Inf. B. Durante

















P. DAVID AURELIUS PERINI
Ordinis Erem. S. Augustini
BIBLIOGRAPHIA AUGUSTINIANA
cum notis biographicis scriptores itali




















Landucci Fr. Ambrosius, Senensis [scrive D.A. Perini nella sua Bibliographia Augustiniana risultando sul personaggio più documentato dell'Ossinger] in Baptismo Volumnius vocatus, ex nobili genere, primam aspexit lucem an. 1599. Puerulus Augustinianam Religionem ingressus, an. 1610 eiusdem suscepit habitum, fitque filius coenobii S. Martini Senarum. Artium et Sacrae Theologiae curriculo expleto, vi Brevis Pontificii diei 14 decembris 1632, S. Theol. Magister renuntiatur; sed an. 1629 Prior Monasterii Ilicetani iam extiterat electus, ad quod munus an. 1634 iterum assumitur [terminata la guerra tra Siena e Firenze, la chiesa subì profonde modifiche interne, sia per riparare i danni dovuti all'invasione, che per fare opere di abbellimento. Lo stile seguito fu decisamente barocco. Nel secolo XVII , Ambrogio Landucci, eletto priore nel 1634, arricchì Lecceto di una biblioteca e di un archivio]. Anno 1645, die 29 mai nominatur Consultor Sancti Officii Senarum nec non Sacri Collegii theologorum Senensium decanus [l'Ossinger usa esplicitamente il termine Universitas] et Hetruriae Magni Ducis theologus. In Cap. generali Romae habito an. 1645 instituituir Prior conventus S. Augustini de Urbe. Ter fuit Vicarius Generalis suae Congregationis eiusque iura ac privilegia strenue tutatus est et ampliavit, coenobia instauravit, sacella extruxit, ecclesias ornavit, pulcherrima in coenobio S. Martini pro infirmis cubicula excitavit, ac insignem bibliothecam sex millibus codd. referta ad publicam commoditatem fundavit. An. 1655 cum iterum Romam ad comitia generalia advenisset, ab Alexandro VII, die 22 iulii Praefectura Sacrarii Pontificii, et die 30 augusti Episcopatus Porphiriensis insignitur [vedi al proposito: Landucci, Ambrogio<1599-1669>, Due Lettere inedite di Fr. Ambrogio Landucci da Siena agostiniano Vescovo di Porfirio Sagrista del Papa Urbano 7., al dottore M. Cosimo Useppida San Gimignano, messe in luce ed illustrate / per cura del Prop. Ugo Nomi Venerosi Pesciolini, Siena : Tip. Cooperativa, 1892 21 p. ; 22 cm. - Bibliografia Nazionale - 1892 3714 - Localizzazioni: Biblioteca nazionale centrale - Firenze - Biblioteca statale - Lucca - Biblioteca universitaria - Pavia] . Dignitatibus auctus, humilem, modestamque vivendi normam, quam in Religione secutus fuerat, numquam dimisit. Lingua et manu omnibus iuvit; morum suavitate omnibus placuit, omniumque laudes sua agendi prudentia, eruditione et doctrina promeruit. Cum Sacristae munus sub Alex. VII et Clem. IX annos 13, menses sex et dies 22 egregie exercuisset, toto asse piis operibus erogato, pie obiit Romae die 16 febr. an. 1669, sepultusque fuit in ecclesia S. Augustini. Eius opera sunt:
1. Sacra Iliceta Propago, duabus magnis tabulis aereis incisa, Senis 1624, in fol.
2. Sacra Leccetana Selva item ut supra incisa, in Siena 1633 in fol.
3. Istoria del B. Iacomo Piccolomini Senese Eremita Ilicetano. Siena, colle stampe di Niccolò Fantini, 1635.
4. Origine del Tempio dedicato in Roma alla Vergine Madre di Dio Maria presso la Porta Flaminia, hoggi del Popolo, divisa in sei Giornate, data in luce dal M. R. P. F. Niccolò Dalmatio d'Avigliana, Priore dello stesso Tempio e Convento del Popolo. Roma, Moneta, 1646, in 4°.
5. Sacra Ilicetana Sylva, sive Origo, et Chronicon Breve Coenobii, et Congregationis de Iliceto in Hetruria Ord. Erem. S. P. Augustini in Tuscia; additis elogiis cum notis pro his, qui sancte et insigniter ibidem germinarunt. Senis 1653, apud Bonettos in fol.
