sed emptori contra possidentem in rem competit actio. * diocl. et maxim. aa. et cc. avianae. * [a 294 d. k. mart. sirmi cc. conss.]
CJ.8.27.16: Imperatores Diocletianus, Maximianus Unus ex multis debitoris qui pignora tradiderat heredibus, quod ab eo personali actione peti potuit, solvendo res obligatas distrahendi creditori facultatem non ademit. * diocl. et maxim. aa. et cc. silviano. * [a 294 s. iii non. april. cc. conss.]
CJ.8.27.17: Imperatores Diocletianus, Maximianus Rei creditor obligatae generali sive speciali conventione per creditorem alium, cui non fuerat nexa, venumdatae non amittit persecutionem. * diocl. et maxim. aa. et cc. agapae. * [a 294 d. prid. non. april. cc. conss.]
CJ.8.27.18: Imperatores Diocletianus, Maximianus Qui a creditore pignori obligatum iure emit, de proprietate vinci non potest. * diocl. et maxim. aa. et cc.Gaiano. * [a 294 subscripta vi k. mai. cc. conss.]
CJ.8.27.19: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si maritus tuus mutuam, licet tuam, dedit pecuniam, eorum, quae pignoris titulo accepit, si ei non successisti, distrahendi nomine tuo nullam habes facultatem. * diocl. et maxim. aa. et cc. liviae. * [a 294 s. vi id. nov. heracliae cc. conss.]
CJ.8.27.20: Imperatores Diocletianus, Maximianus Secundum placiti fidem, si nihil convenit specialiter, pignoribus a creditore maiore quam ei debebatur pretio distractis, licet ex eo fundus comparatus sit, non super hoc in rem, sed in personam, id est pigneraticia, de superfluo competit actio. * diocl. et maxim. aa. et cc. sabino. * [a 294 s. iiii id. nov. byzantio cc. conss.]
CJ.8.28.0. Debitorem venditionem pignorum impedire non posse.
CJ.8.28.1: Imperatores Severus, Antoninus Si sunt, qui emere praedia tibi obligata velint, non impediuntur scriptura testamenti, qua complexus est debitor nulla a se praedia venumdari et poenam addidit , ut fisci fierent. nec enim potuisse eum huiusmodi lege ius creditoris facere deterius manifestum est. * sev. et ant. aa. Marcello. * [a 207 d. vi k. mai. apro et maximo conss.]
CJ.8.28.2pr.: Imperator Gordianus Debitoris denuntiatio, qui creditori suo, ne sibi rem pignori obligatam distrahat, vel his qui ab eo volunt comparare denuntiat, ita demum efficax est, si universum tam sortis quam usurarum offerat debitum creditori eoque non accipiente idonea fide probationis ita ut oportet depositum ostendat. * gord. a. nepoti. * [a 239 pp. iii non. aug. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.28.2.1: Imperator Gordianus Nam si vel modicum de sorte vel usuris in debito perseveret, distractio rei obligatae non potest impediri, neque ea ratione emptor, tametsi sciat interpositam a debitore creditori denuntiationem, mala fide fit possessor. [a 239 pp. iii non. aug. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.29.0. Si vendito pignore agatur.
CJ.8.29.1pr.: Imperator Alexander Severus Praeses provinciae aditus, si probatum fuerit tuum creditorem, cui ius distrahendi pignora fuit, dolo malo fundum vendidisse, quanti tua interest restituere tibi eundem creditorem iubebit. * alex. a. agrippae. * [a 222 pp. k. sept. alexandro a. cons.]
CJ.8.29.1.1: Imperator Alexander Severus Quod si de bonis creditoris condemnati solvi pecunia non potuerit et probatum fuerit emptorem mala fide emisse, offerenti pecuniam cum usuris, quanti fundus veniit, restituere tibi fundum cum fructibus malae fidei emptorem iubebit. [a 222 pp. k. sept. alexandro a. cons.]
CJ.8.29.2: Imperator Alexander Severus Servos, quos nullo iure a creditore venisse dicis, pater tuus vel tu, si hereditas eius ad te pertinet, a possessoribus petere potes. quod si usucapti sunt, petat pater tuus pretium eorum a creditore, qui non iure eos servos vendidit. * alex. a. aemilio. * [a 222 pp. iii k. ian. alexandro a. cons.]
CJ.8.29.3: Imperator Alexander Severus Si uxor tua praesidi probaverit, cum aureos triginta deberet, servos suos amplioris pretii per gratiam aureis viginti creditorem venumdedisse eumque solvendo non fuisse, iubebit emptores recepto pretio restituere servos. * alex. a. claudio. * [a 223 pp. xvi k. oct. maximo ii et aeliano conss.]
CJ.8.29.4: Imperator Gordianus Cum contra bonam fidem venditionem obligatae possessionis a creditore factam adleges, non observatis, quae in distrahendis pignoribus celebrari consueverunt, adito praeside provinciae experire actione competenti non tantum adversus creditorem, verum etiam adversus possessorem, si fraudem eum participasse cum creditore potueris docere, ut revocatis, quae mala fide gesta constiterit, et fructuum ratio et damni quod inrogatum apparuerit haberi possit. * gord. a. eudemo. * [a 240 pp. k. april. sabino ii et venusto conss.]
CJ.8.29.5: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si creditore pignus priusquam ei satisfieret distrahente non per collusionem emptor comparavit, successor eius de superfluo, non emptoris heres, qui rem possidet, conveniendus est. * diocl. et maxim. aa. et cc. nonnae. * [a 294 s. xvi k. ian. nicomediae cc. conss.]
CJ.8.30.0. De luitione pignoris.
CJ.8.30.1: Imperatores Severus, Antoninus Qui pro parte heres extitit, nisi totum debitum exsolvat, suam portionem ex pignoribus recipere non potest. * sev. et ant. aa. antiochiae. * [a 206 pp. iii k. aril. albino et aemiliano conss.]
CJ.8.30.2: Imperator Gordianus Intellegere debes vincula pignoris durare personali actione submota. * gord. a. domitio. * [a 240 pp. xii k. iun. sabino ii et venusto conss.]
CJ.8.30.3: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si reddita debita quantitate vel rebus in solutum datis sive distractis compensato pretio satis ei contra quem supplicas factum adito praeside probaveris, vel si quod residuum debetur obtuleris ac, si non acceperit, deposueris consignatum, restitui tibi res pacto pignoris obligatas providebit, cum etiam edicto perpetuo, actione proposita pecunia soluta creditori vel si per eum factum sit, quominus solveretur, ad reddenda quae pignoris acceperat iure eum satis evidenter urgueri manifestum sit. * diocl. et maxim. aa. et cc. floro. * [a 293 s. vi id. oct. aa. conss.]
CJ.8.31.0. Si unus ex pluribus heredibus creditoris vel debitoris partem suam debiti solverit vel acceperit.
CJ.8.31.1: Imperatores valer., gallien. Manifesti et indubitati iuris est defuncto creditore multis relictis heredibus actionem quidem personalem inter eos ex lege duodecim tabularum dividi, pignus vero in solidum unicuique teneri. * valer. et gallien. aa. tauro. * [a 257 d. xv k. mai. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.8.31.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus Actio quidem personalis inter heredes pro singulis portionibus quaesita scinditur, pignoris autem iure multis obligatis rebus, quas diversi possident, cum eius vindicatio non personam obliget, sed rem sequitur, qui possident tenentes non pro modo singularum substantiae conveniuntur, sed in solidum, ut vel totum debitum reddant vel eo quod detinent cedant. * diocl. et maxim. aa. et cc. claudiae. * [a 294 s. v k. nov. anchiali cc. conss.]
CJ.8.32.0. Si pignoris conventionem numeratio secuta non sit.
CJ.8.32.1: Imperatores Severus, Antoninus Si pecuniam tibi non esse numeratam atque ideo frustra cautionem emissam et pignus datum probaturus es, in rem experiri potes: nam intentio dati pignoris neque redditae pecuniae non aliter tenebit, quam si de fide debiti constiterit. eademque ratione veritas servetur, si te possidente pignus adversarius tuus agere coeperit. * sev. et ant. aa. hilaro. * [a 197 pp.K. sept. laterano et rufino conss.]
CJ.8.32.2: Imperator Alexander Severus Si, ut nunc adseveras, nihil creditor numeravit uxori tuae quae pignus dedit, sed inanem extorsit cautionem, mendaci scriptura contra fidem veritatis obligari eius res non potest. * alex. a. peregrino. * [a xxx s. sine die et conss.]
CJ.8.33.0. De iure dominii impetrando.
CJ.8.33.1: Imperator Alexander Severus Dominii iure pignora possidere desiderans nomina debitorum, quos in solutione cessare dicis, exprimere et, an sollemnia peregisti, significare debuisti, dummodo scias omnia bona debitoris, qui pignori dedit, ut universa dominio tuo generaliter addicantur, impetrare te non posse. * alex. a. nicolaae. * [a 229 pp. xiii k. dec. alexandro a. iii et dione conss.]
CJ.8.33.2: Imperator Gordianus Si creditor pignus iure dominii a nostra serenitate possidere petiit et post formam praescripti alio anno usuras a vobis accepit, a beneficio impetrato recessisse videtur. * gord. a. .Tae. * [a 238 pp. prid. non. dec. pio et pontiano conss.]
CJ.8.33.3pr.: Imperator Justinianus Vetustissimam observationem, quae nullatenus in ipsis rerum claruit documentis, penitus esse duximus amputandam, immo magis clarioribus remediis corrigendam. igitur in pignoribus, quae iure dominii possidere aliquis cupiebat, proscriptio publica et annus luitionis antiquus introducti sunt, pignus autem publice proscriptum neque vidimus neque nisi tantummodo ex librorum recitatione audivimus. * iust. a. demostheni pp. * [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.33.3.1: Imperator Justinianus Sancimus itaque, si quis rem creditori suo pigneraverit, si quidem in pactione cautum est, quemadmodum debet pignus distrahi, sive in tempore sive in aliis conventionibus ea observari, pro quibus inter creditorem et debitorem conventum est. sin autem nulla pactio intercesserit, licentia dabitur feneratori ex denuntiatione vel ex sententia iudiciali post biennium, ex quo attestatio missa est vel sententia prolata est, numerandum eam vendere. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.33.3.2: Imperator Justinianus Sin vero nemo est, qui comparare eam maluerit, ut necessarium fiat creditori saltem sibi eam iure dominii possidere, in huiusmodi casibus causam esse observandam censemus, ut, sive praesens sit debitor, denuntiatio ei scilicet post biennium mittatur, sive afuerit, provinciale tribunale creditor petat et iudicem certiorare festinet, quatenus ille eum requisierit, certo tempore super hoc ab eo statuendo, ut fiat debitori manifestum per apparationem iudicis, quod a creditore petitum est, et certum tempus statuatur, intra quod et, si fuerit inventus, debet qui pecunias creditas accepit debitum offerre et pignus recuperare. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.33.3.3: Imperator Justinianus Sin autem nullatenus fuerit inventus, iudex certum tempus definiat, intra quod licentia ei dabitur sese manifestare et offerre pecunias et pignus ab oppigneratione liberare. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.33.3.3a: Imperator Justinianus Sin autem in tempore statuto vel minime fuerit inventus vel creditam pecuniam totam offerre noluerit, tunc creditor adeat culmen principale et precibus porrectis iure dominii habere eandem rem expetat habeatque ex divino oraculo eam in suo dominio. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.33.3.3b: Imperator Justinianus Et postquam hoc fuerit subsecutum, pietatis intuitu habeat debitor intra biennii tempus in suam rem humanum reversum ex die sacri oraculi numerandum, et liceat ei, creditori qui iam dominus factus est offerre debitum cum usuris et damnis vitio eius creditori illatis, quorum quantitatem creditor debet suo iuramento manifestare, et suum pignus recuperare. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.33.3.3c: Imperator Justinianus Sin autem biennium fuerit elapsum, plenissime habeat rem creditor idemque dominus iam inrevocabilem factam. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.33.3.4: Imperator Justinianus Sed si quidem minus in pignore, plus in debito inveniatur, in hoc, quod noscitur abundare, sit creditori omnis ratio integra. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.33.3.4a: Imperator Justinianus Sin autem ex utraque parte quantitas aequa inveniatur, sine omni dubitatione totam rem antea pigneratam retineat. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.33.3.4b: Imperator Justinianus Sin autem minus quidem in debito, amplius autem in pignore fiat, tunc in hoc quod debitum excedit debitori omnia iura integra lege nostra servabuntur, creditoribus quidem feneratoris non suppositum, aliis autem debitoris creditoribus vel ipsi debitori servatum. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.33.3.4c: Imperator Justinianus Et ne ex communicatione fiat aliqua difficultas, licentia dabitur creditori seu domino aestimationem superflui debitori vel creditori debitoris cum competenti cautela in eum exponenda offerre. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.33.3.5: Imperator Justinianus Sin vero creditor, postquam iure dominii hoc possideat, vendere hoc maluerit, liceat quidem ei hoc facere, si quid autem superfluum sit, debitori servare. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.33.3.5a: Imperator Justinianus Sin autem dubitatio exorta fuerit pro venditione utpote viliore pretio facta, sacramenti religionem creditor praestare compellatur, quod nulla machinatione vel circumscriptione usus est, sed tanti vendidit rem, quanti potuerit venire: et hoc tantummodo reddi, quod ex iuramento superfluum fuerit visum. sin autem ex iureiurando etiam minus habuisse creditor inveniatur, in residuo habeat integram actionem. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.33.3.6: Imperator Justinianus Aestimationem autem pignoris, donec apud creditorem eundemque dominum permaneat, sive amplioris sive minoris quantum ad debitum quantitatis est, iudicialis esse volumus disceptationis, ut, quod iudex super hoc statuerit, hoc in aestimatione pignoris obtineat. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.34.0. De pactis pignorum et de commissoria lege in pignoribus rescindenda.
CJ.8.34.1: Imperator Alexander Severus Qui pactus est, nisi intra certum tempus pecuniam quam mutuam accepit solveret, cessurum creditoribus, hypothecae venditionem non contraxit, sed id comprehendit , quod iure suo creditor in adipiscendo pignore habiturus erat. communi itaque iure creditor hypothecam vendere debet. * alex. a. victorino. * [a 222 pp. id. oct. alexandro a. cons.]
CJ.8.34.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si fundi nomine, quem vendideras, emptori ab alio mota proprietatis quaestione alterum fundum pro eius evictione pignoris hypothecaeve titulo emptionis instrumentis ea lege dedisti, ut, quem secundo tradideras, si is quem vendideras evictus non fuerit, obtineas, de hoc contra eum qui moverat quaestionem lata sententia emptori parata securitate, circa eum quem obligaveras restituendum conventionis fidem impleri, si negotium integrum est, praeses iubebit. * diocl. et maxim. aa. et cc. dionysio. * [a 293 s. k. dec. sirmi aa. conss.]
CJ.8.34.3pr.: Imperator Constantinus Quoniam inter alias captiones praecipue commissoriae pignorum legis crescit asperitas, placet infirmari eam et in posterum omnem eius memoriam aboleri. * const. a. ad pop. * [a 326 d. ii k. febr. serdicae constantino a. vii et constantio c. conss.]
CJ.8.34.3.1: Imperator Constantinus Si quis igitur tali contractu laborat, hac sanctione respiret, quae cum praeteritis praesentia quoque depellit et futura prohibet. creditores enim re amissa iubemus recuperare quod dederunt. [a 326 d. ii k. febr. serdicae constantino a. vii et constantio c. conss.]
CJ.8.35.0. De exceptionibus sive praescriptionibus.
CJ.8.35.1: Imperator Antoninus Debitores quidem hereditarii unicuique heredum pro portione hereditaria antiqua lege obligati sunt. sed si eis heredibus omnem pecuniam exsolvisti, quibus nomen patris tui testator in divisione adscripserat, doli mali exceptione adversus alios agentes tueri te potes. * ant. a. claudio. * [a 212 pp. xv k. aug. duobus aspris conss.]
CJ.8.35.2: Imperator Antoninus Pro portione tua, qua domum ad te pertinere dicis, si iudicatum non est, actiones dirigere potes. nam exceptio rei iudicatae ei demum obstat vel successoribus eius, inter quos cognitum super ea re et pronuntiatum est. * ant. a. iulio. * [a 213 pp. xv k. mart. antonino a. iiii et balbino conss.]
CJ.8.35.3: Imperator Antoninus Adversus fratrem tuum quondam tutorem legitimum tutelae iudicio si expertus non es, proposita actione consiste. nec timueris exceptionem pacti, si in eo fraudem dolumque admissum probare potes: nam replicatio doli opposita bonae fidei iudicium facit et commentum fraudis repellit. * ant. a. vitali. * [a xxx ]
CJ.8.35.4: Imperator Alexander Severus Cum nondum finitam sententia causam, sed dilatam adlegetis, non est dubium omnes integras defensiones vobis esse. * alex. a. iunio et aliis. * [a 223 pp. ii non. oct. maximo ii et aeliano conss.]
CJ.8.35.5: Imperatores Diocletianus, Maximianus Licet unde vi interdictum intra annum locum habet, tamen exceptione perpetua ei succurri, qui per vim expulsus post retinuit possessionem, auctoritate manifestatur. * diocl. et maxim. aa. et cc. basilio. * [a 293 s. k. mai. trallis aa. conss.]
CJ.8.35.6: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si pactum intercessit, in exceptione sine temporis praefinitione de dolo replicari potest. * diocl. et maxim. aa. et cc. helenae. * [a 293 s. k. sept. viminacii aa. conss.]
CJ.8.35.7: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si ex maiore debiti quantitate minor tibi soluta est nec liberationem debitori tuo praestitisti, petere quod non probatur redditum, contra exceptionem pacti replicatione tuam adiuvans intentionem, minime prohiberis. * diocl. et maxim. aa. et cc. menandrae. * [a 294 s. ii k. mart. cc. conss.]
CJ.8.35.8: Imperatores Diocletianus, Maximianus Praescriptionem peremptoriam, quam ante contestari sufficit, vel omissam, priusquam sententia feratur, obicere quandoque licet. * diocl. et maxim. aa. et cc. aurelio. * [a 294 s. xv k. nov. cc. conss.]
CJ.8.35.9: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si quidem intentionem actoris probatione deficere confidis, nulla tibi defensio necessaria est. si vero de hac confitendo exceptione te munitum adseveres, de hac tantum agi convenit. nam si etiam de intentione dubitas, habita de exceptione contestatione tunc demum, cum intentionem secundum adseverationem suam petitor probaverit, huic esse locum monstrari convenit. * diocl. et maxim. aa. et cc. muciano. * [a 294 s. iii non. nov. burtudizi cc. conss.]
CJ.8.35.10: Imperatores Diocletianus, Maximianus Non exceptionibus actores, quibus reis auxilium tribuitur certis ex causis, sed replicationibus suam intentionem, si quam habent, muniunt. * diocl. et maxim. aa. et cc. aquilinae. * [a 294 s. k. dec. nicomediae cc. conss.]
CJ.8.35.11: Imperatores Diocletianus, Maximianus Defensiones sive exceptiones ad intercessores extendi, quibus reus principalis integro manente statu munitus est, constat. * diocl. et maxim. aa. et cc. neoni. * [a xxx sub die xv k. ian.]
CJ.8.35.12: Imperator Julianus Si quis advocatus inter exordia litis praetermissam dilatoriam praescriptionem postea voluerit exercere et ab huiusmodi opitulatione submotus nihilo minus perseveret atque praeposterae defensioni institerit, unius librae auri condemnatione multetur. * iul. a. ad iulianum com. orientis. * [a 363 d. vii id. mart. antiochiae iuliano a. iiii et salustio conss.]
CJ.8.35.13: Imperatores Honorius, Theodosius Praescriptiones fori in principio a litigatoribus opponendas esse legum decrevit auctoritas. * honor. et theodos. aa. symmacho procons. africae. * [a 415 d. v k. sept. ravennae honorio x et theodosio vi aa. conss.]
CJ.8.36.0. De litigiosis.
CJ.8.36.1: Imperatores Severus, Antoninus Cum creditor pignus vendit, non potest videri litigiosae rei emptio contrahi, etsi debitor interdicat, ne venditio perficiatur. * sev. et ant. aa. paulinae. * [a 207 pp. k. mai. apro et maximo conss.]
CJ.8.36.2: Imperator Constantinus Lite pendente actiones, quae in iudicium deductae sunt, vel res, pro quibus actor a reo detentis intendit, in coniunctam personam vel extraneam donationibus vel emptionibus vel quibuslibet aliis contractibus minime transferri ab eodem actore liceat, tamquam si nihil factum sit, lite nihilo minus peragenda. * const. a. ad provinciales. * [a 331 d. k. aug. basso et ablabio conss.]
CJ.8.36.3pr.: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Quicumque rem litigiosam vel ambiguum chirographum, quodlibet denique mobile vel immobile fisco nostro vel potentiori seu aliis personis in testamento sive codicillo legaverit fideive commiserit aut per hereditatem reliquerit, nullam fiscus noster vel alia persona licentiam habeat iurgiorum, nec iudicium subeat, sed aestimatio eius litis ineatur praestanda his, quibus actiones vel res litigiosae relictae sunt. * grat. valentin. et theodos. aaa. tatiano pp. * [a 380 d. xv k. iul. thessalonicae gratiano v et theodosio aa. conss.]
CJ.8.36.3.1: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Eandem litem ipsi heredes peragant, suarum actionum periculo ea quae litigiosa relicta fuerant vindicantes. [a 380 d. xv k. iul. thessalonicae gratiano v et theodosio aa. conss.]
CJ.8.36.3.2: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Quod et de chirographis placet, ut heredes relictorum fisco vel aliis personis praesentem pecuniam numerent et iudicio eos, quos obnoxios existimant, persequantur. [a 380 d. xv k. iul. thessalonicae gratiano v et theodosio aa. conss.]
CJ.8.36.4 * * [a 501 xiii k. ian. constantinopoli pompeio et avieno conss.]
CJ.8.36.5pr.: Imperator Justinianus Censemus, ut, si quis lite pendente vel actiones vel res quas possidet ad alium quendam transtulerit sive scientem sive ignorantem, vitio litigiosi contractus subiacere: distinctione quadam inter contrahentes observanda, ut, si quis sciens vel ad venditiones vel donationes seu ad alios contractus accesserit, cognoscat se compellendum non tantum rem redhibere, sed etiam pretio eius privari, non ut lucro cedat ei qui rem alienavit, sed ut etiam alia tanta quantitas ab eo fisci viribus inferatur: * iust. a. iohanni pp. * [a 532 d. xv k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. anno secundo.]
CJ.8.36.5.1: Imperator Justinianus Sin autem ignorans rem litigiosam emerit vel per aliam speciem contractus eam acceperit, tunc irrita rei alienatione facta pretium cum alia tertia parte recipiat. iustum est etenim propter dolosam mentem et absconditam machinationem, cum non emptori manifestaverit rem in iudicium deductam fuisse, tertia parte pretii, sicut iam disposuimus, eum puniri. [a 532 d. xv k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. anno secundo.]
CJ.8.36.5.2: Imperator Justinianus Tali videlicet poena non solum in aliis contractibus, verum etiam in donationibus porrigenda, ut vera aestimatione facta, cum pretii datio non est, rem ad alium transferens multetur: omnibus instrumentis, quae super hoc constituuntur, nullam vim obtinentibus. [a 532 d. xv k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. anno secundo.]
CJ.8.36.5.3: Imperator Justinianus Exceptis videlicet huius sanctionis dispositione his, qui vel dotis nomine vel ante nuptias donationis vel transactionis aut divisionis rerum hereditariarum factae vel per legati vel fideicommissi causam tales res vel actiones dederint vel acceperint. [a 532 d. xv k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. anno secundo.]
CJ.8.37.0. De contrahenda et committenda stipulatione.
CJ.8.37.1: Imperatores Severus, Antoninus Licet epistulae, quam libello inseruisti, additum non sit stipulatum esse eum cui cavebatur, tamen si res inter praesentes gesta est, credendum est praecedente stipulatione vocem spondentis secutam. * sev. et ant. aa. secundo. * [a 200 accepta xvii k. mai. severo iii et victorino conss.]
CJ.8.37.2: Imperatores Severus, Antoninus Si filiae tuae, quam in potestate habebas, pecuniam dari stipulatus es, paratam obligationem exercere non prohiberis. * sev. et ant. aa. diocleti. * [a 210 pp. prid. non. nov. faustino et rufino conss.]
CJ.8.37.3pr.: Imperator Antoninus Si, cum tuam pecuniam crederes accommodato nomine iuliani, stipulatio in personam eius absentis directa est, cum nihil sit actum ea verborum conceptione, intellegis superfuisse tibi rei contractae obligationem. * ant. a. hadriano. * [a 217 pp. vi k. mart. praesente et extricato conss.]
CJ.8.37.3.1: Imperator Antoninus Ac propterea si pecuniam a debitore tuo iulianus exegit eamque solutionem ratam habuisti, habes adversus eum negotiorum gestorum actionem. [a 217 pp. vi k. mart. praesente et extricato conss.]
CJ.8.37.4: Imperator Alexander Severus Secundum responsum domitii ulpiani praefecti annonae iuris consulti amici mei ea , quae stipulata est, cum moreretur, partem dimidiam dotis cui velit relinquere, reddi sibi, cum moreretur, eam partem dotis stipulata videtur. * alex. a. sabinae. * [a 222 pp. ii k. april. alexandro a. cons.]
CJ.8.37.5pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Nuda pollicitatione secundum ea, quae saepe constituta sunt, ad praestanda quae promiserat urgueri quemquam non semper iura permittunt. * diocl. et maxim. aa. et cc. isidorae. * [a 293 s. v k. dec. aa. conss.]
CJ.8.37.5.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Verum quoniam praeterea, si contra pactum fecerit, quanti ea res est, tibi dari stipulanti adversarium tuum promisisse proponas, huius etiam obligationis post motam litem extitisse condicionem et eius summae, quae in hac quoque stipulatione continetur, petitioni locum factum convenit. [a 293 s. v k. dec. aa. conss.]
CJ.8.37.6: Imperatores Diocletianus, Maximianus Scire debuisti, quae sub transactione dari placita sunt, certi vel incerti stipulatione subsecuta peti posse. * diocl. et maxim. aa. et cc. erotio. * [a 293 s. xvi k. ian. sirmi aa. conss.]
CJ.8.37.7: Imperatores Diocletianus, Maximianus Neque tutoris neque curatoris absentia quicquam stipulationi nocet, cum et feminam minorem viginti quinque annis absente curatore stipulari posse non ambigitur. * diocl. et maxim. aa. et cc. antonino. * [a 294 s.Xvii k.Febr.Cc conss.]
CJ.8.37.8: Imperatores Diocletianus, Maximianus Non moriturum praestari servum impossibilis promissio est. post mortem autem eius stipulatus recte solutionem postulat. * diocl. et maxim. aa. et cc. posidonio. * [a 294 s. xii k. mart. cc. conss.]
CJ.8.37.9pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si quidem zenoni stipulanti mortis vel cruciatus corporis territus timore spopondisti, adversus experientem exceptione proposita defendi potes. * diocl. et maxim. aa. et cc. capitoni. * [a 294 s. iii id. oct. varianae cc. conss.]
CJ.8.37.9.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si vero nihil tale probetur, accusationis institutae vel futurae praetextu non ob turpem, sed probabilem causam habita stipulatione promissio non infirmatur. [a 294 s. iii id. oct. varianae cc. conss.]
CJ.8.37.9.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus Sin autem ob non instituendam accusationem criminis pecunia promissa sit, cum de huiusmodi causis pacisci non liceat, petitio negatur. [a 294 s. iii id. oct. varianae cc. conss.]
CJ.8.37.10: Imperator Leo Omnes stipulationes, etiamsi non sollemnibus vel directis, sed quibuscumque verbis pro consensu contrahentium compositae sint, legibus cognitae suam habeant firmitatem. * leo a. erythrio pp. * [a 472 d. k. ian. constantinopoli marciano cons.]
CJ.8.37.11: Imperator Justinianus Scrupulosam inquisitionem, utrum post mortem an cum morietur vel pridie quam morietur stipulatus sit aliquis vel in testamento legati vel fideicommissi nomine aliquid dereliquerit, penitus amputantes omnia, quae vel in quocumque contractu stipulati vel pacti sunt contrahentes, vel testator in suo testamento disposuit, etiamsi post mortem vel pridie quam morietur scripta esse noscuntur, nihilo minus pro tenore contractus vel testamenti valere praecipimus. * iust. a. menae pp. * [a 528 d. iii id. dec. constantinopoli dn. iustiniano pp. a. ii cons.]
CJ.8.37.12: Imperator Justinianus Magnam legum veterum obscuritatem, quae protrahendarum litium maximam occasionem usque adhuc praebebat, amputantes sancimus, ut, si quis certo tempore facturum se aliquid vel daturum se stipuletur vel quae stipulator voluit promiserit et addiderit, quod, si statuto tempore minime haec perfecta fuerint, certam poenam dabit, sciat minime posse ad evitandam poenam adicere, quod nullus eum admonuit: sed etiam citra ullam admonitionem eidem poenae pro tenore stipulationis fiet obnoxius, cum ea quae promisit ipse in memoria sua servare, non ab aliis sibi manifestari poscere debeat. * iust. a. menae pp. * [a 529 d. viiii id. april. constantinopoli decio vc. cons.]
CJ.8.37.13pr.: Imperator Justinianus Veteris iuris altercationes decidentes generaliter sancimus omnem stipulationem, sive in dando sive in faciendo sive mixta ex dando et faciendo inveniatur, et ad heredes et contra heredes transmitti, sive specialis heredum fiat mentio sive non: cur enim, quod in principalibus personis iustum est, non ad heredes et adversus eos transmittatur? * iust. a. iuliano pp. * [a 530 d. k. aug. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.37.13.1: Imperator Justinianus Et sic existimentur huiusmodi stipulationes, quasi tantummodo in dandum fuerant conceptae, cum nihilo minus et heredes factum possint adimplere: illa subtili et supervacua scrupulositate explosa, per quam putabant non esse possibile factum ab alio compleri, quod alii impositum est. [a 530 d. k. aug. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.37.13.2: Imperator Justinianus Et quare, cum paene similis omnium natura est, non et facta omnes vel plus vel paulo minus adimplere possint, ne ex huiusmodi subtilitate cadant hominum voluntates? [a 530 d. k. aug. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.37.14pr.: Imperator Justinianus Optimam quaestionem et frequenter in iudiciis versatam satis humanum est saltem in praesenti dirimere, ne diutius nostram rem publicam molestare concedatur. in multis etenim contractibus et maxime in feneraticiis cautionibus solitum est adscribi, stipulationes per certos servos celebrari. sed quidam indevotione tenti ex hoc materiam altercationis acceperunt: et alii quidem non esse servum adhibitum contendebant, alii vero non eius esse servum, ad quem pertinere scriptura protestabatur: et si non per servum, sed inter praesentes celebratam esse rem fuerit scriptum, et hoc iterum dubitabatur, debere ostendi partes esse praesentes. * iust. a. iohanni pp. * [a 531 d. k. nov. post consulatum lampadii et orestis vv. cc.]
CJ.8.37.14.1: Imperator Justinianus Cum itaque satis utile est in contractibus et servos adhiberi et praesentes esse personas adscribi, forte propter personas dignitate excelsas vel mulieres, quas naturalis pudor non omnibus perperam sese manifestare concedit, sancimus tales scripturas omnifariam esse credendas et, sive adscriptus fuerit servus et ad quandam personam dicitur pertinere, credi omnimodo et servum adesse et fecisse stipulationem et eam esse scripto domino adquisitam et non dubitari, si servus ipse praesto fuerit vel eius domini fuit is, pro quo scriptus est fecisse stipulationem: [a 531 d. k. nov. post consulatum lampadii et orestis vv. cc.]
CJ.8.37.14.2: Imperator Justinianus Et si inter praesentes partes res acta esse dicitur, et hoc esse credendum, si tamen in eadem civitate utraque persona in eo die commanet, in quo huiusmodi instrumentum scriptum est, nisi is, qui dicit sese vel adversarium abesse, liquidis ac manifestissimis probationibus et melius quidem, si per scripturam, sed saltem per testes undique idoneos et omni exceptione maiores ostenderit sese vel adversarium suum eo die civitate afuisse: sed huiusmodi scripturas propter utilitatem contrahentium esse credendas. [a 531 d. k. nov. post consulatum lampadii et orestis vv. cc.]
CJ.8.37.15pr.: Imperator Justinianus Si quis spoponderat insulam, cum moriebatur, aedificare stipulatori, impossibilis veteribus videbatur huiusmodi stipulatio. sed nobis sensum contrahentium discutientibus veri simile esse videtur hoc inter eos actum, ut incipiat quidem contra morientem obligatio, immineat autem heredibus eius, donec ad effectum perducatur. nemo enim ita stultus invenitur, ut tali animo faceret stipulationem, ut putaret posse tantum aedificium in uno momento horae extollere, vel eum qui moritur talem habere sensum, quod ipse sufficiet ad huiusmodi operis completionem. * iust. a. iohanni pp. * [a 532 d. xv k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. anno secundo.]
CJ.8.37.15.1: Imperator Justinianus Sancimus itaque, si quid tale evenerit, heredes teneri, ut factum, quod mortis tempore facere promisit, hoc heredes eius adimpleant quasi speciali heredis mentione habita, licet hoc minime fuerit expressum. quemadmodum enim, si in dando fuerit stipulatio, et contra heredes transmittebatur, ita et si in faciendo est, licet in mortis tempus colligatur, attamen ad similitudinem in dando conceptae stipulationis et heredes obligari, ut non discrepet factum a datione, sed sit lex nostra per omnia sibi consentanea. [a 532 d. xv k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. anno secundo.]
CJ.8.37.15.2: Imperator Justinianus Quod et in legatis simili modo relictis observari censemus. [a 532 d. xv k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. anno secundo.]
CJ.8.38.0. De inutilibus stipulationibus.
CJ.8.38.1: Imperator Antoninus Ex stipulatione, in qua impubes sine tutore auctore spopondisti, non es obligatus. * ant. a. paulino. * [a 215 pp. k. iul. romae laeto ii et cerale conss.]
CJ.8.38.2: Imperator Alexander Severus Libera matrimonia esse antiquitus placuit. ideoque pacta, ne liceret divertere, non valere et stipulationes, quibus poenae inrogarentur ei qui divortium fecisset, ratas non haberi constat. * alex. a. menophilo. * [a 223 pp. iii non. febr. maximo ii et aeliano conss.]
CJ.8.38.3pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Ut inter absentes verborum obligatio contrahi non potest, ita alteri, cuius iuri subiectus non est, aliquid dari vel restitui, nisi sua intersit, nemo stipulari potest. * diocl. et maxim. aa. isidoro. * [a 290 pp. id. dec. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.8.38.3.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Cum igitur, defuncta in matrimonio filia tua, superstitis filii nomine partem dimidiam dotis a marito detineri, alteram vero partem nepoti tuo vel, si is in rebus humanis non esset, iuliano restitui per pactum convenisse proponas, praeventoque morte nepote etiam stipulationem ad iulianum factam ob absentiam eius non valuisse significes, ac propterea ex persona ac stipulatione tua, qua restitui cuncta iuxta pactorum tenorem provideras, reddi tibi desideres: super stipulatu tuo adi praesidem provinciae, ut examinatis partium adlegationibus, quantum constituerit interesse tua, iuxta placiti fidem dotis portionem iuliano restitutam fuisse, ob incertae actionis effectum concludat condemnationem taxatae quantita tis. [a 290 pp. id. dec. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.8.38.4: Imperatores Diocletianus, Maximianus Ex eo instrumento nullam vos habere actionem, quia contra bonos mores de successione futura interposita fuit stipulatio, manifestum est, cum omnia, quae contra bonos mores vel in pacto vel in stipulatione deducuntur, nullius momenti sint. * diocl. et maxim. aa. et cc. domnae. * [a 293 pp. iii k. mai. aa. conss.]
CJ.8.38.5: Imperatores Diocletianus, Maximianus Dolo vel metu adhibito actio quidem nascitur, si subdita stipulatio sit, per doli tamen vel metus exceptionem submoveri petitio debet. * diocl. et maxim. aa. et cc. aquilinae. * [a 293 s. xiii k. oct. aa. conss.]
CJ.8.38.6: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si avia vestra sibi et eustolio, quam mutuam dederat pecuniam, dari fuit stipulata, nihil ei, cuius subiecta iuri non fuerit, quaerere potuit. sane si ipse quod ei solvi placuerat in stipulatione suo nomine deduxit, obligationem in eius etiam personam constitisse non ambigitur. * diocl. et maxim. aa. et cc. septimio et eustolio. * [a 294 s. v k. oct. cc. conss.]
CJ.8.39.0. De duobus reis stipulandi et duobus reis promittendi.
CJ.8.39.1pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Creditor prohiberi non potest exigere debitum, cum sint duo rei promittendi eiusdem pecuniae, a quo velit. * diocl. et maxim. aa. diogeni. * [a 287 pp. v k. mart. diocletiano iii et maximiano aa. conss.]
CJ.8.39.1.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Et ideo, si probaveris te conventum in solidum exsolvisse, rector provinciae iuvare te adversus eum, cum quo communiter mutuam pecuniam accepisti, non cunctabitur. [a 287 pp. v k. mart. diocletiano iii et maximiano aa. conss.]
CJ.8.39.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus Exprimere debueras tuis precibus, utrumne in partem an in solidum singuli vos obligaveritis ac duo rei promittendi extiteritis, cum, si quidem ab initio unusquisque pro parte sit obligatus, egredi contractus fidem non possit, si vero in solidum, electio rescripto adimi non debeat. * diocl. et maxim. aa. et cc. fabricio. * [a 293 s. id. april. byzantii aa. conss.]
CJ.8.39.3: Imperatores Diocletianus, Maximianus Propter mutuam uni datam pecuniam aliis reis promittendi factis, ob non numeratam sibi pecuniam obligationem remitti desiderio postulantium iura refragantur. * diocl. et maxim. aa. et cc. andronico. * [a 294 s. v id. febr. sirmi cc. conss.]
CJ.8.39.4pr.: Imperator Justinianus Cum quidam rei stipulandi certos habebant reos promittendi, vel unus forte creditor duos vel plures debitores habebat, vel contrario multi creditores unum debitorem, et alii ex reis promittendi ad certos creditores debitum agnoverint vel per solutionem vel per alios modos, quos in anterioribus sanctionibus interruptionibus et invenimus positos et nos ampliavimus, vel forte ad unum creditorem quidam ex debitoribus devotionem suam ostenderunt, vel cum plures essent creditores, debitor qui solus existeret ad unum ex his vel quosdam debitum agnovit, et quaerebatur, si eis vel ei datur licentia adversus alios indevotionem suam exercere et quasi tempore emenso exactionem recusare, vel quibusdam ex debitoribus debitum agnoscentibus vel in iudicio pulsatis debent et alii ab omni contradictione repelli: * iust. a. iohanni pp. * [a 531 d. k. sept. constantinopoli post c onsulatum lampadii et orestis vv. cc.]
CJ.8.39.4.1: Imperator Justinianus Nobis pietate suggerente videtur esse humanum semel in uno eodemque contractu qualicumque interruptione vel agnitione adhibita omnes simul compelli ad debitum persolvendum, sive plures sint rei sive unus, sive plures creditores vel non amplius quam unus. [a 531 d. k. sept. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc.]
CJ.8.39.4.2: Imperator Justinianus Sancimus in omnibus casibus, quos noster sermo complexus est, aliorum devotionem vel agnitionem vel ex libello admonitionem aliis debitoribus praeiudicare et aliis prodesse creditoribus. [a 531 d. k. sept. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc.]
CJ.8.39.4.3: Imperator Justinianus Si itaque generalis devotio et nemini liceat alienam indevotionem sequi, cum ex una stirpe unoque fonte unus effluxit contractus vel debiti causa ex eadem actione apparuit. [a 531 d. k. sept. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc.]
CJ.8.40.0. De fideiussoribus et mandatoribus.
CJ.8.40.1: Imperatores Severus, Antoninus Si lysias adempta parte bonorum exulare iussus est, non nisi pro parte quam retinuerit creditoribus obligatus est. verum qui pro eo fidem suam adstrinxerint, iure pristino conveniri possunt. * severus et ant. aa. lysiae. * [a 200 pp. id. oct. severo a. iii et victorino conss.]
CJ.8.40.2pr.: Imperatores Severus, Antoninus Creditori, qui pro eodem debito et pignora et fideiussorem accepit, licet, si malit, fideiussorem convenire in eam pecuniam, in qua se obligaverit. quod cum facit, debet ius pignorum in eum transferre. * sev. et ant. aa. plotio. * [a 207 d. v k. febr. apro et maximo conss.]
CJ.8.40.2.1: Imperatores Severus, Antoninus Sed cum in alia quoque causa eadem pignora vel hypothecas habet obligatas, non prius compellendus est transferre pignora, quam omne debitum exsolvatur. [a 207 d. v k. febr. apro et maximo conss.]
CJ.8.40.3pr.: Imperatores Severus, Antoninus Non recte procuratores nostri, si adlegationi tuae fides adesset, audire te noluerunt ex bonis fideiussoris quae ad fiscum pervenerunt pecuniam repetentem, sed reum principalem convenire iusserunt, cum electionis potestas permittatur creditori. * sev. et ant. aa. maximo. * [a 208 pp. xvii k. sept. antonino a. iii et geta iii conss.]
CJ.8.40.3.1: Imperatores Severus, Antoninus Sed cum tu duos fideiussores accepisse te proponas, si et alter idoneus est, intellegis te divisa quantitate partem competentem a procuratore petere debere et adversus alium fideiussorem experiri. [a 208 pp. xvii k. sept. antonino a. iii et geta iii conss.]
CJ.8.40.3.2: Imperatores Severus, Antoninus Nam licet significes adiectum in obligatione, ut singuli in solidum tenerentur, tamen nihil haec res mutat condicionem iuris et constitutionem. nam et cum hoc non adiciatur, singuli tamen in solidum tenentur: sed ubi sunt omnes idonei, in portionem obligatio dividitur. [a 208 pp. xvii k. sept. antonino a. iii et geta iii conss.]
CJ.8.40.4: Imperator Antoninus Novatione legitime perfecta debiti in alium translati prioris contractus fideiussores vel mandatores liberatos non ambigitur, si modo in sequenti se non obligaverunt. * ant. a. rufae. * [a 213 pp. xv k. oct. antonino a. iiii et balbino conss.]
CJ.8.40.5: Imperator Antoninus Iure nostro est potestas creditori relicto reo eligendi fideiussores, nisi inter contrahentes aliud placitum doceatur. * ant. a. potamoni. * [a 214 pp. vi non. mai messala et sabino conss.]
CJ.8.40.6: Imperator Antoninus Si pater tuus pro cornelio, cum pecuniam mutuam acciperet, se non obligavit, frustra ex eo, quod tabulas obligationis ut testis adsignavit, conveniris. * ant. a. pollae. * [a 214 pp. xi k. iul. messala et sabino conss.]
CJ.8.40.7: Imperator Antoninus Si creditor condicioni mandato adscriptae, cum pecuniam mutuam daret, in accipiendis hypothecis non paruit, frustra te iudicio mandati convenit, quando non alias te obligasse intellegaris, quam si pignoribus contraheretur obligatio. * ant. a. eroti. * [a 215 pp. k. iul.Laeto ii et cereale conss.]
CJ.8.40.8: Imperator Alexander Severus Filius familias, qui pro patre, quamvis in venditione fundi, fideiussit, tenetur. * alex. a. longo. * [a 223 pp. ii id. oct. maximo ii et aeliano conss.]
CJ.8.40.9: Imperator Alexander Severus Etiamsi de iure obligationis pignorum actum fuerit, fideiussoribus liberatio non contingit. * alex. a. aristocrati. * [a 223 pp. v k. dec. maximo ii et aeliano conss.]
CJ.8.40.10pr.: Imperator Alexander Severus Fideiussor seu mandator si in usuras quoque obligatus est, iustam causam recusandi solvere eas non habet. * alex. a. vitali. * [a xxx pp.]
CJ.8.40.10.1: Imperator Alexander Severus Ut autem is, qui cum altero fideiussit, non solus conveniatur, sed dividatur actio inter eos qui solvendo sunt, ante condemnationem ex ordine postulari solet. [a xxx pp.]
CJ.8.40.11pr.: Imperator Alexander Severus Cum alter ex fideiussoribus in solidum debito satisfaciat, actio ei adversus eum qui una fideiussit non competit. * alex. a. sallustio. * [a 229 pp. vii k. nov. alexandro a. iii et dione conss.]
CJ.8.40.11.1: Imperator Alexander Severus Potuisti sane, cum fisco solveres, desiderare, ut ius pignoris quod fiscus habuit in te transferretur, et si hoc ita factum est, cessis actionibus uti poteris. quod et in privatis debitis observandum est. [a 229 pp. vii k. nov. alexandro a. iii et dione conss.]
CJ.8.40.12: Imperator Alexander Severus Blanditus tibi est, qui non teneri te persuasit, quod, cum pro alio intervenires , egguwmai dixisti, cum et his verbis obligationem verborum contrahi pridem receptum est. * alex. a. theodoto. * [a 230 pp.Vi k.Sept. agricola et clemente conss.]