6. Sacra Leccetana Selva cioè Origine e Progressi dell'Antico e Venerabile Eremo e Congregatione di Lecceto in Toscana dell'Ord. Erem. del P. S. Agostino descritta... e data in luce da M. Fr. Fabritio Landucci Priore del Convento di S. Martino, Consultore del Sant'offitio, e Decano del S. Collegio degli Eccellentiss. PP. Theologi di Siena. In Roma, appresso Francesco Cavalli, 1757 in fol. cum Auctoris imagine.
7. Immagine del B. Niccolò Mariscotti detto il Profeta di Siena dell'Ord. Erem. di S. Agostino della Congregazione di Lecceto in Toscana. Roma, 1656, appresso Franc. Cavalli, pp. 167, in 4°.
8. Attributa Mariana, ad numerum dierum, quos in humanis peregit eadem B. Virgo, duobus voluminnibus conclusa. Mss. in Bibliotheca Martiniana, Senis.
9. Sacra Corona B. Mariae Virginis stellis duodecim contesta, per quam, Mariam sine macula conceptam fuisse ostenditur. Mss. in eadem Bibliotheca.
10. Spiegazione dell'Antifona Ave Regina Coelorum, in quindici discorsi predicabili. Mss. in eadem Bibliotheca.
11. Sacrarium Apostolicum, sive Collectio eorum, quae ad Praefectum Sacrarii Pontificii, et ad idem Sacrarium spectant, in tres libros divisa. Autographum extant Romae in Bibliotheca Chisiana, cod. 1082 in fol.; copia vero in tribus Tom. in fol. divisa, estat apud Sacrarii Apostolici Praefectum in Vaticano. 12. Officium beatae Clarae de Monte Falco cognomento, ob insigne Redemptionis nostrae misterium in eius corde inventum, Clara Crucis Ord. Erem. Sancti P. Augustini. Compilatum ex vita eiusdem Beatae Clarae descripta a Rev. P. M. Paulo Fraxinellio, Bononiensi Augustiniano, S. Theol. publ. Lect., Bononiae 1624. Per Fr. Ambrosium Landuccium Ilic. S. Theol. Bacc. Pietatis ergo. Anno Sal. 1625. Extat in Biblioth. Angelica, Cod. 1183 (S. 5. 10).
13. Officium Beati Thomae de Villanova, Archiepiscopi Valentini, cognomento Elemosinarii, Ordinis Erem. S. P. Augustini, a Paulo V Pont. Maximo beatificati. Pisis per fratrem Ambrosium Landucium Senensem, Sac. Theol. Cursorem MDCXXIII. Extat in eodem codice Bibliothecae Angelicae.
14. Pensiero sopra d'alcune ossa humane reputate d'un Huomo Santo, ritrovate sotto l'Altare della gran Madre di Dio nel Duomo di Siena l'anno 1635. Siena, 1635 per il Bonetti in 4°. (Cfr. Moreni, Bibliografia, cit., Vol. I, p. 504).
15. Urbis et Archiepiscopatus Corinthi enarratio. Cod. 1726, Bibl. Chisianae in fol., nunc. in Vaticana.
(Cfr. Rocca, Opera Omnia, Chronistoria de Apostolico Sacrario, Romae 1719, Tom. I. p. 359 et seq. Ossinger, Bibl. Aug. p. 495. Lanteri, Postr. Saec. Sex. Relig. August., Tom. III p. 6 et in Erem. Sacrae, Part. I. p. 224, et Lopez, addit. ad Crusenii Monasticon, pp. 84, 110 et 485).



Aprosio Fr. Angelicus, ortum habuit Vintimilii in Liguria occidentali a Marco et Petronilla de gente Aprosia die 29 octobris 1607, atque adhuc adolescens, [scrive D.A. Perini nella sua Bibliographia Augustiniana] aetate scilicet annorum 15, apud Genuensem S. Mariae de Consolatione Congregationem, non vero Insubricam ut scribit Lanteri, Eremitarum Ordinem est amplexatus. Genuae primum usque ad an. 1625, Senis postea usque ad an. 1632, sub magistris Petro Ricci, Octavio Martini et Angelo de Aquipendio, iuvenis praeclaro ingenio praestans, mirum in litteris atque in profanis divinisque scientiis profectum fecit, adeo ut inter primiores sui aevi viros doctrina praestantes iure recenseri meritus sit. Mense iunii 1632 ad Lectoratus gradum promotus, locatus fuit in conventu Montis S. Sabini ut logicam nostratem pubem doceret. Tribus ibi mansit annis ac Baccalaureus declaratus, ad sacrarn se dedit praedicationem. Ad praestantissimos illius temporis viros suam amicitiam atque necessitudinem adiunxit. Ingentem notionum suarum thesaurum locupletiorem reddere cupiens plura per Italiam itinera fecit; qua de causa praecipuas Hetruriae, Insubriae atque ditionis Venetae urbes invisit. Venetiis, Uneliae, Vintimilii ac Genuae praecipue moratus est. Insignem in patrio Ordinis coenobio bibliothecam fundavit, Aprosianam a suo cognomine nuncupatam, quae tempore Gallici Gubernii publicae Genuensi bibliothecae unita fuit. Vixit vir, revera singularis, atque omni nationi carissimus usque ad an. 1681, quo die 23 febr. ex vita migravit. Multa typis edidit, pleraque sub alieno vel ficto nomine, italico sermone exarata magni pretii volumina. Nam modo Masotti vel Caroli Galistoni, modoque Cornelii Aspasii, nunc Thomae, nunc autem Caroli Stigliani, quandoque Scipionis Glareani, atque alias demum Oldauri Scioppii nomina sibi imponebat, in iis praesertim operibus, quae saecularem virum magis quam coenobitam decere videbatur. At priusquam illius operum catalogum reddamus, notari fas est quod Aprosius noster praecurendo celeberrimum Mazzuchellium, in animo cogitaverat opus conscribendi, quo contineri debebant scriptomum omnium italicorum notitiae, cui titulus: Athenae Italicae, sive de viris qui ingenio et scriptis Italiam illustrarunt. Multa ad hunc finem collegit, sed ubinam reperiantur nescimus; certo in lucem non prodiere, eo quod auctor aliis laboribus distractus operi finem non posuit. Excussit ac edidit aliud opus sub anagrammate Jo. Petri Jacobi Villani, cui titulus: La visiera alzata, Parmae, 1689, quo verum quamplurium scriptorum nomen indicat, qui eorum opera anonyma typis mandarunt, et Meltius ingenue testatus est ideam operis sui: Dizionario di opere anonime e pseudonime ex lectione hujus Aprosianae opellae hausisse. Adiuvit etiam Leonem Allacci in conscribendo opus nuncupatum: Drammaturgia. Itaque praeter citata opera etiam edidit:
1. Il vaglio critico di Masotto Galistoni da Teramo sopra il mondo nuovo del Cavalier Tommaso Stigliani da Matera. In Rostock [Treviso] per Willelmo Wollop [Girolamo Righettini], 1637, in 12°. (Cum Thomas Stigliani quamdam suam opellam contra Adonem, opus poeticum Jo. Baptistae Marini, in lucem dedisset undiqueversum aggressores sensit. Inter hos nemo magis quam Aprosius, maiori zelo et ardore in favorem Marini calamum arripuit; qui, tum enunciato opere cum sequentibus recensentibus, "ebbe più che altro (ut ait quidam modernus criticus) lo scopo di mostrare la sua sterminata, ma faraginosa, erudizione".
2. Il Buratto. Replica di Carlo Calistoni [Aprosio] al Mulino del Signor Stigliani. In Venezia nella Stamperia Sarziniana presso Taddeo Pavoni, 1642, in 12°.
3. L'occhiale stritolato di Scipio Glareano per risposta al Signor Cavaliere Tomasso Stigliani. In Venezia, pel Pavoni, 1641, in 12°.
4. La Sferza poetica di Sapricio Saprici [Aprosio] lo scantonato Accademico Eteroclito per risposta alla 1a censura dell'Adone del Cavalier Marino, fatta dal Cavalier Tomasso Stigliani. In Venetia, 1643, in 12°. (Constat hoc opusculum 27 capitibus, quorum quidque ex eruditis uni tunc temporis dicatum est).
5. Del Veratro. Apologia di Sapricio Saprici per risposta alla 2a censura dell'Adone del Cavalier Marino, fatta dal Cavalier Tomasso Stigliani. In Venezia, Parte la per Matteo Seni, 1645, in 12°; Parte 2a in Venezia, 1647, in 12°. (Hoc opusculum est ultimum quod Aprosius in lucem emisit contra Thomam Stigliani).
6. Annotazioni di Oldauro Scioppio [Aprosio] all'arte degli amanti dell'illustr. Signor Pietro Michiele, nobile Veneto. In Venezia per Guerigli, 1642, in 12°.