CJ.8.40.13: Imperator Gordianus Si barsagoram latronem lysanias decurio inventurum se spopondisset, aut exhibere compellendus est aut transmittendus ad praefectum praetorio vel ad praesidem provinciae. * gord. a. pars ex epistula. * [a xxx ]
CJ.8.40.14pr.: Imperator Gordianus Mandati actio personalis est. quae si nomine fideiussoris vel adversus debitorem seu heredes eius competit, praeses provinciae quae deberi compererit reddi iubebit. * gord. a. salvio. * [a 239 pp. iii non. iul. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.40.14.1: Imperator Gordianus Pignora etenim, quae reo stipulandi nexa fuerunt, ita demum ad vos transeunt, si facta nominis redemptione solutio celebrata est vobisque mandatae sunt actiones. [a 239 pp. iii non. iul. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.40.14.2: Imperator Gordianus Quod si factum est, ea quoque vobis persequentibus adversus possessores extraordinariam iurisdictionem idem vir clarissimus impertiet. [a 239 pp. iii non. iul. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.40.15pr.: Imperator Gordianus Si indebitam pecuniam quasi ex causa fideiussionis obstrictus in cautionem per errorem deduxisti, tam doli mali exceptione uti quam condicere, ut obligatio tibi accepto feratur, potes. * gord. a. claudiano. * [a 239 pp. v k. dec. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.40.15.1: Imperator Gordianus Non est autem dubium fideiussorem, rei promittendi bonis ad fiscum devolutis si idem fiscus ob debitum restituendum fuerit conventus et solverit, liberari. [a 239 pp. v k. dec. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.40.16: Imperator Gordianus Fuit liberum, antequam adversus omnes fideiussores lis contestaretur, unum eorum eligere creditori, si modo ceteros minus idoneos existimaret. at nunc post litis contestationem petitionem divisam redintegrari iuris ratio non patitur. * gord. a. maximo. * [a 241 pp. ii id. iun. gordiano a. ii et pompeiano conss.]
CJ.8.40.17: Imperator Gordianus Omissis quoque pignoribus fideiussorem a creditoribus utiliter conveniri, nisi in id quod ex his refici non potuerit acceptus sit, explorati iuris est. * gord. a. brasidae. pars ex epistula. * [a 242 pp. vi id. mart. attico et praetextato conss.]
CJ.8.40.18: Imperator Philippus Si, ut proponis, fundum ob debitum obligatum non iusto pretio vendidisti, residuam quantitatem, quam ex pretio eiusdem servare potuisses, refundi tibi a fideiussore non iure poscis. * philipp. a. et philipp. c. smyrnae. * [a 244 pp. v k. aug. peregrino et aemiliano conss.]
CJ.8.40.19: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si alienam reo principaliter constituto obligationem suscepisti vel fideiussorio sive mandatorio vel quocumque alieno nomine pro debitore intercessisti, non posse urgueri creditorem, eum qui mutuam accepit pecuniam quam te convenire, scire debueras, cum, si hoc in initio contractus specialiter non placuit, habeat liberam electionem. * diocl. et maxim. aa. et cc. sabiniano. * [a 293 s. ii k. mai. aa. conss.]
CJ.8.40.20: Imperatores Diocletianus, Maximianus Sententia bonorum omnium ademptionem continente rei damnati principalis intercessores eligendi creditori potestas non adimitur. * diocl. et maxim. aa. et cc. aurelio. * [a 293 ]
CJ.8.40.21: Imperatores Diocletianus, Maximianus Sicut eligendi fideiussores creditor habet potestatem, ita intercessorem postulantem cedi sibi hypothecae sive pignori obligata iure non prius ad solutionem, nisi mandata super hac re fuerit persecutio, convenit urgueri. * diocl. et maxim. aa. et cc. iuliano. * [a 293 s. xi k. nov. aa. conss.]
CJ.8.40.22: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si ultra hoc, quod accepit ea, pro qua te mandatorio nomine intercessisse commemoras, daturum te scripsisti, praeses provinciae ex hoc, quod ultra mandatum tuum numeratum est, a te nihil exigi patietur. * diocl. et maxim. aa. et cc. hermiano. * [a 294 s. xii k. mai. cc. conss.]
CJ.8.40.23: Imperatores Diocletianus, Maximianus Reos principales vel mandatores simpliciter acceptos eligere vel pro parte convenire vel, satis non faciente contra quem egeras primo, post ad alium reverti, cum nullus de his electione liberetur, licet. * diocl. et maxim. aa. et cc. antipatro. * [a 294 s. non. dec. nicomediae cc. conss.]
CJ.8.40.24: Imperatores Diocletianus, Maximianus Fideiussoris quidem heres exemplo rei principalis tenetur. sed si idem utrisque succedat, intercessionis obligatione finita velut principalis tantum debitoris heres conveniri potest. * diocl. et maxim. aa. et cc. pergamio. * [a 294 s. xi k. ian. cc. conss.]
CJ.8.40.25: Imperatores Diocletianus, Maximianus Pignoribus datis a reo principali distractis nec post longi temporis intervallum residuum a fideiussore creditor petere prohibetur. * diocl. et maxim. aa. et cc. philippo. * [a 294 s. vi k. ian. cc. conss.]
CJ.8.40.26pr.: Imperator Justinianus Sancimus, si quis pro alio spoponderit, quatenus eum intra certum tempus tradat vel certam quantitatem pecuniarum pro eo inferat, et tempore statuto iam effluente non poterit eum repraesentare, non statim pecunias pro eo stipulatas inferre , sed competere quidem post temporis lapsum omnimodo poenalem actionem, non autem statim summam, pro qua fideiussor admissus est, profligari. * iust. a. iuliano pp. * [a 530 d. vi k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.40.26.1: Imperator Justinianus Sed si quidem usque ad sex mensuum spatium tempus statutum sit, aliud tantum ei indulgeri, intra quod si possit personam exhibere et eam tradere, poena sit liberatus. [a 530 d. vi k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.40.26.2: Imperator Justinianus Sin autem amplius quam sex mensuum tempus ab initio constitutum est, tunc, quanticumque temporis curricula data sunt, tamen post lapsum eorum semenstres tantum habere eum indutias, intra quas sit ei licentia personam et non pecunias reddere. [a 530 d. vi k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.40.26.3: Imperator Justinianus Sin autem et secunda adiectio temporis excedat, tunc omnimodo poenam pecuniariam persolvat. [a 530 d. vi k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.40.26.4: Imperator Justinianus Sed si quidem post statutum ab initio tempus completum maluerit reum pro quo convenitur defendere, licere ei hoc facere, nisi pacti tenor ad hoc reclamaverit, si forsitan sine defensione facienda pro eo fideiussit: sed si defensionem subierit, eam usque ad finem adimplere, nulla ei licentia concedenda in medio personam tradere et pecuniarium dationem effugere. [a 530 d. vi k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.40.26.5: Imperator Justinianus Sin autem et secundum tempus effluxerit, nullo modo ei licentia concedatur nec ad defensionis venire praesidium, sed omnimodo poenam conferat, nisi intra primum tempus quod statutum est reus principalis ab hac luce fuerit subtractus: tunc enim penitus ab exactione poenae liberum eum custodiri oportet. [a 530 d. vi k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.40.26.6: Imperator Justinianus Quod si secundo tempore instante mortuus fuerit, nihilo minus poena iam commissa a fideiussore exigatur. [a 530 d. vi k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.40.26.7: Imperator Justinianus Omnibus, quae in fideiussores, quando tali poenae fuerint illigati, statuimus, et in heredes pro utilitate eorum obtinentibus. [a 530 d. vi k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.40.27pr.: Imperator Justinianus Si fideiussor nullam quidem cautionem faciat ostendens se fideiussorem extitisse , praesentibus autem tabulariis hoc confessus est, quod in fide sua eum suscepit , dubitabatur a palaestina advocatione, utrumne post duos menses liberatur quasi sine scriptis fideiussione facta, secundum generalia edicta sublimissimae praetorianae sedis, an utpote scriptura interveniente teneatur: et divisio alia introducebatur, si id iuris esse debet tam in publicis causis quam in privatis. * iust. a. iuliano pp. * [a 531 d. x k. mart. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc.]
CJ.8.40.27.1: Imperator Justinianus Sancimus itaque, nisi confessio litteris exposita fuerit a fideiussoribus ex repraesentatione personarum, licet attestatio super hoc praecesserit, attamen adhuc sine scriptis esse fideiussionem, videlicet in causis privatis, existimari et duobus mensibus effluentibus ab huiusmodi nexu fideiussores liberari, nisi in tempus certum data est fideiussio: tunc enim in tantum eam extendi, in quantum etiam attestatio fuerit expressa. [a 531 d. x k. mart. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc.]
CJ.8.40.27.2: Imperator Justinianus Sin autem publica causa interveniat, tunc omnimodo attestationem pro scriptura haberi. multis etenim privilegiis propter publicas necessitates publico iuri praestitis non ab re est et nos huiusmodi praerogativam ei condonare. [a 531 d. x k. mart. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc.]
CJ.8.40.28pr.: Imperator Justinianus Generaliter sancimus, quemadmodum in mandatoribus statutum est, ut contestatione contra unum ex his facta alter non liberetur, ita et in fideiussoribus observari. * iust. a. iohanni pp. * [a 531 d. xv k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc.]
CJ.8.40.28.1: Imperator Justinianus Invenimus enim et in fideiussorum cautionibus plerumque ex pacto huiusmodi causae esse prospectum, et ideo generali lege sancimus nullo modo electione unius ex fideiussoribus vel ipsius rei alterum liberari, vel ipsum reum fideiussoribus vel uno ex his electo liberationem mereri, nisi satisfiat creditori, sed manere ius integrum, donec in solidum ei pecuniae persolvantur vel alio modo satis ei fiat. [a 531 d. xv k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc.]
CJ.8.40.28.2: Imperator Justinianus Idemque in duobus reis promittendi constituimus, ex unius rei electione praeiudicium creditori adversus alium fieri non concedentes, sed remanere et ipsi creditori actiones integras et personales et hypothecarias, donec per omnia ei satisfiat. [a 531 d. xv k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc.]
CJ.8.40.28.3: Imperator Justinianus Si enim pactis conventis hoc fieri conceditur et in usu quotidiano semper hoc versari adspicimus, quare non ipsa legis auctoritate hoc permittatur, ut nec simplicitas suscipientium contractus ex quacumque parte possit ius creditoris mutilare? [a 531 d. xv k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc.]
CJ.8.41.0. De novationibus et delegationibus.
CJ.8.41.1: Imperator Alexander Severus Delegatio debiti nisi consentiente et stipulanti promittente debitore iure perfici non potest: nominis autem venditio et ignorante vel invito eo, adversus quem actiones mandantur, contrahi solet. * alex. a. quintiano et timotheo. * [a 223 pp. v id. febr. maximo ii et aeliano conss.]
CJ.8.41.2: Imperator Gordianus Ex contractu pecuniae creditae actio inefficax dirigitur, si delegatione personae rite facta iure novationis vetustior contractus evanuit. * gord. a. firmino. * [a 238 pp. k. sept. pio et pontiano conss.]
CJ.8.41.3pr.: Imperator Gordianus Si delegatio non est interposita debitoris tui ac propterea actiones apud te remanserunt, quamvis creditori tuo adversus eum solutionis causa mandaveris actiones, tamen, antequam lis contestetur vel aliquid ex debito accipiat vel debitori tuo denuntiaverit, exigere a debitore tuo debitam quantitatem non vetaris et eo modo tui creditoris exactionem contra eum inhibere. * gord. a. muciano. * [a 239 pp. v id. iun. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.41.3.1: Imperator Gordianus Quod si delegatione facta iure novationis tu liberatus es, frustra vereris, ne eo, quod quasi a cliente suo non faciat exactionem, ad te periculum redundet, cum per verborum obligationem voluntate novationis interposita debito liberatus sis. [a 239 pp. v id. iun. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.41.4: Imperator Gordianus Non abstulit tibi procurator tuus actionem, si, cum ei mandasses exactionem pecuniae, quam hi tibi debebant, contra quos supplicas, parte accepta de reliquo eos liberavit, cum neque contra voluntatem tuam novationem facere neque in eo quod non solvebatur eos liberare potuerit. * gord. a. stratonico. * [a 239 pp. id. nov. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.41.5: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si pater tuus, cui te successisse proponis, creditori pro alexandro suscepto nomine certam pecuniam stipulanti spopondit, licet per improbitatem alexander ei satis non fecit, tamen summae repromissae nimis improbe solutio negatur. * diocl. et maxim. aa. et cc. septimiae. * [a 294 s. ii id. april. sirmi cc. conss.]
CJ.8.41.6: Imperatores Diocletianus, Maximianus Nec creditoris creditori quisquam invitus delegari potest. * diocl. et maxim. aa. et cc. ziparo. * [a 294 s. xii k. nov. dorostolo cc. conss.]
CJ.8.41.7: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si solvere tibi pecuniam delegatus eucarpus dare spopondit vel debitum constituit, suo nomine conveniri potest. alioquin adversus eum experiri pro chirographario debitore tuo frustra conaris. * diocl. et maxim. aa. et cc. zoilo. * [a 294 s. xvii k. ian. cc. conss.]
CJ.8.41.8pr.: Imperator Justinianus Novationum nocentia corrigentes volumina et veteris iuris ambiguitates resecantes sancimus, si quis vel aliam personam adhibuerit vel mutaverit vel pignus acceperit vel quantitatem augendam vel minuendam esse crediderit vel condicionem seu tempus addiderit vel detraxerit vel cautionem iuniorem acceperit vel aliquid fecerit, ex quo veteris iuris conditores introducebant novationes, nihil penitus priori cautelae innovari, sed anteriora stare et posteriora incrementum illis accedere, nisi ipsi specialiter remiserint quidem priorem obligationem et hoc expresserint, quod secundam magis pro anterioribus elegerint. * iust. a. ad sena tum. * [a 530 d. xi k. aug. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.41.8.1: Imperator Justinianus Et generaliter definimus voluntate solum esse, non lege novandum, etsi non verbis exprimatur, ut sine novatione, quod solito vocabulo anobateutws dicunt, causa procedat: hoc enim naturalibus inesse rebus volumus et non verbis extrinsecus supervenire. [a 530 d. xi k. aug. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.42.0. De solutionibus et liberationibus.
CJ.8.42.1: Imperator Antoninus In potestate eius est, qui ex pluribus contractibus pecuniam debet, tempore solutionis exprimere, in quam causam reddat. quod si debitor id non fecit, convertitur electio ad eum qui accepit. si neuter voluntatem suam expressit, prius in usuras id quod solvitur, deinde in sortem accepto feretur. * ant. a. aristaenetae. * [a 212 pp. prid. non. iun. duobus aspris conss.]
CJ.8.42.2: Imperator Alexander Severus Liberari fideiussores, quotiens fiscus tam creditori quam debitori, licet diversis stationibus, succedit, ius certum est. quod et in tua persona procuratores mei custodient. * alex. a. bassae. * [a 232 s. k. iun. lupo et maximo conss.]
CJ.8.42.3: Imperator Gordianus Si, cum servus liberam peculii administrationem haberet, mutuam pecuniam ab eo accepisti, eique ante ademptum peculium vel priusquam ademptum cognosceres eam exsolvisti, ea solutione liberatus es. * gord. a. apollonio. * [a 238 pp. v k. oct. pio et pontiano conss.]
CJ.8.42.4: Imperator Gordianus Nihil interest, utrum creditori pecuniam mutuam solveris, an ex eius voluntate servo numeraveris. nec enim ex eo, quod creditor in fatum concessit, priusquam instrumenta redderet, evacuatae obligationis vires reparari queunt. * gord. a. rufinae. * [a 238 pp. prid. id. oct. pio et pontiano conss.]
CJ.8.42.5: Imperator Gordianus Nulla tibi adversus creditorem alienum actio superest eo, quod debitam ei quantitatem offerens ius obligationis in te transferri desideras, cum ab eo te nomen comparasse non suggeras, licet solutione ab alio facta nomine debitoris evanescere soleat obligatio. * gord. a. celso. * [a 238 pp. vii k. nov. pio et pontiano conss.]
CJ.8.42.6: Imperator Gordianus Si inter patrem tuum eosque, quos debitores esse dicebas, non de dubia lite transactio facta est, sed parte tantummodo recuperata universum se recepisse cavit nec de superfluo eos qui verbis obligati erant per acceptilationem liberavit nec donationis causa id factum est, exuberantis debiti integra ei repetitio competit. * gord. a. alexandro. * [a 239 pp. iii id. febr. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.42.7: Imperator Philippus Eius quantitatis, cuius petitionem ratio compensationis excludit, usuram non posse reposci manifestum est. * philipp. a. et philipp. c. antiocho. * [a 244 pp. vi k. aug. peregrino et aemiliano conss.]
CJ.8.42.8: Imperator Philippus Usuras, quae quotannis in urbe numerandae sunt, promittere alio loco dependi nisi ex iusta causa exempli ratio minime sinit. * philipp. a. et c. rufo. * [a 245 pp. v id. mai. philippo a. et titiano conss.]
CJ.8.42.9: Imperatores Diocletianus, Maximianus Obsignatione totius debitae pecuniae sollemniter facta liberationem contingere manifestum est. sed ita demum oblatio debiti liberationem parit, si eo loco, quo debetur solutio, fuerit celebrata. * diocl. et maxim. aa. cassio. * [a 286 pp. v id. mai. maximo ii et aquilino conss.]
CJ.8.42.10: Imperatores Diocletianus, Maximianus Successores eius, qui maior quinque et viginti annis in solutum pro debito iure mancipia dedit, haec revocare non posse constat. * diocl. et maxim. aa. et cc. ambrosio. * [a 293 s. v id. april. byzantii aa. conss.]
CJ.8.42.11: Imperatores Diocletianus, Maximianus Cum maritum tuum a debitoribus tuis minoris viginti et quinque annis constitutae velut ex causa tibi debiti aliquas accepisse quantitates nec tamen te consensum commodasse significes, nullum tibi potuit praeiudicium fieri, nisi factam solutionem post maiorem aetatem ratam feceris. * diocl. et maxim. aa. et cc. capitolinae. * [a 293 s. v k. mai. heracliae aa. conss.]
CJ.8.42.12: Imperatores Diocletianus, Maximianus Invito vel ignorante creditore qui solvit alii, non se liberat obligatione. quod si hoc vel mandante vel ratum habente eo fecerit, non minus liberationem consequitur, quam si eidem creditori solvisset. * diocl. et maxim. aa. et cc. eutycho. * [a 293 s. iii id. mai. aa. conss.]
CJ.8.42.13: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si obligatum ex causa mandati non per stipulationem facta novatione, post acceptilatione liberasti, sed tantum receptam ex eadem causa debitam quantitatem falso scripsisti, figmento veritatis extingui non potuit obligatio. * diocl. et maxim. aa. et cc. philotimo. * [a 293 s. vii k. iun. aa. conss.]
CJ.8.42.14: Imperatores Diocletianus, Maximianus Pecuniae solutae professio collata instrumento maiorem gestae rei probationem continet, quam si chirographum acceptae mutuae pecuniae fuisset redditum. * diocl. et maxim. aa. et cc. cutae. * [a 293 s. v id. iul. aa. conss.]
CJ.8.42.15: Imperatores Diocletianus, Maximianus Quod debitori tuo chirographum redditum contra voluntatem tuam adseveres, nihil de iure tuo deminutum est. quibuscumque itaque argumentis iure proditis hanc obligationem tibi probanti eum per huiusmodi factum liberationem minime consecutum iudex ad solutionem iure debiti compellet. * diocl. et maxim. aa. et cc. quartioni. * [a 293 s. v k. sept. aa. conss.]
CJ.8.42.16: Imperatores Diocletianus, Maximianus Eum, a quo mutuam sumpsisti pecuniam, in solutum nolentem suscipere nomen debitoris tui compelli iuris ratio non permittit. * diocl. et maxim. aa. et cc. charidemo. * [a 293 s. xv k. nov. aa. conss.]
CJ.8.42.17: Imperatores Diocletianus, Maximianus Manifesti iuris est tam alio pro debitore solvente quam rebus pro numerata pecunia consentiente creditore datis tolli comparatam obligationem. * diocl. et maxim. aa. et cc. cassio. * [a 293 s. k. dec. sirmi aa. conss.]
CJ.8.42.18: Imperatores Diocletianus, Maximianus Inquisitio veritatis tolli non potuit, quod chirographa, quae fecerat procurator tuus, recepta tibique restituta ab ipsius herede proponas cum subscriptione procuratoris significante, quod nihil creditoribus debeatur, cum nihil prohibeat et creditoribus satisfactum et non vestrae pecuniae, sed ipsius, cui negotium gerendum mandaveras, processisse solutionem. * diocl. et maxim. aa. et cc. domitio aphobio. * [a 294 s. id. febr. cc. conss.]
CJ.8.42.19: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si, actore tam mutuis pecuniis dandis quam debitis recipiendis praeposito, in hoc quod susceperas eius dominae per ipsum fecisti satis, instrumentum inane solutione celebrata nihil tibi nocere potest. aliter enim solventes servo de actione domini liberare se minime possunt. * diocl. et maxim. aa. et cc. diogeni. * [a 294 s. v id. oct. cc. conss.]
CJ.8.42.20: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si operas certi servi pecunia sumpta creditorem sibi in debitum compensare placuit, his secundum conventionis fidem praestitis de mancipio restituendo pacti tenor servari debet. * diocl. et maxim. aa. et cc. eucratidi. * [a 294 s. v k. nov. hadrianopoli cc. conss.]
CJ.8.42.21: Imperatores Diocletianus, Maximianus Interest multum, utrumne spe futurae numerationis suscepisse te quod instrumento continetur scripsisti, an accepta minore quantitate tantum quantum lectio probat in scriptura conferri placuit. nam superiori quidem casu residui petitio debiti manet integra, posteriori vero consensu transactionis finitis stare convenit. * diocl. et maxim. aa. et cc. rufo. * [a 294 s. iii non. dec. cc. conss.]
CJ.8.42.22: Imperatores Diocletianus, Maximianus Inductum ( id est cancellatum) nec ne sit chirographum, vestrum solutionem semel debiti factam ei, qui exigendi potestatem habuit, probantium nihil interest. * diocl. et maxim. aa. et cc. grato. * [a 294 s. v id. dec. cc. conss.]
CJ.8.42.23: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si litterarum auxanonis contemplatione, quas ad aristonem de numeranda tibi pecunia dederat, recepisse scripsisti debitum ab aristone, mandato non impleto, cum petitio debiti manet integra, nihil legitimam exactionem impedire potest. * diocl. et maxim. aa. et cc. vatio. * [a 294 s. xv k. ian. nicomediae cc. conss.]
CJ.8.42.24: Imperatores Diocletianus, Maximianus Cum pro pecunia quam acceperas secundum placitum euandro te fundum dedisse profitearis, eius industriam vel eventum meliorem tibi, non ipsi prodesse, contrarium non postulaturus, si minoris distraxisset, non iusta petis. * diocl. et maxim. aa. et cc. rufino. * [a 294 s. vii k. ian. nicomediae cc. conss.]
CJ.8.42.25: Imperatores Diocletianus, Maximianus Solutionem adseveranti probationis onus incumbit: quo facto chirographum condicere potest. * diocl. et maxim. aa. et cc. antelliano. * [a 294 s. iii k. ian. nicomediae cc. conss.]
CJ.8.43.0. De acceptilationibus.
CJ.8.43.1: Imperator Antoninus Iam tibi rescripsi posse apud iudicem quaeri, an sollemnibus verbis tutoris auctoritate interveniente soror tua acceptilatione debitorem suum liberaverit. quare si in repetenda pecunia, quam exsolvit, diversa pars perseveraverit, uteris defensionibus competentibus. * ant. a. apronio. * [a 212 pp. iii id. febr. duobus aspris conss.]
CJ.8.43.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si donationis gratia novatione facta per acceptilationem praestiteris liberationem, omnis agendi via perempta est. * diocl. et maxim. aa. et cc. claro. * [a 293 s. vi k. ian. aa. conss.]
CJ.8.43.3: Imperatores Diocletianus, Maximianus Per aquilianam stipulationem pacto subditam obligatione praecedente sublata et acceptilatione, quae fuerit inducta, perempta ei, qui ex nulla causa restitui potest, omnis agendi via praecluditur. * diocl. et maxim. aa. et cc. demetriae. * [a 294 s. v k. dec. cc. conss.]
CJ.8.44.0. De evictionibus.
CJ.8.44.1: Imperatores Severus, Antoninus Emptor hereditatis rem a possessoribus sumptu ac periculo suo persequi debet. evictio quoque non praestatur in singulis, cum hereditatem iure venisse constet, nisi aliud nominatim inter contrahentes convenit. * sev. et ant. aa. munatio. * [a 200 pp. vi k. mart. severo ii et victorino conss.]
CJ.8.44.2: Imperatores Severus, Antoninus Quoniam avus tuus, cum praedia tibi donaret, de evictione eorum cavit, potes adversus coheredes tuos ex causa stipulationis consistere ob evictionem praediorum , pro portione scilicet hereditaria. nudo autem pacto interveniente minime donatorem hac actione teneri certum est. * sev. et ant. aa. quartae. * [a 205 pp. ii k. mart. antonino a. ii et geta ii conss.]
CJ.8.44.3: Imperatores Severus, Antoninus Qui rem emit et possidet, quamdiu evicta non est, auctorem suum propterea, quod aliena vel obligata res dicatur, convenire non potest. * sev. et ant. aa. aureliano. * [a 210 pp. viii k. aug. faustino et rufino conss.]
CJ.8.44.4: Imperator Antoninus Si praedium tibi pro soluto datum aliis creditoribus fuerat obligatum, causa pignoris mutata non est. igitur si hoc iure fuerit evictum, utilis tibi actio contra debitorem competit. nam eiusmodi contractus vicem venditionis obtinet. * ant. a. georgio. * [a 212 pp. xi k. aug. duobus aspris conss.]
CJ.8.44.5: Imperator Antoninus Ex praediis, quae mercata es, si aliqua a venditore obligata et necdum tibi tradita sunt, ex empto actione consequeris, ut ea a creditrice liberentur: id enim fiet, si adversus venditorem ex vendito actione pretium petentem doli exceptionem opposueris. * ant. a. patroinae. * [a 212 pp. xv k. oct. duobus aspris conss.]
CJ.8.44.6: Imperator Alexander Severus Non dubitatur, etsi specialiter venditor evictionem non promiserit, re evicta ex empto competere actionem. * alex. a. octavio. * [a 222 pp. viii id. mart. alexandro a. cons.]
CJ.8.44.7: Imperator Alexander Severus Auctore laudato si evicta res est, fideiussorem, etiamsi agi causam ignoraverit, conveniri evictionis nomine posse non ambigitur. * alex. a. hilariano. * [a 222 pp. iii non. april. alexandro a. cons.]
CJ.8.44.8: Imperator Alexander Severus Emptor fundi, nisi auctori aut heredi eius denuntiaverit, evicto praedio neque ex stipulatu neque ex dupla neque ex empto actionem contra venditorem vel fideiussores eius habet. sed et si iudicio emptor non adfuit aut praesens per iniuriam iudicis victus est absente auctore vel fideiussore, regressum adversus eum non habet. * alex. a. clementio. * [a 222 pp. viii id. dec. alexandro a. cons.]
CJ.8.44.9: Imperator Alexander Severus Si controversia tibi possessionis, quam bona fide te emisse adlegas, ab aliquo movetur, auctori heredive eius denuntia. et si quidem obtinueris, habebis quod emisti. sin autem evictum erit, a venditrice successoresve eius consequeris, quanti tua interest: in quo continetur etiam eorum persecutio, quae in rem emptam a te, ut melior fieret, erogata sunt. * alex. a. terentio. * [a 222 pp. xi k. ian. alexandro a. cons.]
CJ.8.44.10: Imperator Alexander Severus Si fines agri venditor demonstravit et legem dixit intra eos neminem ingressurum , si quid inde evincatur, periculo fit auctoris. quod si finibus suis quos demonstravit agrum vendidit, lis finalis ad venditorem non pertinet. * alex. a. largo. * [a 223 pp. vii k. dec. maximo ii et aeliano conss.]
CJ.8.44.11: Imperator Alexander Severus Exceptione doli recte eum submovebis, quem ab auctore tuo fideiussorem accepisti , si eius nomine controversiam refert, quasi per uxorem suam, antequam tu emeres , comparaverit, qui vendenti adeo consensum dedit, ut se etiam pro evictione obligaverit. * alex. a. clementi. * [a 231 pp. non. febr. pompeiano et peligno conss.]
CJ.8.44.12: Imperator Gordianus Sive in libertatem evictus est servus quem mercatus es, sive cum comparares convenit, si qua quaestio eius nomine relata esset, etsi necdum evictus esset, ut pretium recuperares, praeses provinciae, quod tibi praestandum animadverterit, restitui iubebit. * gord. a. philippo. * [a 239 pp. vii id. mart. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.44.13: Imperator Gordianus Si ob causam iudicati pignora capta sunt ex eius auctoritate, cui praecipiendi ius fuit, ea de quibus complecteris, eaque tu mercatus es, frustra ab ea quae condemnata est vel quae in eius locum successit eorum refertur quaestio, quandoquidem, etsi evictio eorum ab alio subsecuta fuisset, adversus eos debuisse dari actionem, quibus pretii solutio proficit, meritissime rescriptum est. * gord. a. zoilo. * [a 239 pp. xvi k. iun. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.44.14: Imperator Gordianus Sive possessio venditoris fuit, filius eiusdemque patris heres frustra quaestionem movet, sive non patris, sed filii eius possessio fuit, de qua iure hereditario auctor laudari potest, controversiam movere non potest. * gord. a. secundino. * [a 239 pp. xiiii k. aug. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.44.15: Imperator Philippus Si non iniuria iudicantis, sed iuris ratione superatus es, pignus ob evictionem acceptum sollemniter persequi potes. * philipp. a. et philipp. c. menandro. * [a 245 pp. k. aug. philippo a. et titiano conss.]
CJ.8.44.16: Imperatores Diocletianus, Maximianus Super empti agri quaestione disceptabit praeses provinciae et, si portionem diversae partis esse cognoverit, impensas, quas ad meliorandam rem vos erogasse constiterit, habita fructuum ratione restitui vobis iubebit. nam super pretio evictae portionis non eum qui dominium evicerit, sed auctricem conveniri consequens est. * diocl. et maxim. aa. alexandro et diogeni. * [a 290 pp. x k. iul. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.8.44.17: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si, cum quaestio tibi super eo quem comparaveras commoveretur, auctorem tuum certum fecisti nec citra iudicis disceptationem eum quem emeras tradidisti, praeses provinciae in damnis, quae te tolerasse meministi, medelam iuris adhibebit. * diocl. et maxim. aa. muciano. * [a 290 pp. v id. nov. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.8.44.18: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si status super homine tibi venumdato mota quaestio est, sollemnibus, quae iuris admitti ratio, interpositis si secundum libertatem fuerit lata sententia, poteris de evictione, si nesciens condicionem eius comparasti, sine aliqua dubitatione auctorem vel eius fideiussores heredesve eorum convenire. quod si fuisse servum sententia declaraverit, intellegis ad venditorem te reverti non posse. * diocl. et maxim. aa. et cc. eutychio. * [a 293 ]
CJ.8.44.19: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si obligata praedia venumdedisti et longi temporis praescriptione solita emptores se tueri possunt, evictionis periculum timere non potes. * diocl. et maxim. aa. et cc. theodoro. * [a 293 s. ii k. mai. aa. conss.]
CJ.8.44.20pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si parentes vestri mancipia venumdederunt quaestioque dominii mota est, emptoribus adesse ac defendere causam non prohibemini. * diocl. et maxim. aa. et cc. solido et aliis. * [a 293 s. vi k. iul. aa. conss.]
CJ.8.44.20.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Quod si eis haec iam evicta sunt, instauratio litis ex persona vestra, si appellationem non interposuistis, contra ius desideratur. [a 293 s. vi k. iul. aa. conss.]
CJ.8.44.20.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus Empti sane iudicio pro evictione si conveniri coeperitis, nec vobis, ut defendatis, negotium denuntiatum probetur, intellegitis, quatenus vosmet ipsos tueri debeatis. [a 293 s. vi k. iul. aa. conss.]
CJ.8.44.21pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Empti actio longi temporis praescriptione non submovetur, licet post multa spatia rem evictam emptori fuerit comprobatum. * diocl. et maxim. aa. et cc. heliodoro. * [a 293 s. xi k. iul. serdicae aa. conss.]
CJ.8.44.21.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si itaque is, quem te comparasse commemoras, nunc in libertatem proclamet, interpellare venditorem sive successores eius debes, ut tibi adsistant causamque instruant. [a 293 s. xi k. iul. serdicae aa. conss.]
CJ.8.44.21.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus Quem si liberum esse vel servum non esse fuerit pronuntiatum, nec te conventione remisisse periculum evictionis fuerit comprobatum, praeses provinciae, si res integra est, quanti tua interest restitui tibi providebit. [a 293 s. xi k. iul. serdicae aa. conss.]
CJ.8.44.22: Imperatores Diocletianus, Maximianus Cum tibi liberum venumdatum fundum ab auctore proponas, si ex antecedente obligatione quod debebatur iure solvisti, stipulationem, quam subiectam emptioni de indemnitate proponis, ipsius conceptio commissam manifeste declarat. * diocl. et maxim. aa. et cc. iulio. * [a 293 s. vii k. sept. viminacii aa. conss.]
CJ.8.44.23: Imperatores Diocletianus, Maximianus Cum successores etiam venditoris pro evictione teneri possint, si velut obligata sibi res publica thessalonicensium pignoris instituat iure persequi quae comparasti, auctoris heredibus quocumque gradu constitutis adsistere negotio denuntia. quod sive praesentibus his fundus quem emisti fuerit evictus sive absentibus, postea quanti tua interest rem evictam non esse teneri, non quantum pretii nomine dedisti, si aliud non placuit, publice notum est. * diocl. et maxim. aa. et cc. eustochiae. * [a 293 s. ii k. ian. sirmi aa. conss.]
CJ.8.44.24pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si post perfectam venditionem ante pretium numeratum rei venumdatae mota fuerit quaestio vel mancipia venumdata proclament in libertatem, cum in ipso limine contractus immineat evictio, emptorem, si satis ei non offeratur, ad totius vel residui pretii solutionem non compelli iuris auctoritate monstratur. * diocl. et maxim. aa. et cc. eutychio. * [a 294 s. vi k. febr. sirmi cc. conss.]
CJ.8.44.24.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Unde cum parte pretii numerata, domus quam emisti tibi velut pignoris iure obligatae ne ad emptionem accederes, denuntiatum ab aliquo proponas, iudex tibi quae ex emptione veniunt praestari providebit. [a 294 s. vi k. febr. sirmi cc. conss.]
CJ.8.44.25: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si tibi liberam saturninus condicionem eius ignorans distraxit ac nunc eam defendit in libertatem, hac libera pronuntiata venditorem vel ex stipulatione duplae , quantum in hanc deductum est, vel empti actione quanti tua interest convenire potes. * diocl. et maxim. aa. et cc. saturninae. * [a 294 s. id. febr. cc. conss.]
CJ.8.44.26: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si quis tibi servum vendidit, postquam is rebus humanis exemptus est, cum evictionis periculum finitum sit, a te conveniri non potest. * diocl. et maxim. aa. et cc. neoni. * [a 294 s. ii k. april. sirmi cc. conss.]
CJ.8.44.27: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si fundum sciens alienum vel obligatum comparavit athenocles nec quicquam de evictione convenit, quod eo nomine dedit, contra iuris poscit rationem. nam si ignorans, desiderio tuo iuris forma negantis hoc reddi refragatur. * diocl. et maxim. aa. et cc. theophilo. * [a 294 s. xvii k. oct. cc. conss.]
CJ.8.44.28: Imperatores Diocletianus, Maximianus Emptori etiam venditoris iura prodesse non ambigitur. si igitur vobis propter rei proprietatem mota fuerit quaestio, tam propriis quam venditoris defensionibus uti poteritis. * diocl. et maxim. aa. et cc. maximiano. * [a 294 s. iii non. oct. scuppis cc. conss.]
CJ.8.44.29: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si permutationis gratia praedia curatoribus quondam fratris tui mater tua dedit, his, quae in eorum vicem accepit, posteaquam ad defensionem fuerit denuntiatum, vel cum eorum non haberet facultatem, evictis quanti interest eos conveniri posse rationis est. * diocl. et maxim. aa. et cc. rheso. * [a 294 s. vii id. dec. nicomediae cc. conss.]
CJ.8.44.30: Imperatores Diocletianus, Maximianus Non ex eo, quod duplam qui a matre tua mancipium comparavit evictionis nomine stipulatus est, alienae rei scientia convincitur, nec opinio eius ex hoc laeditur , ut malae fidei emptor existimetur. aliis itaque hoc indiciis, si vis, probare debes. * diocl. et maxim. aa. et cc. hastio. * [a 294 s. id. dec. cc. conss.]
CJ.8.44.31: Imperatores Diocletianus, Maximianus Heredem fideiussoris rerum, pro quibus defunctus apud emptorem intercesserat pro venditore, factum eius cui successit ex sua persona dominium vindicare non impedit, scilicet evictionis causa durante actione. * diocl. et maxim. aa. et cc. agatho. * [a 294 s. xviii k. ian. nicomediae cc. conss.]
CJ.8.45.0. Creditorem evictionem non debere.
CJ.8.45.1pr.: Imperator Alexander Severus Cum iure creditoris propter fisci debita praedium obligatum procurator meus vendidit, evictio non debetur, quia et privatus creditor eodem iure utitur, nisi nominatim hoc repromissum a privato fuerit. * alex. a. publicio. * [a 223 pp. xv k. nov. maximo ii et aeliano conss.]
CJ.8.45.1.1: Imperator Alexander Severus Si tamen fiscus in ius alterius creditoris successit, emptori non iusta fisci nomine movetur controversia, sive quia potior fuerat, quando vendebat, sive quia infirmior, quoniam hoc utique praestare debet, qui pignoris iure vendat, potiorem se ceteris esse creditoribus. [a 223 pp. xv k. nov. maximo ii et aeliano conss.]
CJ.8.45.2: Imperator Gordianus Si a creditrice iure pignoris fundos pater tuus comparaverit, evictis praediis ita demum petitionem adversus creditricem habere iure potes, si, cum vendiderit, de evictione rei promisit vel etiam dolo malo, cum sciret prudensque esset rem sine vitio non esse, eam patri tuo, cui successisti, venumdedit. nam sicut genus eiusmodi contractus inscium creditorem vinculo evictionis non adstringit, ita eum, qui fraudem admisit vel decepit, non excusat. * gord. a. sabino. * [a 240 pp. viii id. april. sabino ii et venusto conss.]
CJ.8.46.0. De patria potestate.
CJ.8.46.1: Imperatores Antoninus, verus Si filium tuum in potestate tua dicis esse, praeses provinciae aestimabit, an audire te debeat, cum diu passus sis ut patris familias rem eius agi per eos, qui testamento matris tutores nominati fuerunt. * ant. et verus aa. titio. * [a xxx pp. sine die et conss.]
CJ.8.46.2: Imperator Antoninus Eius, quod in potestate patris agens habuisti, dominium ad patrem tuum pertinuit extra ea, quae non adquiruntur. * ant. a. maroniae. * [a 215 pp. xiii k. mart. laeto ii et cereale conss.]
CJ.8.46.3: Imperator Alexander Severus Si filius tuus in potestate tua est, res adquisitas tibi alienare non potuit: quem, si pietatem patri debitam non agnoscit, castigare iure patriae potestatis non prohiberis, artiore remedio usurus, si in pari contumacia perseveraverit, eumque praesidi provinciae oblaturus dicturo sententiam, quam tu quoque dici volueris. * alex. a. artemidoro. * [a 227 pp. v id. dec. albino et maximo conss.]
CJ.8.46.4pr.: Imperatores valer., gallien. Congruentius quidem videtur intra domum, inter te ac filios tuos si quae controversiae oriuntur, terminari. * valer. et gallien. aa. et valer. c. gallae. * [a 259 pp. xvi k. iun. aemiliano et basso conss.]
CJ.8.46.4.1: Imperatores valer., gallien. Sed si ita res fuit, ut iniuriis eorum et ad ius experiundum et ad vindictam processeris, aditus praeses provinciae super disceptationibus quidem pecuniariis consuetum exerceri iubebit ordinem iuris: reverentiam autem debitam exhibere matri filios coget et, si provectam ad inclementiores iniurias improbitatem deprehenderit, laesam pietatem severius vindicabit. [a 259 pp. xvi k. iun. aemiliano et basso conss.]
CJ.8.46.5: Imperatores Diocletianus, Maximianus Filia tua non solum reverentiam, sed et subsidium vitae ut exhibeat tibi, rectoris provinciae auctoritate compelletur. * diocl. et maxim. aa. donatio. * [a 287 pp. k. mart. diocletiano iii et maximiano aa. conss.]
CJ.8.46.6: Imperatores Diocletianus, Maximianus Abdicatio, quae graeco more ad alienandos liberos usurpabatur et apoceryxis dicebatur, romanis legibus non comprobatur. * diocl. et maxim. aa. hermogeni. * [a 288 pp. xvii k. dec. maximiano a. ii et ianuario conss.]
CJ.8.46.7: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si maritus tuus, licet militans, in patria potestate constitutus filium legitimis suscepit nuptiis, eum in potestate avi perseverasse non ambigitur. * diocl. et maxim. aa. et cc. duplianae. * [a 294 s. prid. non. april. cc. conss.]
CJ.8.46.8: Imperatores Diocletianus, Maximianus Libertos exemplo ingenuorum filios suos post libertatem ex legitimis nuptiis natos in potestate habere non est prohibitum. * diocl. et maxim. aa. et cc. aemilianae. * [a 294 s. xvi k. mai. sirmi cc. conss.]
CJ.8.46.9: Imperatores Diocletianus, Maximianus Nec filium negare cuiquam esse liberum senatus consulta de partu agnoscendo ac denuntiata poena, item praeiudicium edicto perpetuo propositum et remedium alimentorum apud praesidem maiori trimo petenti monstratum iure manifesto declarant. * diocl. et maxim. aa. et cc. nicagorae. * [a 294 s. v k. mai. sirmi cc. conss.]
CJ.8.46.10: Imperator Constantinus Libertati a maioribus tantum impensum est, ut patribus, quibus ius vitae in liberos necisque potestas olim erat permissa, eripere libertatem non liceret. * const. a. ad maximum pu. * [a 323 d. xv k. iun. thessalonicae severo et rufino conss.]
CJ.8.47.0. De adoptionibus.
CJ.8.47.1: Imperator Gordianus Hi, qui in aliena sunt potestate, iuxta ius civile non nisi apud eum, apud quem plena legis actio est, adoptari possunt. * gord. a. marciae. * [a 239 pp. k. iun. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.47.2pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Impuberem, quem ad vicem naturalis subolis adrogare desideras, si hi, qui sanguinis necessitudine iunguntur, id ei expedire apud praesidem provinciae confirmaverint, filium habebis, ita ut bonorum tuorum quarta pars tam in postremo iudicio tuo, quam si a te emancipatus fuerit, ei praebeatur et super patrimonio eius idoneis fideiussoribus datis servo publico caveatur, ne sub copulandae adoptionis obtentu in facultates eius, quae ei diligenti provisione servandae sunt, inruas. * diocl. et maxim. aa. timotheo. * [a 286 pp. v id. mart. maximo ii et aquilino conss.]
CJ.8.47.2.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Adrogatio etenim ex indulgentia principali facta proinde valet apud praetorem vel praesidem intimata, ac si per populum iure antiquo facta esset. [a 286 pp. v id. mart. maximo ii et aquilino conss.]
CJ.8.47.3: Imperatores Diocletianus, Maximianus Cum eum, quem adrogare vis, libertum tuum esse profitearis nec ullam idoneam causam precibus indideris, id est quod non liberos habes, intellegis iuris auctoritatem desiderio tuo refragari. * diocl. et maxim. aa. marciano. * [a 286 pp. xvi k. iul. maximo ii et aquilino conss.]
CJ.8.47.4: Imperatores Diocletianus, Maximianus Adoptio non tabulis, licet per tabellionem conficiendis, sed sollemni iuris ordine apud praesidem solet copulari. * diocl. et maxim. aa. proculiano. * [a 290 pp. k. sept. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.8.47.5: Imperatores Diocletianus, Maximianus A muliere quidem, quae nec suos filios habet in potestate, adrogari non posse certum est. verum quoniam in solacium amissorum tuorum filiorum privignum tuum cupis in vicem legitimae subolis obtinere, adnuimus votis tuis secundum ea, quae adnotavimus, et eum proinde atque ex te progenitum ad fidem naturalis legitimique filii habere permittimus. * diocl. et maxim. aa. et cc. syrae. * [a 291 s. prid. non. dec. triballis tiberiano et dione conss.]
CJ.8.47.6: Imperatores Diocletianus, Maximianus Adrogationes eorum, qui sui iuris sunt, nec in regia urbe nec in provinciis nisi ex rescripto principali fieri possunt. * diocl. et maxim. aa. et cc. melitoni. * [a 293 s. iiii non. april. byzantii aa. conss.]
CJ.8.47.7: Imperatores Diocletianus, Maximianus In adoptionem quidem alienae civitatis civi recte dato additur, non mutatur patria, ac propterea ius originis in honorum ac munerum obsequio per adoptionem non minui perspicis. * diocl. et maxim. aa. et cc. attico. * [a 294 s. xi k. febr. sirmi cc. conss.]
CJ.8.47.8: Imperatores Diocletianus, Maximianus In adoptionem patre, in cuius est potestate, libertae filiam dante, matris patronus adoptare non prohibetur. nam sui iuris adrogatio feminae nisi ex nostro rescripto numquam procedit. * diocl. et maxim. aa. et cc. isioni. * [a 294 s. v id. febr. cc. conss.]
CJ.8.47.9: Imperatores Diocletianus, Maximianus Adoptatum, licet ex beneficio nostro, emancipatione sollemni separare familia sua pater adoptivus minime prohibetur. * diocl. et maxim. aa. et cc. marciano. * [a 294 v k. nov. anchiali cc. conss.]
CJ.8.47.10pr.: Imperator Justinianus Cum in adoptivis filiis, qui filii familias constituti a patribus naturalibus aliis dantur, antiquae sapientiae incidit quaedam dubitatio, si oportet talem filium, si praeteritus a naturali patre fuerat, habere contra eius testamentum de inofficioso actionem ( quam papinianus quidem negat, paulus autem sine effectu derelinquit, marcianus vero distinguit, ne ex hac causa utriusque patris perderet successionem, naturalis quidem voluntate eius circumventus, adoptivi propter egestatem, quam forte habebat), et iterum aliud vitium erat exortum: si enim post patris naturalis obitum pater adoptivus per emancipationis modum iura adoptionis dissolvisset, nulla spes ei remanebat neque contra patris naturalis voluntatem, quia mortis eius tempore in aliena fuerat familia constitutus, neque cont ra adoptivum patrem, quia per emancipationem eius familia exemptus est: ideo talem dubitationem et tale vitium corrigentes sancimus per adoptionem quidem ad extraneam personam factam iura naturalis patris minime dissolvi, sed ita eum permanere, quasi non fuisset in alienam familiam translatus. cum enim tanta fragilitas est adoptionis, ut possit in ipso die et filius fieri et extraneus per emancipationem inveniri, quis patiatur iura patris naturalis nexu divino copulata ludibrio defraudari, cum in hoc casu et contradicendi filio ex iure vetere datur licentia et invitus transire ad aliam familiam non cogitur? * iust. a. iohanni pp. * [a 530 d. k. sept. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.47.10.1: Imperator Justinianus Omnia igitur, secundum quod iam disposuimus, cum ad extraneum patrem filius per adoptionem transfertur, maneant integra iura sive ad de inofficiosi querellam sive ad alias omnes successiones sive ab intestato sive ex testamento, quae liberis deferuntur, ut et ipse possit prodesse patri naturali et ab eo naturalia debita percipere. [a 530 d. k. sept. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.47.10.1a: Imperator Justinianus Si vero pater naturalis avo materno filii sui vel, si ipse fuerit emancipatus, etiam paterno, vel proavo simili modo paterno vel materno filium suum dederit in adoptionem, in hoc casu, quia in unam personam concurrunt et naturalia et adoptiva iura, maneat stabile ius patris adoptivi et naturali vinculo copulatum et legitimo adoptionis modo constrictum: et ad eum solum respiciat filius, cui eum et natura adgregavit et lex per adoptionem adsignavit, et papiniani sententia in hac specie procedat, et ad eum tantummodo filius adoptivus spes totas extendat et non patris naturalis successionem molestare concedatur, sed avita et proavita tantummodo reverentia protegetur, eique adquirat quae possunt adquiri et prodesse, et is ei solus pater intellegatur, quem lex fecit et natura non dereliquit. [a 530 d. k. sept. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.47.10.1b: Imperator Justinianus Neque enim marciani distinctioni locum esse in hoc casu invenimus, ubi nullius circumventionis suspicio potest aliquam sibi vindicare licentiam, avita et proavita adfectione haec omnia resecante. [a 530 d. k. sept. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.47.10.1c: Imperator Justinianus Sed haec manere integra, nisi avus et proavus emancipatum fecerint filium adoptivum: tunc etenim necesse est iterum ad patrem naturalem eum reverti, cum emancipationis interventu adoptio in quamcumque personam facta dissolvitur. [a 530 d. k. sept. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.47.10.1d: Imperator Justinianus ( 1) sed ne articulum adoptionis et in extraneam personam factae sine lege relinquamus, licentiam damus tali adoptivo patri, id est extraneo, si voluerit, nihil ei testamento suo relinquere, sed quidquid ei reliquerit, hoc libertatis sit, non legitimo vinculo adstrictum: cum enim per omnia naturae suae filium adgregavimus, manifestissimum est, quod et adquisitiones omnium rerum, quae ad filium familias pervenerint, secundum leges nostras non adoptivo extraneo patri, sed naturali usque ad modum usus fructus perveniunt, et remaneat in sacris patris naturalis, quasi imaginaria quadam et nova adfectione ei adquisita, non pristinae cognationis deminutione introducta. [a 530 d. k. sept. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.47.10.1e: Imperator Justinianus Sed si quidem remaneat in tali adoptione nulla interveniente emancipatione, in hoc tantummodo prodesse ei volumus adoptionem, ut non successione ab intestato patris extranei adoptivi defraudetur, sed habeat accessionem fortunae ex patris naturalis sibi voluntate adquisitam. [a 530 d. k. sept. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.47.10.1f: Imperator Justinianus Neque enim ex vetere iure cognationis nexus naturalis patris per adoptionem filio dissolvebatur, sed accedebant iura adoptiva certis reliquiis ex iure naturali remanentibus, et qui legitimus erat familiae adoptivae, is naturalis fuerat cognatus. quis enim materna iura possit abolere, cum videbatur et antiquo iure patrem quidem habere adoptivum, matrem autem eam, quam natura cognoscit? [a 530 d. k. sept. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.47.10.1g: Imperator Justinianus Et ideo sancimus, etsi habet huiusmodi filius iura integra naturae, tamen, si intestatus pater extraneus adoptivus decesserit, habere eum etiam sui heredis ius ad eius tantummodo successionem, ut non etiam legitima iura ad familiam extranei patris adoptivi habeat, nec ipsa ad eum communionem aliquam habeat, sed quasi extraneus ita ad illam familiam inveniatur. [a 530 d. k. sept. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.47.10.2: Imperator Justinianus Sin autem per emancipationem iura adoptiva fuerint dissoluta, tunc nullus ei penitus regressus ad adoptivum extraneum patrem, etsi moriatur intestatus, relinquatur, sed maneat tantummodo patrem naturalem cognoscens, tamquam non fuisset ab initio in adoptionem translatus. [a 530 d. k. sept. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.47.10.3: Imperator Justinianus Quae autem de aliis adoptivis diximus, haec sancimus etiam de his, qui ex afiniano senatus consulto ex tribus maribus fuerant ab extraneo adoptati, nulla penitus differentia inter alios adoptivos et eos introducenda. [a 530 d. k. sept. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.47.10.4: Imperator Justinianus Quae in filio diximus in adoptionem a patre dato, haec et in filia et in nepote et in nepte et deinceps personis utriusque sexus in sacris constitutis extendimus, si tamen tempore mortis avi sui parentes eos vel eas non antecedant. si enim patres eos antecedant ( ubi nec imponitur necessitas avo aliquid nepoti vel nepti relinquere), maneant omnia iura adoptiva ei intacta. haec enim omnis sanctio de filio et filia et nepote et nepte et deinceps personis in sacris constitutis introducta est, ubi dubitabatur, quid statuendum est, quasi duobus patribus ei, uno ex natura, altero ex lege positis. [a 530 d. k. sept. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.47.10.5: Imperator Justinianus Ubi autem homo sui iuris constitutus per adrogationem ex augusta liberalitate sese dederit in adoptionem, tunc omnia iura patris adoptivi habeat intacta. cum enim nullum inter patres inducitur discrimen, sit suus heres adoptivus patri adrogatori et familiae eius adgregetur, et omnia, quae ad filium adrogatum veteres legum latores induxerunt, intacta illibataque in eorum personis reserventur. [a 530 d. k. sept. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.47.11: Imperator Justinianus Veteres circuitus in adoptionibus, quae per tres emancipationes et duas manumissiones in filio aut per unam emancipationem in ceteris liberis fieri solebant, corrigentes sive tollentes censemus licere parenti, qui liberos in potestate sua constitutos in adoptionem dare desiderat, sine vetere observatione emancipationum et manumissionum hoc ipsum actis intervenientibus apud competentem iudicem manifestare, praesente et eo qui adoptatur et non contradicente, nec non eo qui eum adoptat. * iust. a. iohanni pp. * [a 530 d. v k. nov. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.48.0. De emancipationibus liberorum.
CJ.8.48.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si lex municipii, in quo te pater emancipavit, potestatem duumviris dedit, ut etiam alienigenae liberos suos emancipare possint, id quod a patre factum est suam obtinet firmitatem. * diocl. et maxim. aa. herennio. * [a 290 pp. iii non. dec. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.8.48.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus In emancipationibus liberorum nec non donationibus non tam scriptura quam veritas considerari solet. * diocl. et maxim. aa. gennadiae. * [a 291 pp. v id. mart. tiberiano et dione conss.]
CJ.8.48.3: Imperatores Diocletianus, Maximianus Non nudo consensu patria liberi potestate, sed actu sollemni vel casu liberantur , nec causae, quibus metus pater emancipavit filium, sed actus sollemnitas quaeritur. * diocl. et maxim. aa. et cc. heliodoro. * [a 293 s. xv k. oct. sirmi aa. conss.]
CJ.8.48.4: Imperatores Diocletianus, Maximianus Nec avus neptem suam liberare potestate cogitur nec in cuiusquam iniuriam beneficia tribuere moris est nostri. * diocl. et maxim. aa. et cc. coloniae. * [a xxx d. id. oct.]
CJ.8.48.5: Imperator anast. Iubemus licere parentibus, id est patri avo paterno seu proavo ceterisque ulterius per masculini sexus personas continua generis serie coniunctis, si liberos, quos habent in potestate propria, id est filium filiam, nepotem seu neptem ex filio, pronepotem seu proneptem ceterosque itidem per masculini sexus personas continua generis linea sibi coniunctos, per emancipationem vel absentes et peregre degentes vel in isdem locis seu regionibus et civitatibus commorantes, in iudicio vero non praesentes, iuris sui constituere maluerint, supplicationibus porrectis mereri super hoc divinum oraculum hocque apud competentem iudicem, ad cuius iurisdictionem actus emancipationis pertinet, insinuare superque precibus a semet oblatis apud eum deponere, ut hoc subsecuto et auctoritate praecedente p rincipali plenissimum robur emancipatio sortiatur, et personae, in quas talis liberalitas collata sit, de aliena potestate quasi a parentibus ex emancipatione manumissae liberentur: si tamen ipsae nihilo minus sub gestorum testificatione vel apud eundem iudicem vel apud alium quemlibet proposito parentum suam etiam voluntatem consonare vel ante preces oblatas et sacros apices promulgatos vel postea deposuerint, nisi infantes sint, qui et sine consensu etiam hoc modo sui iuris efficiuntur. * anastas. a. constantino pp. * [a 502 d. xi k. aug. constantinopoli probo et avieno iuniore conss.]
CJ.8.48.6: Imperator Justinianus Cum inspeximus in emancipationibus vanam observationem custodiri et venditiones in liberas personas figuratas et circumductiones inextricabiles et iniuriosa rhapismata, quorum nullus rationabilis invenitur exitus, iubemus huiusmodi circuitu in posterum quiescente licentiam esse ei, qui emancipare vult, vel ex lege anastasiana hoc facere vel sine sacro rescripto intrare competentis iudicis tribunal vel eos adire magistratus, quibus hoc facere vel legibus vel ex longa consuetudine permissum est, et filios suos vel filias, nepotes vel neptes vel deinceps progeniem in potestate sua constitutam a sua manu dimittere et legitima iura omnimodo habere, etsi non specialiter haec sibi servaverit, et peculium donare vel alias res liberalitatis titulo in eos transferre, et eas res, quae adquiri indignantur, per usum fructum secundum nostrae constitutionis modum detinere et omnia facere, vana tantummodo secundum quod dictum est observatione sublata. * iust. a. iohanni pp. * [a 531 d. k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc.]
CJ.8.49.0. De ingratis liberis.
CJ.8.49.1: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Filios et filias ceterosque liberos contumaces, qui parentes vel acerbitate convicii vel cuiuscumque atrocis iniuriae dolore pulsassent, leges emancipatione rescissa damno libertatis immeritae multare voluerunt. * valentin. valens et grat. aaa. ad praetextatum pu. * [a 367 d. xv k. sept. ambianis lupicinio et iovino conss.]
CJ.8.50.0. De postliminio et de redemptis ab hostibus.
CJ.8.50.1pr.: Imperatores Severus, Antoninus Ex duobus captivis sarmatia nata patris originem ita secuta videtur, si ambo parentes in civitatem nostram redissent. quamquam enim iure proprio postliminium habere non possit quae capta non est, tamen parentum restitutio reddet patri filiam. * sev. et ant. aa. ovinio. * [a xxx pp. sine die et consule.]
CJ.8.50.1.1: Imperatores Severus, Antoninus Qui cum ab hostibus interemptus sit, matris dumtaxat condicionem, quae secum filiam duxit, videtur necessario secuta. nam fictio legis corneliae, quae legitimos apud hostes defuncto constituit heredes, ad eam quae illic suscepta est non pertinet, cum eo tempore quo captus est diem suum pater obisse existimetur. [a xxx pp. sine die et consule.]
CJ.8.50.2pr.: Imperator Gordianus Ab hostibus redempti, quoad exsolvatur pretium, in causam pignoris constituti quam in servilem condicionem videntur esse detrusi: et ideo si nummi eo nomine expensi donatio intercedat, pristinae condicioni eos reddi manifestum est. * gord. a. publiciano. * [a 241 pp. ii id. iun. gordiano a. ii et pompeiano conss.]
CJ.8.50.2.1: Imperator Gordianus Proinde si ab hostibus redemptam post dissolutum veluti naturalis pignoris vinculum in matrimonio habere coepisti, nihil est, quod de statu eius seu liberorum communium debeas pertimescere. [a 241 pp. ii id. iun. gordiano a. ii et pompeiano conss.]
CJ.8.50.3: Imperatores Diocletianus, Maximianus Cum cognatos tuos nondum postliminio regressos adfirmes, sed adhuc in rebus esse humanis, et bona eorum fraudibus diversae partis dissipari, interpellatus rector provinciae providebit eum sub observatione constituere, qui stipulante servo publico satis idonee dederit. * diocl. et maxim. aa. varo. * [a 287 pp. v k. sept. diocletiano iii et maximiano conss.]
CJ.8.50.4pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Nec nos praeteriit hereditatem eius, quam incognitum erat ab hostibus interfecta an capta esset, a filio adiri non potuisse ( quando eorum bona, qui in hostium potestatem rediguntur, eo demum tempore successionis iure adquiri possunt, cum captos apud hostes mortuos esse cognoscitur) , nec super facultatibus eius, cuius incerta vita ac fortuna fuit, transigi vel iudicari potuit. * diocl. et maxim. aa. hermogeni. * [a 290 pp. v k. iun. ipsis aa. iiii et iii conss.]
CJ.8.50.4.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Unde posteaquam apud hostes materteram vestram fati munus implesse innotuit, tunc vobis licentia permittitur agnoscendae per bonorum possessionem successionis: non officientibus enim, quae perperam gesta sunt, si priorem gradum obtinetis, successionis compendium ad vos pertinet. [a 290 pp. v k. iun. ipsis aa. iiii et iii conss.]
CJ.8.50.5: Imperatores Diocletianus, Maximianus Cum non redemptum ab hostibus filium tuum, sed sine ullo contracto traditum a barbaris praefecto legionis dicas, postliminii ius locum habuit et ilico ingenuitati suae reddi eum praeses provinciae iubebit. * diocl. et maxim. aa. ursae. * [a 290 pp. xvi k. iun. ipsis aa. iiii et iii conss.]
CJ.8.50.6: Imperatores Diocletianus, Maximianus Cum et postliminii ius et communis utilitatis ratio exigat, ut, si qui captos ab hostibus redemerint, accepto pretio redemptos suae ingenuitati restituant, proponasque redemptorem noluisse oblatum pretium a te vel ab alio recipere, praeses provinciae efficaci instantia compellet eum legibus obtemperare et recepto eo quod pretii nomine dependitur status securitatem non inquietare. * diocl. et maxim. aa. .To. * [a 291 pp. k. febr. tiberiano et dione conss.]
CJ.8.50.7: Imperatores Diocletianus, Maximianus Foedissimae mulieris nequitia permovemur. cum igitur filiam tuam captam ac prostitutam ab ea quae eam redemerat ob retinendae pudicitiae cultum ac servandam natalium honestatem ad te confugisse proponas, praeses provinciae, si filiae tuae supra dictam iniuriam ab ea, quae sciebat ingenuam esse, inflictam cognoverit, cum huiusmodi persona indigna sit pretium recipere propter odium detestabilis quaestus, etiamsi pretium compensatum non est ex necessitate miserabili, custodita ingenuitate natae tuae adversus flagitiosae mulieris turpitudinem tutam eam defensamque praestabit. * diocl. et maxim. aa. claudio. * [a 291 pp. iii non. febr. tiberiano et dione conss.]
CJ.8.50.8: Imperatores Diocletianus, Maximianus Praeses provinciae, ne ulterius in servitutis iugo detinearis, curae habebit: qui pro sollertia tua parum ignorat magis filiorum tuorum statum tueri, quos, posteaquam redempta es, enixam te esse significas, cum eos, qui post redemptionem nascuntur, ne pignoris quidem vinculo ob pretium, quod pro his datum non est, teneri nullis auctoribus visum est. * diocl. et maxim. aa. matronae. * [a 291 pp. v id. febr. tiberiano et dione conss.]
CJ.8.50.9pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Captum ab hostibus filium, patre mortuo medio tempore, lex cornelia reversum, si in potestate patris tempore quo capiebatur fuit, suum facit heredem. * diocl. et maxim. aa. et cc. gregorio. * [a 293 pp. v id. april. aa. conss.]
CJ.8.50.9.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Unde si ex testamento ad te sive intestato successionem patris tui pertinere apud praesidem provinciae probaveris, restitui tibi res hereditarias iubebit, si non tantum postquam reversus es tempus effluxit, quantum intentionem tuam temporis prolixitate conquiescere facit. [a 293 pp. v id. april. aa. conss.]
CJ.8.50.10: Imperatores Diocletianus, Maximianus Sicut liberis captis ab hostibus ac postliminio reversis status pristinus restituitur, sic servi domino. unde si haec, cuius meministi, ancilla patris tui fuit nec commercio redempta est, reversa dominum vel eius successorem sequitur, qui per captivitatem hanc amiserat. * diocl. et maxim. aa. et cc. apollodorae. * [a 293 s. iii k. mai. hadrianopoli aa.Conss.]
CJ.8.50.11: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si liberum captum te ab hostibus commercio redemit sabinus et eum vinculum pignoris superstitem remisisse tibi probetur, non libertus effectus, sed ingenuitati quam amiseras restitutus nullum filiis eius obsequium debes. * diocl. et maxim. aa. et cc. eutychio. * [a 293 s. xv k. ian. aa. conss.]
CJ.8.50.12: Imperatores Diocletianus, Maximianus Ab hostibus capti et non commercio redempti, sed virtute militum nostrorum liberati ilico statum, quem captivitatis casu amiserant, recipiunt: servi autem dominis suis restituentur: receptos enim eos, non captos iudicare debemus, et militem nostrum defensorem eorum decet esse, non dominum. * diocl. et maxim. aa. et cc. quintianae. * [a 293 s. v k. ian. aa. conss.]
CJ.8.50.13: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si is, qui te ab hostibus ingenuam captam commercio redemit, sibi matrimonio coniunxit, dignitate nuptiarum et voto futurae iustae subolis vinculo pignoris tibi remisso redditos natales pristinos rationis est. * diocl. et maxim. aa. et cc. * [a 294 s. v id. mart. cc. conss.]
CJ.8.50.14: Imperatores Diocletianus, Maximianus Ius postliminii filiam rebus humanis exempta matre, dum in servitutis ipsa necessitate per captivitatis causam fuit, eventu purgato vigore ad eius legitimam invitat hereditatem, nec tibi medii temporis fortuna, quominus res maternas successione quaesitas persequi possis, iniuriam fieri patimur. * diocl. et maxim. aa. et cc. severae. * [a 294 s. xvi k. april. cc. conss.]
CJ.8.50.15: Imperatores Diocletianus, Maximianus Is, qui liber constitutus captus ab hostibus commercio redimitur, et antequam restituatur pro eo data pecunia, successionis iura sibi vindicare favore ingenuitatis potest, ut ex ea possit pretium pro se datum exsolvere. * diocl. et maxim. aa. et cc. mucatraulo. * [a 294 ]
CJ.8.50.16: Imperatores Diocletianus, Maximianus Commercio redemptae filios, licet ex servo medio susceptos tempore, origini ingenuitatis matris iuxta ea quae benigne placuerunt reddi convenit. * diocl. et maxim. aa. et cc. basilinae. * [a 293 s. v k. sept. viminacii aa. conss.]
CJ.8.50.17pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Liber captus ab hostibus et commercio redemptus tunc demum cum pretium solverit vel hoc ei qualicumque remittatur indicio, statum pristinum recipit. * diocl. et maxim. aa. et cc. diogeniae. * [a 294 s. iii k. nov. develto cc. conss.]
CJ.8.50.17.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Quo genere matre filium redimente, cum huiusmodi contractus non de mercede, sed de tristitia repudianda cogitatur, voti recipiendi filium cogitatio cum optabili condicione filium ilico matri restituit, ita ut et civilium obsequio munerum propter casum praeteritum non excusetur. [a 294 s. iii k. nov. develto cc. conss.]
CJ.8.50.17.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus Pro pietatis itaque ratione ab hostibus redempto filio facti te paenitere ac de pretio quicquam tractare non convenit: dotem tamen ab eo debitam iure concesso reddi postulas. [a 294 s. iii k. nov. develto cc. conss.]
CJ.8.50.18: Imperatores Diocletianus, Maximianus Ab hostibus captis ac postliminio reversis pro huiusmodi casu amissa, quae in eadem causa quidem durant, omnimodo directa, quae vero per usucapionem vel liberationem ex bonis subtracta vel non utendo finita esse videntur, intra annum utilem experientibus actione rescissoria restituuntur. * diocl. et maxim. aa. et cc. tryphoniano. * [a 294 pp. xii k. dec. cc. conss.]
CJ.8.50.19pr.: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Si quos forte necessitas captivitatis abduxit, sciant, si non transierunt, sed hostilis inruptionis necessitate transducti sunt, ad proprias terras festinare debere, recepturos iure postliminii ea, quae in agris vel mancipiis seu aliis rebus ante tenuerunt, etsi a fisco nostro possideantur. * valentin. valens et grat. aaa. ad severianum ducem. * [a 366 d. v k. iul. remis gratiano a. et dagalaifo conss.]
CJ.8.50.19.1: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Nec timeat quisquam alicuius contradictionis moram, cum hoc solum requirendum sit, utrum aliquis cum barbaris voluntate fuerit an coactus. [a 366 d. v k. iul. remis gratiano a. et dagalaifo conss.]
CJ.8.50.20pr.: Imperatores Honorius, Theodosius Diversarum homines provinciarum cuiuslibet sexus condicionis aetatis, quos barbarica feritas captiva necessitate transvexerat, invitos nemo retineat, sed ad propria redire cupientibus libera sit facultas. * honor. et theodos. aa. theodoro pp. * [a 409 d. iii id. dec. ravennae honorio viii et theodosio iii aa. conss.]
CJ.8.50.20.1: Imperatores Honorius, Theodosius Quibus si quicquam in usum vestium vel alimoniae impensum est, humanitati sit praestitum nec maneat victualis sumptus repetitio: exceptis his, quos barbaris vendentibus emptos esse docebitur, a quibus status sui pretium propter utilitatem publicam emptoribus aequum est redhiberi. [a 409 d. iii id. dec. ravennae honorio viii et theodosio iii aa. conss.]
CJ.8.50.20.2: Imperatores Honorius, Theodosius Ne quando enim damni consideratio in tali necessitate positis negari faciat emptionem, decet redemptos aut datum pro se pretium emptoribus restituere aut laboris obsequio vel opere quinquennii vicem referre beneficii, habituros incolumem, si in ea nati sunt, libertatem. [a 409 d. iii id. dec. ravennae honorio viii et theodosio iii aa. conss.]
CJ.8.50.20.3: Imperatores Honorius, Theodosius Reddantur igitur sedibus propriis sub moderatione qua iussimus, quibus iure postliminii etiam veterum responsis incolumia cuncta servanda sunt. [a 409 d. iii id. dec. ravennae honorio viii et theodosio iii aa. conss.]
CJ.8.50.20.4: Imperatores Honorius, Theodosius ( 1) si quis itaque huic praecepto fuerit conatus obsistere actor conductor procuratorque, dari se metallis cum poena deportationis non ambiget: si vero possessionis dominus, rem suam fisco noverit vindicandam seque deportandum. [a 409 d. iii id. dec. ravennae honorio viii et theodosio iii aa. conss.]
CJ.8.50.20.5: Imperatores Honorius, Theodosius Et ut facilis exsecutio proveniat, christianos proximorum locorum volumus huius rei sollicitudinem gerere: curiales quoque proximarum civitatum placuit admoneri , ut emergentibus talibus causis sciant legis nostrae auxilium deferendum: ita ut noverint rectores universi decem libras auri a se et tantundem a suis apparitoribus exigendum, si praeceptum neglexerint. [a 409 d. iii id. dec. ravennae honorio viii et theodosio iii aa. conss.]
CJ.8.51.0. De infantibus expositis liberis et servis et de his qui sanguinolentos emptos vel nutriendos acceperunt.
CJ.8.51.1: Imperator Alexander Severus Si invito vel ignorante te partus ancillae vel adscripticiae tuae expositus est, repetere eum non prohiberis. sed restitutio eius, si non a fure vindicaveris, ita fiet, ut, si qua in alendo eo vel forte ad discendum artificium iuste consumpta fuerint, restitueris. * alex. a. claudio. * [a 224 pp. iii k. iun. iuliano et crispino conss.]
CJ.8.51.2pr.: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Unusquisque subolem suam nutriat. quod si exponendam putaverit, animadversioni quae constituta est subiacebit. * valentin. valens et grat. aaa. ad probum pp. * [a 374 d. iii non. mart. gratiano a. iii et equitio conss.]
CJ.8.51.2.1: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Sed nec dominis vel patronis repetendi aditum relinquimus, si ab ipsis expositos quodammodo ad mortem voluntas misericordiae amica collegerit: nec enim dicere suum poterit, quem pereuntem contempsit. [a 374 d. iii non. mart. gratiano a. iii et equitio conss.]
CJ.8.51.3pr.: Imperator Justinianus Sancimus nemini licere, sive ab ingenuis genitoribus puer parvulus procreatus sive a libertina progenie sive servili condicione maculatus expositus sit, eum puerum in suum dominium vindicare sive nomine dominii sive adscripticiae sive colonariae condicionis: sed neque his, qui eos nutriendos sustulerunt, licentiam concedi penitus ( cum quadam distinctione) eos tollere et educationem eorum procurare, sive masculi sint sive feminae, ut eos vel loco libertorum vel loco servorum aut colonorum aut adscripticiorum habeant. * iust. a. demostheni pp. * [a 529 d. xv k. oct. chalcedone decio vc. cons.]
CJ.8.51.3.1: Imperator Justinianus Sed nullo discrimine habito hi, qui ab huiusmodi hominibus educati sunt, liberi et ingenui appareant et sibi adquirant et in posteritatem suam vel extraneos heredes omnia quae habuerint, quomodo voluerint, transmittant, nulla macula vel servitutis vel adscripticiae aut colonariae condicionis imbuti: nec quasi patronatus iura in rebus eorum his qui eos susceperunt vel susceperint praetendere concedi, sed in omnem terram, quae romanae dicioni supposita est, haec obtinere. [a 529 d. xv k. oct. chalcedone decio vc. cons.]
CJ.8.51.3.2: Imperator Justinianus Neque enim oportet eos, qui ab initio infantes abegerunt et mortis forte spem circa eos habuerunt, incertos constitutos, si qui eos susceperunt, hos iterum ad se revocare conari et servili necessitati subiugare: neque hi, qui eos pietatis ratione suadente sustulerunt, ferendi sunt denuo suam mutantes sententiam et in servitutem eos retrahentes, licet ab initio huiusmodi cogitationem habentes ad hoc prosiluerint, ne videantur quasi mercimonio contracto ita pietatis officium gerere. [a 529 d. xv k. oct. chalcedone decio vc. cons.]
CJ.8.51.3.3: Imperator Justinianus Haec conservantibus tam viris clarissimis praesidibus provinciarum quam viris religiosissimis episcopis nec non officiis praesidalibus et patribus et defensoribus civitatum et omni civili auxilio. [a 529 d. xv k. oct. chalcedone decio vc. cons.]
CJ.8.52.0. Quae sit longa consuetudo.
CJ.8.52.1: Imperator Alexander Severus Praeses provinciae probatis his, quae in oppido frequenter in eodem genere controversiarum servata sunt, causa cognita statuet. nam et consuetudo praecedens et ratio quae consuetudinem suasit custodienda est, et ne quid contra longam consuetudinem fiat, ad sollicitudinem suam revocabit praeses provinciae. * alex. a. apro evocato. * [a 224 pp. vi k. april. iuliano et crispino conss.]
CJ.8.52.2: Imperator Constantinus Consuetudinis ususque longaevi non vilis auctoritas est, verum non usque adeo sui valitura momento, ut aut rationem vincat aut legem. * const. a. ad proculum. * [a 319 d. viii k. mai. constantino a. v et licinio c. conss.]
CJ.8.52.3: Imperatores Leo, Anthemius Leges quoque ipsas antiquitus probata et servata tenaciter consuetudo imitatur et retinet: et quod officiis curiis civitatibus principiis vel collegiis praestitum fuisse cognoscitur, perpetuae legis vicem obtinere statuimus. * leo et anthem. aa. alexandro. * [a 469 d. vii id. sept. zenone cons.]
CJ.8.53.0. De donationibus.
CJ.8.53.1: Imperatores Severus, Antoninus Emptionum mancipiorum instrumentis donatis et tarditis et ipsorum mancipiorum traditionem factam intellegis: et ideo potes adversus donatorem in rem actionem exercere. * sev. et ant. aa. lucio. * [a 210 pp. v k. iul. faustino et rufino conss.]
CJ.8.53.2: Imperator Gordianus Si nominis persecutionem in te emancipatam pater tuus titulo donationis transtulit, frustra praetendit, qui debitori tuo heres extitit, consensum fuisse debitoris necessarium, cum satis fuerit actiones eo nomine tibi mandatas fuisse. * gord. a. leonidi. * [a 241 pp. ii id. mart. gordiano a. ii et pompeiano conss.]
CJ.8.53.3: Imperator dec. Spem futurae actionis plena intercedente donatoris voluntate posse transferri non immerito placuit. * dec. a. Marcellino. * [a 250 pp. non mart. decio a. ii et grato conss.]
CJ.8.53.4: Imperator probus Si functiones per eum, cui donata res non erat, vel ab actoribus ipsius nomine celebratae sunt, tibi obesse non potest. * probus a. massiciae. * [a 280 pp. v k. ian. messala et grato conss.]
CJ.8.53.5: Imperatores carus, carinus, numer. Si donatio per epistulam facta non paret, verba tamen testamenti, quibus liberalitas testatricis confirmata est, fideicommissum continere non ambigitur. * carus carinus et numer. aaa. falconillae. * [a 284 pp. vi k. febr. romae carino ii et numeriano aa. conss.]
CJ.8.53.6: Imperatores Diocletianus, Maximianus Nec ambigi oportet donationes etiam inter absentes, maxime si ex voluntate donantium possessionem ii quibus donatum est nanciscantur, validas esse. * diocl. et maxim. aa. calpurniae aristaenetae. * [a 286 pp. iiii id. febr. mediolani maximo ii et aquilino conss.]
CJ.8.53.7: Imperatores Diocletianus, Maximianus Censualis quidem professio domino praeiudicare non solet. sed si in censum velut sua mancipia deferenti privigno tuo consensisti, donationem in eum contulisse videris. * diocl. et maxim. aa. iulio. * [a 290 pp. id. iul. ipsis aa. iiii et iii conss.]
CJ.8.53.8: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si praeses provinciae non donandi voluntate filiorum tuorum nomine praedia in censum detulisse te manifestis probationibus cognoverit, quod fides veri suggesserit, statuet. * diocl. et maxim. aa. florae. * [a 290 pp. viii id. sept. ipsis aa. iiii et iii conss.]
CJ.8.53.9: Imperatores Diocletianus, Maximianus Legem, quam rebus tuis donando dixisti, sive stipulatione tibi prospexisti, ex stipulatu, sive non, incerto iudicio ( id est praescriptis verbis) apud praesidem provinciae debes agere, ut hanc impleri provideat. * diocl. et maxim. aa. et cc. augustinae. * [a 293 pp. xvi k. mai. aa. conss.]
CJ.8.53.10: Imperatores Diocletianus, Maximianus Nec ignorans nec invitus quisque donat. unde si de hoc fundo non cogitasti, cuius velut donationi consensisse continetur instrumento, maiores veritate rei quam scriptura vires obtinente intellegis, de quo non cogitasti nec specialiter subscripsisti, nihil te perdidisse. * diocl. et maxim. aa. et cc. hermionae. * [a 293 s. v k. mai. aa. conss.]
CJ.8.53.11pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Cum de bonis tuis partem quidem penes te retinuisse, partem vero in eum quem in potestate habes donationis titulo contulisse commemores, non est incerti iuris in eum, qui in sacris familiae tuae remanet, destinationem magis paternae voluntatis factam, quam perfectam donationem pervenisse. * diocl. et maxim. aa. et cc. septimio sabiniano. * [a 293 s. prid. k. mai. heraclea aa. conss.]
CJ.8.53.11.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Delegationes autem nominum in emancipatum collatae perfectam donationem efficiunt. [a 293 s. prid. k. mai. heraclea aa. conss.]
CJ.8.53.12: Imperatores Diocletianus, Maximianus Portionem propriam rebus necdum divisis nemo prohibetur titulo donationis in alium transferre. * diocl. et maxim. aa. et cc. aurelio. * [a 293 d. xvii k. iun. aa. conss.]
CJ.8.53.13: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si aliquid per epistulam donatum tibi probetur, brevitas chartulae donationi, si haec recte facta probetur, nihil quicquam derogat. * diocl. et maxim. aa. et cc. uraniae. * [a 293 d. xv k. iun. sirmi aa. conss.]
CJ.8.53.14: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si filius tuus res ad te pertinentes sponsae suae te non consentiente donavit, ad eam quod non habuit transferre non potuit. * diocl. et maxim. aa. et cc. idaeae. * [a 293 s. xv k. oct. aa. conss.]
CJ.8.53.15pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Aeris alieni, quod ex hereditaria causa venit, non eius, qui donationis titulo possidet, sed totius iuris successoris onus est. * diocl. et maxim. aa. et cc. severae. * [a 293 s. xv k. dec. aa. conss.]
CJ.8.53.15.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si itaque nemini obligata praedia pro donatione consecuta es, supervacuam geris sollicitudinem, ne vel heredes donatricis vel eius creditores te iure possint convenire. [a 293 s. xv k. dec. aa. conss.]
CJ.8.53.16: Imperatores Diocletianus, Maximianus Senectus ad donationem faciendam sola non est impedimento. * diocl. et maxim. aa. et cc. theodoro. * [a 293 d. v k. dec. aa. conss.]
CJ.8.53.17pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Sive emancipatis filiis res donasti sive in potestate constitutis et sui iuris effectis ac tenentibus non ademisti, blandiri tibi non debes, velut res donatas ex paenitentia liceat auferre. * diocl. et maxim. aa. et cc. hermiae. * [a 293 s. vi k. ian. aa. conss.]
CJ.8.53.17.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Sane si ea, quae in tua positis potestate donaveras, post emancipationem contra tuam tenuerunt voluntatem, horum penes te dominium remansit, si quidem nec tempore quo voluisti propter vinculum potestatis sibi quicquam quaerere, nec post invito te de rebus tuis potuerunt. [a 293 s. vi k. ian. aa. conss.]
CJ.8.53.18: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si donationis causa furti actio tibi remissa probetur, supervacuam geris sollicitudinem. * diocl. et maxim. aa. et cc. audiano. * [a 293 s. v k. ian. aa. conss.]
CJ.8.53.19: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si avia vestra proprias res quacumque ratione factas titulo liberalitatis in eum contra quem preces funditis contulit, quominus haec rata maneant, quod ex origine patris vel avi vestri descendunt, nihil prodest. * diocl. et maxim. aa. et cc. alexandriae. * [a 294 s. xvi k. febr. sirmi cc. conss.]
CJ.8.53.20: Imperatores Diocletianus, Maximianus Vice donatricis alio voluntate eius subscribente iure facta donatio non habebitur irrita. * diocl. et maxim. aa. et cc. helvio. * [a 294 s. vii k. febr. cc. conss.]
CJ.8.53.21: Imperatores Diocletianus, Maximianus Constante matrimonio dotem penes maritum suum constitutam avia tua donare tibi non potuit. * diocl. et maxim. aa. et cc. antoniae. * [a 294 s. v id. mart. cc. conss.]
CJ.8.53.22pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Cum res filio emancipato ea condicione, ut creditoribus tuis solveret, te donasse proponas, si stipulatione vel in continenti habito pacto huic rei prospexisti , creditoribus quidem non contra eum ex placito vestro, sed adversus te competit actio. * diocl. et maxim. aa. et cc. diomedi. * [a 294 s. vii k. april. sirmi cc. conss.]
CJ.8.53.22.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Eum autem, cui certa lege praedia donasti, incerta civili actione ad placitorum obsequium urgueri secundum legem donationibus dictam convenit. [a 294 s. vii k. april. sirmi cc. conss.]
CJ.8.53.23: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si ea quae donaveras posteriori placito qui acceperat donum tibi reddidit, donationis antecedens instrumentum actis sequentibus nihil obesse potest. * diocl. et maxim. aa. et cc. olympiadi. * [a 294 s. v k. oct. cc. conss.]
CJ.8.53.24: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si patri tuo heres non extitisti, ex facta ab eo liberalitate titulo donationis non posse iura tua laedi manifestissimi iuris est. * diocl. et maxim. aa. et cc. macario. * [a 299 pp. non. febr. antiochiae diocletiano vii et maximiano vi aa. conss.]
CJ.8.53.25pr.: Imperator Constantinus Donatio, sive directa sit sive mortis causa instituta, sive condicionibus faciendi ac non faciendi suspensa sive ex aliquo notato tempore promissa, sive animo dantium accipientiumve sententiis quantum ius sinit cognominata, sub hac fieri debet observatione, ut quas leges indulgent actiones condiciones pactionesque contineat, hisque penitus cognitis vel recipiantur, si complacitae sunt, vel reiciantur, si sunt molestae. * constant. a. ad maximum pu. * [a 316 d. iii non. febr. romae sabino et rufino conss.]
CJ.8.53.25.1: Imperator Constantinus In conscribendis autem donationibus nomen donatoris, ius ac rem notari oportet, neque id occulte aut privatim, sed ut tabulae aut quodcumque aliud materiae tempus dabit vel ab ipso vel ab eo quem sors ministraverit perscribatur: actis etiam adnectendis, quae apud iudicem vel magistratus conficienda sunt, ubi hoc leges expostulant. [a 316 d. iii non. febr. romae sabino et rufino conss.]
CJ.8.53.26pr.: Imperator Constantinus Si quis in emancipatum minorem, priusquam fari possit aut habere rei quae sibi donatur adfectum, fundum crediderit conferendum, omne ius compleat instrumentis ante praemissis. * constant. a. aconio catullino procons. africae. * [a 316 d. xii k. mai. serdicae sabino et rufino conss.]
CJ.8.53.26.1: Imperator Constantinus Quod per eum servum, quem idoneum esse constiterit, transigi placuit, ut per eum infanti adquiratur. [a 316 d. xii k. mai. serdicae sabino et rufino conss.]
CJ.8.53.27pr.: Imperator Constantinus Data iam pridem lege statuimus, ut donationes interveniente actorum testificatione conficiantur. quod vel maxime inter necessarias coniunctissimasque personas convenit custodiri, si quidem clandestinis ac domesticis fraudibus facile quidvis pro negotii opportunitate configi potest, vel id quod vere gestum est aboleri. * const. a. ad severum com. hispaniarum. * [a 333 d. iiii non. mai. constantinopoli dalmatio et zenophilo conss.]
CJ.8.53.27.1: Imperator Constantinus Cum igitur ne liberos quidem ac parentes lex nostra ab actorum confectione secernat, id, quod necessario super donationibus apud acta conficiendis iam pridem statuimus, universos teneat. [a 333 d. iiii non. mai. constantinopoli dalmatio et zenophilo conss.]
CJ.8.53.27.2: Imperator Constantinus Gesta autem confici super rebus etiam alibi collocatis ubicumque sufficit. [a 333 d. iiii non. mai. constantinopoli dalmatio et zenophilo conss.]
CJ.8.53.28: Imperatores Honorius, Theodosius Quisquis rem aliquam donando vel in dotem dando vel vendendo usum fructum eius retinuerit, etiamsi stipulatus non fuerit, eam continuo tradidisse credatur, ne quid amplius requiratur, quo magis videatur facta traditio, sed omnimodo idem sit in his causis usum fructum retinere, quod tradere. * honor. et theodos. aa. monaxio pp. * [a 417 d. prid id. mart. constantinopoli honorio a. xi et constantio ii conss.]
CJ.8.53.29: Imperatores Theodosius, Valentinianus In extraneos et saepe ignotos donationem collatam valere receptum est: et si sine scripto donatum quod fuerit, adhibitis aliis idoneis documentis hoc quod geritur comprobetur. * theodos. et valentin. aa. hierio pp. * [a 428 d. xi k. mai. felice et tauro conss.]
CJ.8.53.30pr.: Imperator Leo In hac sacratissima urbe conscriptae donationes ubicumque positarum rerum apud magistrum census insinuentur. * leo a. constantino pp. * [a 459 d. v non. mart. constantinopoli patricio cons.]
CJ.8.53.30.1: Imperator Leo In aliis vero civitatibus, sive absens sive praesens rector provinciae sit, sive eadem civitas habeat magistratus sive non habeat et defensor tantummodo sit, donator habeat liberam facultatem donationes rerum suarum ubicumque positarum sive apud moderatorem cuiuslibet provinciae sive apud magistratus sive apud defensorem cuiuscumque civitatis prout maluerit publicare: atque ut ipsa donatio sita est in voluntate donantis, ita ei liceat donationem suam apud quemcumque ex memoratis voluerit intimare. [a 459 d. v non. mart. constantinopoli patricio cons.]
CJ.8.53.30.2: Imperator Leo Et hae donationes, quae in diversis provinciis et civitatibus apud quemlibet ex praedictis fuerint publicatae, obtineant inconcussam ac perpetuam firmitatem. [a 459 d. v non. mart. constantinopoli patricio cons.]
CJ.8.53.31pr.: Imperator Zeno In donationibus, quae actis insinuantur, non esse necessarium iudicamus vicinos vel alios testes adhibere: nam superfluum est privatum testimonium, cum publica monumenta sufficiant. * zeno a. sebastiano pp. * [a 478 d. k. mart. constantinopoli ello vc. cons.]
CJ.8.53.31.1: Imperator Zeno Verum et alias donationes, quas gestis non est necessarium adlegari, si forte per tabellionem vel alium scribantur, et sine testium subnotatione valere praecipimus, ita tamen, si ipse donator vel alius voluntate eius secundum solitam observationem subscripserit: donationibus, quae sine scriptis conficiuntur, suam firmitatem habentibus secundum constitutionem theodosii et valentiniani ad hierium praefectum praetorio promulgatam. [a 478 d. k. mart. constantinopoli ello vc. cons.]
CJ.8.53.32: Imperator Anastasius Secundum divi leonis constitutionem donationes apud virum clarissimum magistrum census tantummodo insinuari praecipimus, huiusmodi forma in illis instrumentis observanda, quae in hac regia urbe confecta seu celebrata fuerint: nec concedi quemquam vel apud defensores seu magistratus aliarum civitatum vel in aliis quibuslibet locis praeter memoratum iudicium insinuare: scientibus tam his qui ad huiuscemodi insinuationem pervenerint quam his qui eam susceperint nec non tabellionibus, quicumque testimonium suum non in competenti ( ut dictum est) loco v el iudicio praebuerint, vicenarum librarum auri multa et alia gravissima indignatione se feriendos. * anastas. a. euphemio pp. * [a 496 d. prid. k. mai. paulo vc. cons.]
CJ.8.53.33pr.: Imperator Justinianus Illam subtilem observationem amputamus, per quam donationis titulo cessiones actionum accipientes non aliter eas suis transmittere heredibus poterant, nisi litem ex his contestati essent vel ius contestationis divino rescripto meruissent. nam sicut venditionis titulo cessas actiones etiam ante litis contestationem ad heredes transmitti permittitur, simili modo et donatas ad eos transferri volumus, licet nulla contestatio vel facta vel petita sit. * iust. a. menae pp. * [a 528 d. k. iun. constantinopoli dn. iustiniano a. pp. ii cons.]
CJ.8.53.33.1: Imperator Justinianus Quod et in procuratore constituendo ad movendas easdem cessas actiones similiter observandum erit, ut minime quis impediatur procuratorem cessarum sibi per donationem actionum dare, licet nulla litis contestatio facta vel petita sit. [a 528 d. k. iun. constantinopoli dn. iustiniano a. pp. ii cons.]
CJ.8.53.33.2: Imperator Justinianus Quae in his tantum personis locum habere censemus, quae susceptis per donationem cessionibus adhuc superesse noscuntur: nam iam mortuis huiusmodi personis vetera iura super hisdem cessionibus posita servari concedimus. [a 528 d. k. iun. constantinopoli dn. iustiniano a. pp. ii cons.]
CJ.8.53.34pr.: Imperator Justinianus Sancimus omnem donationem sive communem sive ante nuptias factam usque ad trecentos solidos cumulatam non indigere monumentis, sed communem fortunam habere, ut non usque ad ducentorum solidorum summam teneat, sed in huiusmodi observatione similes sint tam communes quam ante nuptias donationes. * iust. a. demostheni pp. * [a 529 recitata septimo in novo consistorio palatii iustiniani. d. iii k. nov. decio vc. cons.]