7. Sermoni di tutte le Domeniche e Festività de' Santi, che occorrono nell'Avvento del Signore fino alla Purificazione della Vergine, disposti in varie risoluzioni morali per opera di P. Agostino Osorio, Provinc. Agost. ne' regni della Corona d'Aragona trasportati dalla Spagnola nell'italiana favella da Oldauro Scioppio [Aprosio]. In Venezia presso Guerigli, 1643, in 4°.
8. Lo scudo di Rinaldo, ovvero lo Specchio del disinganno, opera di Scipio Glarcano [Aprosio]. In Venezia nella Stamperia appresso Giovan Giacomo Hertz, an. 1642, in 12°. (Opus morale, cuius etiam secundum volumen paraverat, quod tamen non fuit impressum. Hujus secundi Voluminis capitulorum titulos habes in Bibliotheca Aprosiana, p. 225).
9. Discorsi predicabili del M. R. Signor Constanzio Talpiteo da Contilmanno professore di Sacra Teologia sopra le Domeniche e feste dell'Avvento fino a Quaresima pubblicati da Scipio Glarcano [Aprosio]. In Venezia, 1642, in 4°. (Auctor huius operis est noster Fr. Augustinus Paoletti, anagrammatice Constantius Talpiteus dictus, quod Aprosius in lucem prodire fecit).
10. In praecipua Deiparae Virginis festa Discursus varios. (Ita Maracci in appendice Bibliothecae Marianae, p. 13).
11. Le bellezze della Belisa, tragedia dell'Illustr. Signor D. Antonio Muscettola, abbozzate da Oldauro Scoppio [Aprosio] accademico incognito e geniale. Lovanio per Giov. Tomasso Rossi, 1664, in 12°.
12. Della vita, origine e patria di Aulo Persio Flacco, dissertazioni di Ludovico Aprosio, accademico Incognito di Venezia, Geniale di Codogno, Apatista di Firenze, e Animoso di Gubbio cavata dal libro primo delle ore pomeridiane del medesimo. In Genova, Giov. Galeazzi, 1664 in 8° et ibidem an. 1667.
13. Le vigilie di Capricorno, note tumultuarie di Paolo Gennaro da Scio [Aprosio] accademico di Venezia all'epistole eroiche, poesie del famosissimo ed eruditissimo Lorenzo Grosso, avvocato Napoletano. In Venezia, per li Combi e la Naù, 1667, in 12° et ibidem, 1678.
14. La Grillaia, cioè la prima Pentecoste dei Grilli, Curiosità erudite di Scipio Glareano. In Napoli per Novello de Bonis, 1668, in 12°, ac: in Bologna per Giov. Recaldini, 1675, ast mutila.
15. La Biblioteca Aprosiana passatempo autunnale di Cornelio Aspasio Antivilgilmi [Angelico Aprosio da Ventimiglia] tra vagabondi di Tabbia detto l'Aggirato. All'Ill.mo e Generosissimo Sig. Giov. Niccolò Cavana Patrizio Genovese. In Bologna, per li Manolessi, 1673, in 12°. Extat hoc opus Romae in Biblioth. Angelica sub sign. ZZ. 8. 15 ac in linguam latinam versum fuit sub hoc tit.: Bibliotheca Aprosiana liber rarissimus, et a nonnullis inter anegdotos numeratus, iam ex lingua italica in latinam conversus. Praemisit praefationem notasque nonullas addidit Joan. Christoph. Wolfius, etc. Hamburgi literis Abrami Vandenhoeck, 1734, in 8°. Videtur Aprosium exarasse etiam hujus operis tomum secundum, nam citatur a Libanorio Part. III, p. 159 operis Ferrara d'oro.
16. La visiera alzata (de qua supra). Hecatoste di scrittori che vaghi di andare in maschera fuor del tempo di carnevale, sono scoperti da Gianpietro Giacomo Villani [Angelico Aprosio]. Parma, 1689, in 12°. Opus rarum, quo detecuntur vera nomina plus quam centum auctorum, et impressum fuit, post auctoris mortem, a Magliabecchio, cui ab Aprosio ipse transmissum fuerat cum littera nuncupatoria, quod postea insertum fuit a Vincentio Ploccio in suo opere: Theatrum Anonymorum et Pseudonymorum.
17. Trentasette lettere (Genova 24 Luglio 1649 - Decembre 1664). Sunt in cod. 270 (Albani 1976) Bibliothecae Scholae Medicinae Montispesulani (v. Montpellier).