CJ.8.53.34.1: Imperator Justinianus Si quid autem supra legitimam definitionem fuerit donatum, hoc quod superfluum est tantummodo non valere reliquam vero quantitatem quae intra legis terminos constituta est in suo robore perdurare, quasi nullo penitus alio adiecto, sed hoc pro non scripto vel intellecto esse credatur. [a 529 recitata septimo in novo consistorio palatii iustiniani. d. iii k. nov. decio vc. cons.]
CJ.8.53.34.1a: Imperator Justinianus Exceptis donationibus tam imperialibus quam his, quae in causas piissimas procedunt: quarum imperiales quidem donationes merito indignari sub observatione monumentorum fieri tam a retro principibus quam a nobis sancitum est, sed firmam habere propriam maiestatem: alias vero, quae ad pietatem respiciunt, usque ad quingentorum summam et sine monumentis esse validas censemus. [a 529 recitata septimo in novo consistorio palatii iustiniani. d. iii k. nov. decio vc. cons.]
CJ.8.53.34.1b: Imperator Justinianus His insuper ante nuptias donationibus, quae in adultas minores sui iuris constitutas cuiuscumque summae procedunt, secundum veterum legum scita, et nisi actis intervenientibus corroboratae sunt, suam retinentibus firmitatem. [a 529 recitata septimo in novo consistorio palatii iustiniani. d. iii k. nov. decio vc. cons.]
CJ.8.53.34.1c: Imperator Justinianus ( 1) sin autem non in auro res donationis fuerint datae, sed per res mobiles vel immobiles vel se moventes, quantitatum earum aestimari et, si quidem usque ad legitimam solidorum summam erigatur, validam eam et sine monumentis conservari: sin autem amplioris summae inveniatur et minime actis comprobata est, superfluum tantum vacuari. [a 529 recitata septimo in novo consistorio palatii iustiniani. d. iii k. nov. decio vc. cons.]
CJ.8.53.34.2: Imperator Justinianus Ne autem communione inducta donatori et qui liberalitatem suscepit aliqua oriatur contentio, electionem damus ei, qui ampliorem summam in re donata habuerit, reliquae aestimationis quantitatem offerre ei, qui minorem causam habuit, et totum possidere. [a 529 recitata septimo in novo consistorio palatii iustiniani. d. iii k. nov. decio vc. cons.]
CJ.8.53.34.2a: Imperator Justinianus Sin autem hoc minime facere maluerit, tunc omnimodo res dividi secundum quantitatem utrique parti competentem, si res dividi sine suo periculo possibilis est. [a 529 recitata septimo in novo consistorio palatii iustiniani. d. iii k. nov. decio vc. cons.]
CJ.8.53.34.2b: Imperator Justinianus Sin autem huiusmodi casibus, in quibus partitio utiliter celebrari minime potest , amplioris summae dominus noluerit aestimationem offerre, tunc licebit etiam ei , qui minoris summae habet potestatem, offerre pretium et totum sibi vindicare. [a 529 recitata septimo in novo consistorio palatii iustiniani. d. iii k. nov. decio vc. cons.]
CJ.8.53.34.3: Imperator Justinianus Si quis autem per diversa tempora in eandem personam multas faciat liberalitates , quarum singulae quidem legitimam quantitatem non excedunt, in unum autem compositae et praedicto modo exaggeratae redundare videntur et maioris esse quantitatis, non videatur eas oportere in unum coadunare et introducere modos, per quos non convaleant et in irritum devocentur, sed e contrario et plures intellegantur et singulae secundum sui naturam obtineant et monumentorum observatione non indigeant. [a 529 recitata septimo in novo consistorio palatii iustiniani. d. iii k. nov. decio vc. cons.]
CJ.8.53.34.3a: Imperator Justinianus Cum enim a veteribus super hac re variatum est, aliis multas aliis unam eas definientibus, nobis causa placuit humanior, ut et multae intellegantur et omnes validae, et hi qui liberalitates accipiunt sciant veros non falsos suos esse donatores. [a 529 recitata septimo in novo consistorio palatii iustiniani. d. iii k. nov. decio vc. cons.]
CJ.8.53.34.4: Imperator Justinianus Si quis autem talem receperit donationem, in qua stipulatus fuerit annuam cuidam praestare quantitatem tantae summae, quae non excedit legitimum donationis modum, variabatur, utrum eum ex particulari donatione multas fecisse donationes existimandum est et eas actis non indigere, an ex totius stipulationis fundamento et fonte eius, ex quo annuae donationes profluxerunt, et unam esse eam donationem putandam et procul dubio monumentorum observatione vallandam. [a 529 recitata septimo in novo consistorio palatii iustiniani. d. iii k. nov. decio vc. cons.]
CJ.8.53.34.4a: Imperator Justinianus Quod veteres quidem sat abundeque variaverunt, nos autem certa divisione concludimus, ut, si huiusmodi quidem fuerit donatio, ut intra vitam personarum stetur vel dantis vel accipientis, multae intellegantur donationes et liberae monumentorum observatione. incertus etenim fortunae exitus hoc nobis suggessit, ut possibile sit unius anni tantummodo vel brevioris vel etiam amplioris temporis metas supervivere vel donatorem vel eum qui donationem accepit, et ex hoc inveniri totam summam donationis non excedere legitimam quantitatem. [a 529 recitata septimo in novo consistorio palatii iustiniani. d. iii k. nov. decio vc. cons.]
CJ.8.53.34.4b: Imperator Justinianus Sin autem etiam heredum ex utraque parte fuerit mentio, vel adiciatur tempus vitae vel donatoris vel qui donationem accipiet, tunc, quasi perpetuata donatione et continuatione eius magnam et opulentiorem eam efficiente, et una intellegatur et quasi densioribus donationibus cumulata excedere legitimum modum et omnimodo acta reposcere et aliter minime convalere. [a 529 recitata septimo in novo consistorio palatii iustiniani. d. iii k. nov. decio vc. cons.]
CJ.8.53.35pr.: Imperator Justinianus Si quis argentum donaverit certumque pondus nominaverit, non autem vasa vel generaliter vel specialiter expresserit, necessitatem ei imponi omnimodo praefatum pondus argenti dare, sive in vasis quibus voluerit, non tamen peioribus aestimatione massae, sive in ipsa aestimatione, quae pro massa rudi in illis locis frequentata est. * iust. a. iuliano pp. * [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.53.35.1: Imperator Justinianus Si vero reditum certum ex possessionibus donaverit, non tamen nomina possessionum edixerit, necesse habere de sua substantia fundos tradere tantum reditum inferre valentes, quantum in donatione posuerit, in talibus tamen agris, qui nec omnibus quos habet in possessione anteponuntur nec deteriores omnibus sunt, sed status mediocris inveniuntur. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.53.35.2: Imperator Justinianus Similique modo, si quis certum numerum servorum donaverit, non tamen et is nominatim servos inscripserit, et hic mediocris figurae servos tradere et neque tales, quos non habere magis quam habere prodest, nec iterum eos, qui omnem servorum familiam donatoris antecellunt: sed et hic mediocritas spectetur. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.53.35.3: Imperator Justinianus Sin autem donator neque argentum neque servos habens vel non tantum quantum donavit fecerit eorum donationem, aestimationem in his celebrari pro eo quod deest, ita tamen, ut argenti quidem secundum quod praediximus aestimatio detur, in servis autem non amplius nec minus quindecim solidis quantitas pro singulis reddetur, in reditibus autem in quindecim annos aestimationem praestet. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.53.35.3a: Imperator Justinianus Sed in his omnibus, si quidem intra legitimam summam donatio fiat, nulla monumenta requirantur: sin autem amplioris summae, tunc ad acta publica decurratur, ita ut in his, quae amplioris sunt aestimationis, secundum nostram legem non totum, sed solum superfluum evanescat. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.53.35.4: Imperator Justinianus Sed et si quis universitatis faciat donationem, sive bessis sive dimidiae partis suae substantiae sive tertiae sive quartae sive quantaecumque vel etiam totius, si non de inofficiosis donationibus ratio ad hoc reclamaverit, coartari donatorem legis nostrae auctoritate tantum quantum donavit praestare: observatione et hic monumentorum secundum quod iam sanximus omnimodo requirenda. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.53.35.5: Imperator Justinianus Sed si quidem in omnibus supra dictis casibus usus fructus fuerit a donatore retentus, et traditionem iure intellegi fieri. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.53.35.5a: Imperator Justinianus Sin autem hoc minime donator expresserit, si quidem stipulatio donationi inserta sit, ex eius auctoritate traditionem compelli fieri. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.53.35.5b: Imperator Justinianus Sin vero et hoc praetermissum sit et usum fructum minime detinuerit, nihilo minus ex lege nostra necessitatem ei imponi etiam tradere hoc quod donare existimavit, ut non ex hoc inutilis sit donatio, quod res non traditae sunt, nec confirmetur ex traditione donatio, sed liberalitatem plenam et secundum legem nostram perfectissimam constitutam necessarius traditionis effectus sequatur, et necessitatem habeat donator omnimodo res vel partem substantiae quam nominaverit vel totam substantiam tradere. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.53.35.5c: Imperator Justinianus Cum enim in arbitrio cuiuscumque sit hoc facere quod instituit, oportet eum vel minime ad hoc prosilire vel, cum ad hoc venire properavit, non quibusdam excogitatis artibus suum propositum defraudare tantamque indevotionem quibusdam quasi legitimis velamentis protegere. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.53.35.5d: Imperator Justinianus Tantoque magis haec firma esse, si piis actibus vel religiosis personis donatio deputata sit ( monumentorum observatione in his modis secundum quod specialiter a nobis in huiusmodi casibus praedictum est observanda), ne in praefatis causis ex quibusdam machinationibus non solum indevotus, sed etiam impius donator intellegatur poenasque non solum legitimas, sed etiam caelestes expectet. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.53.35.5e: Imperator Justinianus Resque donatas in omnibus supra dictis casibus non solum eos, dum supersunt, sed etiam eorum successores reddere compelli, non tantum his, in quos donatio facta est, sed etiam eorum heredibus. [a 530 d. xv k. april. constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.53.36pr.: Imperator Justinianus Si quis pro redemptione captivorum pecunias dederit sive per cautionem dare promiserit cuiuscumque quantitatis, cognoscat se neque repetitionem habere neque exactionem cautionis posse declinare, utpote gestis sicut in donationibus non subsecutis super insinuatione eiusdem quantitatis: eo videlicet, qui pecunias accepit vel prima vice vel post cautionem, necessitatem habente piissimam administrationem adimplere, nulla ei molestia vel inquietudine inferenda vel ab eo qui pecunias praebuit vel ab aliis ex legum auctoritate permissis hoc requirere, sed tantummodo sacramentum praestare, quod re vera omnem quantitatem sine dolo vel aliqua deminutione ad redemptionem dederit captivorum. * iust. a. iohanni pp. * [a 531 d. xv k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc.]
CJ.8.53.36.1: Imperator Justinianus Simili etiam modo gestorum absolvimus ordinatione donationes rerum mobilium vel sese moventium, quas viri gloriosissimi magistri militum fortissimis praestant militibus tam ex sua substantia quam ex spoliis hostium, sive in ipsa bellorum occupatione sive in quibuscumque locis degere noscuntur. [a 531 d. xv k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc.]
CJ.8.53.36.2: Imperator Justinianus Eandem liberalitatem nostrae legis indulgemus etiam his, quorum incendio vel ruina domus corruptae sunt, quibusdam forte pecunias cuiuscumque quantitatis praebentibus vel cautionem conficientibus, ut et ipsi nec repetitionem timeant, verum etiam exactionem pecuniarum confessioni insertarum facere possint, licet non gesta fuerint subsecuta: nulla eis licentia danda pecunias ad alias causas nisi ad refectionem domorum erogare. quod si aliqua dubitatio orta fuerit, utrum tota quantitas an pars eius in aedificiis expensa est, hoc domini domus sacramento dirimetur. [a 531 d. xv k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et ores tis vv. cc.]
CJ.8.53.36.3: Imperator Justinianus Ceteris etiam donationibus, quae gestis intervenientibus minime sunt insinuatae, sine aliqua distinctione quingentos usque ad solidos valituris. hoc etenim tantummodo ad augendas huiusmodi donationes addendum esse ex praesenti lege decernimus: anteriore tempore nostra lege praecedente moderando, qua usque trecentos solidos factae donationes et sine insinuatione firmitatem obtinere iussae sunt. [a 531 d. xv k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc.]
CJ.8.53.37: Imperator Justinianus Verba superflua, quae in donationibus poni solebant, id est sestertii nummi unius assium quattuor, penitus esse reicienda censemus. quid enim verbis opus est, quae rerum effectus nullus sequitur? sancimus itaque nullo modo eorum mentionem vel in imperialibus donationibus vel in aliis omnibus de cetero fieri, sed et si quisquam per verbositatem aliquid tale inscripserit sive remiserit, nulla differentia sit. * iust. a. iohanni pp. * [a xxx ]
CJ.8.54.0. De donationibus quae sub modo vel condicione vel ex certo tempore conficiuntur.
CJ.8.54.1pr.: Imperatores valer., gallien. Si doceas, ut adfirmas, nepti tuae ea lege a te esse donatum, ut certa tibi alimenta praeberet, vindicationem etiam hoc casu utilem eo. quod legi illa obtemperare noluerit, impetrare potes, id est actionem, qua dominium pristinum restituatur tibi. * valer. et gallien. aa. gamicae. * [a 258 pp.Vi k.Dec.Tusco et basso conss.]
CJ.8.54.1.1: Imperatores valer., gallien. Nam condictio quidem hoc casu ( id est in personam actio) iure procedit: verum vindicationem quoque divi principes in hoc casu dandam esse sanxerunt. [a 258 pp.Vi k.Dec.Tusco et basso conss.]
CJ.8.54.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si praediorum proprietatem dono dedisti ita, ut post mortem eius qui accepit ad te rediret, donatio valet, cum etiam ad tempus certum vel incertum ea fieri potest, lege scilicet quae ei imposita est conservanda. * diocl. et maxim. aa. aurelio zenoni. * [a 286 pp.V id.Mart. maximo ii et aquilino conss.]
CJ.8.54.3pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Quotiens donatio ita conficitur, ut post tempus id quod donatum est alii restituatur, veteris iuris auctoritate rescriptum est, si is in quem liberalitatis compendium conferebatur stipulatus non sit, placiti fide non impleta, ei qui liberalitatis auctor fuit vel heredibus eius condicticiae actionis persecutionem competere. * diocl. et maxim. aa.Iuliae Marcellae. * [a 290 pp.Sirmi xi k.Oct.Ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.8.54.3.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Sed cum postea benigna iuris interpretatione divi principes ei qui stipulatus non sit utilem actionem iuxta donatoris voluntatem competere admiserint, actio, quae sorori tuae, si in rebus humanis ageret, competebat, tibi accommodabitur. [a 290 pp.Sirmi xi k.Oct.Ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.8.54.4: Imperatores Diocletianus, Maximianus Perfecta donatio condiciones postea non capit. quare si pater tuus donatione facta quasdam post aliquantum temporis fecisse condiciones videtur, officere hoc nepotibus eius fratris tui filiis minime posse non dubium est. * diocl. et maxim. aa. * [a 291 d.K.Oct.Tiberiano et dione conss.]
CJ.8.54.5: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si quid mater filiae suae in potestate patris constitutae sub hac condicione, si fuerit intra biennium emancipata, donavit, licet hoc matris voluntate sui iuris effecta non tenuit, tamen prius marito defuncto sui iuris quocumque modo effecta ad similitudinem legati ita relicti rem donatam firmiter habere vel vindicare potest. * diocl. et maxim. aa. et cc. dexippo. * [a 294 s id.Dec.Nicomediae cc.Conss.]
CJ.8.55.0. De revocandis donationibus.
CJ.8.55.1pr.: Imperator Philippus Etsi perfectis donationibus in possessionem inductus libertus quantolibet tempore ea quae sibi donata sunt pleno iure ut dominus possederit, tamen, si ingratus sit, omnis donatio mutata patronorum voluntate revocanda sit. * philipp. a. agilio cosmiano. * [a 249 d xv k.Iul.Aemiliano et aquilino conss.]
CJ.8.55.1.1: Imperator Philippus Quod observabitur et circa ea, quae libertorum nomine, pecunia tamen patronorum et beneficio comparata sunt. [a 249 d xv k.Iul.Aemiliano et aquilino conss.]
CJ.8.55.1.2: Imperator Philippus Nam qui obsequiis suis liberalitatem patronorum provocaverunt, non sunt digni, qui eam retineant, cum coeperint obsequia neglegere, cum magis in eos collata liberalitas ad obsequium inclinare debet quam ad insolentiam erigere. [a 249 d xv k.Iul.Aemiliano et aquilino conss.]
CJ.8.55.1.3: Imperator Philippus Hoc tamen ius stabit intra ipsos tantum, qui liberalitatem dederunt. ceterum neque filii eorum neque successores ad hoc beneficium pertinebunt: neque enim fas est ullo modo inquietari donationes, quas is qui donaverat in diem vitae suae non retractavit. [a 249 d xv k.Iul.Aemiliano et aquilino conss.]
CJ.8.55.2: Imperator probus Si apud provinciae praesidem aviam filiae tuae quasi paenitentia ductam subtracta instrumenta donationum igni exussisse constiterit, vereri te non oportet, ne id, quod iure vires acceperat, ex post facto possit in dubium revocari. * probus a. felici. * [a 277 pp. iii non. mai. sirmi probo a. et paulino conss.]
CJ.8.55.3: Imperatores carus, carinus, numer. Possessionem, quam in vos emancipatos per donationem mater contulit, ex paenitentia sola alienare non potuit. * carus carinus et numer. aaa. ianuario et felici. * [a 284 pp. ii id. ian. carino ii et numeriano aa. conss.]
CJ.8.55.4: Imperatores Diocletianus, Maximianus Confiteri in fraudem te alterius donasse professionem inhonestam continere intellegas. itaque si donationem perfecisti, eam revocare non potes ex memorata adlegatione sub obtentu paenitentiae. * diocl. et maxim. aa. et cc. proculae. * [a 293 pp. k. april. heracliae aa. conss.]
CJ.8.55.5: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si donationem rite fecisti, hanc auctoritate rescripti nostri rescindi non oportet. * diocl. et maxim. aa. et cc. epagatho. * [a 293 s. v k. mai. heracliae aa. conss.]
CJ.8.55.6: Imperatores Diocletianus, Maximianus Velles nec ne filio tuo praedia itemque mancipia donare, fuit initio tibi liberum. desine itaque postulare, ut donatio quam perfeceras revocetur sub praetextu mariti ac liberorum absentiae, cum huius firmitas ipsorum praesentia non indigeret. * diocl. et maxim. aa. et cc. herenniae. * [a 294 s.V k.Oct. viminacii cc. conss.]
CJ.8.55.7pr.: Imperatores Constantius, constans His solis matribus, quae non in secundi matrimonii foedus nupserint, sed unius tantum matrimonii sunt, revocandarum donationum quas in filios fecerint ita decernimus facultatem, si in eos ingratos circa se esse ostenderint. * constantius et constans aa. ad philippum pp. * [a 349 d.Xii k. oct. limenio et catullino conss.]
CJ.8.55.7.1: Imperatores Constantius, constans Quidquid igitur is qui a matre impietatis arguitur ex titulo donationis tenet eo die, quo controversiae qualecumque principium iussu iudicantis datur, matri cogatur reddere. [a 349 d.Xii k. oct. limenio et catullino conss.]
CJ.8.55.7.2: Imperatores Constantius, constans Ceterum quae ante adhuc matre pacifica iure perfecta sunt et ante inchoatum coeptumque iurgium vendita donata mutata in dotem data ceterisque causis legitime alienata, minime revocamus. [a 349 d.Xii k. oct. limenio et catullino conss.]
CJ.8.55.7.3: Imperatores Constantius, constans Actionem vero matris ita personalem esse volumus, ut vindicationis tantum habeat effectum nec in heredem detur nec tribuatur heredi. [a 349 d.Xii k. oct. limenio et catullino conss.]
CJ.8.55.7.4: Imperatores Constantius, constans De ceteris autem, quae portentuosae vilitatis abiectaeque pudicitiae sunt, satis etiam tacite cautum putamus. quis est enim, qui his aliquid arbitretur tribuendum esse, cum etiam illis, quae iure, secundas tamen contraxerunt nuptias, nihil ex his privilegiis tributum esse vellemus? [a 349 d.Xii k. oct. limenio et catullino conss.]
CJ.8.55.8: Imperatores Constantius, constans Si umquam libertis patronus filios non habens bona omnia vel partem aliquam facultatum fuerit donatione largitus et postea susceperit liberos, totum quidquid largitus fuerit revertatur in eiusdem donatoris arbitrio ac dicione mansurum. * constantius et constans aa. ad orfitum pu. * [a 355 d.V k.April.Arbitione et lolliano conss.]
CJ.8.55.9: Imperatores Theodosius, Valentinianus Donationes circa filium filiamve, nepotem neptemve, pronepotem proneptemve emancipatos celebratas pater seu avus vel proavus revocare non poterit nisi edoctis manifestissimis causis, quibus eam personam in quam collata donatio est contra ipsam venire pietatem et ex causis quae legibus continentur fuisse constabit ingratam. * theodos. et valentin. aa. ad senatum. * [a 426 d.Viii id. nov.Ravennae theodosio xii et valentiniano ii aa.Conss.]
CJ.8.55.10pr.: Imperator Justinianus Generaliter sancimus omnes donationes lege confectas firmas illibatasque manere, si non donationis acceptor ingratus circa donatorem inveniatur, ita ut iniurias atroces in eum effundat vel manus impias inferat vel iacturae molem ex insidiis suis ingerat, quae non levem sensum substantiae donatoris imponit vel vitae periculum aliquid ei intulerit vel quasdam conventiones sive in scriptis donationi impositas sive sine scriptis habitas, quas donationis acceptor spopondit, minime implere voluerit. * iust. a. iuliano pp. * [a 530 d.Xv k.April.Constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.55.10.1: Imperator Justinianus Ex his enim tantummodo causis, si fuerint in iudicio dilucidis argumentis cognitionaliter adprobatae, etiam donationes in eos factas everti concedimus, ne sit cuidam licentia et alienas res capere et fragilitatem ridere donatoris et iterum ipsum donatorem suasque res perdere et praefatis malis ab ingrato donationis acceptore adfici. [a 530 d.Xv k.April.Constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.55.10.2: Imperator Justinianus Haec tamen usque ad primas personas tantummodo stare censemus, nulla licentia concedenda donatoris successoribus huiusmodi querimoniarum primordium instituere. etenim si ipse qui haec passus est tacuit, silentium eius maneat semper et non a posteritate eius suscitari concedatur vel adversus ipsum qui ingratus esse dicitur vel adversus eius successionem. [a 530 d.Xv k.April.Constantinopoli lampadio et oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.56.0. De mortis causa donationibus.
CJ.8.56.1: Imperator Alexander Severus Si donationi contineatur, ut altero defuncto ad alterum portio eorum quae donabantur pertineret, existente condicione, si mortis causa donatio perficiebatur, fideicommissi actio competit. * alex. a. daphenae. * [a 223 pp.Iiii k.Oct.Maximo ii et aeliano conss.]
CJ.8.56.2pr.: Imperator Gordianus Intestata mortua quondam nuru tua neptis tua, quae ex ea filio tuo quaesita est, quandoque potest ad eius venire successionem. * gord. a. zoilo. * [a 239 pp.X k.Febr.Gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.56.2.1: Imperator Gordianus Nec tamen ea post mortem filii tui, ex quo quaesierat filiam, alii nuptui se collocando dotem dans prohibebatur quam vellet condicionem eidem doti dicere. [a 239 pp.X k.Febr.Gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.56.2.2: Imperator Gordianus Sed si mortis causa donationem in fratrem suum conferens in casum mortis suae eam dotem eundem fratrem suum stipulari passa est, cum divi severi constitutione etiam in mortis causa donationibus, si de cetero patrimonio quantum falcidia iubet heres non habet, provisum sit, is qui nurui tuae heres extiterit eius constitutionis beneficium non prohibebitur postulare. [a 239 pp.X k.Febr.Gordiano a. et aviola conss.]
CJ.8.56.3: Imperatores Diocletianus, Maximianus Nec fratris sui mortis causa recte factam donationem sorori rescindere licet. * diocl. et maxim. aa. et cc. heredi. * [a 293 s. iii k. ian. sirmi aa. conss.]
CJ.8.56.4: Imperator Justinianus Cum de mortis causa donatione dubitabatur et alii quidem inter ultimas voluntates eam posuerunt et legatis adgregandam esse censuerunt, alii autem inter donationes quae inter vivos consistunt eam posuerunt, dubietate eorum explosa sancimus omnes mortis causa donationes, sive iuxta mortem facientis fuerint celebratae sive longiore cogitatione mortis subsecutae sunt, actis minime indigere neque exspectare publicarum personarum praesentiam et ea quae super huiusmodi monumentis solent adhiberi. sed ita res procedat, ut, si quinque testibus praesentibus vel in scriptis vel sine litterarum suppositione aliquis voluerit mortis causa donationem facere, et sine monumentorum accessione res gesta maneat firmitate v allata et nullam calumniam accipiat neque propter hoc, quod gesta ei non accesserunt, inefficax esse atque inutilis videatur et omnes effectus sortiatur, quos ultimae habent liberalitates, nec ex quacumque parte absimiles esse intellegantur. * iust. a. iohanni pp. * [a 530 d. k. sept. constantinopoli lampadio oreste vv. cc. conss.]
CJ.8.57.0. De infirmandis poenis caelibatus et orbitatis et decimariis sublatis.
CJ.8.57.1pr.: Imperator Constantinus Qui iure veteri caelibes habebantur, imminentibus legum terroribus liberentur atque ita vivant, ac si numero maritorum matrimonii foedere fulcirentur, sitque omnibus aequa condicio capessendi quod quisque mereatur. nec vero quisquam orbus habeatur: proposita huic nomini damna non noceant. * const. a. ad pop. * [a 320 pp. k. april. romae constantino a. vi et constantino c. conss.]
CJ.8.57.1.1: Imperator Constantinus Quam rem et circa feminas aestimamus earumque cervicibus imposita iuris imperia velut quaedam iuga solvimus promiscue omnibus. [a 320 pp. k. april. romae constantino a. vi et constantino c. conss.]
CJ.8.57.2: Imperatores Honorius, Theodosius Inter virum et uxorem rationem cessare ex lege papia decimarum et, quamvis non interveniant liberi, ex suis quoque eos solidum capere testamentis, nisi forte lex alia minuerit derelicta, decernimus. tantum igitur post haec maritus vel uxor sibi invicem derelinquant, quantum superstes amor exegerit. * honor. et theodos. aa. isidoro pu. * [a 410 d. prid. non. sept. varane cons.]
CJ.8.58.0. De iure liberorum.
CJ.8.58.1: Imperatores Honorius, Theodosius Nemo post haec a nobis ius liberorum petat, quod simul hac lege omnibus concedimus. * honor. et theodos. aa. isidoro pu. * [a 410 d. prid. non. sept. varane cons.]
CJ.8.58.2: Imperator Justinianus Illam iniuriam, quae contra matrem defuncti vel defunctae prateritis fiebat temporibus, pro iustitiae ratione amputamus et legitima iura, quae ex tertulliano senatus consulto ei praestantur, omnimodo eam habere sancimus, licet tres liberos ingenua vel libertina quattuor minime pepererit. * iust. a. menae pp. * [a 528 d. k. iun. constantinopoli ipso a. ii cons.]

Liber nonus
CJ.9.1.0. Qui accusare non possunt.
CJ.9.2.0. De accusationibus et inscriptionibus.
CJ.9.3.0. De exhibendis vel transmittendis reis.
CJ.9.4.0. De custodia reorum.
CJ.9.5.0. De privatis carceribus inhibendis.
CJ.9.6.0. Si reus vel accusator mortuus fuerit.
CJ.9.7.0. Si quis imperatori maledixerit.
CJ.9.8.0. Ad legem iuliam maiestatis.
CJ.9.9.0. Ad legem iuliam de adulteriis et de stupro.
CJ.9.10.0. Si quis eam cuius tutor fuerit corruperit.
CJ.9.11.0. De mulieribus quae servis propriis se iunxerunt.
CJ.9.12.0. Ad legem iuliam de vi publica seu privata.
CJ.9.13.0. De raptu virginum seu viduarum nec non sanctimonialium.
CJ.9.14.0. De emendatione servorum.
CJ.9.15.0. De emendatione propinquorum.
CJ.9.16.0. Ad legem corneliam de sicariis.
CJ.9.17.0. De his qui parentes t.
CJ.9.18.0. De maleficiis et mathematicis et ceteris similibus.
CJ.9.19.0. De sepulchro violato.
CJ.9.20.0. Ad legem fabiam.
CJ.9.21.0. Ad legem viselliam.
CJ.9.22.0. Ad legem corneliam de falsis.
CJ.9.23.0. De his qui sibi adscribunt in testamento.
CJ.9.24.0. De falsa moneta.
CJ.9.25.0. De mutatione nominis.
CJ.9.26.0. Ad legem iuliam de ambitu.
CJ.9.27.0. Ad legem iuliam repetundarum.
CJ.9.28.0. De crimine peculatus.
CJ.9.29.0. De crimine sacrilegii.
CJ.9.30.0. De seditiosis et his qui plebem audent contra publicam quietem colligere.
CJ.9.31.0. Quando civilis actio criminali praeiudicet et an utraque ab eodem exerceri potest.
CJ.9.32.0. De crimine expilatae hereditatis.
CJ.9.33.0. Vi bonorum raptorum.
CJ.9.34.0. De crimine stellionatus.
CJ.9.35.0. De iniuriis.
CJ.9.36.0. De famosis libellis.
CJ.9.37.0. De abigeis.
CJ.9.38.0. De nili aggeribus non rumpendis.
CJ.9.39.0. De his qui latrones vel in aliis criminibus reos occultaverint.
CJ.9.40.0. De requirendis.
CJ.9.41.0. De quaestionibus.
CJ.9.42.0. De abolitionibus.
CJ.9.43.0. De generali abolitione.
CJ.9.44.0. Ut intra certum tempus criminalis quaestio terminetur.
CJ.9.45.0. Ad senatus consultum turpillianum.
CJ.9.46.0. De calumniatoribus.
CJ.9.47.0. De poenis.
CJ.9.48.0. Ne sine iussu principis certis iudicibus liceat confiscare.
CJ.9.49.0. De bonis conscriptorum seu damnatorum.
CJ.9.50.0. De bonis mortem sibi consciscentium.
CJ.9.51.0. De sententiam passis et restitutis.

CJ.9.1.0. Qui accusare non possunt.
CJ.9.1.1: Imperatores Severus, Antoninus Prius est, ut criminibus, quae tibi ut graviora ab adversario tuo obiciuntur, caedis atque vulnerum respondeas, et tunc ex eventu causae iudex aestimabit, an tibi permittendum sit eundem accusare, tametsi prior inscriptionem deposuisti. * sev. et ant. aa. silvano. * [a 195 pp. v id. mart. tertullo et clemente conss.] CJ.9.1.2pr.: Imperator Antoninus Si cautiones, quibus secundinus solutam ingenuo pecuniam probare se dicit, tutores vel curatores tui suspectas ut falsas habent, proprio nomine, cum non liceat alieno, non prohibentur in crimine falsi subscribere. * ant. a. ingenuo. * [a 205 pp. xii k. oct. antonino et geta conss.]
CJ.9.1.2.1: Imperator Antoninus Nec enim facile tutores vel curatores, qui officio et periculo suo res pupillorum vel adulescentium administrant, sententia notantur, nisi evidens eorum calumnia iudicanti apparebit. [a 205 pp. xii k. oct. antonino et geta conss.]
CJ.9.1.3pr.: Imperator Alexander Severus Qui crimen publicum instituere properant, non aliter ad hoc admittantur, nisi prius inscriptionum pagina processerit et fideiussor de exercenda lite adhibitus fuerit. * alex. a. rufo. * [a 222 pp. iii non. febr. alexandro a. cons.]
CJ.9.1.3.1: Imperator Alexander Severus Sin vero post satisdationem praesentes non fuerint, edicto admonendi sunt, ut veniant ad causam agendam, et si non adfuerint, non solum extra ordinem puniendi sunt, sed etiam sumptus, quos in eam rem et circa ipsum iter ad litem vocati fecerunt, dependere cogentur. [a 222 pp. iii non. febr. alexandro a. cons.]
CJ.9.1.4: Imperator Alexander Severus Uxor tua, si consobrini sui necem vindicandam existimat, adeat praesidem provinciae. * alex. a. dionysio. * [a 222 pp. xvi k. iul. alexandro a. cons.]
CJ.9.1.5: Imperator Alexander Severus Senatus consulto permissum non est mulieri legis corneliae crimine reum facere, nisi res ad eam pertineat. cum igitur filii tui tutores et curatores habent, ipsi deliberare debent, an instrumenta, ex quibus adversarium filiorum tuorum obtinuisse dicis, falsa esse accusare debeant. * alex. a. Marcellinae. * [a 222 pp. k. oct. alexandro a. cons.]
CJ.9.1.6: Imperator Alexander Severus Accusationem, a qua discedere te professus es, repetere non debes. * alex. a. probo. * [a 224 pp. v non. mai. iuliano et crispino conss.]
CJ.9.1.7: Imperator Alexander Severus Si ea quae crimen intendit cognitionem moratur, certa perferendae accusationi tempora iudex competens praestet, intra quae si agere supersederit, renuntiasse causae intellegitur. * alex. a. felici. * [a 230 pp. xv k. sept. agricola et clemente conss.]
CJ.9.1.8: Imperator Gordianus Non prohibentur milites actiones quae iudicii publici instar obtineant intendere , si suas suorumque iniurias exsequantur. ideoque consobrini tui necem defendere tibi permittimus. * gord. a. gaio mil. * [a 238 pp. xvii k. aug. pio et pontiano conss.]
CJ.9.1.9: Imperator Gordianus Non ignorat competens iudex eam, quae ultionem et mortem filii persequi adlegat, non temere ad accusationem esse admittendam, nisi prius matrem se esse probaverit. * gord. a. severiano. * [a 239 pp. vi non. mart. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.9.1.10: Imperator Gordianus Si crimen ad tuam tuorumque iniuriam pertinens exsequeris, sollemnibus te inscriptionibus adstringe, ut praesidem provinciae habere iudicem possis. * gord. a. mucatraulo mil. * [a 239 pp. k. aug. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.9.1.11: Imperator Philippus Data opera partis adversae res vestras incendio exarsas esse adseverantes crimen corneliae de sicariis exsequi potestis. * philipp. a. et philipp. c. saturnino. * [a 244 pp. xiii k. iul. peregrino et aemiliano conss.]
CJ.9.1.12pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus De crimine quod publicorum fuerit iudiciorum mulieri accusare non permittitur nisi certis ex causis, id est si suam suorumque iniuriam persequatur, secundum antiquitus statuta tantum de quibus specialiter eis concessum est non exacta subscriptione. * diocl. et maxim. aa. et cc. corinthiae. * [a 293 s. v k. mai. aa. conss.]
CJ.9.1.12.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Unde aditus praeses provinciae in primis examinabit, an tale sit crimen, cuius accusationem mulier subire non prohibetur. [a 293 s. v k. mai. aa. conss.]
CJ.9.1.13: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si magnum et capitale crimen ac non leve frater contra fratrem suum instituerit, non solum audiendus non est, sed etiam exilii poena plectendus. * diocl. et maxim. aa. et cc. ad asclepium. * [a 294 d. x k. febr. cc. conss.]
CJ.9.1.14: Imperatores Diocletianus, Maximianus Propter insidias, quas tuae vitae paratas contendis, accusationem apud praesidem provinciae contra filium tuum, si pietas et ratio naturalis animi tui non revocat intentionem, instituere potes. * diocl. et maxim. aa. et cc. aeliae. * [a 294 s. xvi k. mart. cc. conss.]
CJ.9.1.15: Imperatores Diocletianus, Maximianus Criminis accusationem instituere cum periculo calumniae, si tibi existimatio integra est, minime prohiberis. * diocl. et maxim. aa. et cc. lupioni. * [a 294 s. iii k. mart. cc. conss.]
CJ.9.1.16: Imperatores Diocletianus, Maximianus Cum rationibus iuris congruit desiderium tuum postulantis accusationem tertiam ei qui tuos reos delatos habet non permitti contra legis praescripta, nisi suas suorumque iniurias quis persequatur. * diocl. et maxim. aa. et cc. callitycho. * [a 294 s. xii k. dec. nicomediae cc. conss.]
CJ.9.1.17: Imperatores Diocletianus, Maximianus Iniquum et longe a beatitudine saeculi nostri esse credidimus, ut thaumastus accusandi eius haberet facultatem, in cuius domo eum, licet ingenuum, a prima tamen aetate fuisse constabit. quare ex nomine thaumasti mentio super conflictu criminali symmacho conquiescat. si quam sane civilem petitionem idem thaumastus sibi competere confidit, iudicio praesidiali poterit experiri. * diocl. et maxim. aa. et cc. pars sent. d. v id.Ian.Diocl. vii. et maxim. vi. aa. conss.* [a 299 ]
CJ.9.1.18: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si sororem tuam leviorum commissorum ream facis, accusationem non prohiberis exercere in iudicio praesidali, quo temerarie commissa congrua ultione plectantur. * diocl. et maxim. aa. et cc. iuliano. * [a 304 d. iii k. mart. diocletiano viiii et maximiano viii aa. conss.]
CJ.9.1.19: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Neganda est accusatis, qui non suas suorumque iniurias exsequantur, licentia criminandi in pari vel minori crimine, priusquam se crimine quo premuntur exuerint , secundum scita veterum iuris conditorum, ita tamen, ut et ipsi inscriptiones contra eos etiam pendente accusatione deponere possint. * valentin. valens et grat. aaa. laodicio praes. sardiniae. * [a 374 d. prid. id. aug. carnunti gratiano a. iii et equitio conss.]
CJ.9.1.20: Imperatores Arcadius, Honorius Si quis ex familiaribus vel ex servis cuiuslibet domus cuiuscumque criminis delator atque accusator emerserit, eius existimationem caput atque fortunas petiturus, cuius familiaritati vel dominio inhaeserit, ante exhibitionem testium, ante examinationem iudicii, in ipsa expositione criminum atque accusationis exordio ultore gladio feriatur. vocem enim funestam intercidi oportet potius quam audiri. maiestatis autem crimen excipimus. * arcad. et honor. aa. eutychiano pp. * [a 397 d. vi id. nov. constantinopoli caesario et attico conss.]
CJ.9.1.21: Imperatores Honorius, Theodosius Liberti si accusatores manumissorum heredumve esse praesumpserint, eodem quo servi supplicio tenebuntur, luituri poenas ante prohibitae delationis exordium. * honor. et theodos. aa. conss. praetoribus tribunis plebi senatui s.D.* [a 423 d. viii id. aug. ravennae asclepiodoto et mariniano conss.]
CJ.9.2.0. De accusationibus et inscriptionibus.
CJ.9.2.1: Imperator Alexander Severus Eos qui terminos effoderunt extraordinaria animadversione coerceri debere praeses provinciae non ignorabit. * alex. a. marciano. * [a 222 pp.Iii k.Aug.Alexandro a. cons.]
CJ.9.2.2pr.: Imperator Alexander Severus Si cuiusdam criminis obnoxius servus postulatur, dominus eum defendere potest et in iudicio sistere accusatoris intentionibus responsurum. * alex. a. syro. * [a 222 pp.Xi k.Dec.Alexandro a. cons.]
CJ.9.2.2.1: Imperator Alexander Severus Post probationes autem criminis non ipse dominus, sed servus pro suo delicto condemnationem sustineat. ideo enim servum suum domino defendere permissum est, ut pro eo possit competentes adlegationes offerre. [a 222 pp.Xi k.Dec.Alexandro a. cons.]
CJ.9.2.3: Imperator Alexander Severus Reos capitalium criminum absentes etiam per procuratorem defendi leges publicorum iudiciorum permittunt. * alex. a. stephanidi. * [a 223 pp.Iiii non.Nov.Maximo ii et aeliano conss.]
CJ.9.2.4: Imperator Gordianus Si accusatoribus absentibus et non per contumaciam adesse iudicio cessantibus ex una postulatione aditus praeses provinciae non causa cognita sententiam dixit, qua eum de quo querimoniam detulisti liberandum existimavit, criminatione etiam nunc perseverante, quae contumacia vel cessatione accusatorum non interveniente auferri non potuit, causa intentati criminis apud eundem vel successorem eius more iudiciorum tractabitur. * gord. a. archelao. * [a 241 pp.Non.Mart.Gordiano a. ii et pompeiano conss.]
CJ.9.2.5: Imperator Gordianus Non ideo minus crimine seu atrociorum iniuriarum iudicio tenetur is qui in istam accusationem incidit, quod dicat alium se huius facti mandatorem habuisse. namque hoc casu praeter principalem reum mandatorem quoque ex sua persona conveniri posse ignotum non est. * gord. a. paulino. * [a 241 pp.Iii id.Sept.Gordiano a.Ii et pompeiano conss.]
CJ.9.2.6pr.: Imperator Gordianus Absentem capitali crimine accusari non posse, sed requirendum tantummodo adnotari solere, si desit, vetus ius est. * gord. a. avidiano. * [a 243 pp.Iiii non. april.Arriano et papo conss.]
CJ.9.2.6.1: Imperator Gordianus Et ideo cum absentem te et ignorantem, cui numquam ullum crimen denuntiatum esset, per iniuriam a praeside provinciae in metallum datum dicas, quo magis in praesenti te agente, ut adseveras, iam nunc fides veri possit illuminari, praefectos praetorio adire cura, qui, quidquid novo more et contra formam constitutionum gestum deprehenderint, pro sua iustitia reformabunt. [a 243 pp.Iiii non. april.Arriano et papo conss.]
CJ.9.2.7: Imperator Gordianus Ea quidem, quae per officium praesidibus nuntiantur, et citra sollemnia accusationum posse perpendi incognitum non est. verum falsis nec ne notoriis insimulatus sit, perpenso iudicio dispici debet. * gord. a. proculo. * [a 244 pp.Viii id.Ian.Peregrino et aemiliano conss.]
CJ.9.2.8: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si quis se iniuriam ab aliquo passum putaverit et querellam deferre voluerit, non ad stationarios decurrat, sed praesidalem, adeat potestatem aut libellos offerens aut querellas suas apud acta deponens. * diocl. et maxim. aa. exempl. sacr. litt.* [a xxx pp. sine die et consule.]
CJ.9.2.9pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Qui de crimine publico in accusationem deductus est, ab alio super eodem crimine deferri non potest. * diocl. et maxim. aa. honorato. * [a 289 pp. xiiii k. sept. basso et quintiano conss.]
CJ.9.2.9.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si tamen ex eodem facto plurima crimina nascuntur et de uno crimine in accusationem fuerit deductus, de altero non prohibetur ab alio deferri. [a 289 pp. xiiii k. sept. basso et quintiano conss.]
CJ.9.2.9.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus Iudex autem super utroque crimine audientiam accommodabit: nec enim licebit ei separatim de uno crimine sententiam proferre, priusquam plenissima examinatio super altero quoque crimine fiet. [a 289 pp. xiiii k. sept. basso et quintiano conss.]
CJ.9.2.10: Imperatores Diocletianus, Maximianus Qui explicandi negotii spem, cuius finis in iudicis potestate ac motu situs est, pollicetur, non minus ob illicitam sponsionem crimen contrahit, quam qui ad huiusmodi promissionis commercium contra disciplinam publicam adspirat. * diocl. et maxim. aa. ursae. * [a 290 pp.Iii k.Nov.Ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.9.2.11: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si quis homicidii crimen existimat persequendum, secundum iuris publici formam debebit eum, qui in primordio homicidii postulaverat reum neque probaverat ideoque reus absolutus est, praevaricationis arguere: id enim salubriter statutis principum parentum nostrorum iurisque forma praescriptum est: vel si id non putaverit agendum, ad sequens crimen, id est pastorum latronumve, descendere eum coges atque id exsequi iudicio tuo, cum, si quidem id ab incusato appareat esse commissum, ob ultionem publicam obnoxius legibus fiat. * diocl. et maxim. aa. have crispine cariss. nobis.* [a 292 d.Iii id.April.Hannibaliano et asclepiodoto conss.]
CJ.9.2.12: Imperatores Diocletianus, Maximianus Factum sponte se praecipitantis innocenti criminis periculum adferre non potest. * diocl. et maxim. aa. et cc. aurelio. * [a 293 s.Xiiii k.Iun.Sirmi aa. conss.]
CJ.9.2.13: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Si quis servos crediderit accusandos, non prius ad corporum tormenta veniatur, quam se vinculo subscriptionis adstrinxerit. * grat. valentin. et theodos. aaa. mariniano vic. hispaniae.* [a 383 d.Vi k.Iun.Patavi merobaude iterum et saturnino conss.]
CJ.9.2.14: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius, Arcadius Singuli universique iudices cognoscant in publicis criminibus non oportere emendicatis suffragiis decretorum aut relationibus a publicis personis destinandis credere, sed rei veritatem requirere. * grat. valentin. et theodos. et arcad. a. cynegio pp. * [a 385 d.Prid.K.Mai.Constantinopoli arcadio a. et bautone conss.]
CJ.9.2.15: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius, Arcadius Tunc convenit potentiores viros adesse iudiciis, cum eorum praesentiam in criminibus publicis per inscriptionem causa deposcat, licet in pecuniariis causis per procuratores lites sustineant. * grat. valentin. theodos. et arcad. aaaa. tatiano pp. * [a 390 d.Xv k.Mart.Mediolani valentiniano a.Iiii et neoterio conss.]
CJ.9.2.16pr.: Imperatores Arcadius, Honorius In causis criminalibus dignum est, ut inscriptiones proponantur, quae magnitudinem videlicet criminis tempusque designant, ut alterutram partem digna legum tenere possit auctoritas. * arcad. et honor. aa. pasiphilo. * [a 395 d.Viii k.Ian.Mediolani olybrio et probino conss.]
CJ.9.2.16.1: Imperatores Arcadius, Honorius Quod statutum si fuerit forte contemptum, hi qui ex officio ingrediuntur secretarium quinque librarum auri condemnatione ferientur. [a 395 d.Viii k.Ian.Mediolani olybrio et probino conss.]
CJ.9.2.17pr.: Imperatores Honorius, Theodosius In causis criminalibus dignum est, ut inscriptiones proponantur, quae magnitudinem videlicet criminis tempusque designant, ut alterutram partem digna legum tenere possit auctoritas. * honor. et theodos. aa. conss. praetoribus tribunis plebis senatui s.D.* [a 423 d.Viii id. aug. ravennae asclepiodoto et mariniano conss.]
CJ.9.2.17.1: Imperatores Honorius, Theodosius Nemo tamen sibi blandiatur obiectu cuiuslibet criminis de se in quaestione confessus, veniam sperans propter flagitia adiuncti, vel communione criminis consortium personae superioris optans, aut inimici supplicio in ipsa supremorum suorum sorte sociandus, aut eripi se posse confidens aut studio aut privilegio nominati, cum veteris iuris auctoritas de se confessos ne interrogari quidem de aliorum conscientia sinat. nemo igitur de proprio crimine confitentem super conscientia scrutetur aliena. [a 423 d.Viii id. aug. ravennae asclepiodoto et mariniano conss.]
CJ.9.3.0. De exhibendis vel transmittendis reis.
CJ.9.3.1: Imperatores Valentinianus, Valens Si miles in provincia repertus crimen publicum commiserit, eum rector provinciae sub custodia constituat atque ita vel causae meritum vel personae qualitatem ad magistrum militum referat. * valentin. et valens aa. valentino consulari piceni. * [a 365 d. xi k. febr. mediolani valentiniano et valente aa. conss.]
CJ.9.3.2pr.: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Nullus in carcerem prius quam convincatur omnino vinciatur. * grat. valentin. et theodos. aaa. eutropio pp. * [a 380 d. iii k. ian. constantinopoli gratiano v et theodosio aa. conss.]
CJ.9.3.2.1: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Ex longinquo si quis est acciendus, non prius insimulanti accommodetur adsensus, quam sollemni lege se vinxerit. [a 380 d. iii k. ian. constantinopoli gratiano v et theodosio aa. conss.]
CJ.9.3.2.2: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Eique qui deducendus erit ad disponendas res suas componendosque maestos penates spatium coram loci iudice aut etiam magistratibus sufficientium dierum, non minus tamen triginta tribuatur, nulla remanente apud eum qui ad exhibendum missus est copia nundinandi. [a 380 d. iii k. ian. constantinopoli gratiano v et theodosio aa. conss.]
CJ.9.3.2.3: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Qui posteaquam ad iudicem venerit, adhibita advocatione ius debebit explorare quaesitum ac tamdiu pari cum accusatore fortuna retineri, donec reppererit cognitio celebrata discrimen. [a 380 d. iii k. ian. constantinopoli gratiano v et theodosio aa. conss.]
CJ.9.3.3: Imperatores Valentinianus, Theodosius, Arcadius Neminem iudicio exhibendum esse praecipimus, nisi de cuius exhibitione iudex pronuntiaverit. * valentin. theodos. et arcad. aaa. drepanio procons. africae. * [a 390 d. prid. non. febr. mediolani valentiniano a. iiii et neoterio conss.]
CJ.9.4.0. De custodia reorum.
CJ.9.4.1pr.: Imperator Constantinus In quacumque causa reo exhibito, sive accusator existat sive eum publicae sollicitudinis cura produxerit, statim debet quaestio fieri, ut noxius puniatur, innocens absolvatur. * const. a. ad florentium rationalem. * [a 320 d. prid. k. iul. serdicae constantino a. vi et constantino c.Conss.]
CJ.9.4.1.1: Imperator Constantinus Quod si accusator aberit ad tempus aut sociorum praesentia necessaria videatur, id quidem debet quam celerrime procurari. [a 320 d. prid. k. iul. serdicae constantino a. vi et constantino c.Conss.]
CJ.9.4.1.2: Imperator Constantinus Interea vero exhibito non ferreas manicas et inhaerentes ossibus mitti oportet, sed prolixiores catenas, si criminis qualitas etiam catenarum acerbitatem postulaverit, ut et cruciatio desit et permaneat fida custodia. [a 320 d. prid. k. iul. serdicae constantino a. vi et constantino c.Conss.]
CJ.9.4.1.3: Imperator Constantinus Nec vero sedis intimae tenebras pati debebit inclusus, sed usurpata luce vegetari et, ubi nox geminaverit custodiam, vestibulis carcerum et salubribus locis recipi ac revertente iterum die ad primum solis ortum ilico ad publicum lumen educi, ne poenis carceris perimatur, quod innocentibus miserum, noxiis non satis severum esse dignoscitur. [a 320 d. prid. k. iul. serdicae constantino a. vi et constantino c.Conss.]
CJ.9.4.1.4: Imperator Constantinus Illud etiam observabitur, ut neque his qui stratorum funguntur officio neque ministris eorum liceat crudelitatem suam accusatoribus vendere et innocentes intra carcerum saepta leto dare aut subtractos audientiae longa tabe consumere. [a 320 d. prid. k. iul. serdicae constantino a. vi et constantino c.Conss.]
CJ.9.4.1.5: Imperator Constantinus Non enim existimationis tantum, sed etiam periculi metus iudici imminebit, si aliquem ultra debitum tempus inedia aut quocumque modo aliquis stratorum exhauserit, et non statim eum penes quem officium custodiae est atque eius ministros capitali poena subiecerit. [a 320 d. prid. k. iul. serdicae constantino a. vi et constantino c.Conss.]
CJ.9.4.2pr.: Imperator Constantinus Si quis in ea culpa vel crimine fuerit deprehensus, quod dignum claustris carceris et custodiae squalore videtur, auditus apud acta, cum de admisso constiterit , poenam carceris sustineat atque ita postmodum eductus apud acta audiatur. * const. a. ad euagrium. * [a 326 d. iii non. febr. heracleae constantino a. vii et constantio c. conss.]
CJ.9.4.2.1: Imperator Constantinus Ita enim quasi sub publico testimonio commemoratio admissi criminis fiet, ut iudicibus immodice saevientibus freni quidam ac temperies adhibita videatur. [a 326 d. iii non. febr. heracleae constantino a. vii et constantio c. conss.]
CJ.9.4.3: Imperator Constantinus Quoniam unum carceris conclave permixtos secum criminosos includit, hac lege sancimus, ut, etiamsi ponae qualitas permixtione iungenda est, sexum tamen disparem diversa claustrorum habere tutamina iubeatur. * constant. a. acindyno pp. * [a 340 d. non. april. acindyno et proculo conss.]
CJ.9.4.4pr.: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Ad commentariensem receptarum personarum custodia observatioque pertineat, nec putet hominem abiectum atque vilem obiciendum esse iudici, si reus modo aliquo fuerit elapsus. nam ipsum volumus eiusmodi poena consumi, cui obnoxius docebitur fuisse qui fugerit. * valentin. valens et grat. aaa. ad probum pp. * [a 371 d. iii k. iul. contionaci gratiano a. ii et probo conss.]
CJ.9.4.4.1: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Si vero commentariensis necessitate aliqua procul ab officio egerit, adiutorem eius pari iubemus invigilare cura et eadem statuimus legis severitate constringi. [a 371 d. iii k. iul. contionaci gratiano a. ii et probo conss.]
CJ.9.4.5pr.: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius De his quos tenet carcer id aperta definitione sancimus, ut aut convictum velox poena subducat aut liberandum custodia diuturna non maceret. * grat. valentin. et theodos. aaa. eutropio pp. * [a 380 d. iii k. ian. constantinopoli gratiano v et theodosio aa. conss.]
CJ.9.4.5.1: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Iubemus autem, ut intra tricesimum diem semper commentariensis ingesserit numerum personarum, varietatem delictorum, clausorum ordinem aetatemque vinctorum. officium viginti libras auri aerario nostro iubemus inferre, iudicem desidem ac resupina cervice tantum titulum gerentem extorrem impetrata fortuna decem libras auri multandum esse censemus. [a 380 d. iii k. ian. constantinopoli gratiano v et theodosio aa. conss.]
CJ.9.5.0. De privatis carceribus inhibendis.
CJ.9.5.1pr.: Imperator Zeno Iubemus nemini penitus licere per alexandrinam splendidissimam civitatem vel aegyptiacam dioecesin aut quibuslibet imperii nostri provinciis vel in agris suis aut ubicumque domi privati carceris exercere custodiam, viro spectabili pro tempore praefecto augustali, et viris clarissimis omnium provinciarum rectoribus daturis operam semperque futuris in speculis, ut saepe dicta nefandissimorum hominum adrogantia modis omnibus opprimatur. * zeno a. basilio pp. * [a 486 d.K.Iul.Constantinopoli longino vc.Cons.]
CJ.9.5.1.1: Imperator Zeno Nam post hanc saluberrimam constitutionem et vir spectabilis pro tempore augustalis et quicumque provinciae moderator maiestatis crimen procul dubio incursurus est, qui cognito huiusmodi scelere laesam non vindicaverit maiestatem: primatibus insuper officiorum eiusdem criminis laqueis constringendis, qui, simulatque noverint memoratum interdictum facinus in quocumque loco committi, proprios iudices de opprimendo nefandissimo scelere non protinus curaverint, instruendos. [a 486 d.K.Iul.Constantinopoli longino vc.Cons.]
CJ.9.5.1.2: Imperator Zeno Nam illud perspicuum est eos qui hoc criminum genus commiserint pro veterum etiam legum et constitutionum tenore tamquam ipsius maiestatis violatores ultimo subiugandos esse supplicio. [a 486 d.K.Iul.Constantinopoli longino vc.Cons.]
CJ.9.6.0. Si reus vel accusator mortuus fuerit.
CJ.9.6.2: Imperator Antoninus Etsi Marcellus qui crimine falsi postulabatur vita functus est ac per hoc crimen in persona eius sit extinctum, accusatio tamen non est abolita, cum tam uxorem eius quam te eodem crimine postulatos proponas. * ant. a. eutychiano. * [a 215 pp.Vii.K.Oct. laeto ii et cereale conss.]
CJ.9.6.3: Imperator Antoninus Si is, quem homicidii seu cuiusvis criminis postulasti reum, vita functus est, frustra ob poenam desertae accusationis conveniris, cum morte eius crimen cum poena eius sit extinctum ac per hoc tibi adempta est necessitas accusationis. * ant. a. proculo. * [a 216 pp.Iiii k.Oct.Romae sabino et anullino conss.]
CJ.9.6.4pr.: Imperator Alexander Severus Si, ut proponis, causa pecuniaria ad emolumentum tuum spectat, licet annianus, cui falsi crimen auctor tuus intendebat, vita functus sit, non prohiberis, si quis adversus te instrumento quod in dubium vocatur uti coeperit, accusationem instituere. * alex. a. veroniciano. * [a 227 pp.Vi k.Ian.Albino et aemiliano conss.]
CJ.9.6.4.1: Imperator Alexander Severus Quamvis enim in persona principalis rei morte subducti iam subsistere non possit , tamen si quis illo uti voluerit, intellegit se periculo criminis esse subiectum. [a 227 pp.Vi k.Ian.Albino et aemiliano conss.]
CJ.9.6.5: Imperator Gordianus Defunctis reis publicorum criminum, sive ipsi per se ea commiserunt sive aliis mandaverunt, pendente accusatione, praeterquam si sibi mortem consciverint, bona successoribus eorum non denegari notissimi iuris est. * gord. a. rufo. * [a 238 pp.Vii k.Nov.Pio et pontiano conss.]
CJ.9.6.6pr.: Imperator Gordianus Si quis, cum capitali poena vel deportatione damnatus esset, appellatione interposita et in suspenso constituta fati diem functus est, crimen morte finitum est. * gord. a. iuliano. * [a 239 pp.Vi k.Aug.Gordiano a. et aviola conss.]
CJ.9.6.6.1: Imperator Gordianus Idem observatur et si accusator pendente appellationis tempore ultimum diem obisset. [a 239 pp.Vi k.Aug.Gordiano a. et aviola conss.]
CJ.9.6.6.2: Imperator Gordianus Sin autem relegationis poenam sustinuit et in parte bonorum damnatus appellatione usus est, etiam post mortem eius nihilo minus appellationis ratio examinabitur, cum desideretur, utrum valeat nec ne particularis publicatio. [a 239 pp.Vi k.Aug.Gordiano a. et aviola conss.]
CJ.9.7.0. Si quis imperatori maledixerit.
CJ.9.7.1pr.: Imperatores Theodosius, Arcadius, Honorius Si quis modestiae nescius et pudoris ignarus improbo petulantique maledicto nomina nostra crediderit lacessenda ac temulentia turbulentus obtrectator temporum fuerit, eum poenae nolumus subiugari neque durum aliquid nec asperum sustinere, quoniam, si id ex levitate processit, contemnendum est, si ex insania, miseratione dignissimum, si ab iniuria, remittendum. * theodos. arcad. et honor. aaa. rufino pp. * [a 393 d.V id.Aug.Constantinopoli theodosio a. iii et abundantio conss.]
CJ.9.7.1.1: Imperatores Theodosius, Arcadius, Honorius Unde integris omnibus ad nostram scientiam referatur, ut ex personis hominum dicta pensemus et, utrum praetermitti an exsequi rite debeat, censeamus, [a 393 d.V id.Aug.Constantinopoli theodosio a. iii et abundantio conss.]
CJ.9.8.0. Ad legem iuliam maiestatis.
CJ.9.8.1: Imperator Alexander Severus Etiam ex aliis causis maiestatis crimina cessant meo saeculo, nedum etiam admittam te paratum accusare iudicem propterea crimine maiestatis, quod contra constitutionem eius dicis pronuntiasse. * alex. a. paulino. * [a 223 pp.Iii id.April. maximo ii et aeliano conss.]
CJ.9.8.2: Imperator Alexander Severus Alienam sectae meae sollicitudinem concepisti, quasi crimen maiestatis sustineres, etsi servo tuo iratus esse non perseveres, quod semper te facturum inconsultius iuraveris. * alex. a. faustiniano. * [a 224 pp.Iii non febr. iuliano et crispino conss.]
CJ.9.8.3pr.: Imperator Constantinus Si quis alicui maiestatis crimen intenderit, cum in huiuscemodi re convictus minime quisquam privilegio dignitatis alicuius a strictiore inquisitione defendatur, sciat se quoque tormentis esse subdendum, si aliis manifestis indiciis accusationem suam non potuerit comprobare. * const. a. ad maximum pu. * [a 314 pp.K.Ian.Volusiano et anniano conss.]
CJ.9.8.3.1: Imperator Constantinus Cum eo, qui huius esse temeritatis deprehenditur, illum quoque tormentis subdi oportet, cuius consilio atque instinctu ad accusationem accessisse videbatur, ut ab omnibus commissi consciis statuta vindicta possit reportari. [a 314 pp.K.Ian.Volusiano et anniano conss.]
CJ.9.8.4: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Nullus omnino, cui inconsultis ac nescientibus nobis fidicularum tormenta offerentur, militiae vel generis aut dignitatis defensione uti prohibeatur, excepta tamen maiestatis causa, in qua sola omnibus aequa condicio est. * valentin. valens et grat. aaa. ad olybrium pu. * [a 369 d. viii id. iul. valentiniano np. et victore conss.]
CJ.9.8.5pr.: Imperatores Arcadius, Honorius Quisquis cum militibus vel privatis, barbaris etiam scelestam inierit factionem aut factionis ipsius susceperit sacramenta vel dederit, de nece etiam virorum illustrium qui consiliis et consistorio nostro intersunt, senatorum etiam ( nam et ipsi pars corporis nostri sunt), cuiuslibet postremo qui nobis militat cogitarit ( eadem enim severitate voluntatem sceleris qua effectum puniri iura voluerunt), ipse quidem utpote maiestatis reus gladio feriatur, bonis eius omnibus fisco nostro addictis: * arcad. et honor. aa. eutychiano pp. * [a 397 d. prid. non. sept. ancyrae caesario et attico conss.]
CJ.9.8.5.1: Imperatores Arcadius, Honorius Filii vero eius, quibus vitam imperatoria specialiter lenitate concedimus ( paterno enim deberent perire supplicio, in quibus paterni, hoc est hereditarii, criminis exempla metuentur), a materna vel avita, omnium etiam proximorum hereditate ac successione habeantur alieni, testamentis extraneorum nihil capiant, sint perpetuo egentes et pauperes, infamia eos paterna semper comitetur, ad nullos umquam honores, nulla prorsus sacramenta perveniant, sint postremo tales, ut his perpetua egestate sordentibus sit et mors solacio et vita supplicio. [a 397 d. prid. non. sept. ancyrae caesario et attico conss.]
CJ.9.8.5.2: Imperatores Arcadius, Honorius Denique iubemus etiam eos notabiles esse sine venia, qui pro talibus umquam apud nos intervenire temptaverint. [a 397 d. prid. non. sept. ancyrae caesario et attico conss.]
CJ.9.8.5.3: Imperatores Arcadius, Honorius Ad filias sane eorum, quolibet numero fuerint, falcidiam tantum ex bonis matris, sive testata sive intestata defecerit, volumus pervenire, ut habeant mediocrem potius filiae alimoniam quam integrum emolumentum ac nomen heredis. mitior enim circa eas debet esse sententia, quas pro infirmitate sexus minus ausuras esse confidimus. [a 397 d. prid. non. sept. ancyrae caesario et attico conss.]
CJ.9.8.5.4: Imperatores Arcadius, Honorius Emancipatio, quae a praedictis sive in filios, post legem dumtaxat latam, sive in filias fuerit collata, non valeat. dotes donationes, quarumlibet postremo rerum alienationes, quas ex eo tempore qualibet fraude vel iure factas esse constiterit, quo primum memorati de ineunda factione ac societate cogitaverint, nullius statuimus esse momenti. [a 397 d. prid. non. sept. ancyrae caesario et attico conss.]
CJ.9.8.5.5: Imperatores Arcadius, Honorius Uxores sane praedictorum recuperatas dotes, si in ea condicione fuerint, ut, quae a viris titulo donationis acceperunt, filiis debeant reservare, tempore quo usus fructus absumitur omnia ea fisco nostro se relicturas esse cognoscant, quae iuxta legem filiis debebantur: falcidia etiam ex his rebus filiabus tantum, non etiam filiis deputata. [a 397 d. prid. non. sept. ancyrae caesario et attico conss.]
CJ.9.8.5.6: Imperatores Arcadius, Honorius Id, quod de praedictis eorumque filiis cavimus, etiam de satellitibus consciis ac ministris filiisque eorum simili severitate censemus. [a 397 d. prid. non. sept. ancyrae caesario et attico conss.]
CJ.9.8.5.7: Imperatores Arcadius, Honorius Sane si quis ex his in exordio initae factionis, studio verae laudis accensus, ipse prodiderit factionem, et praemio a nobis et honore donabitur. is vero, qui usus fuerit factione, si vel sero, tamen incognita adhuc consiliorum arcana patefecerit, absolutione tantum ac venia dignus habebitur. [a 397 d. prid. non. sept. ancyrae caesario et attico conss.]
CJ.9.8.6pr. Paulus de publicis iudiciis. meminisse oportebit, si quid contra maiestatem imperatoris commissum dicatur, etiam post mortem rei id crimen instaurari solere, posteaquam divus marcus depitiani utpote senatoris, qui cassiani furoris socius fuerat, bona post mortem fisco vindicari iussit et nostro tempore multis heredibus ablata sunt. * paulus de publicis iudiciis.* [a xxx d. iii non. mart.]
CJ.9.8.6.1 In hoc item crimine, quod ad laesam maiestatem imperatoris pertinet, etiam in caput domini servos torqueri. * marcianus libro primo de publicis iudiciis titulo ad legem iuliam maiestatis.* [a xxx d. iii non. mart.]
CJ.9.8.6.2 Post divi marci constitutionem hoc iure uti coepimus, ut etiam post mortem nocentium hoc crimen inchoari possit, ut convicto mortuo memoria eius damnetur et bona eius successoribus eripiantur: nam ex quo sceleratissimum quis consilium cepit, exinde quodammodo sua mente punitus est. [a xxx d. iii non. mart.]
CJ.9.8.6.3 Sic et divus severus et antoninus constituerunt, ex quo quis tale crimen contraxit, neque alienare neque manumittere eum posse: nec ei solvere iure debitorem magnus antoninus rescripsit. [a xxx d. iii non. mart.]
CJ.9.8.6.4 In hac causa in caput domini servi torquentur, id est propter causam maiestatis. et si decesserit quis, propter incertam personam successoris bona observantur, si in causa maiestatis fuisse mortuus arguatur, ut severus et antoninus litteris ad rationales missis rescripserunt. . . [a xxx d. iii non. mart.]
CJ.9.9.0. Ad legem iuliam de adulteriis et de stupro.
CJ.9.9.1: Imperatores Severus, Antoninus Publico iudicio non habere mulieres adulterii accusationem, quamvis de matrimonio suo violato queri velint, lex iulia declarat, quae, cum masculis iure mariti facultatem accusandi detulisset, non idem feminis privilegium detulit. * sev. et ant. aa. cassiae. * [a 197 pp. xiii k. aug. laterano et rufino conss.]
CJ.9.9.2: Imperatores Severus, Antoninus Crimen lenocinii contrahunt, qui deprehensam in adulterio uxorem in matrimonio detinuerunt, non qui suspectam adulteram habuerunt. * sev. et ant. aa. cyro. * [a 199 pp.K.Iul.Anullino et frontone conss.]
CJ.9.9.3: Imperator Antoninus Verba legis iuliae de adulteriis coercendis, sed etiam sententia per quaestionem quoque servorum sive ancillarum crimen admissum probari volentis ad earum tantum personarum servos ei rei exhibendos pertinet, de quibus specialiter comprehendit, id est mulieris et patris eius, non naturalis, sed iusti dumtaxat, quos intra sexagesimum diem ex dissolutione matrimonii numerandum manumitti vel distrahi prohibet et quorum dominis caveri praecipit, si defuncti fuerint in quaestione vel facti deteriores, secuta absolutione. * ant. a. iuliano. * [a 213 pp.Xv k.Aug.Antonino a iiii et balbino conss.]
CJ.9.9.4pr.: Imperator Alexander Severus Gracchus, quem numerius in adulterio noctu deprehensum interfecerit, si eius condicionis fuit, ut per legem iuliam impune occidi potuerit, quod legitime factum est, nullam poenam meretur: idemque filiis eius qui patri paruerunt praestandum est. * alex. a. iuliano procons. narbonensis. * [a xxx pp. sine die et consule.]
CJ.9.9.4.1: Imperator Alexander Severus Sed si legis auctoritate cessante inconsulto dolore adulterum interemit, quamvis homicidium perpetratum sit, tamen quia et nox et dolor iustus factum eius relevat, potest in exilium dari. [a xxx pp. sine die et consule.]
CJ.9.9.5: Imperator Alexander Severus Adulter post quinquennium, quam commissum adulterium dicitur, quod continuum numeratur, accusari non potest: easque praescriptiones legibus reis datas auferri non oportet. * alex. a. vadanti. * [a 223 pp.Id.Iun.Maximo ii et aeliano conss.]
CJ.9.9.6pr.: Imperator Alexander Severus Iure mariti adulterii accusare volenti sexaginta dies utiles computantur, quibus in publico eius facultas fuerit, apud quem reus vel rea postulari potest. et cum praeterierint dies isti utiles, maritus quoque iure extranei agere potest. * alex. a. sebastiano. * [a 223 pp.Ii id.Aug.Maximo ii et aeliano conss.]
CJ.9.9.6.1: Imperator Alexander Severus Et qui confidit accusationi, calumniae notam timere non debet: nam ad probationem sceleris divi parentes mei quaestionem de mancipiis eodem modo haberi permiserunt, quo si iure mariti ageretur. [a 223 pp.Ii id.Aug.Maximo ii et aeliano conss.]
CJ.9.9.7pr.: Imperator Alexander Severus Propter violatam virginem adultam qui postea maritus esse coepit accusator iustus non est et ideo iure mariti crimen exercere non potest, nisi puella violata sponsa eius fuerit. * alex. a. herculano. * [a 223 pp.Xii k.Ian.Maximo ii et aeliano conss.]
CJ.9.9.7.1: Imperator Alexander Severus Sed si ipsa iniurias suas adsistentibus curatoribus, per quos etiam negotia eius gerenda sunt, persequatur, praeses provinciae pro debita tanto delicto, si probetur, severitate examinabit. [a 223 pp.Xii k.Ian.Maximo ii et aeliano conss.]
CJ.9.9.8: Imperator Alexander Severus Reos adulterii duos simul marem et feminam ex eadem causa fieri lex iulia de pudicitia vetat: sed ordine peragi utrosque licet. * alex. a. domnae. * [a 224 pp.Id.Ian.Iuliano et crispino conss.]
CJ.9.9.9: Imperator Alexander Severus Castitati temporum meorum convenit lege iulia de pudicitia damnatam in poenis legitimis perseverare. qui autem adulterii damnatam, si quocumque modo poenam capitalem evaserit, sciens duxit uxorem vel reduxit, eadem lege ex causa lenocinii punietur. * alex. a. proculo. * [a 224 pp.Vii k.Febr.Iuliano et crispino conss.]
CJ.9.9.10: Imperator Alexander Severus De crimine adulterii pacisci non licet et par delictum accusatoris praevaricatoris et refugientis veritatis inquisitionem est. qui autem pretium pro comperto stupro accepit, poena legis iuliae de adulteriis tenetur. * alex. a. demetriano. * [a 225 pp.V non.Mai.Fusco et dextro conss.]
CJ.9.9.11: Imperator Alexander Severus Crimen adulterii maritum retenta in matrimonio uxore inferre non posse nemini dubium est. * alex. a. norbano. * [a 226 pp.K.Sept.Alexandro ii et Marcello conss.]
CJ.9.9.12: Imperator Gordianus Si, dum in tuo matrimonio uxor tua esset, se adulterio polluit, in ea provincia in qua id factum est adulterium more solito persequi debes nec enim ab ea quae iam nupta est adulterium passa exordium accusationis sumi potest, si denuntiatio criminis nuptias non praecessit. * gord. a. aquilae. * [a 239 pp.Non.Dec.Gordiano a et aviola conss.]
CJ.9.9.13: Imperator Gordianus Etsi crimine adulterii damnatus restitutus non esset, ut proponis, si tamen soror tua, cum qua adulterium commissum dicebatur, non est accusata, nec poenae nec infamiae subici potuit, et multo magis, cum et accusatorem vita esse functum proponas. * gord. a. basso. * [a 240 pp.K.Iun.Sabino ii et venusto conss.]
CJ.9.9.14: Imperator Gordianus Adulteram, si postea quam crimen contra eam inchoatum est provincia excessit, etiam absentem inter reos recipi posse explorati iuris est. * gord. a. silvano. * [a 242 pp.Non.Mart.Attico et praetextato conss.]
CJ.9.9.15pr.: Imperator Gordianus Si quondam uxor tua, antequam crimine adulterii peteretur, provincia excessit, neque absens accusari potest neque in eam provinciam in qua stipendium facis transmitti iure deposcitur. * gord. a. hilariano mil. * [a 242 pp. iiii id. mart. attico et praetextato conss.]
CJ.9.9.15.1: Imperator Gordianus Sane cum per occupationes militares licuerit, accusare eam sollemniter poteris: nec enim tempus, quo muneribus militaribus occuparis, vindictam tibi, quam maritali dolore percussus reposcis, debet auferre. [a 242 pp. iiii id. mart. attico et praetextato conss.]
CJ.9.9.16pr.: Imperatores valer., gallien. Abolitionem adulterii criminis postulans praesidem in cuius officio accusatio fuerit instituta adire debes. * valer. et gallien. aa. et valer. c. arcesilao. * [a 256 pp. xv k. iun. maximo et glabrione conss.]
CJ.9.9.16.1: Imperatores valer., gallien. Ceterum erras tu marite existimans, etiam si simpliciter, id est sine abolitione , destitisses, senatus consulto in persona tua futurum locum non fuisse: diversum enim divi principes saepe sanxerunt. [a 256 pp. xv k. iun. maximo et glabrione conss.]
CJ.9.9.16.2: Imperatores valer., gallien. Quin hoc amplius scias nullam fuisse tibi ulterius potestatem instituendae huiusmodi accusationis, quia et decreto patrum et lege petronia ei, qui iure viri delatum adulterium non peregit, numquam postea id crimen deferre permittitur. [a 256 pp. xv k. iun. maximo et glabrione conss.]
CJ.9.9.17pr.: Imperatores valer., gallien. Sine metu legis iuliae de adulteriis coercendis revocare uxorem in matrimonium potes, cum nihil amplius quam libellos accusationis obtulisti, quia postea comperisse te adfirmas, quod vana indignatione ad accusationem incitatus fueris. * valer. et gallien. aa. et c. victorino. * [a 257 pp. vi k. aug. ipsis aa. iiii et iii conss.]
CJ.9.9.17.1: Imperatores valer., gallien. Is enim committit in poenam, quam lex certo capite denuntiat, qui vel publice adulterio damnatam habet vel adulteram sciens, ut ignorationem simulare non possit, retinet uxorem. [a 257 pp. vi k. aug. ipsis aa. iiii et iii conss.]
CJ.9.9.18pr.: Imperatores valer., gallien. Eum qui duas simul habuit uxores sine dubitatione comitatur infamia. in ea namque re non iuris effectus, quo cives nostri matrimonia contrahere plura prohibentur, sed animi destinatio cogitatur. * valer. et gallien. aa. et c. theod. * [a 258 accepta id. mai. antiochiae tusco et basso conss.]
CJ.9.9.18.1: Imperatores valer., gallien. Verumtamen ei, qui te ficto caelibatu, cum aliam matrem familias in provincia reliquisset, sollicitavit ad nuptias, crimen etiam stupri, a quo tu remota es, quod uxorem te esse credebas, ab accusatore legitimo sollemniter inferetur. [a 258 accepta id. mai. antiochiae tusco et basso conss.]
CJ.9.9.18.2: Imperatores valer., gallien. Certe res tuas omnes, quas ab eo interceptas matrimonii simulatione deploras, restitui tibi omni exactionis instantia impetrabis a rectore provinciae: nam ea quidem, quae se tibi ut sponsae daturum promisit, quomodo repetere cum effectu potes quasi sponsa? [a 258 accepta id. mai. antiochiae tusco et basso conss.]
CJ.9.9.19: Imperatores Diocletianus, Maximianus Quamvis indubitati iuris sit, quotiens adulterii crimen intenditur, praesentiam accusatoris procedere oportere, tamen quoniam ex litteris tuis cognovimus materiam praepositi viatoris uxorem habitis quaestionibus cum iuliano quondam adulterium commisisse detectam sub ipsa prolatione sententiae viatoris ipsius praesentiam postulasse, non putavimus confecto paene in iudicio facinore et iam agitata quaestione convicto praepositum ab excubiis limitis revocandum. * diocl. et maxim. aa. ad pompeianum. * [a 287 d. s. non. dec. aa. conss.]
CJ.9.9.20: Imperatores Diocletianus, Maximianus Foedissimam earum nequitiam, quae pudorem suum alienis libidinibus prosternunt, non etiam earum, quae per vim stupro comprehensae sunt, inreprehensam voluntatem leges ulciscuntur, quando etiam inviolatae existimationis esse nec nuptiis earum aliis interdici merito placuit. * diocl. et maxim. aa. didymo. * [a 290 pp. iii non. oct. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.9.9.21pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Ob commissa adulteria atque accusandas uxores certa tempora, quae utiliter computari solent, praescripta sunt. * diocl. et maxim. aa. silano. * [a 290 pp. xiiii k. nov. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.9.9.21.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si igitur per occupationes publicas accusationem instituere non potuisti nec ante creditum tibi munus praescripta tempora transacta sunt, post depositam sollicitudinem qua detineris integram accusandi potestatem habebis. [a 290 pp. xiiii k. nov. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.9.9.21.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus Ad quam, cum vacare coeperis, properare debebis, ne effrenata licentia ad terrendam adversariam futurae accusationis speciem praetendas. [a 290 pp. xiiii k. nov. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.9.9.22: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si ea quae tibi stupro cognita est passim venalem formam exhibuit ac prostituta meretricio more vulgo se praebuit, adulterii crimen in ea cessat. * diocl. et maxim. aa. obrimo. * [a 290 pp. xii k. nov. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.9.9.23pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Servi ob violatum contubernium adulterii accusare non possunt. * diocl. et maxim. aa. proculo. * [a 290 pp. k. nov. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.9.9.23.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Is autem, qui post dissociatum matrimonium uxorem licito iure duxerit obque intentatae accusationis ac potentis patrocinii metum ei qui accusationem instituerat aurum et argentum dedit, ad recipiendum id ulciscendamque turpis lucri cupiditatem adire praesidem potest, qui examinatis partium adlegationibus et inquisita fide veri, si quid ab eo qui innocens est ob illati criminis timorem datum esse cognoverit, quemadmodum sententiam formare debeat, evidentibus iuris placitis instruetur. [a 290 pp. k. nov. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.9.9.23.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus Sin vero constiterit corrupti matrimonii velut mercedem ad captandam impunitatem solutam esse, eum, qui etiam adversus senatus consulti censuram cum foedissimo flagitio accepit, puniri iubebit. [a 290 pp. k. nov. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.9.9.24: Imperatores Diocletianus, Maximianus Etsi libidine intemperatae cupiditatis ex actorum lectione exarsisse te cognitum est, tamen cum ancillam comprehendisse et non liberam stuprasse detectum sit, ex huiusmodi sententia gravatam potius opinionem tuam quam infamia adflictam esse manifestum est. * diocl. et maxim. aa. sossiano. * [a 291 pp. v id. mart. tiberiano et dione conss.]
CJ.9.9.25: Imperatores Diocletianus, Maximianus Quoniam alexandrum, qui in crimen vocatur, etiam praescriptionem esse pollicitum eo nomine, quod accusator uxorem post comprehensum adulterium penes se habuisse videatur, et de statu suo agere nunc velle perspeximus, ita ordo quaestionis dirimendus videtur, ut in primis quidem de statu alexandri quaeratur, ita ut, si eum liberum esse adhibita audientia deprehenderis, praescriptionis ei obiciendae facias potestatem: sin vero eundem servum esse cognoveris, remotis praescriptionis impedimentis in adulterium crimen protinus debebis inquirere ac, si eum detectum in eo flagitio esse perspexeris, poenam decernere, quam in adulterii crimen legum sanctio statuit. * diocl. et maxim. aa. et cc. crispino. * [a 293 d. v k. sept. aa. conss.]
CJ.9.9.26: Imperatores Diocletianus, Maximianus Commissum ante adulterium cum eo, cui se postea nuptiis sociavit, velamento matrimonii non extinguitur. * diocl. et maxim. aa. et cc. phoebo. * [a 294 pp. xviii k. ian. cc. conss.]
CJ.9.9.27: Imperatores Diocletianus, Maximianus Ita nobis pudor cordi est, ut removeamus prisci iuris ambages et constituamus in adulterii quaestione abolitis de medio ceteris praescriptionibus praeter quinquennii temporis et lenocinii quod marito obicitur exceptionem, illam etiam, quae post solutum prius matrimonium ante denuntiationem nuptae competit, fidem criminis nosci. indignum est enim, ut ultionem pudoris praestigiae versuti iuris excludant. * diocl. et maxim. aa. et cc. concordio praes. numidiae. * [a 295 pp. k. iun. tusco et anullino conss.]
CJ.9.9.28: Imperator Constantinus Quae adulterium commisit, utrum domina cauponae an ministra fuerit, requiri debebit, et ita obsequio famulata servili, ut plerumque ipsa intemperantiae vina praebuerit: ut, si domina tabernae fuerit, non sit a vinculis iuris excepta, si vero potantibus ministerium praebuit, pro vilitate eius quae in reatum deducitur accusatione exclusa liberi qui accusantur abscedant, cum ab his feminis pudicitiae ratio requiratur, quae iuris nexibus detinentur et matris familias nomen obtinent, hae autem immunes ab iudiciaria severitate praestentur, quas vilitas vitae dignas legum observatione non credidit. * const. a. africano. * [a 326 d.Iii non.Febr.Heracleae constantino a.Vii et constantio c. conss.]
CJ.9.9.29pr.: Imperator Constantinus Quamvis adulterii crimen inter publica referatur, quorum delatio in commune omnibus sine aliqua legis interpretatione conceditur, tamen ne volentibus temere liceat foedare conubia, proximis necessariisque personis solummodo placet deferri copiam accusandi, hoc est patri fratri nec non patruo et avunculo, quos verus dolor ad accusationem impellit. * const. a. ad euagrium. * [a 326 pp. nicomediae vii k. mai. constantino a. vii et constantio c. conss.]
CJ.9.9.29.1: Imperator Constantinus Sed et his personis legem imponimus, ut crimen abolitione, si voluerint, compescant. [a 326 pp. nicomediae vii k. mai. constantino a. vii et constantio c. conss.]
CJ.9.9.29.2: Imperator Constantinus In primis maritum genialis tori vindicem esse oportet, cui quidem ex suspicione ream coniugem facere licet, vel eam, si tantum suspiciatur, penes se detinere non prohibetur: nec inscriptionis vinculo contineri, cum iure mariti accusaret, veteres retro principes adnuerunt. [a 326 pp. nicomediae vii k. mai. constantino a. vii et constantio c. conss.]
CJ.9.9.29.3: Imperator Constantinus Extraneos autem procul arceri ab accusatione censemus: nam etsi omne genus accusationis necessitas inscriptionis adstringat, nonnulli tamen proterve id faciunt et falsis contumeliis matrimonia deformant. [a 326 pp. nicomediae vii k. mai. constantino a. vii et constantio c. conss.]
CJ.9.9.29.4: Imperator Constantinus Sacrilegos autem nuptiarum gladio puniri oportet. [a 326 pp. nicomediae vii k. mai. constantino a. vii et constantio c. conss.]
CJ.9.9.30: Imperatores Constantius, constans Cum vir nubit in feminam, femina viros proiectura quid cupiat? ubi sexus perdidit locum, ubi scelus est id quod non proficit scire, ubi venus mutatur in alteram formam, ubi amor quaeritur nec videtur: iubemus insurgere leges, armari iura gladio ultore, ut exquisitis poenis subdantur infames, qui sunt vel qui futuri sunt rei. * constantius et constans aa. ad pop. * [a 342 pp. romae xvii k. ian. constantio iii et constante ii aa. conss.]
CJ.9.9.31: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius In adulterii quaestione ab omni familia non solum mariti, sed etiam uxoris, quae tamen tunc temporis domi fuerit, quo adulterium dicatur admissum, quaerendum est sine defensione cuiusquam. * grat. valentin. et theodos. aaa. cynegio pp. * [a 385 d. iii id. dec. constantinopoli arcadio a. et bautone conss.]
CJ.9.9.32: Imperatores Theodosius, Arcadius, Honorius Adulterii accusatione proposita praescriptiones civiles, quibus aut dos repeti fingitur aut ex ratione aliqua debitum flagitatur, quae occurrere atque perstrepere examini consuerunt, iussimus sequestrari nec earum obice aliquid negotio tarditatis adferri: sed accusatione fundata, hoc est cum constiterit, quo iure ( id est mariti vel extranei) quove tempore actio fuerit intromissa, discutiatur crimen, facti qualitas publicetur, cum et iurgia quae magnitudine superant praeponantur et civilis actio criminali iure postponatur, idem tamen, cum competere coeperit, habitura momenti, dummodo non obsit examini. * theodos. arcad. et honor. aaa. rufino pp. * [a 392 d. vii id. dec. constantinopoli arcadio a. ii et rufino conss.]
CJ.9.9.33pr.: Imperatores Theodosius, Arcadius, Honorius Si qui adulterii fuerint accusati et obtentu proximitatis intentata depulerint, per commemorationem necessitudinis fidem crimini derogando, dum existimatur non debere credi quod adlegatur, non potuisse committi, hi si postmodum in nuptias suas consortiumque convenerint, facinus illud, in quo fuerint accusati, manifesta fide atque indiciis evidentibus publicabunt. * theodos. arcad. et honor. aaa. rufino pp. * [a 393 d. prid. non. dec. constantinopoli theodosio a. iii et abundantio conss.]
CJ.9.9.33.1: Imperatores Theodosius, Arcadius, Honorius Unde si qui eiusmodi reperti fuerint, iussimus in eosdem severissime vindicari et veluti convictum facinus confessumque puniri. [a 393 d. prid. non. dec. constantinopoli theodosio a. iii et abundantio conss.]
CJ.9.9.34: Imperatores Honorius, Theodosius Si mulier repudii oblatione sine ulla legitima causa a se dati discesserit, ne viduitatem stupri procacitate commaculet, accusationem repudiato marito iure deferimus. * honor. et theodos. aa. palladio pp. * [a 421 d. vi id. mart. ravennae eustathio et agricola conss.]
CJ.9.9.35pr.: Imperator Justinianus Libertatem servorum, qui ad dominium pertinent uxoris vel mariti vel parentium eorum, repudio misso propter suspicionem criminis adulterii, legum conditores intra duorum mensum spatium post missionem repudii numerandum suspendi definiunt propter tormentorum quaestionem, si opus exegerit, eis imponendam. * iust. a. iohanni pp. * [a 532 d. v k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. anno secundo.]
CJ.9.9.35.1: Imperator Justinianus Sin vero uxor matrimonio sub praefato modo dissoluto rebus humanis exempta fuerit, nihil de tempore, quousque servos eos propter memoratam causam permanere deceat, adiciunt. [a 532 d. v k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. anno secundo.]
CJ.9.9.35.2: Imperator Justinianus Nobis vero necessarium esse videtur certum tempus etiam in hoc casu statuere propter dotis quaestionem, utrum in lucrum marito cedat an heredibus mulieris restituatur. [a 532 d. v k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. anno secundo.]
CJ.9.9.35.3: Imperator Justinianus Sancimus itaque duos etiam menses post mortem mulieris servari, ut intra eos ante dicti servi permaneant et facultatem maritus habeat probationes adulterii per eos praestare: transacto vero memorato tempore licentiam habere heredem mulieris libertatem eis imponere, nisi per culpam eius maritus prohibitus fuerit causam adulterii, ipse videlicet imminens, exercere. [a 532 d. v k. nov. constantinopoli post consulatum lampadii et orestis vv. cc. anno secundo.]
CJ.9.10.0. Si quis eam cuius tutor fuerit corruperit.
CJ.9.10.1: Imperator Constantinus Si tutor pupillam quondam suam violata castitate stupraverit, deportatione subiugetur atque universae eius facultates fisci viribus vindicentur, quamvis eam poenam debuerit sustinere, quam raptori leges imponunt. * const. a. ad bassum vic. italiae. * [a 326 d. prid. non. april. aquileiae constantino a. vii et constantio c. conss.]
CJ.9.11.0. De mulieribus quae servis propriis se iunxerunt.
CJ.9.11.1pr.: Imperator Constantinus Si qua cum servo suo occulte rem habere detegitur, capitali sententia subiugetur , tradendo ignibus verberone. * const. a. ad pop. * [a 326 d.Iiii k.Iun.Serdicae constantino a. vii et constantio c. conss.]
CJ.9.11.1.1: Imperator Constantinus Sitque omnibus facultas crimen publicum arguendi, sit officio copia nuntiandi, sit etiam servo licentia deferendi, cui probato crimine libertas dabitur. [a 326 d.Iiii k.Iun.Serdicae constantino a. vii et constantio c. conss.]
CJ.9.11.1.2: Imperator Constantinus Filii etiam, quos ex hac coniunctione habuit, exuti omnibus dignitatis insignibus in nuda maneant libertate, neque per se neque per interpositam personam quolibet titulo voluntatis accepturi aliquid ex facultatibus mulieris. [a 326 d.Iiii k.Iun.Serdicae constantino a. vii et constantio c. conss.]
CJ.9.11.1.3: Imperator Constantinus Successio autem mulieris ab intestato vel filiis, si erunt legitimi, vel proximis cognatisque deferatur vel ei, quem ratio iuris admittit: ita ut et quod ille qui quondam amatus est et quod ex eo suscepti filii quolibet casu in sua videantur habuisse substantia, mulieris dominio sociatum a memoratis successoribus vindicetur. [a 326 d.Iiii k.Iun.Serdicae constantino a. vii et constantio c. conss.]
CJ.9.12.0. Ad legem iuliam de vi publica seu privata.
CJ.9.12.1: Imperatores Severus, Antoninus Ob debitum viri vel civile munus res uxoris qui pignori capiunt, vim contrahere videntur. * sev. et ant. aa. peliae. * [a 205 d.K.Iul.Romae antonino a. ii et gaeta ii conss.]
CJ.9.12.2: Imperator Antoninus Tutoris tui lege iulia de vi privata damnati si tertia pars bonorum fisco vindicata est, tutelae actionem pro ea portione adversus fiscum dirige, modo si nulla praescriptio locum habeat. nam successio oneribus portionis suae respondet. * ant. a. vero. * [a 213 pp.Xv k.Mart.Antonino a.Iiii et balbino conss.]