18. Nonnullae eius poëses, patria lingua scriptae, editae fuerunt in Poesie degli Accademici infecondi di Roma. In Venezia per Niccolò Pezzana, 1678, et in Fiori Poetici dell'Eremo Agostiniano editi a nostrate Gandolpho, Genova per il Franchelli, 1682, p. 55 et seqq. cum nonnullis eius epistolis. Habentur etiam mss. alia eiusdem opera, videlicet: a) Ozi estivi; b) Il Batto; c) La lettera al Marino; d) Diporti Villarecci; e) La maschera scoperta; f) Lo scudo di Rinaldo, Part. II; g) Le ore pomeridiane, quesiti poetici, critici e filologici; h) Le tableaux de la Penitence pour Mons. Godean in lingua italicam versae; i) La talpa plagiaria ovvero la cornacchia Esopiana di Nicolò Paragerio, osservazioni sopra il mondo smascherato del Co. Glemogillo Talpi; k) Comento di Sapricio Saprici sopra una lettera di Virgilio Benamati in lode di Guglielmo Plati; l) La Poliantea Italiana; m) Lezioni sacre sopra Giona dette da lui nella Chiesa di S. Maria della Consolazione di Genova gli anni l649-1650; n) La Spugna. Edidit insuper opus Venetia Eviterna, P. Petri Romero Ord. Praedicatorum.
(Cfr. omnes nostrates, praesertim Ossinger, Bibliotheca August. p. 58, ac insuper Soprani, Gli Scrittori della Liguria; Mazzuchelli, Scrittori d'Italia, T. II, Part. I, pp. 887-896; Melzi, Vocabolario di opere Anonime e Pseudonime, T. III, p. 221; Manacorda G., Dai carteggi Allacciani note bibliografiche, Vol. IV, p. 37, 157, 242 et seq.; Boccardo G., Nuova Enciclopedia Italiana, Vol. II, p. 394 et alios).



Gandolfo Fr. Dominicus Antonius [scrive D.A. Perini nella sua Bibliographia Augustiniana] Ligur de Vintimilio, alumnus Congr. Genuensis, S. Theol. Magister, ex honestis parentibus Io. Baptista et Maria Pelina Olignani Genuensi, die 27 novembris an. 1653 ortus et in regenerationis fonte Antonius Franciscus vocatus, Ordini Eremitano 15 an. agens suum dedit nomen. Vintimilii, Genuae, Viterbii ac Romae, ubi renuntiatus fuit Lector, sua perfecit studiorum curricula. Plures Italiae urbes in promulgatione Evangelii illustravit, praefuitque patrio coenobio et bibliothecae Aprosianae, quam selectis voluminibus ditavit, nec non coenobio Genuensi et suae Congregationi. Vir fuit, ait Ossinger, p. 383, omnibus artibus liberalibus instructus, et in sacris litteris peritissimus, qui apud omnes propter acre, et profundum ingenium, atque eruditionem historicam summo loco est habitus. Inter praecipuos Italiae Academicos ob doctrinae amplitudinem, atque nominis celebritatem adnumeratus fuit: nimirum inter Arcades et Infecundos Romae, Physiocriticos Senarum, atque Apatistas Florentiae. Decessit anno 1707. Multa scripsit tam latine quam italice, ex quibus praecipua sunt sequentia:
1. Il beneficato benificante ombreggiato nella Città di Ventimiglia remunerato ne' suoi benefizi fatti all'anime del Purgatorio. Discorso, Genova, Franchelli, 1679, in 12°.
2. Fiori poetici dell'eremo Agostiniano, Genova, Franchelli, 1682, in 12°.
3. Dispaccio Istorico, curioso ed erudito, raccolto da varie lettere e manoscritti del Padre Mondovi, per Giov. Antonio Veglia, 1695, in 4°, pp. 152. Continet hic fasciculus Epistolas 24, alterumque se daturum spondet editor Philibertus Hyacintus Gandolfi, si quidem hunc placuisse intellexisset.
4. Purpurae Augustinianae, seu clara et distincta Augustinianorum Cardinalium notitia, italice: Additione al dispaccio Istorico curioso, et erudito del Gandolfi: Le Porpore Agostiniane. Genova, 1696, in 4°.
5. Vita del Ven. Giovanni de Castro scritta dal M. R. P. Antonio del Castillo hispanice sub hoc tit.: La vita del Venerables y muy religioso P. Don Fray Guan de Castro, quam ipse italice reddit, sed edere non valuit, quamvis, ut typis ederetur, approbata fuisset a revisoribus Ordinis Mag. Aloysio Ferrari Priore Mediolani et Mag. Antonio Gagliardi Mediolanensi. (Cfr. Ordinis Regesta, Dd. 115, p. 51). Utraque ms. asservabatur in Biblioth. Aprosiana.