CJ.9.12.3: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si confidis sponsam filii tui raptam esse vel filium tuum inclusum, instituere sollemni more legis iuliae de vi accusationem apud praesidem provinciae non prohiberis. * diocl. et maxim. aa.Et cc. bianori. * [a 293 pp.Viii k.Mai.Veronae aa. conss.]
CJ.9.12.4pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si criminis accusationem propter res a servo raptas intentandam putaveris, non contra dominum, sed contra eum quem facinus commisisse proponis hanc instituere debes. * diocl. et maxim. aa. et cc. liberatio. * [a 293 s.Xvii k.Iul.Sirmi aa. conss.]
CJ.9.12.4.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Sed quoniam a fuscinillo etiam te verberibus adflictum adseveras, si hominibus coactis hoc fecit, de hoc etiam, si legis iuliae de vi privata reum deferendum putaveris, apud praesidem provinciae age non ignarum, quemadmodum criminibus probatis res vindicari debeat. [a 293 s.Xvii k.Iul.Sirmi aa. conss.]
CJ.9.12.5: Imperatores Diocletianus, Maximianus In possessionem fundi licet creditor per vim ingrediatur, iuliae legis vis privatae reus deferri potest. * diocl. et maxim. aa et cc. oploni. * [a 294 s.Vi id.Dec. nicomediae cc. conss.]
CJ.9.12.6: Imperator Constantinus Quoniam multa facinora sub uno violentiae nomine continentur, cum aliis vim inferre certantibus, aliis cum indignatione resistentibus verbera caedesque crebro deteguntur admissae, placuit, si forte quis vel ex possidentis parte vel eius qui possessionem temerare temptaverit interemptus sit, in eum supplicium exerceri , qui vim facere temptavit et alterutri parti causam malorum praebuit: et non iam relegatione aut deportatione insulae plectetur, sed supplicium capitale excipiat nec interposita provocatione sententiam quae in eum fuerit dicta suspendat. * constant. a. ad catullinum procons. africae. * [a 317 d.Xv k.Mai.Aquileiae gallicano et basso conss.]
CJ.9.12.7pr.: Imperator Constantinus Si quis ad se fundum vel quodcumque aliud adserit pertinere ac restitutionem sibi competere possessionis putat, civiliter super possidendo agat aut impleta sollemnitate iuris crimen violentiae opponat, non ignarus eam se sententiam subiturum, si crimen obiectum non potuerit comprobare, quam reus debet excipere. * const. a. ad bassum pu. * [a 319 pp.Prid.Non.Oct.Romae constantino a.V et licinio c. conss.]
CJ.9.12.7.1: Imperator Constantinus Quod si omissa interpellatione vim possidenti intulerit, ante omnia violentiae causam examinari praecipimus et in ea requiri, quis ad quem venerit possidentem, ut ei quem constiterit expulsum amissae possessionis iura reparentur, eademque protinus restituta, si criminalis quaestio agitetur, violentus poenae non immerito destinatus in totius litis terminum differatur, ut agitato negotio principali, si contra eum fuerit iudicatum, in insulam deportetur bonis omnibus abrogatis. [a 319 pp.Prid.Non.Oct.Romae constantino a.V et licinio c. conss.]
CJ.9.12.8pr.: Imperatores Valentinianus, Theodosius, Arcadius Servos, qui fecisse violentiam confessionibus testium aut propriis docebuntur, si id inscio domino commiserint, postremo supplicio deditos luere perpetrata censemus. * valentin. theodos. et arcad. aaa. ad albinum pu. * [a 390 d. prid. non. mart. mediolani valentiniano a. iiii et neoterio conss.]
CJ.9.12.8.1: Imperatores Valentinianus, Theodosius, Arcadius Quod si illi metu atque exhortatione dominorum violentiam admiserint, palam est secundum legem iuliam dominum infamem pronuntiatum loci aut originis propriae dignitate non uti, servos vero, quos furoribus talium paruisse constiterit, metallis post sententiam dedi. [a 390 d. prid. non. mart. mediolani valentiniano a. iiii et neoterio conss.]
CJ.9.12.8.2: Imperatores Valentinianus, Theodosius, Arcadius Viles autem infamesque personae et hi, qui bis aut saepius violentiam perpetrasse convincentur, constitutionum divalium poena teneantur. [a 390 d. prid. non. mart. mediolani valentiniano a. iiii et neoterio conss.]
CJ.9.12.8.3: Imperatores Valentinianus, Theodosius, Arcadius Iudicem vero nosse oportet, quod gravi infamia sit notandus, si violentiae crimen apud se probatum distulerit omiserit vel impunitate donaverit aut molliorem puam praestituimus poenam protulerit. [a 390 d. prid. non. mart. mediolani valentiniano a. iiii et neoterio conss.]
CJ.9.12.9: Imperatores Honorius, Theodosius Crimen non dissimile est rapere et ei qui rapuerit rapta scientem delictum servare. * honor. et theodos. aa. aureliano pp. * [a 415 d. iii non. mart. constantinopoli honorio x et theodosio vi aa. conss.]
CJ.9.12.10pr.: Imperatores Leo, Anthemius Omnibus per civitates et agros habendi bucellarios vel isauros armatosque servos licentiam volumus esse praeclusam. * leo et anthem. aa. nicostrato pp. * [a 468 d. v k. sept. anthemio a. ii cons.]
CJ.9.12.10.1: Imperatores Leo, Anthemius Quod si quis praeter haec, quae nostra mansuetudo salubriter ordinavit, armata mancipia seu bucellarios aut isauros in suis praediis aut iuxta se habere temptaverit, post exactam centum librarum auri condemnationem vindictam in eos severissimam proferri sancimus. [a 468 d. v k. sept. anthemio a. ii cons.]
CJ.9.12.10.2: Imperatores Leo, Anthemius Viri quoque clarissimi provinciarum rectores in speculis esse debebunt, ne quis audeat statuta nostrae mansuetudinis in aliquo violare, scientes, quod ex dissimulatione dignitatis et administrationis cingulo privabuntur et post centum librarum auri multam salutis vitaeque suae periculum sustinebunt: primatibus videlicet apparitionis suae personis praeter amissionem fortunarum suarum capitali quoque supplicio feriendis. [a 468 d. v k. sept. anthemio a. ii cons.]
CJ.9.13.0. De raptu virginum seu viduarum nec non sanctimonialium.
CJ.9.13.1pr.: Imperator Justinianus Raptores virginum honestarum vel ingenuarum, sive iam desponsatae fuerint sive non, vel quarumlibet viduarum feminarum, licet libertinae vel servae alienae sint, pessima criminum peccantes capitis supplicio plectendos decernimus, et maxime si deo fuerint virgines vel viduae dedicatae ( quod non solum ad iniuriam hominum, sed ad ipsius omnipotentis dei inreverentiam committitur, maxime cum virginitas vel castitas corrupta restitui non potest): et merito mortis damnantur supplicio, cum nec ab homicidii crimine huiusmodi raptores sint vacui. * iust. a. hermogeni mag. off. * [a 533 d.Xv k.Dec.Constantinopoli dn.Iustiniano pp.A.Iii cons.]
CJ.9.13.1.1: Imperator Justinianus Ne igitur sine vindicta talis crescat insania, sancimus per hanc generalem constitutionem, ut hi, qui huiusmodi crimen commiserint et qui eis auxilium tempore invasionis praebuerint, ubi inventi fuerint in ipsa rapina et adhuc flagrante crimine comprehensi a parentibus virginum vel viduarum vel ingenuarum vel quarumlibet feminarum aut earum consanguineis aut tutoribus vel curatoribus vel patronis vel dominis, convicti interficiantur. [a 533 d.Xv k.Dec.Constantinopoli dn.Iustiniano pp.A.Iii cons.]
CJ.9.13.1.1a: Imperator Justinianus Quae multo magis contra eos obtinere sancimus, qui nuptas mulieres ausi sunt rapere, quia duplici crimine tenentur tam adulterii quam rapinae et oportet acerbius adulterii crimen ex hac adiectione puniri. [a 533 d.Xv k.Dec.Constantinopoli dn.Iustiniano pp.A.Iii cons.]
CJ.9.13.1.1b: Imperator Justinianus Quibus connumerabimus etiam eum, qui saltem sponsam suam per vim rapere ausus fuerit. [a 533 d.Xv k.Dec.Constantinopoli dn.Iustiniano pp.A.Iii cons.]
CJ.9.13.1.1c: Imperator Justinianus Sin autem post commissum tam detestabile crimen aut potentatu raptor se defendere aut fuga evadere potuerit, in hac quidem regia urbe tam viri excelsi praefecti praetorio quam vir gloriosissimus praefectus urbis, in provinciis autem tam viri eminentissimi praefecti praetorio per illyricum et africam quam magistri militum per diversas nostri orbis regiones nec non viri spectabiles praefectus aegypti vel comes orientis et vicarii et proconsules et nihilo minus omnes viri spectabiles duces et viri clarissimi rectores provinciarum nec non alii cuiuslibet ordinis iudices, qui in locis inventi fuerint, simile studium cum magna sollicitudine adhibeant, ut eos possint comprehendere et comprehensos in tali crimine post legitimas et iuri cognitas probationes sine fori praescriptione durissimis poenis adficiant et mortis condemnent supplicio. [a 533 d.Xv k.Dec.Constant inopoli dn.Iustiniano pp.A.Iii cons.]
CJ.9.13.1.1d: Imperator Justinianus Quibus et, si appellare voluerint, nullam damus licentiam secundum antiquae constantinianae legis definitionem. [a 533 d.Xv k.Dec.Constantinopoli dn.Iustiniano pp.A.Iii cons.]
CJ.9.13.1.1e: Imperator Justinianus Et si quidem ancillae vel libertinae sint quae rapinam passae sunt, raptores tantummodo supra dicta poena plectentur, substantiis eorum nullam deminutionem passuris. [a 533 d.Xv k.Dec.Constantinopoli dn.Iustiniano pp.A.Iii cons.]
CJ.9.13.1.1f: Imperator Justinianus Sin autem in ingenuam personam tale facinus perpetretur, etiam omnes res mobiles seu immobiles et se moventes tam raptorum quam etiam eorum, qui eis auxilium praebuerint, ad dominium raptarum mulierum liberarum transferantur providentia iudicum et cura parentum earum vel maritorum vel tutorum seu curatorum. [a 533 d.Xv k.Dec.Constantinopoli dn.Iustiniano pp.A.Iii cons.]
CJ.9.13.1.1g: Imperator Justinianus Et si non nuptae mulieres alii cuilibet praeter raptorem legitime coniungentur, in dotem liberarum mulierum easdem res vel quantas ex his voluerint procedere, sive maritum nolentes accipere in sua pudicitia remanere voluerint, pleno dominio eis sancimus applicari, nemine iudice vel alia quacumque persona haec audente contemnere. [a 533 d.Xv k.Dec.Constantinopoli dn.Iustiniano pp.A.Iii cons.]
CJ.9.13.1.2: Imperator Justinianus Nec sit facultas raptae virgini vel viduae vel cuilibet mulieri raptorem suum sibi maritum exposcere, sed cui parentes voluerint excepto raptore, eam legitimo copulent matrimonio, quoniam nullo modo nullo tempore datur a nostra serenitate licentia eis consentire, qui hostili more in nostra re publica matrimonium student sibi coniungere. oportet etenim, ut, quicumque uxorem ducere voluerit sive ingenuam sive libertinam, secundum nostras leges et antiquam consuetudinem parentes vel alios quos decet petat et cum eorum voluntate fiat legitimum coniugium. [a 533 d.Xv k.Dec.Constantinopoli dn.Iustiniano pp.A.Iii cons.]
CJ.9.13.1.3: Imperator Justinianus Poenas autem quas praediximus, id est mortis et bonorum amissionis, non tantum adversus raptores, sed etiam contra eos qui hos comitati in ipsa invasione et rapina fuerint constituimus. [a 533 d.Xv k.Dec.Constantinopoli dn.Iustiniano pp.A.Iii cons.]
CJ.9.13.1.3a: Imperator Justinianus Ceteros autem omnes, qui conscii et ministri huiusmodi criminis reperti et convicti fuerint vel eos susceperint vel quacumque opem eis intulerint, sive masculi sive feminae sunt, cuiuscumque condicionis vel gradus vel dignitatis, poenae tantummodo capitali subicimus, ut huic poenae omnes subiaceant, sive volentibus sive nolentibus virginibus seu aliis mulieribus tale facinus fuerit perpetratum. [a 533 d.Xv k.Dec.Constantinopoli dn.Iustiniano pp.A.Iii cons.]
CJ.9.13.1.3b: Imperator Justinianus Si enim ipsi raptores metu atrocitatis poenae ab huiusmodi facinore temptaverint se, nulli mulieri sive volenti sive nolenti peccandi locus relinquetur, quia hoc ipsum velle mulieri ab insidiis nequissimi hominis qui meditatur rapinam inducitur. nisi etenim eam sollicitaverit, nisi odiosis artibus circumvenerit, non facit eam velle in tantum dedecus sese prodere. [a 533 d.Xv k.Dec.Constantinopoli dn.Iustiniano pp.A.Iii cons.]
CJ.9.13.1.3c: Imperator Justinianus Parentibus, quorum maxime vindicta intererat, si patientiam praebuerint ac dolorem remiserint, deportatione plectendis. [a 533 d.Xv k.Dec.Constantinopoli dn.Iustiniano pp.A.Iii cons.]
CJ.9.13.1.4: Imperator Justinianus Et si quis inter haec ministeria servilis condicionis fuerit deprehensus, citra sexus discretionem eum concremari iubemus, cum hoc etiam constantiniana lege recte fuerat prospectum. [a 533 d.Xv k.Dec.Constantinopoli dn.Iustiniano pp.A.Iii cons.]
CJ.9.13.1.5: Imperator Justinianus Omnibus legis iuliae capitulis, quae de raptu virginum vel viduarum seu sanctimonialium sive antiquis legum libris sive in sacris constitutionibus posita sunt, de cetero abolitis, ut haec tantummodo lex in hoc capite pro omnibus sufficiat. [a 533 d.Xv k.Dec.Constantinopoli dn.Iustiniano pp.A.Iii cons.]
CJ.9.13.1.6: Imperator Justinianus Quae de sanctimonialibus etiam virginibus et viduis locum habere sancimus. [a 533 d.Xv k.Dec.Constantinopoli dn.Iustiniano pp.A.Iii cons.]
CJ.9.14.0. De emendatione servorum.
CJ.9.14.1pr.: Imperator Constantinus Si virgis aut loris servum dominus adflixerit aut custodiae causa in vincula coniecerit, dierum distinctione sive interpretatione depulsa nullum criminis metum mortuo servo sustineat. * const. a. ad bassum. * [a 319 d.V id.Mai.Romae constantino a.V et licinio conss.]
CJ.9.14.1.1: Imperator Constantinus Nec vero immoderate suo iure utatur, sed tunc reus homicidii sit, si voluntate eum ictu fustis aut lapidis occiderit vel certe telo usus letale vulnus inflixerit aut suspendi laqueo praeceperit vel iussione taetra praecipitandum esse mandaverit aut veneni virus infuderit vel dilaniaverit poenis publicis corpus, ferarum unguibus latera persecando vel exurendo oblatis ignibus membra, aut tabescentes artus atro sanguine permixta sanie defluentes prope in ipsis adegerit cruciatibus vitam relinquere saevitia immanium barbarorum. [a 319 d.V id.Mai.Romae constantino a.V et licinio conss.]
CJ.9.15.0. De emendatione propinquorum.
CJ.9.15.1pr.: Imperatores Valentinianus, Valens In corrigendis minoribus pro qualitate delicti senioribus propinquis tribuimus potestatem, ut, quos ad vitae decora domesticae laudis exempla non provocant, saltem correctionis medicina compellat. * valentin. et valens aa. ad senatum. * [a 365 d.Prid.K.Dec.Valentiniano et valente aa. conss.]
CJ.9.15.1.1: Imperatores Valentinianus, Valens Neque nos in puniendis morum vitiis potestatem in immensum extendi volumus, sed iure patrio auctoritas corrigat propinqui iuvenis erratum et privata animadversione compescat. [a 365 d.Prid.K.Dec.Valentiniano et valente aa. conss.]
CJ.9.15.1.2: Imperatores Valentinianus, Valens Quod si atrocitas facti ius domesticae emendationis excedit, placet enormis delicti reos dedi iudicum notioni. [a 365 d.Prid.K.Dec.Valentiniano et valente aa. conss.]
CJ.9.16.0. Ad legem corneliam de sicariis.
CJ.9.16.1pr.: Imperator Antoninus Frater vester rectius fecerit, si se praesidi provinciae obtulerit: qui si probaverit non occidendi animo iustum a se percussum esse, remissa homicidii poena secundum disciplinam militarem sententiam proferet. * ant. a. aurelio herculiano et aliis mil. * [a 215 pp.Prid.K.Febr.Laeto ii et cereale conss.]
CJ.9.16.1.1: Imperator Antoninus Crimen enim contrahitur, si et voluntas nocendi intercedat. ceterum ea, quae ex improviso casu potius quam fraude accidunt, fato plerumque, non noxae imputantur. [a 215 pp.Prid.K.Febr.Laeto ii et cereale conss.]
CJ.9.16.2: Imperator Gordianus Is, qui adgressorem vel quemcunque alium in dubio vitae discrimine constitutus occiderit, nullam ob id factum calumniam metuere debet. * gord. a. quintiano. * [a 243 pp.Iii non.April.Arriano et papo conss.]
CJ.9.16.3: Imperator gallien. Si, ut adlegas, latrocinantem peremisti, dubium non est eum, qui inferendae caedis voluntate praecesserat, iure caesum videri. * gallien. a. munatio. * [a 265 pp.Xiii k.Febr.Valeriano et lucillo conss.]
CJ.9.16.4: Imperatores Diocletianus, Maximianus Eum, qui adseverat homicidium se non voluntate, sed casu fortuito fecisse, cum calcis ictu mortis occasio praebita videatur, si hoc ita est neque super hoc ambigi poterit, omni metu ac suspicione, quam ex admissae rei discrimine sustinet, secundum id quod adnotatione nostra comprehensum est volumus liberari. * diocl. et maxim. aa. exempl. sacr. litt. agathoni.* [a 290 d.Prid.K.Dec.Sirmi ipsis aa.Iiii et iii conss.]
CJ.9.16.5: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si quis te reum corneliae legis de sicariis fecerit, innocentia purgari crimen, non adulta aetate defendi convenit. * diocl. et maxim. aa. et cc. agotio. * [a 294 s.Vi k.Nov.Romae cc. conss.]
CJ.9.16.6: Imperatores Diocletianus, Maximianus Is, qui cum telo ambulaverit hominis necandi causa, sicut is, qui hominem occiderit vel cuius dolo malo factum erit commissum, legis corneliae de sicariis poena coercetur. * diocl. et maxim. aa. et cc. philisco. * [a 294 s.Vii k.Ian.Nicomediae cc. conss.]
CJ.9.16.7: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Si quis necandi infantis piaculum adgressus adgressave sit, sciat se capitali supplicio esse puniendum. * valentin. valens et grat. aaa. ad probum pp. * [a 374 pp.Vii id.Febr.Romae gratiano a.Iii et equitio conss.]
CJ.9.16.8: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius, Arcadius Si forte mulier marito mortis parasse insidias vel quolibet alio genere voluntatem occidendi habuisse inveniatur, vel forte maritus eo modo insectetur uxorem, in eadem quaestione ab omni familia non solum mariti, sed etiam uxoris, quae tamen tunc temporis domi fuerit, quaerendum est sine cuiusquam defensione. * grat. valentin. theodos. et arcad. aaaa. cynegio pp. * [a 385 d.Iii id.Dec.Arcadio a. et bautone conss.]
CJ.9.17.0. De his qui parentes vel liberos occiderunt.
CJ.9.17.1: Imperator Constantinus Si quis in parentis aut filii aut omnino adfectionis eius quae nuncupatione parricidii continetur fata properaverit, sive clam sive palam id fuerit enisus, poena parricidii punietur neque gladio neque ignibus neque ulla alia sollemni poena subiugetur, sed insutus culleo et inter eius ferales angustias comprehensus serpentium contuberniis misceatur et, ut regionis qualitas tulerit, vel in vicinum mare vel in amnem proiciatur, ut omni elementorum usu vivus carere incipiat, ut ei caelum superstiti, terra mortuo auferatur. * const. a. ad verinum vic. africae. * [a 318-319 d.Xvi k.Dec.Licinio v et crispo c. conss. accepta prid.Id.Mart carthagine constantino a.V et licinio c. conss.]
CJ.9.18.0. De maleficiis et mathematicis et ceteris similibus.
CJ.9.18.1: Imperator Antoninus Plus est hominem veneno extinguere quam occidere gladio. * ant. a. * [a xxx pp. sine die et consule.]
CJ.9.18.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus Artem geometriae discere atque exerceri publice intersit. ars autem mathematica damnabilis interdicta est. * diocl. et maxim. aa. et cc. tiberio. * [a 294 s.Xiii k.Sept.Sirmi cc. conss.]
CJ.9.18.3pr.: Imperator Constantinus Nullus haruspex, nullus sacerdos, nullus eorum, qui huic ritui adsolent ministrare, limen alterius accedat nec ob alteram causam, sed huiusmodi hominum amicitia quamvis vetus repellatur: concremando illo haruspice, qui ad domum alienam accesserit, et illo in insulam detrudendo post ademptionem bonorum, qui eum evocaverit suasionibus vel praemiis. * const. a. ad maximum. * [a 319 pp.K.Febr.Romae constantino a.V et licinio c.Conss.]
CJ.9.18.3.1: Imperator Constantinus Accusatorem autem huius criminis non delatorem esse, sed dignum magis praemio arbitramur. [a 319 pp.K.Febr.Romae constantino a.V et licinio c.Conss.]
CJ.9.18.4pr.: Imperator Constantinus Eorum est scientia punienda et severissimis merito legibus vindicanda, qui magicis adcincti artibus aut contra salutem hominum moliti aut pudicos animos ad libidinem deflexisse detegentur. * const. a. et c. ad bassum pp. * [a 321 d.X k.Iun.Aquileiae crispo et constantino cc. conss.]
CJ.9.18.4.1: Imperator Constantinus Nullis vero criminationibus implicanda sunt remedia humanis quaesita corporibus aut in agrestibus locis innocenter adhibita suffragia, ne maturis vindemiis metuerentur imbres aut ruentis grandinis lapidatione quaterentur, quibus non cuiusque salus aut aestimatio laederetur, sed quorum proficerent actus, ne divina munera et labores hominum sternerentur. [a 321 d.X k.Iun.Aquileiae crispo et constantino cc. conss.]
CJ.9.18.5: Imperator Constantius Nemo haruspicem consulat aut mathematicum, nemo hariolum. augurum et vatum prava confessio conticescat. chaldaei ac magi et ceteri, quos maleficos ob facinorum magnitudinem vulgus appellat, nec ad hanc partem aliquid moliantur. sileat omnibus perpetuo divinandi curiositas. etenim supplicium capitis feret gladio ultore prostratus, quicumque iussis obsequium denegaverit. * constantius a. ad pop. * [a 357 d.Viii k.Febr.Mediolani constantio a.Viiii et iuliano c. ii conss.]
CJ.9.18.6: Imperator Constantius Multi magicis artibus usi elementa turbare, vitas insontium labefactare non dubitant et manibus accitis audent ventilare, ut quisque suos conficiat malis artibus inimicos. hos, quoniam naturae peregrini sunt, feralis pestis absumat. * constantius a. et c. ad pop. * [a 357 d.Prid.Non.Dec.Mediolani constantio a.Viiii et iuliano c. conss.]
CJ.9.18.7pr.: Imperator Constantius Etsi excepta tormentis sunt corpora honoribus praeditorum ( praeter illa videlicet crimina, quae legibus demonstrantur), etsi homines magi, in quacumque sint parte terrarum, humani generis inimici credendi sunt, tamen quoniam qui in comitatu nostro sunt ipsam pulsant propemodum maiestatem, si quis magus vel magicis contaminibus adsuetus, qui maleficus vulgi consuetudine nuncupatur, aut haruspex aut hariolus aut certe augur vel etiam mathematicus aut narrandis somniis occultans artem aliquam divinandi aut certe aliquid horum simile exercens in comitatu meo vel caesaris fuerit deprehensus, praesidio dignitatis cruciatus et tormenta non fugiat. * constantius a. et c. ad taurum pp. * [a 358 d.Iii non.Iul.Arimini datiano et cereale conss.]
CJ.9.18.7.1: Imperator Constantius Si convictus ad proprium facinus detegentibus repugnaverit pernegando, sit eculeo deditus ungulisque sulcantibus latera perferat poenas proprio dignas facinore. [a 358 d.Iii non.Iul.Arimini datiano et cereale conss.]
CJ.9.18.8: Imperatores Valentinianus, Valens Culpa similis est prohibita discere quam docere. * valentin. et valens aa. ad modestum pp. * [a 365 d.Prid.Id.Dec.Constantinopoli valentiniano et valente aa. conss.]
CJ.9.18.9pr.: Imperatores Valentinianus, Theodosius, Arcadius Quicumque maleficiorum labe pollutum audierit deprehenderit occupaverit, ilico ad publicum protrahat et iudiciorum oculis communis hostem salutis ostendat. * valentin. theodos. et arcad. aaa. albino pu. * [a 389 d.Xvii k.Sept.Romae timasio et promoto conss.]
CJ.9.18.9.1: Imperatores Valentinianus, Theodosius, Arcadius Quod si quisquam ex agitatoribus ( id est aurigis) seu ex quolibet alio genere hominum contra hoc interdictum venire temptaverit aut clandestinis suppliciis etiam manifestum reum maleficae artis oppresserit, ultimum supplicium non evadat geminae suspicionis obnoxius, quod aut publicum reum, ne facinoris socios publicaret, severitati legum et debitae subtraxerit quaestioni aut proprium fortassis inimicum sub huiusmodi vindictae nomine consilio atrociore confecerit. [a 389 d.Xvii k.Sept.Romae timasio et promoto conss.]
CJ.9.19.0. De sepulchro violato.
CJ.9.19.1: Imperator Gordianus Res religioni destinatas, quin immo religionis effectas, scientes qui contigerint et emere et distrahere non dubitaverint, tametsi iure venditio non subsistat, laesae tamen religionis in crimen inciderunt. * gord. a. zenoni. * [a 240 pp.Iii k.Mart.Sabino ii et venusto conss.. ]
CJ.9.19.2: Imperator Constantius Si servus in demoliendis sepulchris fuerit apprehensus, si id sine domini scientia faciat, metallo addicetur, si vero domini auctoritate vel iussione urguetur, relegatione plectetur. et si forte detractum aliquid de sepulchris ad domum eius villamque provectum reperietur, villa sive domus aut aedificium quodcumque erit fisci viribus vindicetur. * constantius a. ad titianum pu. * [a 340 d.Vii k.Iul.Mediolani acyndino et proculo conss.]
CJ.9.19.3: Imperator Constantius Si quis sepulchrum laesurus attigerit, locorum iudices si hoc vindicare neglexerint, non minus nota quam viginti librarum auri in sepulchrorum violatores statuta poena grassetur, ut eam largitionibus nostris inferre cogantur. * constantius a. ad limenium pp. * [a 349 d.V k.April.Limenio et catullino conss.]
CJ.9.19.4pr.: Imperator Constantius Qui sepulchra violant, domus ut ita dixerim defunctorum, geminum videntur facinus perpetrare: nam et sepultos spoliant destruendo et vivos polluunt fabricando. * constantius a. ad pop. * [a 357 d.Id.Iun.Mediolani constantio a.Viiii et iuliano c.Ii conss. ]
CJ.9.19.4.1: Imperator Constantius Si quis igitur de sepulchro abstulerit saxa vel marmora vel columnas aliamve quamcumque materiam, fabricandi gratia sive id fecerit venditurus, decem pondo auri cogatur fisco inferre, sive quis propria sepulchra defendens hanc in iudicium querellam detulerit sive quicumque alius accusaverit vel officium nuntiaverit. [a 357 d.Id.Iun.Mediolani constantio a.Viiii et iuliano c.Ii conss. ]
CJ.9.19.4.2: Imperator Constantius Quae poena priscae severitati accedit: nihil enim derogatum est illi supplicio, quod sepulchra violantibus videtur impositum. [a 357 d.Id.Iun.Mediolani constantio a.Viiii et iuliano c.Ii conss. ]
CJ.9.19.4.3: Imperator Constantius Huic autem poenae subiacebunt et qui corpora sepulta aut reliquias contrectaverint. [a 357 d.Id.Iun.Mediolani constantio a.Viiii et iuliano c.Ii conss. ]
CJ.9.19.5pr.: Imperator Julianus Pergit audacia ad busta diem functorum et aggeres consecratos, cum et lapidem hinc movere et terram sollicitare et cespitem vellere proximum sacrilegio maiores semper habuerunt: sed et ornamenta quaedam tricliniis aut porticibus auferri de sepulchris. * iul. a. ad pop. * [a 363 d.Prid.Id.Febr.Antiochiae iuliano a.Iiii et sallustio conss. ]
CJ.9.19.5.1: Imperator Julianus Quibus primis consulentes, ne in piaculum incidant contaminata religione bustorum, hoc fieri prohibemus poena sacrilegii cohibentes. [a 363 d.Prid.Id.Febr.Antiochiae iuliano a.Iiii et sallustio conss. ]
CJ.9.19.6: Imperator Justinus Cum sit iniustum et nostris alienum temporibus iniuriam fieri reliquiis defunctorum ab his, qui debitorem sibi esse mortuum dicendo debitumque exigendo sepulturam eius impediunt, ne in posterum eadem iniuria procederet cogendis his ad quos funus mortui pertinet sua iura perdere, ea quidem, quae mortuo posito ante sepulturam eius facta fuerint vel exigendo quod debitum esse dicitur vel confessiones aliquas aut fideiussorem aut pignora capiendo, penitus amputari praecipimus: redditis vero pignoribus vel pecuniis quae solutae sunt vel absolutis fideiussoribus et generaliter omnibus sine ulla innovatione in pristinum statum reducendis principale negotium ex integro disceptari: eum vero, qui in huiusmodi deprehensus fuerit flagitio, quinquaginta libras auri dependere vel, si minus idoneus sit ad persolvendum, suo corpore sub competenti iudice poenas luere. * iustinus a. theodoto pu. * [a 526 d.K.Dec.Constantinopoli olybrio vc.Cons.]
CJ.9.20.0. Ad legem fabiam.
CJ.9.20.1: Imperator Antoninus Pater tuus adversus eum, a quo sollicitatam ancillam, plagio quoque facto exportatam queritur, apud suum iudicem civiliter in rem actione instituta consistat. si in causa tenuerit, etiam legis fabiae crimen persequi poterit. quod si per violentiam mancipium abreptum est, accusationem vis non prohibetur intendere. * ant. a. placido. * [a 213 pp.Xii k.April. antonino a. iiii et balbino conss.]
CJ.9.20.2: Imperator Antoninus Si ab aeliano servum tuum susceptum et aliquamdiu occultatum moxque eo suadente fugae datum probare potes, legis fabiae crimen per te vel actionem ad eam rem propositam, id est servi corrupti, per procuratorem tuum persequi potes. * ant. a. aurelio. * [a 213 pp.Vii k.Aug.Antonino a. iiii et balbino conss.]
CJ.9.20.3: Imperator Alexander Severus Ut legis fabiae poena debeatur, in crimen subscriptio et accusatio et sententia necessaria est. * alex. a. cornelio. * [a 224 pp.Viii k.Iul.Iuliano et crispino conss.]
CJ.9.20.4: Imperator Gordianus Non valet procuratoris sententia, si vicem praesidis non tueatur, qui legi fabiae locum esse pronuntiavit, cum eius legis disceptatio ad praesidis provinciae pertineat notionem. * gord. a. paulinae. * [a 239 pp.Iii.Non.Dec.Gordiano a.Et aviola conss.]
CJ.9.20.5: Imperatores valer., gallien. Si fratrem tuum adversarius supprimit, legis eum fabiae, adito praeside provinciae reum debes postulare. * valer. et gallien. aa. et valer. c.Iulianae. * [a 259 pp.Non.Mai aemiliano et basso conss.]
CJ.9.20.6: Imperatores Diocletianus, Maximianus In fuga servum constitutum neque vendere neque donare licet. unde intellegis te in legem incidisse, quae super huiusmodi delictis certam poenam fisco inferendam statuit, exceptis coheredibus et sociis, quibus in divisione communium rerum licitationem de fugitivo servo invicem facere permissum est. ita vero liceat fugitivum vendere, ut tunc venditio valeat, quando ab emptore requisitus fuerit deprehensus. * diocl. et maxim. aa. marcianae. * [a 287 pp.Iii id.Mart.Diocletiano et maximiano aa. conss.]
CJ.9.20.7pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Quoniam servos a plagiariis alienari ex urbe significas atque ita interdum ingenuos homines eorum scelere asportari solere perscribis, horum delictorum licentiae maiore severitate occurrendum esse decernimus. * diocl. et maxim. aa. maximo pu. * [a 287 d.Vi id.Dec.Diocletiano iii et maximiano aa. conss.]
CJ.9.20.7.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Ac propterea si quem in huiusmodi facinore deprehenderis, capite eum plecti non dubitabis, ut poenae genere deterreri ceteri possint, quominus istiusmodi audacia vel servos vel liberos ab urbe abstrahere atque alienare audeant. [a 287 d.Vi id.Dec.Diocletiano iii et maximiano aa. conss.]
CJ.9.20.8: Imperatores Diocletianus, Maximianus Praeses provinciae discreto prius iure dominii intellegat, audiendum sit plagii crimen nec ne. nam si proprietatis tuae mancipium esse constiterit, expirasse criminis intentionem emersa dominii luce manifestabit: si vero servum alienum esse constiterit, post disceptatam proprietatis quaestionem et criminis causam audiet. * diocl. et maxim. aa. constant. * [a 290 pp.Viii k.Sept.Ipsis aa. iiii et iii conss.]
CJ.9.20.9: Imperatores Diocletianus, Maximianus Eum, qui mancipium alienum celat, fabiae legis crimine teneri non est incerti iuris. * diocl. et maxim. aa. et cc. eugenio. * [a 293 s.Id.Mai.Heracliae aa. conss.]
CJ.9.20.10: Imperatores Diocletianus, Maximianus Comparantem ab eo, qui abduxit plagio mancipia, si delicti socius non probetur, nullo crimine teneri convenit. * diocl. et maxim. aa. et cc.Dizae. * [a 293 s.Non.Nov.Lucione aa.Conss.]
CJ.9.20.11: Imperatores Diocletianus, Maximianus Abducti plagio facta venditio statum non mutat: liberae enim personae sollicitatione crimen committitur, non condicioni praeiudicatur. * diocl. et maxim. aa. et cc. ampliatae. * [a 293 s.Non.Nov.Lucionae aa. conss.]
CJ.9.20.12: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si quis servum fugitivum sciens cum rebus furtivis suscepit, cum horum nomine furti actione teneatur, haec tibi rector provinciae cum solita poena restitui efficiet. sed et si criminis plagii accusationem institueris, tibi audientiam praebere non dubitabit. * diocl. et maxim. aa. et cc.Muciano. * [a 294 s.Prid.Id.Sept.Singiduni cc.Conss.]
CJ.9.20.13: Imperatores Diocletianus, Maximianus Plagii criminis accusatio publici sit iudicii. * diocl. et maxim. aa. et cc.Severino. * [a 294 s.V k.Dec.Cc.Conss.]
CJ.9.20.14: Imperatores Diocletianus, Maximianus Plagii criminis accusatio cessat, si vos servos vel liberos adseverent qui suppressisse dicuntur, non commissi velandi, sed ad hanc opinionem iusta ducti ratione. * diocl. et maxim. aa. et cc.Callistheni. * [a 294 s.Prid.Non dec.Nicomediae cc.Conss.]
CJ.9.20.15: Imperatores Diocletianus, Maximianus Liberum sciens condicionem eius invitum venumdando plagii criminis poena tenetur. * diocl. et maxim. aa. et cc. pomponio. * [a 294 d.Xiii k.Ian nicomediae cc. conss.]
CJ.9.20.16pr.: Imperator Constantinus Plagiarii, qui viventium filiorum miserandas infligunt parentibus orbitates, metalli poena cum ceteris ante cognitis suppliciis tenebantur. * const. a. ad domitium celsum vic. africae. * [a 315 d.K.Aug.Constantino a.Iiii et licinio iiii conss.]
CJ.9.20.16.1: Imperator Constantinus Si quis tamen eiusmodi reus fuerit oblatus, posteaquam super crimine patuerit, servus quidem vel libertate donatus bestiis obiciatur, ingenuus autem gladio consumatur. [a 315 d.K.Aug.Constantino a.Iiii et licinio iiii conss.]
CJ.9.21.0. Ad legem viselliam.
CJ.9.21.1pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Lex visellia libertinae condicionis homines persequitur, si ea quae ingenuorum sunt circa honores et dignitates ausi fuerint attemptare vel decurionatum adripere, nisi iure aureorum anulorum impetrato a principe sustentantur. tunc enim quoad vivunt imaginem, non statum ingenuitatis obtinent et sine periculo ingenuorum etiam officia peragunt publica. * diocl. et maxim. aa. et cc.Baccho. * [a 300 ? pp.Ii id.Febr.Antiochiae cc.Conss.]
CJ.9.21.1.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Qui autem libertinus se dicit ingenuum, tam de operis civiliter quam etiam lege visellia criminaliter poterit perurgueri: in curiam autem se immiscens damno quidem cum infamia adficitur: muneribus vero personalibus in patria patroni, quae congruunt huiusmodi hominibus, singulos pro viribus adstrictos esse non dubium est. [a 300? pp.Ii id.Febr.Antiochiae cc.Conss.]
CJ.9.22.0. Ad legem corneliam de falsis.
CJ.9.22.1: Imperator Antoninus Si partus subiecti crimen diversae parti obicitis, causa capitalis in tempus pubertatis pueri differri non debuit, sicut iam pridem mihi et divo severo patri meo placuit. neque enim verisimile est eam quae arguitur non ex fide causam suam defensuram, cum periculum capitis subeat. * ant. a. severino. * [a 212 pp.Non.Mart.Duobus aspris conss.]
CJ.9.22.2: Imperator Alexander Severus Satis aperte divorum parentum meorum rescriptis declaratum est, cum morandae solutionis gratia a debitore falsi crimen obicitur, nihilo minus salva exsecutione criminis debitorem ad solutionem compelli oportere. * alex. a. valerio. * [a 223 pp.Iii non.Mai.Maximo ii et aeliano conss.]
CJ.9.22.3: Imperator Alexander Severus Maiorem severitatem exigit, ut merita eorum qui falsis rescriptionibus utuntur digna poena coerceantur. sed qui deceptus est per alium, si suam innocentiam probat et eum a quo accepit exhibet, se liberat. * alex. a. maximo. * [a 227 pp.Iiii k.Ian.Albino et maximo conss.]
CJ.9.22.4: Imperator Alexander Severus Licet ex tabulis, quas sub nomine patris tui uxorem eius, id est novercam tuam, subrepto vero testamento falsas protulisse adlegas, cum crimen admissum ignores, legatum adscriptum tibi consecutus sis, tamen non impedieris accusationem contra eam impletis sollemnibus instituere. * alex. a. cassio. * [a 227 pp.Xi k.Ian.Albino et maximo conss.]
CJ.9.22.5: Imperator Alexander Severus Falsi quidem crimen vel aliud capitale movere vos matri vestrae secta mea non patitur. sed ea res pecuniarium compendium non aufert. si enim de fide scripturae , unde eadem mater vestra fideicommissum sibi vindicat, dubitatio est, inquiri fides veritatis etiam sine metu criminis potest. * alex. a. petronio. * [a 230 pp. iii k. sept. agricola et clemente conss.]
CJ.9.22.6: Imperator Philippus Qui falsas tabulas dixerit nec tenuerit, ad defuncti iudicium adspirare non potest. * philipp. a. et philipp. c. ulpio. * [a 245 pp. xv k. april. philippo a. et titiano conss.]
CJ.9.22.7: Imperatores valer., gallien. Ipse significas, cum primo adversarii instrumenta protulerunt, fidem eorum te habuisse suspectam. facta igitur transactione difficile est, ut is qui provinciam regit velut falsum, cui semel adquievisti, tibi accusare permittat. * valer. et gallien. aa. et valer. c. heliodoro. * [a 258 pp. iii k. iul. tusco et basso conss.]
CJ.9.22.8: Imperatores valer., gallien. Si falsos codicillos ab his contra quos supplicas factos esse contendis, non ideo accusationem evadere possunt, quod se illis negent uti. nam illis prodest instrumenti usu abstinere, qui non ipsi machinatores falsi esse dicuntur et quos periculo solus usus adstrinxerit. qui autem compositis per scelus codicillis in severitatem legis corneliae inciderunt, non possunt defensiones eius recusando crimen evitare. * valer. et gallien. aa. et c. marino. * [a 259 pp. iii k. iul. aemiliano et basso conss.]
CJ.9.22.9pr.: Imperatores carinus, numer. Si docueris apud praesidem provinciae ab intestato te heredem eius extitisse, qui codicillos scripserat, ordinarium est, ut in hereditatis possessione constitutus fideicommissa praebeas, quae iure relicta sunt, nisi consilium est codicillos falsos arguere. * carinus et numer. aa. messio. * [a 284 pp. iii k. april. carino ii et numeriano aa. conss.]
CJ.9.22.9.1: Imperatores carinus, numer. Quod si criminaliter coeptum interventu indulgentiae sopitum est, habes tamen residuam indagnationem, potest de fide scripturae civiliter quaeri. [a 284 pp. iii k. april. carino ii et numeriano aa. conss.]
CJ.9.22.10: Imperatores Diocletianus, Maximianus Cum suppositi partus crimen patrui tui uxori moveas, apud rectorem provinciae instituta accusatione id proba. * diocl. et maxim. aa. legitimo. * [a 285 pp. xi k. oct. diocletiano a. ii et aristobulo conss.]
CJ.9.22.11: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si lis pecuniaria apud pedaneos iudices remissa est, etiam de fide instrumenti civiliter apud eos iuxta responsum viri prudentissimi pauli requiretur. * diocl. et maxim. aa. isidoro. * [a 287 pp.X k.Iul.Diocletiano iii et maximiano aa. conss.]
CJ.9.22.12: Imperatores Diocletianus, Maximianus Querella falsi temporalibus praescriptionibus non excluditur nisi viginti annorum exceptione, sicut cetera quoque fere crimina. * diocl. et maxim. aa. et cc.Primo. * [a 293 s.Vi id.Aug.Viminacio aa. conss.]
CJ.9.22.13: Imperatores Diocletianus, Maximianus Qui veluti praesentem scripsisse res recepisse suas, cum absens esset, conscripsit, non ignoranti quicquam aufert, sed se criminis obligat periculo. * diocl. et maxim. aa. et cc. marco. * [a 293 pp.Vi k.Ian.Sirmi aa.Conss.]
CJ.9.22.14: Imperatores Diocletianus, Maximianus Eum, qui celavit vel amovit testamentum, committere crimen falsi publice notum est. * diocl. et maxim. aa. et cc. gentianae. * [a 293 s.Iii k.Ian.Sirmi aa. conss.]
CJ.9.22.15: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si creditor colludens cum debitore suo tibi praedium venumdedit, falsum commisit et tibi nihil officit, sed se magis criminis accusationi fecit obnoxium. * diocl. et maxim. aa. et.Cc rufo. * [a 294 s.Xiii k.Febr.Cc.Conss.]
CJ.9.22.16: Imperatores Diocletianus, Maximianus De fide testamenti querenti duplex via litigandi tributa est. quamvis itaque per procuratorem accusationem persequi non potes, disceptatione privata tamen de eius fide queri non prohiberis, cum reus ita conventus non tantum ab alio iuste, sed etiam eo qui civiliter egit sollemniter accusari possit. * diocl. et maxim. aa. et cc. fortunato. * [a 294 s.Viii id.Febr.Sirmi cc.Conss.]
CJ.9.22.17pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Sicut falsi testamenti vel codicillorum scriptura temporis intervallo firmari non potest, ita vera quae iure subsistit non evanescit. * diocl. et maxim. aa. et cc. menelao. * [a 294 s.Iii id.Febr.Sirmi cc.Conss.]
CJ.9.22.17.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si itaque de fide delicti vel per accusationem vel per privatum iudicium quereris, rector provinciae tunc demum eos exhiberi de quibus interrogatio fieri potest iubebit, si prius ceteris indiciis fuerit commotus. [a 294 s.Iii id.Febr.Sirmi cc.Conss.]
CJ.9.22.18: Imperatores Diocletianus, Maximianus Ex initio falsi commissi iusta possessio non paratur. unde contra eos, quos de dominio fundi tecum contendere proponis, accusationem instituere potes. * diocl. et maxim. aa. et cc. maximo. * [a 294 s.Iii non.Mart.Cc.Conss.]
CJ.9.22.19pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Etsi ad te negotium pertinuit, etiam atque etiam tecum deliberare debueras, ne improbam institueres accusationem, hoc instrumentum falsum in quo subscripseras arguere contendens. * diocl. et maxim. aa. et cc. cosmiae. * [a 294 s.Viii id.Mart.Cc.Conss.]
CJ.9.22.19.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus At cum mulieribus in aliena causa falsi non sit concessum accusare, tu autem haec eadem praedia te prius alii donasse proponas, fieri tibi facultatem accusandi contra iuris postulas formam. [a 294 s.Viii id.Mart.Cc.Conss.]