6. Lettera ad Ant. Magliabecchi, cui alia inseritur ad Henricum Noris, et extat inter epistolas CII Venetorum ad eumdem Magliabechium, Tom. I, p. 206. 7. Epitalamio sulle felici nozze celebrate fra gl'illustrissimi signori Antonio Grimaldi e Girolama Spinola, figliuola degl'Ill.mi Governatori di detta Città Girolamo Spinola e Tomassina Fiesca. In Genova, 1697 per Giob. Franchelli, in 4°.
8. Duae eius Epistolae missae ad Ioannem Andream Barotti et Mantuae datae die 3 augusti 1758 (?) circa catalogum numismatum confectum a Ioan. Maria Mazzucchelli sunt in cod. Vat. Lat. 10014, saec. XVIII.
9. Dissertatio Historica de ducentis celeberrimis Augustinianis Scriptoribus ex illis, qui obierunt post magnam unionem Ordinis Eremitici usque ad finem Tridentini Concilii, amplioris Bibliothecae Augustinensis edendae praevia... Addita sunt aliqua ad D. Nicolaum Tolentinatem, Beatos quosdam et Venerabiles eiusdem Ordinis spectantia... Romae, Typis Ioan. Franc. Buagni, 1704, in 4°. Edere quoque exoptabat alia opera ab ipso confecta, nempe: a) Frutti dell'Eloquenza Agostiniana, ovvero Panegirici, discorsi e orazioni d'alcuni cospicui Soggetti nella Religione Agostiniana con 4 lettere del P... b) Bibliothecam Augustinianam in qua plus quam sexcentum scriptores continebantur et inter hos plurimos insignes nostris historicis incognitos; c) Li splendori liguri svelati dalla penna del P. Fr. Domenico Antonio Gandolfo etc. principalmente ne' detti e fatti eroici; e gloriosi del Senato, Genovesi Patritii e Soggetti qualificati della Liguria, et alcuni anche della Corsica, con una descrizione delle suddette due regioni, e delle cose notabili delle medesime. Opus sane curiosum atque eruditum, 12 capitibus distinctum, in quibus tum geographice, tum historice, cum ethimologice Genuensis Respublica describebatur; sed mansit ms. et imperfectum in praedicta Bibl. Aprosiana, sicut et alia multa.
(Cfr. Cinelli, Bibliotheca Volante, Scanzia IV, p. 11; V, p. 7; VI, 71; VII, p. 43; XI, p. 124, et in XIII, p. 16, 46 et 47; Manno, Bibliogr. di Genova, p. 82; Gandolfi Dom. Ant. in opere supra memorato, nempe Dissert. Hist., pp. 388-97; Lanteri, Postr. Saec. Sex R. A., T. III, p. 9 et Lopez in Addit. ad Crusenii Monasticon, T. II, p. 115, T. III, p. 159, nec non Moreri, Dictior. Hist., T. III, Paris, 1718, p. 209) .



Cotta Fr. Ioannes Baptista [scrive D.A. Perini nella sua Bibliographia Augustiniana] percelebris poeta atque orator, Tendae in Nicacensi regione, die 20 februarii 1668 ex Ioanne Baptista Cotta et Iulia Chianea, ingenuis honestisque coniugibus, ortus, atque utroque parente fere ab incunnabulis orbatus, a quodam propinquo, optimo viro, educatus fuit. Humaniores litteras in patria atque Niciae didicit, et anno decimo septimo aetatis suae agente, a Deo vocatus, ac consilio et hortatu Iuliae germanae sororis, inter eremitas Augustinianos Congregationis Genuensis admissus, in coenobio SS. Crucifixi prope Ianuam suum tyrocinium egit, et post annum, religiosam professionem emisit. Parmae ab illius dignissimo Episcopo, nomine Saladini, an. 1691 ordinatus fuit sacerdos, ac deinc Veronae atque Patavii, studiorum curriculum perfecit; egitque postea Lectorem Florentiae atque Romae Collegialem. Die 28 septembris 1699 fuit Regens et Concionator Generalis declaratus. Sed postmodum cuiusdam Praelati Romani, qui ab illo aliquo nescio quo verbo offensum se existimabat, indignationi cedens, S. Augustini Collegium reliquit, atque in suae congregationis coenobium S. Georgii in Velabro se recepit, ibique quadragesimalibus concionibus componendis totum se dedit, quas postea cum ingenti animarum lucro, atque universali omnium auditorum plausu recitavit Romae, Viterbii, Senis, Ianuae, Neapoli atque alibi. Haec civitates "udironlo, ait Hyacintus Della Torre in eius Elogio-critico, p. XIII, predicare da' loro pergami più ragguardevoli, e furono altamente commosse dal fervido zelo con cui esercitava quell'apostolico ministero. Uno stile florido ed elegante, ma senza affettazione; un uso frequente d'immagini vive e terribili, tratte singolarmente da' santi padri; ma sopra ogni altra dote, un forte e tenero eccitamento di affetti in chi l'ascoltava, erano pregi che distinguevano il nostro sacro oratore, e fecero fin anche dire al Fagiuoli che all'età sua il Cotta non aveva pari". Eius concionatoris peritia atque zelus maxime autem enituerunt an. 1703, quando scilicet Urbs Viterbiensis magnis terroribus ob ingentes continuos terraemotus vexata fuit. Ille enim hac occasione per quatuor menses, cum esset inibi Prior, ex mandato procerum civitatis continue praedicavit ut populus fortiter subiret et exciperet pericula. Quamobrem illi ad perpetuam rei memoriam in publicis Municipii codicibus haec inter caetera litteris consignarunt: "Enixe hortantes rev. patr. fratrem Io. Baptistam Cotta Tendensem, priorem hujus conventus SS. Trinitatis, qui magno animarum foenore abundantius omnibus laboravit; cuique gratissima civitas multum debet ob missiones ab ipso in hisce terraemotibus factas, ardentissimeque zelo ad quatuor menses productas..,. Plurima etiam dona (Virgini Liberatrici) oblata fuere: et ni prior SS. Trinitatis (Cotta) e concione inclamans, Viterbiensium pietati, maiori pietate obstitisset, Viterbienses mulieres anulis et inaureis omnibus ad Virginem exornandam se expoliassent". An. 1706 Genuae Vicarius Generalis suae Congregationis electus fuit, cuique multa bona contulit, sine intermissione, pro ea illaborans: eius enim illustrium virorum historiam texuit, conventuum memorias, diplomata, bullas, privilegia et caetera hujusmodi incredibili labore in unum collegit et in archivo a seipso ad hoc excitato disposuit. An. 1722 de mandato Rev.mi Generalis Cervioni Florentiam se contulit, ac inibi die 25 octobris eiusdem anni in templo S. Spiritus, universis Florentinis Academicis adstantibus, magistralibus infulis decoratus fuit. Uti Prior ad S. Augustinum Perusiae cultum B. Iacobi de Cerqueto promovere maxime coepit; improbosque labores et etiam vitae discrima sustinuit ut monumenta e tenebris erueret ad vitas nostrum BB. Andreae de Monte Regali et Antonii Turriani de Aquila spectantia. Ex Umbria in patriam reversus est an. 1733, ibique inter pias exercitationes reliquum vitae tempus transegit usque ad an. 1738, quo plenus meritis atque honoribus cumulatus, die 31 maii ex hac vita migravit. Insigniorum Italiae Academiarum, praesertim Arcadum et Apatistarum socius; insignem illustriorum virorum sui temporis amicitiam coluit, quibuscum epistolarum commercio frequenter usus est. Scripsit atque edidit:
1. Epitalamio in lode dei serenissimi sposi Edoardo Farnese e Dorotea Sofia di Neoburgo, Piacenza presso il Bazachi, 1690.
2. Orazione panegirica in lode del P. M. Pacini eletto Generale dell'Ordine Agostiniano sub tit. La virtù operosa, Bologna per li Peri, 1693.
3. Politica orazione recitata nell'accademia degli Apatisti, in Firenze 1694, quae ms. asservatur in Bibl. Communalis Tendae.
4. Le Prediche Quaresimali, mss. relictae atque in patria bibliotheca repositae.
5. Traduzione italiana delle Cantiche di Salomone in centoventi sonetti. Asservabatur ms. in Bibliotheca Aprosiana, nunc in Genuensi.
6. Vita della B. Veronica Negroni da Binasco Agostiniana nel monastero di Santa Maria di Milano. Viterbo, presso Giulio de' Giulii in 8.
7. Notizie della miracolosa immagine della Vergine Liberatrice venerata nella chiesa della SS. Trinità di Viterbo de' Padri Agostiniani della Congregazione di Genova. Ibidem.