CJ.9.22.20: Imperatores Diocletianus, Maximianus Nec exemplum precum editionis aliter per errorem scriptum, cum non nisi dolo falsum committentes crimini subiugentur, cognitionem dati iudicis moratur. * diocl. et maxim. aa. et cc. rufino. * [a 294 s.Xi k.Nov.Dorostoli cc.Conss.]
CJ.9.22.21pr.: Imperator Constantinus Si quis decurio testamentum vel codicillos aut aliquam deficientis scripserit voluntatem vel conscribendis publicis privatisque instrumentis praebuerit officium, si falsi quaestio moveatur, decurionatus honore seposito quaestioni, si ita poposcerit causa, subdatur. * const. a. maecilio hilariano correctori lucaniae et brittiorum. * [a 316 d.Iii k.Febr.Sabino et rufino conss.]
CJ.9.22.21.1: Imperator Constantinus Sed non statim desinit esse decurio, qui in huiusmodi facto fuerit : quantum enim ad municipales pertinet necessitates, decurio permanet: quantum ad rem gestam et veritatem reserandam uti decurionatus honore non poterit. [a 316 d.Iii k.Febr.Sabino et rufino conss.]
CJ.9.22.21.2: Imperator Constantinus Nec vero is, qui ante fuerit tabellio, ad eludendam quaestionem super his quae ante conscripsit factus decurio defendi hac poterit dignitate, quoniam scripturae veritas, si res poposcerit, per ipsum debet probari auctorem. [a 316 d.Iii k.Febr.Sabino et rufino conss.]
CJ.9.22.22pr.: Imperator Constantinus Ubi falsi examen inciderit, tunc acerrima fiat indago argumentis testibus scripturarum collatione aliisque vestigiis veritatis. * const. a. ad maximum pu. * [a 320 pp.Viii k.April.In foro traiani constantino a.Vi et constantino c.Conss.]
CJ.9.22.22.1: Imperator Constantinus Ne accusatori tantum quaestio incumbat nec probationis ei tota necessitas indicatur, sed inter utramque personam sit iudex medius nec ulla interlocutione divulget quae sentiat, sed tamquam ad imitationem relationis, quae solum audiendi mandat officium, praebeat notionem, postrema sententia quid sibi liqueat proditurus. [a 320 pp.Viii k.April.In foro traiani constantino a.Vi et constantino c.Conss.]
CJ.9.22.22.2: Imperator Constantinus Ultimum autem finem strepitus criminalis compendioso spatio limitamus, quem litigantem disceptantemque fas non sit excedere, cuius exordium nascetur auspicio testatae actionis apud iudicem competentem: capitali post probationem supplicio, si id exigat magnitudo commissi, vel deportatione ei qui falsum commiserit imminente. [a 320 pp.Viii k.April.In foro traiani constantino a.Vi et constantino c.Conss.]
CJ.9.22.23pr.: Imperatores Valens, Gratianus, Valentinianus Damus licentiam litigantibus, si apud iudicem proferatur scriptura, de qua oritur aliqua disputatio, utrum de falso criminaliter statuat, qui dubitet de instrumenti fide, experiri an civiliter. * valens grat. et valentin. aaa. ad maximinum pp. * [a 376 pp.Xvi k.Mai.Romae valente v et valentiniano aa. conss.]
CJ.9.22.23.1: Imperatores Valens, Gratianus, Valentinianus Quod si expetens vindictam falsi crimen intenderit, tunc quaestione civili per sententiam terminata criminis fiat indago, ut, si quis tabulas testamenti chirographa testationesque nec non etiam rationes privatas vel publicas, pacta et epistulas vel ultimas voluntates, donationes venditiones, vel si quid prolatum aliud instituere conabitur, habeat accusandi facultatem. [a 376 pp.Xvi k.Mai.Romae valente v et valentiniano aa. conss.]
CJ.9.22.23.2: Imperatores Valens, Gratianus, Valentinianus Civilis autem inquisitionis inter utrasque partes confligentium lenior examinatio procedat, cum iudex, qui praeerit quaestioni, intentiones actoris falsas et convicta crimina reorum ex legibus poenis competentibus possit ulcisci. [a 376 pp.Xvi k.Mai.Romae valente v et valentiniano aa. conss.]
CJ.9.22.24: Imperatores Valentinianus, Theodosius, Arcadius Praebemus licentiam, ut civiliter sive criminaliter, ut actor elegerit, super prolatis codicillis vel aliis instrumentis requiratur et incumbat probatio fidei instrumenti ei primitus, qui scripturam obtulerit, deinde ei, qui stricta instantia falsum arguere paratus est. * valentin. theodos. et arcad. aaa. proculo pu. * [a 389 d.Mediolani x.K.Febr.Timasio et promoto conss.]
CJ.9.23.0. De his qui sibi adscribunt in testamento.
CJ.9.23.1: Imperator Antoninus Quamquam ita interpretentur iuris periti, ut contra legem corneliam videatur se scribere heredem filius emancipatus patre dictante, tamen cum et, si testamentum non esset scriptum, iustus successor futurus esset accepta bonorum possessione filius patri, perinde habebitur, atque si sua manu pater tuus te heredem scripsisset functus dulci officio. * ant. a. vallatio. * [a 212 pp.Non.Sept.Duobus aspris conss.]
CJ.9.23.2pr.: Imperator Antoninus Si testator codicillis quos scripsisti legatum quoque seu fideicommissum reliquisse tibi sua manu adscripsit, non videris in poenam senatus consulti incidisse. * ant. a. atticio. * [a 213 pp. id. dec. antonino a. iiii et balbino conss.]
CJ.9.23.2.1: Imperator Antoninus Quod si testamentum dictasse codicillis significavit, legato quidem vel fideicommisso abstinere debes, poena vero falsi tibi principali beneficio remittitur. [a 213 pp. id. dec. antonino a. iiii et balbino conss.]
CJ.9.23.3: Imperator Alexander Severus Senatus consulto et edicto divi claudii prohibitum est eos, qui ad scribenda testamenta adhibentur, quamvis dictante testatore aliquid emolumentum ipsis futurum scribere, et poena legis corneliae facienti inrogata est: cuius veniam deprecantibus ob ignorantiam et profitentibus a relicto discedere raro amplissimus ordo vel divi principes veniam dederunt. * alex. a. martiali. * [a 223 pp. xvii k. april. maximo ii et aeliano conss.]
CJ.9.23.4: Imperator Alexander Severus Quae in testamento uxoris maritus sua manu legata sibi adscripserit, pro non scriptis habentur, et legis corneliae poena, si venia impetrata non est, locum habet. * alex. a. crescenti. * [a 225 pp. iii non. febr. fusco ii et dextro conss.]
CJ.9.23.5: Imperator Alexander Severus Quod adhibitus ad testamentum commilitonis scribendum iussu eius servum tibi adscripsisti, pro non scripto habetur et ideo id legatum petere non potes. sed secutus tenorem indulgentiae meae poenam legis corneliae tibi remitto, in quam credo te magis errore quam malitia incidisse. * alex. a. gallicano mil. * [a 225 pp. xvii k. iul. fusco ii et dextro conss.]
CJ.9.23.6: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si libertatem tibi manu tua imperante domino adscripsisti, cum proponas dominium non subscripsisse et suis litteris tuam libertatem expressim agnovisse, ad impetrandam libertatem senatus consulti auctoritas tibi obest. poena tamen falsi tibi remittitur, quoniam non potueras contra domini voluntatem venire. * diocl. et maxim. aa. aufidio. * [a 290 pp. vi id. dec. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.9.24.0. De falsa moneta.
CJ.9.24.1pr.: Imperator Constantinus Quoniam nonnulli monetarii adulterinam monetam clandestinis sceleribus exercent, cuncti cognoscant necessitatem sibi incumbere huiusmodi homines inquirendi, ut investigati tradantur iudiciis, facti conscios per tormenta ilico prodituri ac sic dignis suppliciis addicendi. * const. a. ad ianuarium. * [a 321 d. xii k. dec. romae crispo ii et constantino ii cc. conss.]
CJ.9.24.1.1: Imperator Constantinus Accusatoribus etiam eorum immunitatem permittimus, cuius modus, quoniam dispar patrimonium est, a nobis per singulos statuetur. [a 321 d. xii k. dec. romae crispo ii et constantino ii cc. conss.]
CJ.9.24.1.2: Imperator Constantinus Si quis autem militum huiusmodi personam susceptam de custodia exire fecerit, capite puniatur [a 321 d. xii k. dec. romae crispo ii et constantino ii cc. conss.]
CJ.9.24.1.3: Imperator Constantinus Appellandi etiam privato licentia denegetur: si vero miles aut promotus in gradu huiusmodi crimen incurrerit, super eius nomine et gradu ad competentes iudices referatur. [a 321 d. xii k. dec. romae crispo ii et constantino ii cc. conss.]
CJ.9.24.1.4: Imperator Constantinus Domus vero vel fundus, in quo haec perpetrata sunt, si dominus in proximo constitutus sit, cuius incuria vel neglegentia punienda est, etsi ignoret, fisco vindicetur, nisi dominus, ante ignorans, ut primum reppererit, scelus prodiderit perpetratum: tunc enim possessio vel domus ipsius proscriptionis iniuriae minime subiacebit. [a 321 d. xii k. dec. romae crispo ii et constantino ii cc. conss.]
CJ.9.24.1.5: Imperator Constantinus Sin vero longissime ab ea domo vel possessione afuerit, nullum sustineat detrimentum: actore videlicet fundi vel servis vel incolis vel colonis, qui hoc ministerium praebuerunt, cum eo qui fecit supplicio capitali plectendis. [a 321 d. xii k. dec. romae crispo ii et constantino ii cc. conss.]
CJ.9.24.1.6: Imperator Constantinus Viduas autem ac pupillos speciali dignos indulgentia credidimus, ut viduae nec in proximo constitutae domo sua vel possessione careant, si nulla apud ipsas tam gravis conscientiae noxa resideat, impuberes vero, etiamsi conscii fuerint, nullum sustineant detrimentum, quia aetas eorum quid videat ignorat. [a 321 d. xii k. dec. romae crispo ii et constantino ii cc. conss.]
CJ.9.24.1.7: Imperator Constantinus Tutores tamen eorum, si in proximo sint, quoniam ignorare eos, quid in re pupilli geritur, non oportet, haec poena expectabit, ut de rebus eorum, si idonei fuerint, tantum fisco inferatur, quantum a pupillo fuerat inferendum. [a 321 d. xii k. dec. romae crispo ii et constantino ii cc. conss.]
CJ.9.24.2: Imperator Constantinus Si quis nummum falsa fusione formaverit, universas eius facultates fisco nostro addici praecipimus: in monetis etenim tantum nostris cudendae pecuniae studium frequentari volumus. cuius obnoxii maiestatis crimen committunt, et praemio accusatoribus proposito, quicumque solidorum adulter poterit reperiri vel a quoquam fuerit publicatus, ilico omni dilatione submota flammarum exustionibus mancipetur. * const. a. ad tertullianum procons. africae. * [a 326 d. prid. non. iul. mediolani constantino a. vii et constantio c. conss.]
CJ.9.24.3: Imperatores Valentinianus, Theodosius, Arcadius Si quis super cudendo aere vel rescripto aliquo vel etiam adnotatione nostra sibi eripuerit facultatem, non solum fructum propriae petitionis amittat, verum etiam poenam quam meretur excipiat. * valentin. theodos. et arcad. aaa. rufino pp. * [a 393 d. iiii id. iul. constantinopoli theodosio a. iii et abundantio conss.]
CJ.9.25.0. De mutatione nominis.
CJ.9.25.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Sicut initio nominis cognominis praenominis recognoscendi singulos imposito privatim libera est, ita horum mutatio innocentibus periculosa non est.Mutare itaque nomen sive praenomen sine aliqua fraude licito iure, si liber es, secundum ea quae saepe statuta sunt minime prohiberis, nulli ex hoc praeiudicio futuro. * diocl. et maxim. aa. et cc.Iuliano. * [a 293 s.Xv k.Ian.Aa. conss.]
CJ.9.26.0. Ad legem iuliam de ambitu.
CJ.9.26.1pr.: Imperatores Arcadius, Honorius Nullus omnino principatum vel numeratum seu commentariensis gradum vel cetera officia repetere audeat, cum publicae disciplinae semel gesta sufficiant. * arcad. et honor. aa. pompeiano procons. africae. * [a 400 d.Prid.K.Iun.Mediolani stilichone et aureliano conss.]
CJ.9.26.1.1: Imperatores Arcadius, Honorius Ac si quispiam promotorum denuo ad munus etiam per sacras litteras inrepserit, quod ante docebitur gessisse, cassatis quae hoc modo sunt impetrata, ad solutionem debiti primitus artetur, et qui contra fecerint poenam deportationis ad instar legis iuliae ambitus excipiant. [a 400 d.Prid.K.Iun.Mediolani stilichone et aureliano conss.]
CJ.9.27.0. Ad legem iuliam repetundarum.
CJ.9.27.1: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Ut unius poena metus possit esse multorum, ducem qui male egit ad provinciam quam nudaverat cum custodia competenti ire praecipimus, ut non solum, quod eius non dicam domesticus, sed manipularius et minister accepit, verum etiam quod ipse a provincialibus nostris rapuit aut sustulit, in quadruplum invitus exsolvat. * grat. valentin. et theodos. aaa. matroniano duci et praes. isauriae.* [a 382 d.Prid.Id.Iun.Constantinopoli antonio et syagrio conss.]
CJ.9.27.2: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Sciant iudices super admissis propriis aut a se aut ab heredibus suis poenam esse repetendam. * grat. valentin. et theodos. aaa. floro pp. * [a 382 d.X k.Sept.Antonio et syagrio conss.]
CJ.9.27.3: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Omnes cognitores et iudices a pecuniis atque patrimoniis manus abstineant neque alienum iurgium putent suam praedam. etenim privatarum quoque litium cognitor idemque mercator statutam legibus cogetur subire iacturam. * grat. valentin. et theodos. aaa. Marcellino. * [a 383 d.Prid.Non.April.Mediolani merobaude ii et saturnino conss. ]
CJ.9.27.4: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Iubemus hortamur, ut, si quis forte honoratorum decurionum possessorum, postremo etiam colonorum aut cuiuslibet ordinis a iudice fuerit aliqua ratione concussus , si quis scit venalem de iure fuisse sententiam, si quis poenam vel pretio remissam vel vitio cupiditatis ingestam, si quis postremo quacumque de causa improbum iudicem potuerit approbare, is vel administrante eo vel post administrationem depositam in publicum prodeat, crimen deferat, delatum approbet, cum probaverit, et victoriam reportaturus et gloriam. * grat. valentin. et theodos. aaa. et arcad. a. edictum ad p * [a 386 d.X k.Iul.Constantinopoli honorio np.Et euodio conss.]
CJ.9.27.5pr.: Imperatores Valentinianus, Theodosius, Arcadius Unusquisque procurator, praepositus gynaecei, tabularius susceptor colonus vel quicumque se a comite domorum meminerit esse concussum, cum ipse cui pecuniam numeraverit administratione decesserit, intra anni spatia ad iudicium spectabilitatis tuae quidquid dederit repetiturus occurrat, ut prosit pensionibus, quidquid ille reddiderit. * valentin. theodos. et arcad. aaa. severino com. rer. privat * [a 390 d. prid. non. iun. mediolani valentiniano a. iiii et neoterio conss.]
CJ.9.27.5.1: Imperatores Valentinianus, Theodosius, Arcadius Sin vero ex tempore depositae administrationis praestituti temporis curricula transfluxerint, nulla vox advocationis emergat, sed ipsos procuratores praepositos colonos tabularios susceptores obnoxios ad solutionem volumus artari. [a 390 d. prid. non. iun. mediolani valentiniano a. iiii et neoterio conss.]
CJ.9.27.6pr.: Imperatores Theodosius, Valentinianus Sancimus eiusmodi viros ad provincias regendas accedere, qui honoris insignia non ambitione vel pretio, sed probatae vitae et amplitudinis tuae solent testimonio promoveri, ita sane ut, quibus hi honores per sedis tuae vel nostram fuerint electionem commissi, iurati inter gesta depromant se pro administrationibus sortiendis neque dedisse quippiam neque daturos umquam postmodum fore, sive per se sive per interpositam in fraudem legis sacramentique personam, aut donationis venditionisve titulo aut alio velamento cuiuscumque contractus, et ob hoc exceptis salariis nihil penitus tam in administratione positos quam post depositum officium pro aliquo praestito beneficio tempore administrationis, quam gratuito meruerint, accepturos. * theodos. et valentin. aa. florentio pp. * [a 439 d. vi k. dec. constantinopoli theodosio a. xvii et festo conss.]
CJ.9.27.6.1: Imperatores Theodosius, Valentinianus Et licet neminem divini timoris contemnendo iureiurando arbitramur immemorem, ut saluti propriae ullum commodum anteponat, tamen, ut ad salutis timorem et necessitas periculi subiungatur, tunc si quis ausus fuerit praebita sacramenta neglegere, non modo adversus accipientem, sed etiam adversus dantem accusandi cunctis tamquam crimen publicum concedimus facultatem, quadrupli poena eo qui convictus fuerit modis omnibus feriendo. [a 439 d. vi k. dec. constantinopoli theodosio a. xvii et festo conss.]
CJ.9.28.0. De crimine peculatus.
CJ.9.28.1: Imperatores Theodosius, Arcadius, Honorius Iudices, qui tempore administrationis publicas pecunias subtraxerunt, lege iulia peculatus obnoxii sunt et capitali animadversioni eos subdi iubemus: his nihilo minus, qui ministerium eis ad hoc adhibuerunt vel qui subtracta ab his scientes susceperunt, eadem poena percellendis. * theodos. arcad. et honor. aaa. rufino pp. * [a 415 d. iii non. mart. constantinopoli honorio x et theodosio vi aa. conss.]
CJ.9.29.0. De crimine sacrilegii.
CJ.9.29.1: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Qui divinae legis sanctitatem aut nesciendo confundunt aut neglegendo violant et offendunt, sacrilegium committunt. * grat. valentin. et theodos. aaa. * [a 380 d. iii k. mart. thessalonicae gratiano a. v et theodosio a. conss.]
CJ.9.29.2: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Disputari de principali iudicio non oportet: sacrilegii enim instar est dubitare , an is dignus sit, quem elegerit imperator. * grat. valentin. et theodos. aaa. ad symmachum pu. * [a 384 d. v k. ian. mediolani ricomere et clearcho conss.]
CJ.9.29.3: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Ne quis sine sacrilegii crimine desiderandum intellegat gerendae ac suscipiendae administrationis officium intra eam provinciam, in qua provincialis et civis habetur, nisi hoc cuidam ultronea liberalitate per divinos adfatus imperator indulgeat. * grat. valentin. et theodos. aaa. et arcad. a. eutropio pp. * [a 385 d. xvi k. aug. arcadio a. et bautone conss.]
CJ.9.30.0. De seditiosis et his qui plebem audent contra publicam quietem colligere.
CJ.9.30.1: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Si quis contra evidentissimam iussionem suscipere plebem et adversus publicam disciplinam defendere fortasse temptaverit, multam gravissimam sustinebunt. * grat. valentin. et theodos. aaa. florentio praef. augusta * [a 384 d. xiii k. ian. constantinopoli ricomere et clearcho conss.]
CJ.9.30.2: Imperator Leo In nullis locis aut civitatibus tumultuosis clamoribus cuiusquam interpellatio contumeliosa procedat nec ad solam cuiusquam invidiam petulantia verba iactentur : scituris his, qui huiusmodi voces emiserint moverintque tumultus, se quidem fructum ex his quae postulant nullatenus habituros, subdendos autem poenis his, quas de seditionum et tumultus auctoribus vetustissima decreta sanxerunt. * leo a. erythrio pp. * [a 466 d. ii non. mart. constantinopoli leone a. iii cons.]
CJ.9.31.0. Quando civilis actio criminali praeiudicet et an utraque ab eodem exerceri potest.
CJ.9.31.1pr.: Imperatores Valens, Gratianus, Valentinianus A plerisque prudentium generaliter definitum est, quotiens de re familiari et civilis et criminalis competit actio, utraque licere experiri, sive prius criminalis sive civilis actio moveatur, nec si civiliter fuerit actum, criminalem posse consumi, et similiter e contrario. * valens grat. et valentin. aaa. antonio pp. * [a 378 d. prid. id. ian. treviris valente vi et valentiniano ii aa. conss.]
CJ.9.31.1.1: Imperatores Valens, Gratianus, Valentinianus Sic denique et per vim possessione deiectus, si de ea recuperanda interdicto unde vi erit usus, non prohibetur tamen etiam lege iulia de vi publico iudicio instituere accusationem: et suppresso testamento cum ex interdicto de tabulis exhibendis fuerit actum, nihilo minus ex lege cornelia testamentaria poterit crimen inferri: et cum libertus se dicit ingenuum, tam de operis civiliter quam etiam lege viselli criminaliter poterit perurgueri. [a 378 d. prid. id. ian. treviris valente vi et valentiniano ii aa. conss.]
CJ.9.31.1.2: Imperatores Valens, Gratianus, Valentinianus Quo in genere habetur furti actio et legis fabiae constitutum, et plurima alia sunt, quae enumerari non possunt, ut, cum altera prius actio intentata sit, per alteram quae supererit iudicatum liceat retractari. [a 378 d. prid. id. ian. treviris valente vi et valentiniano ii aa. conss.]
CJ.9.31.1.3: Imperatores Valens, Gratianus, Valentinianus Qua iuris definitione non ambigitur etiam falsi crimen, de quo civiliter iam actum est, criminaliter esse repetendum. [a 378 d. prid. id. ian. treviris valente vi et valentiniano ii aa. conss.]
CJ.9.32.0. De crimine expilatae hereditatis.
CJ.9.32.1: Imperatores Severus, Antoninus Expilatae quidem hereditatis crimen intentare non potes, quando communis arcae rebus inspectis claves traditas coheredi profitearis. sed cum de his exhibendis apud iudicem quaereretur, rationem compensationis induci non oportuit. exhibitis enim quae desiderantur suis iudicibus directa quaestio derelinquenda est. * sev. et ant. aa. euphratae. * [a 205 pp. xii k. mai. antonino a.Ii et geta ii conss.]
CJ.9.32.2: Imperator Antoninus Expilatae hereditatis crimen adversus vitricum adito praeside provinciae persequi non prohiberis. * ant. a. primo. * [a 215 pp. vii k. mart. laeto ii et cereale conss.]
CJ.9.32.3: Imperator Antoninus Si avi tui hereditatem adisti, expilatae hereditatis crimine adversus novercam quondam tuam experiri non prohiberis. * ant. a. helenae. * [a 216 pp. iii non. ian. sabino et anullino conss.]
CJ.9.32.4pr.: Imperator Gordianus Adversus uxorem, quae socia rei humanae atque divinae domus suscipitur, mariti diem suum functi successores expilatae hereditatis crimen intendere non possunt. * gord. a. basso. * [a 242 pp. vi k. mart. attico et praetextato conss.]
CJ.9.32.4.1: Imperator Gordianus Et ideo res, quas per eandem abesse quereris, competenti in rem actione vel, si dolo malo fecerit, quo minus res mobiles possideret, ad exhibendum persequere. [a 242 pp. vi k. mart. attico et praetextato conss.]
CJ.9.32.4.2: Imperator Gordianus Fructus autem rerum quas mala fide tenuit, licet expilatae hereditatis non teneatur crimine, suos non facit, sed extantes quidem vindicari, absumptos vero condici posse procul dubio est. [a 242 pp. vi k. mart. attico et praetextato conss.]
CJ.9.32.5: Imperator Philippus Obtentu expilatae hereditatis emolumentum legatorum, maxime suspensa cognitione, legatariis isdemque libertis defuncti auferri non oportet. * philipp. a. et philipp. c. sulpicio. * [a 245 pp. xv k. febr. philippo a. et titiano conss.]
CJ.9.32.6: Imperator Philippus Expilatae hereditatis crimen loco deficientis actionis intendi consuevisse non est iuris ambigui. * philipp. a.Et c.Basiliae. * [a 249 pp. x k. mart. aemiliano et aquilino conss.]
CJ.9.33.0. Vi bonorum raptorum.
CJ.9.33.1: Imperator Gordianus Vi bonorum raptorum actionem, quae cum poena sua retrahit ablata, potius ad mobilia moventiaque quam ad fundos per iniuriam occupatos spectare explorati iuris est. * gord. a. valerio. * [a 242 pp. k. mart. attico et praetextato conss.]
CJ.9.33.2: Imperatores valer., gallien. Si res mobiles, quarum in te fuerat dominium perfecta donatione translatum, violenter heres donatricis abripuit, vi bonorum raptorum actionem intra annum quidem, quo experiundi potestas fuit, in quadruplum, post annum in simplum intendere non vetaris. * valer. et gallien. aa. longino. * [a 260 pp. vii k. mai. saeculare et donato conss.]
CJ.9.33.3: Imperatores Diocletianus, Maximianus Res obligatas sibi creditorem vi rapientem non rem licitam facere, sed crimen committere convenit, eumque etiam vi bonorum raptorum infra annum utilem in quadruplum, post simpli actione conveniri posse non ambigitur. * diocl. et maxim. aa. et cc. euelpisto. * [a 293 s. vii id. ian. sirmi aa. conss.]
CJ.9.33.4: Imperatores Diocletianus, Maximianus De his, quae servum alienum nesciente domino vi rapuisse dicis, infra annum in quadruplum vi bonorum raptorum et post in simplum dominus eius noxali actione apud competentem iudicem conveniri potest. * diocl. et maxim. aa. et cc. attalo. * [a 293 s. vii id. ian. sirmi aa. conss.]
CJ.9.33.4: Imperatores Diocletianus, Maximianus Sive negotiorum gestorum contra novercam tuam sive actione vi bonorum raptorum, quae in quadruplum intra annum utilem ac post in simplum constituta est, putaveris agendum, notione praesidali poteris experiri. * diocl. et maxim. aa. et cc. dominae. * [a 293 s. vii id. ian. sirmi aa. conss.]
CJ.9.34.0. De crimine stellionatus.
CJ.9.34.1: Imperator Alexander Severus Improbum quidem et criminosum fateris easdem res pluribus pignorasse, dissimulato in posteriore obligatione, quod eaedem aliis pignori tenentur. verum securitati tuae consules, si oblato omnibus debito criminis instituendi causam peremeris. * alex. a. alexandro. * [a 231 pp. v id. febr. pompeiano et peligno conss.]
CJ.9.34.2: Imperator Gordianus Si pater tuus in te donationem contulit et, cum emancipatus esses, traditionibus dominium corporum in te transtulit posteaque creditorem sortitus quasdam earum rerum sine tua voluntate velut proprias suas obstrinxit, ius tuum non laesit. nec tamen iniuria stellionatus crimine petetur, cum sciens alienam rem te non consentiente velut propriam suo nexuit creditori. * gord. a. valenti. * [a 239 pp. ii k. ian. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.9.34.3: Imperator Gordianus Stellionatus accusatio inter crimina publica non habetur. * gord. a. hadriano. * [a 242 pp. id. april. attico et praetextato conss.]
CJ.9.34.4pr.: Imperator Philippus Ignorantia creditoris, cui res pridem apud alios obligatae pignoris seu hypothecae iure obligantur, non sine periculo capi consuevit. etenim eiusmodi fraudes ad extraordinariam criminis exsecutionem spectare ac stellionatus commissum severissime esse vindicandum saepe rescriptum est. * philipp. a. euprepeti. * [a 244 pp. vi id. mai. peregrino et aemiliano conss.]
CJ.9.34.4.1: Imperator Philippus Proinde sive ignorantiam tuam debitor circumvenire temptaverit, seu obligatione rite perfecta participato fraudis consilio per subiectam quasi anteriorem personam dispendium tuum ad occultum compendium suum pertemptat, adire suum iudicem potes congruentem iuri ac debitae religioni sententiam relaturum. [a 244 pp. vi id. mai. peregrino et aemiliano conss.]
CJ.9.35.0. De iniuriis.
CJ.9.35.1: Imperator Alexander Severus Nec servis quidem alienis licet facere iniuriam. * alex. a. syro. * [a 222 pp. xi k. dec. alexandro a. cons.]
CJ.9.35.2: Imperator Alexander Severus Iniuriarum actio tibi duplici ex causa competit, cum et maritus in uxoris pudore et pater in existimatione filiorum propriam iniuriam pati intelleguntur. * alex. a. davo. * [a 230 pp. prid. idus maias agricola et clemente conss.]
CJ.9.35.3: Imperator Gordianus Si non es nuntiator, vereri non debes, ne eapropter, quod iniuriae faciendae gratia quidam te veluti delatorem esse dixerunt, opinio tua maculata sit. quin immo adversus eos, quos minuendae opinionis tuae causa aliquid confecisse comperietur, more solito iniuriarum iudicio experiri potes. * gord. a. donato. * [a 239 pp. ii id. iul. gordiano a. et aviola conss.]
CJ.9.35.4: Imperatores valer., gallien. Atrocem sine dubio iniuriam esse factam manifestum est, si tibi illata est, cum esses in sacerdotio et dignitatis habitum et ornamenta proferres: et ideo vindictam potes eo nomine exsequi. * valer. et gallien. aa. et valer. c. vindi. * [a 259 pp. ii... aemiliano et basso conss.]
CJ.9.35.5: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si non convicii consilio te aliquid iniuriosum dixisse probare potes, fides veri a calumnia te defendit. si in rixa inconsulto calore prolapsus homicidii convicium obiecisti et ex eo die annus excessit, cum iniuriarum actio annuo tempore praescripta sit, ob iniuriae admissum conveniri non potes. * diocl. et maxim. aa. victorino. * [a 290 pp. vi id. iul. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.9.35.6: Imperatores Diocletianus, Maximianus Cum nec patronos iniuriam facere libertis iuris aequitas permittat, proponasque patronae heredes eum, qui libertatem a defuncta acceperat, iniuriis adficere, curabit praeses provinciae contumeliam heredum compescere. * diocl. et maxim. aa. flaviano. * [a 290 pp. id. iul. ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.9.35.7: Imperatores Diocletianus, Maximianus Iniuriarum causa non publici iudicii, sed privati continet querellam. * diocl. et maxim. aa. et cc. paenentiano. * [a 293 s. id. febr. sirmi aa. conss.]
CJ.9.35.8: Imperatores Diocletianus, Maximianus Dominum pro atroci iniuria, quam servus eius passus est, edicti perpetui actione proposita, qua damni etiam haberi rationem verbis evidenter exprimitur, agere posse convenit. * diocl. et maxim. aa. et cc. marciano. * [a 294 s. xv k. nov. cc. conss.]
CJ.9.35.9: Imperatores Diocletianus, Maximianus Qui liberos infamandi gratia dixerunt servos, iniuriarum conveniri posse non ambigitur. * diocl. et maxim. aa. et cc. nonnae. * [a 294 s. vi k. dec. nicomediae cc. conss.]
CJ.9.35.10: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si quidem aviam tuam ancillam infamandi causa rei publicae civitatis comanensium dixit zenodorus ac recessit, iniuriarum actione statim conveniri potest. nam si perseveret in causa facultatem habens agendi, super hac deferri querellam ac tunc demum, si non esse serva fuerit pronuntiata, postulari convenit. * diocl. et maxim. aa. et cc. paulo. * [a 294 s. xv k. ian. nicomediae cc. conss.]
CJ.9.35.11: Imperator Zeno Si quando iniuriarum actio, quam inter privata delicta veteris iuris auctores connumerant, a quibuslibet illustribus viris, militantibus seu sine cingulo constitutis, vel uxoribus eorum vel liberis masculini sexus vel filiabus, superstitibus videlicet patribus aut maritis illustribus, vel si adversus aliquam huiusmodi personam criminaliter forte movetur, ipsos quidem, qui super iniuria queruntur, inscribere aliaque omnia, quae in huiusmodi causis de more procedunt, sollemniter observare decernimus: licere autem illustri accusatori vel reo, uxori vel liberis masculini sexus seu filiae itidem illustris superstitis causam iniuriarum in quocumque iudicio competenti per procuratorem criminaliter suscipere vel movere, sententiam iudice contra eum qui procuratorem dederit, etsi ipse non adesset iudiciis nec causam per procuratorem diceret, legibus prolaturo: ita tamen, ut nullus alius idem sibi audeat vindicare vel a nostro numine postulare: sed in ceteris mos iudiciorum qui hactenus obtinuit et in posterum servetur intactus. * zeno a. alexandro viro illustri. * [a 478 d. v non. constantinopoli illo vc. cons.]
CJ.9.36.0. De famosis libellis.
CJ.9.36.2pr.: Imperatores Valentinianus, Valens Si quis famosum libellum sive domi sive in publico vel quocumque loco ignarus reppererit, aut corrumpat priusquam alter inveniat, aut nulli confiteatur inventum. * valentin. et valens aa. edictum. * [a 365 d. xiiii k. mart. constantinopoli valentiniano et valente aa. conss.]
CJ.9.36.2.1: Imperatores Valentinianus, Valens Sin vero non statim easdem chartulas vel corruperit vel igni consumpserit, sed vim earum manifestaverit, sciat se quasi auctorem huiusmodi delicti capitali sententia subiugandum. [a 365 d. xiiii k. mart. constantinopoli valentiniano et valente aa. conss.]
CJ.9.36.2.2: Imperatores Valentinianus, Valens Sane si quis devotionis suae ac salutis publicae custodiam gerit, nomen suum profiteatur et ea, quae per famosum persequenda putavit, ore proprio edicat, ita ut absque ulla trepidatione accedat, sciens, quod si adsertionibus veri fides fuerit opitulata, laudem maximam ac praemium a nostra clementia consequetur. [a 365 d. xiiii k. mart. constantinopoli valentiniano et valente aa. conss.]
CJ.9.36.2.3: Imperatores Valentinianus, Valens Sin vero minime haec vera ostenderit, capitali poena plectetur. huiusmodi autem libellus alterius opinionem non laedat. [a 365 d. xiiii k. mart. constantinopoli valentiniano et valente aa. conss.]
CJ.9.37.0. De abigeis.
CJ.9.37.1: Imperatores Arcadius, Honorius Abacti animalis accusatio non solum cum inscriptionibus, sed etiam sine ea observatione proponitur. * arcad. et honor. aa. pasiphilo. * [a 395 d.Viii k.Ian.Mediolani olybrio et probino conss.]
CJ.9.38.0. De nili aggeribus non rumpendis.
CJ.9.38.1: Imperatores Honorius, Theodosius Si quis posthac per aegyptum intra duodecimum cubitum fluminis nili ulla fluenta de propriis ac vetustis usibus praeter fas praeterque morem antiquitatis usurpaverit, flammis eo loco consumatur, in quo vetustatis reverentiam et propemodum ipsius imperii appetierit securitatem: consciis et consortibus eius deportatione constringendis, ita ut numquam supplicandi eis vel recipiendi civitatem vel dignitatem vel substantiam licentia tribuatur. * honor. et theodos. aa. anthemio pp. * [a 409 d.X k.Oct.Constantinopoli honorio viii et theodosio iii aa.Conss. ]
CJ.9.39.0. De his qui latrones vel in aliis criminibus reos occultaverint.
CJ.9.39.1pr.: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Eos, qui se cum alieni criminis reo occultando eum sociarunt, par ipsos et reos poena expectet. * valentin. valens et grat. aaa. simplicio vic. * [a 374 pp.Romae x k.April.Gratiano a.Iii et equitio conss.]
CJ.9.39.1.1: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Et latrones quisquis sciens susceperit vel offerre iudiciis supersederit, supplicio corporali aut dispendio facultatum pro qualitate personae et iudicis aestimatione plectatur. [a 374 pp.Romae x k.April.Gratiano a.Iii et equitio conss.]
CJ.9.39.2pr.: Imperator Marcianus Si qui latrones seu aliis criminibus obnoxii in possessione degunt seu latitant, dominus possessionis, si praesto est, aut procuratores, si dominus abest, seu primates possessionis ultro eos offerant aut, si scientes hoc sponte non fecerint, conveniantur a civili officio, ut tradant provinciali iudicio eos qui requiruntur, prout iuris est sub examine iudicis arguendos et poenas post documenta congruas subituros. si vero exhibere eos domini vel procuratores aut primates possessionis distulerint, tunc ad detinendos eos a rectore provinciae omnia civilia dirigantur auxilia. * marcian. a. palladio pp. * [a 451 d.Xii k.Ian.Constantinopoli marciano a. cons.]
CJ.9.39.2.1: Imperator Marcianus Si autem propter multitudinem forte eorum, qui in praedio sunt, civile adminiculum sufficere non posse constiterit et memorati audaces exsecutoribus obiecerint manus vel alias parere distulerint, tunc iudex provinciae memor periculi sui a viro devoto tribuno seu primatibus militum qui in locis sunt auxilium postulet, ut per militarem manum correpti accusati sine damno atque laesione cuiuslibet legibus offerantur et convicti poenas subeant competentes: non ignaro iudice, quod, si adversus innocentes vel ob aliam causam praeter latronum vel aliorum nocentium investigationem militare auxilium postulaverit aut dispendiis adfici provinciales concesserit, commotione severissima, prout tua celsitudo iudicaverit, ferietur. [a 451 d.Xii k.Ian.Constantinopoli marciano a. cons.]
CJ.9.39.2.1a: Imperator Marcianus Tribuni etiam seu primates numerorum, qui in locis sunt, admoniti per litteras iudicis si adminiculum militare praebere noluerint, aut si ab ipsis militibus damna provincialibus inflicta fuerint, et damna et laesiones restituent et acerrima condemnatione pro arbitrio virorum illustrium magistrorum militum ferientur. [a 451 d.Xii k.Ian.Constantinopoli marciano a. cons.]
CJ.9.39.2.2: Imperator Marcianus Domini etiam praediorum seu procuratores vel primates possessionum impunes non manebunt, si praesentes et scientes ultro non obtulerint nocentes vel admoniti eos exhibere distulerint: nam dominus quidem possessionis dominio privabitur, procurator vero seu primates perpetuo exilio subiacebunt. ipsi quoque procuratori vel domino vel primatibus possessionis, si se ad comprimendam multitudinem rusticanorum sufficere non posse firmaverint et id provinciali iudicio palam fecerint, militare auxilium rector provinciae a tribuno vel primatibus numeri faciet dari, si civilia sufficere non posse perspexerit. [a 451 d.Xii k.Ian.Constantinopoli marciano a. cons.]
CJ.9.39.2.3: Imperator Marcianus Si vero post exhibitionem eorum qui accusantur innocentes eos esse et nihil criminis admisisse patuerit, accusatores poenam quae in calumniatores exercenda est subire cogantur. exemplo autem grave est sic latronem requirere, ut innocentibus periculum fiat. [a 451 d.Xii k.Ian.Constantinopoli marciano a. cons.]
CJ.9.40.0. De requirendis.
CJ.9.40.1pr.: Imperator Antoninus Cum absenti reo gravia crimina intentantur, sententia festinari non solet, sed adnotari, ut requiratur, non utique ad poenam, sed ut potestas ei sit purgandi se, si potuerit. * ant. a. rustico. * [a 211 d.Gentiano et basso conss.]
CJ.9.40.1.1: Imperator Antoninus Postquam vero requirendus factus intra annum redierit, si se crimine purgaverit, res arbitrio iudicis signatas recipiat: sin vero intra id tempus reversus post intimationem suam fuerit defunctus, etsi necdum se purgaverit, ad heredes proprios res transmittit. [a 211 d.Gentiano et basso conss.]
CJ.9.40.2: Imperator Constantinus Quicumque ex eo die, quo reus fuerit in iudicio petitus, intra anni spatium noluerit adesse iudicio, res eius fisco vindicentur, et si postea repertus nocens fuerit deprehensus, saeviori sententiae subiugetur. sed et si argumentis evidentibus et probatione dilucida innocentiam suam purgare suffecerit, nihilo minus facultates eius penes fiscum remaneant. * const. a. ad ianuarium. * [a 319 d.Id.Ian.Acc.V k.Aug.Corintho constantino a.V et licinio c.Conss.]
CJ.9.40.3: Imperatores Honorius, Theodosius In pecuniariis causis edictum contra latentem propositum existimationem eius non laedit. criminalis vero programmatis tenor hanc tantum ferat de iure censuram, ut inter reos adnotati non iam patrimonium debeat transferre, sed famae existimationem laedere. * honor. et theodos. aa. palladio pp. * [a 421 d.Viii id.Iul.Ravennae eustathio et agricola conss.]
CJ.9.41.0. De quaestionibus.
CJ.9.41.1pr.: Imperatores Severus, Antoninus Quaestionem de servis contra dominos haberi non oportet, exceptis adulterii criminibus, item fraudati census accusationibus et crimine maiestatis, quod ad salutem principis pertinet. * sev. et ant. aa. spicio antigono. * [a 196 pp.K.Ian.Dextro et prisco conss.]
CJ.9.41.1.1: Imperatores Severus, Antoninus In ceteris autem, quamquam ea, quae servus contra dominum dixit, iudicaturi sententiam formare non debeant, tamen si aliis quoque probationibus fides veritatis investigetur, praescriptionis invidia evanescit. [a 196 pp.K.Ian.Dextro et prisco conss.]
CJ.9.41.1.2: Imperatores Severus, Antoninus In pecuniariis vero causis nec inopia probationum servos contra dominum interrogari posse manifestum est. [a 196 pp.K.Ian.Dextro et prisco conss.]
CJ.9.41.2: Imperatores Severus, Antoninus Insolitum est et grave exemplo audiri servos adversus tutores vel matrem dominorum suorum, nisi tutelae agatur. * sev. et ant. aa. catulo. * [a 204 pp.Iii id.Sept.Cilone et libone conss.]
CJ.9.41.3: Imperator Antoninus Primum servi alieni interrogabuntur. si praestita fuerint ex tanto scelere argumenta, ut videantur accedere ad verisimilia causae crimina, ipsa quoque mulier torquebitur: neque enim aegre feret, si torqueatur, quae venenis viscera hominis extinxit. * ant. a. cum cognitionaliter audisset, dixit: * [a 216 pp.Vii k.April.Sabino et anullino conss.]
CJ.9.41.4: Imperator Antoninus Sicuti convictis confessisque ad societatem scelerum vocantibus eos, a quibus apprehensi custoditive sunt, facile credi non oportet, ita, si evidentibus rationibus post commissum communiter facinus ad evitandam de se sententiam id fecisse fuerint probati, publicae vindictae non sunt subtrahendi. * ant. a. pars ex rescripto * [a 216 pp.V k.April.Sabino et anullino conss.]
CJ.9.41.5: Imperator Alexander Severus Nec si mors testatoris vindicanda est, quaestioni indiscrete subiciuntur hi, qui libertatem supremo iudicio acceperunt. * alex. a. respecto. * [a 224 pp.Vi id.Mart.Iuliano et crispino conss.]
CJ.9.41.6: Imperator Gordianus Pridem placuit domestica servorum seu libertorum propriorum vel maternorum interrogatione in causis ad dominos vel patronos pertinentibus abstinendum esse, ut neque pro his neque adversus eos in capitalibus vel pecuniariis quaestionibus veritatis vim obtinere possit, quod in confessionem ab eis fuerit deductum. * gord. a. herodiano. * [a 240 pp.Vii id.Mai.Sabino et venusto conss.]
CJ.9.41.7: Imperatores Diocletianus, Maximianus Servos, qui proprii indubitate iuris tui probabuntur, ad interrogationem nec offerente te produci sineremus: tantum abest, ut et invita te contra dominam vocem rumpere cogantur. * diocl. et maxim. aa. urbanae. * [a 286 pp.K.Nov.Maximo ii et aquilino conss.]
CJ.9.41.8pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Milites neque tormentis neque plebeiorum poenis in causis criminum subiungi concedimus, etiamsi non emeritis stipendiis videantur esse dimissi, exceptis scilicet his, qui ignominiose sunt soluti. quod et in filiis militum et veteranorum servabitur. * diocl. et maxim. aa. ad sallustianum praes. * [ pp. s. die et consule.]
CJ.9.41.8.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Oportet autem iudices nec in his criminibus, quae publicorum iudiciorum sunt, in investigatione veritatis a tormentis initium sumere, sed argumentis primum verisimilibus probabilibusque uti. [ pp. s. die et consule.]
CJ.9.41.8.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus Et si his veluti certis indiciis ducti investigandae veritatis gratia ad tormenta putaverint esse veniendum, tunc id demum facere debebunt, si personarum condicio pateretur. hac enim ratione etiam universi provinciales nostri fructum ingenitae nobis benevolentiae consequentur. [ pp. s. die et consule.]
CJ.9.41.9: Imperatores Diocletianus, Maximianus Super statu ingenuitatis per omnia interrogationum et quaestionum vestigia decurrendum est, ne alieni forte sordidae stirpis splendidis et ingenuis natalibus audeant subrogari, vel propria ac debita per compositam quaestionem quibus competit successio denegetur. * diocl. et maxim. aa. et cc. ad charisium praes. syriae. * [a 290 d.Vi id.Mai.Hemesa ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.9.41.10: Imperatores Diocletianus, Maximianus Cum testamentum falsum esse proponas, ad illuminandam veritatem servos hereditarios, etsi libertas eis ab eo qui se heredem esse adfirmat praestita est, etiam per tormenta interrogari constitutionibus principum est permissum. * diocl. et maxim. aa. ptolemaeo. * [a 290 pp.Vi k.Sept.Ipsis iiii et iii aa. conss.]
CJ.9.41.11pr.: Imperatores Diocletianus, Maximianus Divo marco placuit eminentissimorum quidem necnon etiam perfectissimorum virorum usque ad pronepotes liberos plebeiorum poenis vel quaestionibus non subici, si tamen propioris gradus liberos, per quos id privilegium ad ulteriorem gradum transgreditur, nulla violati pudoris macula adspergit. * diocl. et maxim. aa. boetho. * [a 290 pp.V k.Dec.Ipsis iiii et iii aa.Conss.]
CJ.9.41.11.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus In decurionibus autem et filiis eorum hoc observari vir prudentissimus domitius ulpianus in publicarum disputationum libris ad perennem scientiae memoriam refert. [a 290 pp.V k.Dec.Ipsis iiii et iii aa.Conss.]
CJ.9.41.12: Imperatores Diocletianus, Maximianus Quotiens de dominio mancipiorum tractatur, si aliis probationibus veritas illuminari non possit, de se ipsa esse cum tormentis interroganda iuris auctores probant. * diocl. et maxim. aa. aspro. * [a 291 pp.Iii id.Mai.Sirmi tiberiano et dione conss.]
CJ.9.41.13: Imperatores Diocletianus, Maximianus Hoc, quod placet, si de hereditate quaeratur, hereditarios servos interrogari, tibi opitulari non potest. ibi enim, dum de dominio incertum est, ad quem ex hereditate pertineat, merito per interrogationem hereditarii servi ad veritatis indaginem perveniatur. tu autem adseverando servum communem esse non dubitas portionem ad eum pertinere, contra quem interrogari eum cupis: quae res quaestionem ab eo haberi non permittit, cum nec communis servus adversus dominum, qui non occidisse socium suum dicatur, interrogari possit. * diocl. et maxim. aa. et cc. philippae. * [a 293 s.Iii k.Mai.Heracliae aa. conss.]
CJ.9.41.14: Imperatores Diocletianus, Maximianus Servos non solum pro dominis, sub quorum dominio sunt constituti, sed nec pro his quorum antea fuerunt interrogari posse constat. * diocl. et maxim. aa. et cc. constantio. * [a 294 s.Viii id.April.Cc. conss.]
CJ.9.41.15: Imperatores Diocletianus, Maximianus Interrogari servos de facto suo non solum in criminali causa, sed etiam in pecuniaria ( veluti quando per eum depositi vel commodati nomine vel in aliis causis legibus cognitis res aliis praestitae sunt) posse non ambigitur. * diocl. et maxim. aa. et cc.Maximo. * [a 294 s.V id.April.Cc.Conss.]
CJ.9.41.16pr.: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Decuriones sive ob alienum sive ob suum debitum exsortes omnino earum volumus esse poenarum, quas fidiculae et tormenta constituunt. quod quidem capitale iudici erit, si in contumeliam ordinis exitiumque temptetur. * valentin. valens et grat. aaa. ad antonium pp.Galliarum. * [a 376 d.Xv k.Oct.Treviris valente v et valentiniano aa. conss.]
CJ.9.41.16.1: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Maiestatis tantummodo reos et quae nefanda dictu sunt conscios aut molientes ex ordine municipali maneat tam cruenta condicio. [a 376 d.Xv k.Oct.Treviris valente v et valentiniano aa. conss.]
CJ.9.41.17pr.: Imperatores Arcadius, Honorius Nihil sibi deflectens a iustitia indignatio cognitorum, nihil venalis exigentium terror in eas, quae aut innocentia securae aut principalis sunt honore munitae, intellegat licere personas ad inferendas iniurias corporales. habeat hanc mercedem laboris multorum munerum testimoniis commendata devotio. * arcad. et honor. aa. messalae pp. * [a 399 d.Xii k.Sept.Theodoro cons.]
CJ.9.41.17.1: Imperatores Arcadius, Honorius Idem est et si munia decurionatus quis deposuit: nam et ipse propter pristinam dignitatem quaestionem non patitur. [a 399 d.Xii k.Sept.Theodoro cons.]
CJ.9.41.18: Imperator Justinianus De tormentis hereditariorum servorum sancimus, nullo discrimine secundum anteriores leges et constitutiones interposito, sive de iure hereditatis aliqua moveatur inter heredes quaestio sive de corporibus tantum hereditariis sive de utroque eorum, servos de corporibus tantum hereditariis interrogari: et licere servos eos tantummodo, qui res regendas detinent, sive in servitute relicti sunt sive libertatem adipisci per ultimam testatoris voluntatem praecepti sunt, in quaestionem rerum hereditariarum deduci et ex his ea quae occultata sunt revelari: prius sacramento super his a nobis statuto praestando. * iust. a. demostheni pp. * [a 529 d.Xv k.Oct.Chalcedone decio vc.Cons.]
CJ.9.42.0. De abolitionibus.
CJ.9.42.1: Imperatores Diocletianus, Maximianus Praeses provinciae si perspexerit abolitionem ad omnia crimina quae mota sunt pertinentem a se impetratam, ne semel finita instaurentur, intercessione auctoritatis suae prospiciet. supplicatione vero porrecta nutui principali praefata abolitione sopitum crimen ab eadem persona renovari potest. * diocl. et maxim. aa. paternae. * [a 287 pp.Xv k.Dec.Diocletiano iii et maximiano aa.Conss.]
CJ.9.42.2pr.: Imperator Constantinus Abolitio praesentibus partibus causa cognita non a principe, sed a competenti iudice postulari debet, id est si per errorem seu temeritatem seu calorem ad accusationem prosiluerit: hoc enim accusator explanans abolitioni locum faciet. * const. a. ad ianuarinum pu. * [a 319 d.Vi k.Dec.Serdicae constantino a.V et licinio c.Conss.]
CJ.9.42.2.1: Imperator Constantinus Sin autem per depectionem vel pecuniis a reo corruptus ad postulandam abolitionem venit, redemptae miserationis vox minime admittatur, sed adversus nocentem reum inquisitione facta poena competens exseratur. [a 319 d.Vi k.Dec.Serdicae constantino a.V et licinio c.Conss.]
CJ.9.42.2.2: Imperator Constantinus Hi autem, qui suas suorumque iniurias defendunt et qui cognatos suos in accusationem deduxerunt, omnimodo abolitionem petere non prohibentur. [a 319 d.Vi k.Dec.Serdicae constantino a.V et licinio c.Conss.]
CJ.9.42.3pr.: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Fallaciter incusantibus accusationis abolitio non dabitur. * valentin. valens et grat. aaa. ad probum pp. * [a 369 d prid.Id.Oct.Treviris valentiniano np.Et victore conss.]
CJ.9.42.3.1: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Sin autem sincera mente accusationem instituerit et reus aliquid iniuriae inscriptionis illatae toleraverit, id est si vel carcerem sustinuerit vel tormenta vel verbera vel catenas, abolitio non petetur, nisi forte ille qui haec passus est suum consensum ad petendam abolitionem accommodavit. [a 369 d prid.Id.Oct.Treviris valentiniano np.Et victore conss.]
CJ.9.42.3.2: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Quando autem reus nihil tale passus est, postquam fuerit officii custodiae traditus, intra dies triginta accusatori petenti, etiam invito reo, dari permittitur. post hoc vero tempus, nisi reus consentiat, censemus non esse tribuendam. [a 369 d prid.Id.Oct.Treviris valentiniano np.Et victore conss.]
CJ.9.42.3.3: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Quod si ingenuorum, licet plebeiorum, qui conscii vel participes criminum non erant, testimonii gratia corpora fuerint lacessita verberibus tormentisque vexata , abolitionem etiam duarum partium consensu petitam iubemus vigore iudicis denegari et crimen propositum, cuius examen tormentis iam coeperat, agitari. [a 369 d prid.Id.Oct.Treviris valentiniano np.Et victore conss.]
CJ.9.42.3.4: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Sin autem testibus tormenta minime sunt illata, et sic abolitio non dabitur in illis criminibus, ut in violata maiestate aut patria oppugnata vel prodita aut peculatus admissio aut sacramentis desertis, omniaque quae iuri veteri continentur: in quibus iudex non minus accusatorem ad docenda quae detulit, quam reum purganda quae negat debet urguere. [a 369 d prid.Id.Oct.Treviris valentiniano np.Et victore conss.]
CJ.9.43.0. De generali abolitione.
CJ.9.43.1: Imperator Antoninus Qui potentatus et vis aliorumque criminum reum fecit, si post abolitionem ex forma solita reorum factam et edicta proposita intra diem statutum repetere supersederit, persequi crimina volens non est audiendus. * ant. a. rutiliano consulari lyciae. * [a 215 pp.Viii k.Mai.Laeto ii et cereale conss.]
CJ.9.43.2: Imperatores Diocletianus, Maximianus Cum eo tempore, quo indulgentia nostra crimina extinxit, accusatio a te instituta non fuerit, publicae abolitionis praescriptio cessat. * diocl. et maxim. aa. paulino. * [a 286 pp.Vi id.Febr. maximo ii et aquilino conss.]
CJ.9.43.3: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Indulgentia, patres conscripti, quos liberat notat nec infamiam criminis tollit, sed poenae gratiam facit. * valentin. valens et grat. aaa. ad senatum. * [a 371 d.Xiiii k.Iun.Treviris gratiano a.Ii et probo conss.]
CJ.9.44.0. Ut intra certum tempus criminalis quaestio terminetur.
CJ.9.44.1: Imperatores Valentinianus, Theodosius, Arcadius Quisquis accusator reum in iudicium sub inscriptione detulerit, si intra certum tempus accusationem coeptam persequi supersederit vel, quod est contumacius, ultimo die adesse neglexerit, quarta bonorum omnium parte multatus aculeos consultissimae legis incurrat, scilicet manente infamia, quam veteres iusserant sanctiones. * valentin. theodos. et arcad. aaa. desiderio vic. * [a 385 d.Iiii id.Iul.Treviris arcadio a.Et bautone conss.]
CJ.9.44.2pr.: Imperatores Honorius, Theodosius Noverint iudices cuilibet culmini honorive praesidentes, necessariis utrique parti, si petantur, dilationibus non negatis praecedentibus scilicet inscriptionibus, intra certum tempus criminales causas limitandas: quo emenso subeat accusator, quia destitit, poenam legibus constitutam, et si persona vilior fuerit, cui damnum famae non sit iniuria, poenam patiatur exilii, nisi forte intra statuti temporis metas consensus partium abolitionem poposcerit. * honor. et theodos. aa. caeciliano pp. * [a 409 d.Xii k.Febr.Ravennae honorio viii et theodosio iii aa. conss.]
CJ.9.44.2.1: Imperatores Honorius, Theodosius In iudicum autem debet esse diligentia, ut, si nulla rationabilis a reo vel accusatore dilatio postuletur, urgueant talium causarum notionem non expectatis moris. [a 409 d.Xii k.Febr.Ravennae honorio viii et theodosio iii aa. conss.]
CJ.9.44.3: Imperator Justinianus Criminales causas omnimodo intra duos annos a contestatione litis connumerandos finiri censemus nec ulla occasione ad ampliora produci tempora, sed post bienii excessum minime ulterius lite durante accusatum absolvi, scientibus iudicibus eorumque officiis, quod, si litigatoribus admonentibus ipsis litis introductionem vel examinationem distulerint, poena vicenarum librarum auri ferientur. * iust. a. menae. pp. * [a 529 d.K.April.Decio vc.Cons.]
CJ.9.45.0. Ad senatus consultum turpillianum.
CJ.9.45.1: Imperator Antoninus Is demum in senatus consultum incidisse videtur, qui crimen publici iudicii detulit et causa ordinata, id est inscriptionibus depositis et fideiussore de exercenda lite praestito eoque qui accusatur sub custodia officii facto, non impetrata abolitione ab exsecutione criminis destitit. * ant. a. anniano. * [a xxx . ]
CJ.9.45.2: Imperator Gordianus Si pro eo, qui in crimen subscripsit, fidem tuam adstrinxisti isque destitit et commissa stipulatio est, non ultra quantitatem quam spopondisti obligatus es: eo qui destitit infamia nihilo minus notando et extra ordinem secundum iudicialem motum puniendo. * gord. a. appio. * [a 239 pp.Vi id.Iun.Gordiano a.Et aviola conss.]
CJ.9.45.3: Imperatores valer., gallien. Quamvis eum ordinem scriptura contineat, ut primo abolitio criminis posceretur, tunc de omnibus placitis obtemperaretur, non observantibus tamen adversariis pactorum fidem instaurare accusationem minime potes, a qua ipse destitisti. * valer. et gallien. aa. arcadio. * [a 258 pp.Prid non.Iul.Tusco et basso conss.]
CJ.9.45.4: Imperatores valer., gallien. Si is, de quo supplicas, contra parentes vestros desertam, ut dicis, accusationem coeperit persequi, praescriptio illi in iudicio praesidis destitutae rei poterit opponi. * valer. et gallien. aa. patrophilo. * [a 260 pp.Prid.Non.Mai.Saeculare et donato conss.]
CJ.9.45.5: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si femina suam suorumque iniuriam exsequatur, cum ipsa pacto contra vetitum destitisse profiteatur, in senatus consulti turpilliani poenam eam incidisse certi iuris est. * diocl. et maxim. aa. et cc.Matronae. * [a 294 s.Vi non.April.Pisi cc.Conss.]
CJ.9.45.6: Imperatores Diocletianus, Maximianus In exsecutionibus criminum obtinuisse videtur illos destitisse, qui animum accusationis implendae prorsus deseruerunt. cum igitur aliis ex causis vel simplicitatis ratione necdum te ad finem vindictae pervenisse preces tuae testentur, poteris postposita formidine impedimenti super aliquantulo silentio institutam accusationem secundum leges perferens quam probabis tibi debitam vindictam reportare. * diocl. et maxim. aa. et cc.Luciliano. * [a xxx pp.Iii k.Iul.Diocletiano vi et maximiano aa.Conss.]
CJ.9.46.0. De calumniatoribus.
CJ.9.46.1: Imperator Alexander Severus Calumnia eo tempore coerceri solet, quo de causa praesente accusatore iudicatur. ideoque posteaquam de causa iudicatum est, contra consuetudinem calumniam accusatoris puniri desideras. * alex. a. sabino. * [a xxx ]
CJ.9.46.2pr.: Imperator Alexander Severus Mater inter eas personas est, quae sine calumniae timore necem filii sui vindicare possunt: idque beneficium senatus consulti et in aliis publicis iudiciis servatum est. * alex. a. apolloniae. * [a 224 pp.Vi k.Iul.Iuliano et crispino conss.]
CJ.9.46.2.1: Imperator Alexander Severus Sed et extraneus heres, qui suspicionem, quam de morte sua habuisse defunctus cavit, exsequitur, hoc nomine a calumnia excusatus est, cum inter voluntariam accusationem et officii necessitatem heredis multum intersit. [a 224 pp.Vi k.Iul.Iuliano et crispino conss.]
CJ.9.46.3: Imperator Alexander Severus Qui non probasse crimen quod intendit pronuntiatur, si calumniae non damnetur, detrimentum existimationis non patitur. non enim, si reus absolutus est, ex eo solo etiam accusator, qui potest iustam habuisse veniendi ad crimen rationem, calumniator credendus est. * alex. a. eumeliano. * [a xxx ]
CJ.9.46.4: Imperatores carus, carinus, numer. Calumniae poena in paternae mortis accusatione cessat. * carus carinus et numer. aaa. archelao. * [a 283 pp.Xi k.Dec.Caro et carino aa. conss.]
CJ.9.46.5: Imperatores Diocletianus, Maximianus Qui calumniatores pronuntiantur, in publicorum dumtaxat iudiciorum quaestionibus , non etiam in liberalibus causis, quae privatas disceptationes continent, periclitari solent. * diocl. et maxim. aa. caesio. * [a xxx pp. ]
CJ.9.46.6: Imperatores Diocletianus, Maximianus Dominis servorum per accusatoris calumniam tortorum adversus eum poena dupli lege iulia providetur. * diocl. et maxim. aa. et cc.Domitio. * [a 290 vel 293 s.Xvi k.Sept.Ipsis aa. conss.]
CJ.9.46.7: Imperatores Valentinianus, Valens Non prius quemquam sinceritas tua ad tuae sedis examen iubebit adduci, quam sollemnibus satisfecerit, qui nititur fidem doloris adserere, cum iuxta formam iuris antiqui ei qui coeperit arguere aut vindicta proposita sit, si vera detulerit , aut supplicium, si fefellerit. * valentin. et valens aa. ad valerianum. * [a 366 d.Vii k.Dec.Remis gratiano np.Et dagalaifo conss.]
CJ.9.46.8pr.: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Nostris et parentum nostrorum constitutionibus comprehensum est eos, qui accusationem alienis nominibus praesumpsissent, delatorum numero esse ducendos. * grat. valentin. et theodos. aaa. menandro vic. asiae. * [a 385 d.Viii id.Mai.Constantinopoli arcadio a.Et bautone conss.]
CJ.9.46.8.1: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Atque ideo calumniosissimum caput et personam iudicio irritae delationis infamem supplicium sequatur, quo posthac singuli universique cognoscant non licere in eo quod non possit ostendi iudicium animos commovere. [a 385 d.Viii id.Mai.Constantinopoli arcadio a.Et bautone conss.]
CJ.9.46.9: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Fallaciter incusantibus, maxime post exhibitionem accusati, nullius iuris color velut derivata accusatione proficiat: non publica abolitio, non privata talibus prospiciat subveniatque personis: non specialis indulgentia, ne beneficium quidem eos generale subducat. * grat. valentin. et theodos. aaa. floro pp. * [a 382 d xv k.Iun.Constantinopoli antonio et syagrio conss.]
CJ.9.46.10: Imperatores Honorius, Theodosius Quisquis crimen intendit, non impunitam fore noverit licentiam mentiendi, cum calumniantes ad vindictam poscat similitudo supplicii. * honor. et theodos. aa. conss. praett. tribb. plebis senatui s.D.* [a 423 d.Viii id.Aug. ravennae asclepiodoto et mariniano conss.]
CJ.9.47.0. De poenis.
CJ.9.47.1: Imperator t. ael. ant. Etiam in opus perpetuum damnati non dissimilis condicionis sunt ab his qui deportantur in insulam. * titus ael. ant. a. * [ pp. sine die et cons.]
CJ.9.47.2: Imperator Antoninus Procurator meus, qui vice praesidis non fungebatur, exilii poenam tibi non potuit inrogare, ac propterea frustra vereris sententiam, quae nulla iuris ratione subnixa est. * ant. a. valerio. * [a 212 pp.Vi k.Iul.Duobus aspris conss.]
CJ.9.47.3: Imperator Antoninus Decurionem in opus publicum dari non oportere manifestum est. * ant. a. geminio. * [a xxx ]
CJ.9.47.4: Imperator Antoninus Si ante conceptus est puer, de quo libellos dedisti, quam mater eius in metallum daretur, natus condicionis eius est, cuius ante condemnationem mater eius fuit. * ant. a. marinae. * []
CJ.9.47.5: Imperator Antoninus Honor veteranis etiam in eo habitus est, ut liberi eorum usque ad primum dumtaxat gradum poena metalli vel operis publici non adficiantur, sed in insulam relegentur. * ant. a. senecioni. * [a xxx ]
CJ.9.47.6: Imperator Antoninus Incredibile est, quod adlegas liberum hominem, ut vinculis perpetuis contineretur, esse damnatum: hoc enim vix in sola servili condicione procedere potest. * ant. a. apioni. * [a 214 pp.Iii id.Febr.Messala et sabino conss.]
CJ.9.47.7: Imperator Alexander Severus Impunitas delictis propter aetatem non datur, si modo in ea quis sit, in quam crimen quod intenditur cadere potest. * alex. a. isidoro. * [a xxx ]
CJ.9.47.8: Imperator Alexander Severus Deportatorum in insulam ab eo, cui id faciendi ius erat, bona fisco vindicantur, relegatorum autem non nisi sententia specialiter adempta fuerint. * alex. a. victorino. * [a xxx ]
CJ.9.47.9: Imperator Alexander Severus Si matrem tuam decurionis filiam fuisse probatum fuerit, apparebit eam non oportuisse in ministerium metallicorum nec in opus metalli dari. * alex. a. demetriano. * [a xxx ]
CJ.9.47.10: Imperator Alexander Severus Servus sub poena vinculorum sine temporis praefinitione domino reddi iussus sententia praesidis provinciae perpetuo vinctus esse debet. * alex. a. catulino. * [a 224 pp.Viiii k.Sept. iuliano et crispino conss.]
CJ.9.47.11: Imperator Gordianus Metalli supplicium tam ad personas liberas quam etiam ad serviles pertinet condiciones. * gord. a. attiano. * [a xxx ]
CJ.9.47.12: Imperatores Diocletianus, Maximianus Decurionum filii non debent bestiis subici. nec enim vocibus eorum credi oportet , quando aut obnoxium crimine absolvi aut innocentem condemnari desideraverint. * diocl. et maxim. aa. in consistorio dixerunt: * [ s. die et consule]
CJ.9.47.13: Imperatores Diocletianus, Maximianus Servo ex sententia damnato si quoquo modo ex sententia proprietatis ius amputatum non sit, domino suo obsequi eum par est. * diocl. et maxim. aa. ursiano. * [a xxx ]
CJ.9.47.14: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si operis publici temporalis poenae sententia praefinitus necdum excessit dies, hunc expectari convenit, cum non remitti poenam facile publice intersit, ne ad maleficia temere quisquam prosiliat. * diocl. et maxim. aa. et cc.Vitali. * [a xxx ]
CJ.9.47.15: Imperatores Diocletianus, Maximianus Poenam sua dictam sententia praesidi provinciae revocare non licet. * diocl. et maxim. aa. et cc.Agathemero. * []
CJ.9.47.16: Imperator Constantinus Qui sententiam laturus est, temperamentum hoc teneat, ut non prius capitalem in quempiam promat severamque sententiam, quam in adulterii vel homicidii vel maleficii crimen aut sua confessione aut certe omnium, qui tormentis vel interrogationibus fuerint dediti, in unum conspirantem concordantemque rei finem convictus sit et sic in obiecto flagitio deprehensus, ut vix etiam ipse ea quae commiserit negare sufficiat. * const. a. ad catullinum. * [a 314 d.Iii non.Nov.Treviris accepta xv k.Mai.Hadrumeti volusiano et anniano conss.]
CJ.9.47.17: Imperator Constantinus Si quis in metallum fuerit pro criminum deprehensorum qualitate damnatus, minime in eius facie scribatur, cum et in manibus et in suris possit poena damnationis una scriptione comprehendi, quo facies, quae ad similitudinem pulchritudinis caelestis est figurata, minime maculetur. * const. a. eumelio. * [a 315 d.Xii k.April.Cabilluno constantino a.Iiii et licinio iiii conss.]
CJ.9.47.18pr.: Imperator Constantius Dum reis manifesta probatione convictis spatium ante sententiam temporis datur, facultas supplicandi vel quibusdam malignis artibus tam praesidum quam officiorum poenas evitandi criminosissimis patet, cum in homicidii crimine et in aliis detectis gravioribus causis ultio differenda non sit. * constantius a. theodoro praesidi arabiae. * [a 346 d.Id.Oct.Constantio a.Iiii et constante c.Conss.]
CJ.9.47.18.1: Imperator Constantius Igitur de cetero iuxta criminis qualitatem legem oportet servari et in scelerosos et in noxios proferri iuris sententiam. [a 346 d.Id.Oct.Constantio a.Iiii et constante c.Conss.]
CJ.9.47.19: Imperatores Gratianus, Valentinianus Ne quis pro coercitione delicti vel pistoribus vel cuicumque alteri corpori, cum alterius sit corporis, addicatur: sed unusquisque pro crimine, in quo fuerit deprehensus, motum congruae severitatis excipiat. * grat. et valentin. aa. olybrio pu. * [a 365 [d iii id.April.Valentiniano et valente aa. conss.]
CJ.9.47.20pr.: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Si vindicari in aliquos severius contra nostram consuetudinem pro causae intuitu iusserimus, nolumus statim eos aut subire poenam aut excipere sententiam: sed per dies triginta super statu eorum sors et fortuna suspensa sit. * grat. valentin. et theodos. aaa. flaviano pp. illyrici. * [a 382 d.Xv k.Sept.Veronae antonio et syagrio conss.]
CJ.9.47.20.1: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Reos sane accipiat vinciatque custodia et excubiis sollertibus vigilanter observet. [a 382 d.Xv k.Sept.Veronae antonio et syagrio conss.]
CJ.9.47.21: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Ne diu apparitorum prava admodum venalisque perfidia in publica impune commoda desaeviret, censemus etiam in absentes eos pro competenti ultione debere consurgi. * grat. valentin. et theodos. aaa. et arcad. a. ad principium pp.* [a 385 d.K.Iun.Arcadio a.Et bautone conss.]
CJ.9.47.22pr.: Imperatores Arcadius, Honorius Sancimus ibi esse poenam, ubi et noxa est. * arcad. et honor. aa. eutychiano pp. * [a 399 d.Viii k.Aug.Constantinopoli theodoro vc.Cons.]
CJ.9.47.22.1: Imperatores Arcadius, Honorius Propinquos notos familiares procul a calumnia submovemus, quos reos sceleris societas non facit: nec enim adfinitas vel amicitia nefarium crimen admittunt. [a 399 d.Viii k.Aug.Constantinopoli theodoro vc.Cons.]
CJ.9.47.22.2: Imperatores Arcadius, Honorius Peccata igitur suos teneant auctores nec ulterius progrediatur metus, quam reperietur delictum. [a 399 d.Viii k.Aug.Constantinopoli theodoro vc.Cons.]
CJ.9.47.22.3: Imperatores Arcadius, Honorius Hoc singulis quibusque iudicibus intimetur. [a 399 d.Viii k.Aug.Constantinopoli theodoro vc.Cons.]
CJ.9.47.23pr.: Imperatores Honorius, Theodosius Omnes, quos damnationis condicio diversis exiliis destinatos metas temporis praestituti in carceris implesse custodia deprehendit, solutos poena vinculisque laxatos custodia liberari praecipimus nec formidare miserias ullas exilii. * honor. et theodos. aa. ad anthemium pp. * [a 414 d.Xiiii k.Mai.Constantio et constante conss.]
CJ.9.47.23.1: Imperatores Honorius, Theodosius Sit satis immensorum cruciatuum semel luisse supplicia, ne, qui diu privati sunt aurae communis haustu et lucis adspectu non intra breve spatium catenarum ponderibus praegravati, etiam exilii poenam sustinere iterum compellantur. [a 414 d.Xiiii k.Mai.Constantio et constante conss.]
CJ.9.47.24: Imperatores Honorius, Theodosius Rectores provinciarum conveniri praecipimus, ut hi, quo pro suo crimine poenam exilii sub certo temporis spatio subire decreti sunt, exacto praefinito tempore nec claustris carceralibus nec in locis quibus exules versati sunt teneantur. * honor. et theodos. aa. monaxio pp. * [a 416 d.Iii k.Sept.Eudoxiopoli theodosio a.Vii et palladio vc.Conss.]
CJ.9.47.25: Imperatores Honorius, Theodosius His, qui conficiendi naves incognitam ante peritiam barbaris tradiderunt, capitale supplicium proponi decernimus. * honor. et theodos. aa. monaxio pp. * [a 419 d.Viii k.Oct.Constantinopoli monaxio et plinta conss.]
CJ.9.48.0. Ne sine iussu principis certis iudicibus liceat confiscare.
CJ.9.48.1: Imperator Theodosius Nulli iudicum liceat, exceptis his, qui in summa administrationis sunt positi potestate, proscriptionis tempestate totius substantiae aliquem percellere, nisi ad nostras aures hoc ipsum referatur. * theodos. a. et valentin. c.Ad hierium pp. * [a 425 d.X k.Febr.Constantinopoli theodosio a.Xi et valentiniano c. conss.]
CJ.9.49.0. De bonis conscriptorum seu damnatorum.
CJ.9.49.1pr.: Imperator Antoninus Servorum capitis crimine damnatorum peculia dominis non auferri notum est, sed quod servum dominus habuisse probaverit, recipiet pretiumque rerum, si quae ex eo distractae sunt. * ant. a. Marcello. * [a 213 pp.Iii k.Aug.Antonino a. et balbino conss.]
CJ.9.49.1.1: Imperator Antoninus Ipsius quoque praesentiae potestas ei dabitur, quoad rationes per eum administratae reddantur ac dispungantur. sed meminisse dominum oportebit instare, ut id velocius fiat, ut poenae suae reddi possit. [a 213 pp.Iii k.Aug.Antonino a. et balbino conss.]
CJ.9.49.2: Imperator Alexander Severus Deportati nec earum quidem rerum, quas post poenam inrogatam habuerint, heredem habere possunt, sed hae publicantur. * alex. a. frontoni. * [a xxx pp. non.Febr.]
CJ.9.49.3: Imperator Alexander Severus Si filius tuus, cum esset in tua potestate, in insulam deportari meruit, peculium eius nec quod in castris adquisivit vel quod ei militaturo donasti auferri tibi debet. * alex. a. iuliano. * [a 226 pp.Iiii id.Sept.Alexandro ii et Marcello conss.]
CJ.9.49.4: Imperator Gordianus In metallum damnatus poenae servus efficitur et ideo eiusmodi sententiam passi bona vindicantur rationibus fisci. quare si quid rerum habuit is, quem postea indulgentia liberatum esse proponis, ad ius fisci potius quam ad ipsius dominium pertinet. * gord. a. callimorpho. * [a xxx pp.X k.Nov.]
CJ.9.49.5: Imperator Philippus Si, ut proponis, bona eius, qui tutelam tuam administravit, sententiam passi ad fiscum sunt devoluta, procuratorem nostrum adire cura, qui, si quid iure posci animadverterit, non negabit. * philipp. a. et philipp. c. arruntiano. * [a xxx ]
CJ.9.49.6: Imperatores Diocletianus, Maximianus De bonis matris deportatae filiis nihil deberi iuris absolutissimi est. * diocl. et maxim. aa. et cc.Gaudentio. * [a xxx s.Xiii.]
CJ.9.49.7pr.: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Si quis intra provinciam pro qualitate delicti stilum proscriptionis incurrerit, per ordinarii officii sollicitudinem bonorum eius indago diligentissime celebretur, ne quid rei privatae commodis per gratiam atque colludium furto subducatur. * valentin. valens et grat. aaa. ad probum pp. * [a 369 d.Iii non.Mai.Treviris valentiniano np.Et victore conss.]
CJ.9.49.7.1: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Et plena descriptio comprehendat, quod spatium et quod sit ruris ingenium, quid aut cultum sit aut colatur, quid in vineis olivis aratoriis pascuis silvis fuerit inventum, quae etiam gratia et quae amoenitas sit locorum, quis aedificiis ac possessionibus ornatus, quotve mancipia in praediis occupatis vel urbana vel rustica vel quarum artium generibus imbuta teneantur, quot sint casarii vel coloni, quot boum exercitiis terrarum atque vomeribus instruenium, quot pecorum et armentorum greges et in qua diversitate numerati sint, quantum auri et argenti, vestium ac monilium vel in specie vel in pondere et in quibus speciebus, quidve in enthecis sit repertum. [a 369 d.Iii non.Mai.Treviris valentiniano np.Et victore conss.]
CJ.9.49.7.2: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Tum demum omnia ea, quae velle nos perspicis, inquisitione constricta rationalis rei privatae tradantur officio aut palatinis super hac causa missis nostro nectenda patrimonio. [a 369 d.Iii non.Mai.Treviris valentiniano np.Et victore conss.]
CJ.9.49.7.3: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Mox vero ad nos sub litteris publicis iudicis singillatim de omnibus nominatimque referatur, procul dubio neglegentia multanda. [a 369 d.Iii non.Mai.Treviris valentiniano np.Et victore conss.]
CJ.9.49.7.4: Imperatores Valentinianus, Valens, Gratianus Nam si quid post factam a praedicto officio investigationem rationalis rei privatae, cui inquisitio secunda mandata est, amplius fortassis invenenerit, officium fraudulentum ea condemnatione ferietur, ut aliud tantum quantum fuerat subtractum ex propriis facultatibus inferat. [a 369 d.Iii non.Mai.Treviris valentiniano np.Et victore conss.]
CJ.9.49.8pr.: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Si deportatus suos et emancipatos filios habuerit, pars, quae ex bonis eius liberis concessa est, ad eos tantum qui in potestate erant transferatur, si emancipati ea, quae consecuti erant emancipationis tempore, damnose existimant conferenda. * grat. valentin. et theodos. aaa eutropio pp. * [a 380 d.Xv k.Iul.Thessalonicae gratiano v et theodosio aa. conss. ]
CJ.9.49.8.1: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Sin autem confusionem bonorum et donationis elegerint, omnia ea, quae fiscus liberis damnati concedit, aequae divisionis partibus sortiantur. [a 380 d.Xv k.Iul.Thessalonicae gratiano v et theodosio aa. conss. ]
CJ.9.49.8.2: Imperatores Gratianus, Valentinianus, Theodosius Quae regula etiam in dote filiae vel neptis ex filio deportati conferenda custodienda erit. [a 380 d.Xv k.Iul.Thessalonicae gratiano v et theodosio aa. conss. ]
CJ.9.49.9pr.: Imperatores Arcadius, Honorius Si quis posthac stilum, quod absit, proscriptionis exceperit, uxor res proprias ex quocumque titulo sibi quaesitas veluti manu iniecta mox vindicet aut certe quoquo modo occupatas statim recipiat. dos etiam, non quae aliquotiens inaniter dotalium instrumentorum tenore conscribitur, sed quam se corporaliter tradidisse docuerit, repraesentetur. ea etiam, quae ab innoxio adhuc ante nuptias titulo donationis acceperit, vel durante matrimonio largitione viri ad eam ante proscriptionem pervenerint, apud eam firmiter permaneant. * arcad. et honor. aa. caesario pp. * [a 396 d.Iii non.Aug.Constantinopoli arcadio iiii et honorio iii aa.Conss.]
CJ.9.49.9.1: Imperatores Arcadius, Honorius Si quid etiam in emancipatos liberos ante tempus criminis ac reatus patrem contulisse claruerit, integrum isdem citra inquietudinem reservetur. quod vero nec uxor nec emancipati liberi potuerint vindicare, captum a publicis personis ita ad me referri specialiter censeo, ut illud quoque addatur, utrum filios habeat qui damnatus est, simulque adiciatur, utrum idem apud se ex causa donationis aliquid vindicaverint. [a 396 d.Iii non.Aug.Constantinopoli arcadio iiii et honorio iii aa.Conss.]
CJ.9.49.9.2: Imperatores Arcadius, Honorius Sed in his, qui fiscalibus actibus nexi sunt et pro ratiociniis proscribuntur et condemnantur, placuit, si quid proprium uxor habuit vel a marito datum ante initium actum, ex quo origo fraudis ac vitii in iudicium deducta est, si quid deinde in emancipatos filios donatione collatum est, antequam crimen oriatur, intemeratum apud accipientium iura persistere: nec quicquam fisco in qualibet causa teneatur obnoxium, nisi quod in dominio proprio cum obligari ortus est habuit vel quod agens tam suo quam uxoris vel filiorum vel cuiuscumque praeterea nomine comparavit. [a 396 d.Iii non.Aug.Constantinopoli arcadio iiii et honorio iii aa.Conss.]
CJ.9.49.9.3: Imperatores Arcadius, Honorius Exceptis dumtaxat caesarianis, id est catholicianis, qui ab omni iuris beneficio excluduntur, nisi probata a me purgataque ratiocinia fuerint, ut, quod innoxie habuerint, transmittendi copiam habeant. [a 396 d.Iii non.Aug.Constantinopoli arcadio iiii et honorio iii aa.Conss.]
CJ.9.49.10pr.: Imperatores Theodosius, Valentinianus Quando quis quolibet crimine damnatus capitalem poenam vel deportationem sustineat, si quidem sine liberis mortuus sit, bona eius ad fiscum perveniant: si vero filii vel nepotes ex defunctis filiis relicti erunt, dimidia parte aerario vindicata alia eis reservetur. idem est et si postumos dereliquerit. * theodos. et valentin. aa. hierio pp. * [a 426 d.X k.Febr.Constantinopoli theodosio xii et valentiniano ii aa. conss.]
CJ.9.49.10.1: Imperatores Theodosius, Valentinianus Decurioni vero, qui hoc incurrerit, si liberos non habeat, succedat curia bonaque universa detineat aut ipsa per se aut suo ordinatura periculo munera subiturum. [a 426 d.X k.Febr.Constantinopoli theodosio xii et valentiniano ii aa. conss.]
CJ.9.49.10.2: Imperatores Theodosius, Valentinianus Sin autem erit suboles curiali, etsi ea necdum procreata est, integris patris fortunis fulciatur. [a 426 d.X k.Febr.Constantinopoli theodosio xii et valentiniano ii aa. conss.]
CJ.9.49.10.3: Imperatores Theodosius, Valentinianus Si filia vel filiae fuerint, pars dimidia ad eas deveniat facultatum, pars ad curiam. [a 426 d.X k.Febr.Constantinopoli theodosio xii et valentiniano ii aa. conss.]
CJ.9.49.10.4: Imperatores Theodosius, Valentinianus Sin mares curiales fuerint intermixti, dimidia pars eis curiae nomine deferatur, et aliam, quam in commune omnibus tribuit indulgentia principalis, pro virili dividant portione. [a 426 d.X k.Febr.Constantinopoli theodosio xii et valentiniano ii aa. conss.]
CJ.9.49.10.5: Imperatores Theodosius, Valentinianus Excepta sola maiestatis quaestione: quam si quis sacrilego animo adsumpserit, iuste poenam ad suos etiam posteros mittit. [a 426 d.X k.Febr.Constantinopoli theodosio xii et valentiniano ii aa. conss.]
CJ.9.50.0. De bonis mortem sibi consciscentium.
CJ.9.50.1pr.: Imperator Antoninus Eorum demum bona fisco vindicantur, qui conscientia delati admissique criminis metuque futurae sententiae manus sibi intulerint. * ant. a. aquilae. * [a 212 pp.Xii k.Ian.Duobus aspris conss.]
CJ.9.50.1.1: Imperator Antoninus Eapropter fratrem vel patrem tuum si nullo delato crimine, dolore aliquo corporis aut taedio vitae aut furore aut insania aut aliquo casu suspendio vitam finisse constiterit, bona eorum tam ex testamento quam ab intestato ad successores pertinebunt. [a 212 pp.Xii k.Ian.Duobus aspris conss.]
CJ.9.50.2: Imperator Alexander Severus Eorum, qui in reatu diem suum functi sunt, si non perduellionis causam sustinuerunt nec ob metum criminis mortem sibi consciverunt, bona ad successores transmittuntur. * alex. a. rustico. * [a 226 d.Id.Mai.Alexandro a.Iterum et Marcello conss.]
CJ.9.51.0. De sententiam passis et restitutis.
CJ.9.51.1: Imperator Antoninus Restituo te in integrum provinciae tuae. ut autem scias, quid sit in integrum: honoribus et ordini tuo et omnibus ceteris. * ant. a. cum salutatus ab oclatinio advento et opellio macrino pp. pp. clariss. viris, item amicis et principal. officiorum et utr. ord. viris et processisset, oblatus est ei iulianus licinianus ab a [xx ]
CJ.9.51.2: Imperator Antoninus Cum patrem tuum in metallum damnatum fuisse proponas eiusque bona merito a fisco occupata sunt, non ideo, quod ex indulgentia mea poena tantummodo metalli liberatus esset, etiam bonorum restitutionem impetravit, nisi speciale beneficium super hoc fuerit impetratum. * ant. a. quieto. * [a xxx ]
CJ.9.51.3pr.: Imperator Alexander Severus Si debitor poenam sententiae passus est, quam bonorum ademptio secuta est, quamvis postea civitati romanae restitutus non totam substantiam, sed aliquid ex indulgentia principis ut haberet impetravit, aeris tamen alieni ex praecedente tempore poena liberatus est. * alex. a. stratoniciano. * [a xxx ]
CJ.9.51.3.1: Imperator Alexander Severus Sin vero partem bonorum accepit, pro rata portione eius tenetur. quod si ob pecuniam debitam fisco bona eius occupata sunt, mansit una cum fideiussoribus propriis creditoribus obligatus. [a xxx ]
CJ.9.51.4: Imperator Alexander Severus Tutor filiorum, quorum te bonorum possessionem accepisse dicis, in metallum damnatus et postea ex indulgentia generali regressus, quamquam locupletior sit, actione tutelae administratae tibi non tenetur, si non gratia sententiae facta specialiter statum pristinum cum bonis recuperaverit. * alex. a. valentinae. * [a xxx ]
CJ.9.51.5: Imperator Alexander Severus Si ademptis bonis in insulam datus sis, quamvis ex indulgentia communi redisti, actiones tamen, quascumque habuisti, remanent in causa bonorum publicatorum, nec ex ordine est quod petis, ut contra heredes tutorum actiones tibi praestentur. * alex. a. iuliano. * [a xxx ]
CJ.9.51.6: Imperator Gordianus In insulam filio deportato hacque ratione vinculo paternae potestatis exempto, si postea ex indulgentia divi alexandri, ut proponis, reditus in patrium solum praecedensque dignitas restituta sit, potestas tamen patria repetita non videtur. * gord. a. fabiano. * [a xxx ]
CJ.9.51.7: Imperator Philippus Generalis indulgentia nostra reditum exsulibus seu deportatis tribuit, non etiam loca militiae pridem adempta concessit neque integram atque illibatam existimationem reservavit. * philipp. a. et philipp. c. cassio. * [a xxx ]
CJ.9.51.8: Imperatores valer., gallien. Frustra adhuc servum esse tui iuris existimas, qui in metallum datus poena eius postea liberatus est. per huiusmodi enim indulgentiae occasionem integrari dominium prius non placuit. verum idcirco tamen impune tibi eum praeses provinciae iniuriosum esse non patietur. quod si quid rerum tuarum tenet, procurator vobis iudex erit: fisci enim coepit esse mancipium. * valer. et gallien. aa. seleuco. * [a xxx ]
CJ.9.51.9: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si pater vester in insulam deportatus generali indulgentia restitutus est nec, ut liberos in potestatem reciperet, specialiter impetravit, in dubium non venit hereditatis commodum per vos ei adquiri, quos sententia contra eum prolata patres familias effecit, nequaquam potuisse. * diocl. et maxim. aa. restitutae et aliis. * [a xxx ]
CJ.9.51.10: Imperatores Diocletianus, Maximianus Cum indulgentia nostra interveniente sis reversus ad lares tuos, frustra vereris , ne ex adnotatione praesidis quae iam abolita est calumniam patiaris. * diocl. et maxim. aa. demetrio. * [a xxx ]
CJ.9.51.11: Imperatores Diocletianus, Maximianus Casus eius, qui fundi moverat quaestionem, et ex benignitate nostra facta cum bonis restitutio statum pristinum causae non immutavit. * diocl. et maxim. aa. et cc. philippo. * [a xxx ]
CJ.9.51.12: Imperatores Diocletianus, Maximianus Si deportationis sententiae veniam indulgentia nostra consecuta recepit substantiam, se protegere sceleris poena contra creditores, quo minus iure debitum solvat, improbe conatur. * diocl. et maxim. aa. et cc. tryphoni. * [a xxx ]
CJ.9.51.13pr.: Imperator Constantinus In quaestione testamenti, quod deportati filius remeante patre fecisset, remotis ulpiani atque pauli notis papiniani placet valere sententiam, ut in patris sit filius potestate, cui dignitas ac bona restituta sunt. * const. a. ad maximum pu. * [a 321 d. xviii k. oct. sirmi crispo ii et constantino ii cc. conss.]
CJ.9.51.13.1: Imperator Constantinus Ita tamen, ut gesta per filium, cuius consilia legitima aetas firmaverat, rata sint eodem in potestate patria redeunte, ne eorum rescissio efficiat, quod est maxime absurdum, eodem tempore nec in patris nec in sua quemquam fuisse potestate. [a 321 d. xviii k. oct. sirmi crispo ii et constantino ii cc. conss.]
CJ.9.51.13.2: Imperator Constantinus Minores enim aetate iure quicquam agere prohibentur. quibus si damnato patre tutor datus est, necesse est, ut ab officio suo recedat regresso eo, quem non solum nomine redire, sed etiam officium suum nulla pravitate corruptum liberis praebere oportet, ut eorum bona tueatur et augeat. [a 321 d. xviii k. oct. sirmi crispo ii et constantino ii cc. conss.]
CJ.9.51.13.2a: Imperator Constantinus Nam si patria potestate ad corrumpendi atque effundendi patrimonii licentiam abutetur, ut furioso ac dementi, item prodigo, libidinum omnium vitiorumque servo non est eorum pecunia committenda. [a 321 d. xviii k. oct. sirmi crispo ii et constantino ii cc. conss.]
CJ.9.51.13.2b: Imperator Constantinus Ab administratione fugiat neque tutor esse desinat omniaque minoris dispendia suis ipse damnis praestet. [a 321 d. xviii k. oct. sirmi crispo ii et constantino ii cc. conss.]
CJ.9.51.13.2c: Imperator Constantinus Sententia vero deportationis nullo patrem praeiudicio deminuat. quem si comperta integritas ut natura, ita officio liberis restituerit, ei gubernacula rerum tradenda sunt, cuius ad imitationem publici iuris provisa custodia est. quae nisi bonis patribus detur, luctuosior erit reditus quam discessus. [a 321 d. xviii k. oct. sirmi crispo ii et constantino ii cc. conss.]
CJ.9.51.13.3: Imperator Constantinus Ideoque tantum ad restitutionem indulgentia valeat, quantum ad correctionem sententia valuit, utque deportationis ipsum per se nomen rerum omnium spoliatio est , ita indulgentiae restitutio bonorum ac dignitatis uno nomine amissorum omnium sit recuperatio. et filii emancipationem a patribus officiis petant, ut libertatem non damnationis, sed lenitatis paternae testem habeant. [a 321 d. xviii k. oct. sirmi crispo ii et constantino ii cc. conss.]