8. Vita del B. Andrea da Montereale maestro in teologia e missionario dell'Ordine eremitano di S. Agostino. Perugia, 1726 in 4. Iterum impressa fuit: In Napoli Tip. Nobili, 1824 in 8.
9. Breve sacrum chronicon... P. Fr. Augastini Aetini (iam sub illius nomine descriptum) diligentia et studio P. Fr. Io. Baptistae Cotta, Tendentis in eodem Ordine S. Theol. Magistri, editum, Perusiae, 1729 in 4.
10. Definitiones Congregationis S. Mariae Consolationis ordinis eremitani S. Augustini
de observantia. Adiectis nonnullis societatis eiusdem gratiis et privilegiis et monasteriorum chronologia. Io. Baptista Cotta a Tenda, etc. Genuae, Tip. Io. Franchelli, 1708 in 4.
11. Vita dell'ammirabile servo di Dio B. Antonio della Torre ovvero Turriani milanese dell'Ord. Erem. di S. Agost. sovrannominato il B. Antonio dall'Aquila, tratta da veridici autori ed autentici manoscritti. Perugia, Costantini, 1730 in 4.
12. Raccolta di Bolle, diplomi e documenti appartenenti ai conventi della Congregazione di S. Maria di Consolazione, quam reposuit in Archivo eiusdem Congregationis Genuae.
13. Difesa della dottrina del S. P. Agostino contro le censure del Ferepono, pseudonimo del teologo Arminiano Le Clerc. Opus imperfectum.
14. Vitae nonnullorum Servorum Dei suae aetatis, videlicet P. Francisci M. Qaerni, Mariae Marsiliae Fantacci Florentinae, Michaelis Baldaccini, Pauli Annibaldi, et Ilarii Vitali Patavini.
15. Del Sublime di Longino tradotto in Italiano con annotazioni.
16. Epitome in versi popolari della santità e miracoli della B. Rita da Cascia. Foligno, per Pompeo Campana, 1724 in 8.
17. Dissertazione sopra il Concilio VII di Toledo ms.
18. Dio, Sonetti, Parte Prima. Genova per Ant. Casamare, 1709 in 8.; Venezia p. A. Albrizzi, 1722; Ferrara p. Barbieri, 1729; Dio, Sonetti ed Inni, Parte I e II, Foligno per Pompeo Campana, 1733, 2 vol. in 8.; Venezia, p. Tommaso Bettinelli, 1734 e 1745; Nizza, Società Tipografica, 1783 con l'elogio storico-critico del P. Giacinto della Torre con l'aggiunta di altre sue poesie e di varie lettere d'uomini illustri scritte al medesimo (senza annotazioni); Venezia, 1820, presso Giuseppe Battaglia, 2 vol. in 8. Colle note dello stesso (autore) e d'altri, con incisioni e l'Elogio del P. della Torre (Pulcherrima atque accuratissima editio); Parma, p. Pietro Fiaccadori, 1847, Inni e sonetti a Dio del P. G. B. Cotta e del C. Francesco Lemene.
19. Duae eius Epistolae ad P. Augustinum Aetinum sunt in cod. 439 Bibl. Angelicae, atque aliae eius Epistolae inveniuntur in aliis bibliothecis; nam "mantenne egli mai sempre (ut ait de illo laudatus P. Della Torre in Elogio storico-critico cit. p. XXV) corrispondenza co' primi letterati d'Italia, tra' quali si annoverano Girolamo Gigli, Gregorio Redi, Pompeo Figari, Gian-Tommaso Canevari, Ercole Maria Zanotti, il Magliabecchi, il Casaregi, il Crescimbeni, il Baruffaldi, il Muratori, e più altri che tutti ebbero seco un vivo e lungo carteggio. Già si è accennato che questi preziosi monumenti di varia ed esquisita letteratura, i quali uscir dovevano per associazione da' torchi del Flotteront in Nizza persino dal 1755, conservansi tuttora originalmente nella Biblioteca di S. Dalmazio di Tenda".
(Cfr. etiam P. Io. Bapt. Senesia, Secoli Cristiani della Liguria, Vol. II, p. 539, et Lanteri, Postr Saec. Sex R. A., T. III, p. 79).



Calepinus Fr. Ambrosius [scrive D.A. Perini nella sua Bibliographia Augustiniana] Iacobus in saeculo vocatus, Trusardi filius, ex nobilissima gente Comitum Calepii (est hoc oppidum in Cenomanis ad XIV lapidem a Bergomo Brixiam versus ad colles in sinistra parte positum) vixit saec. XV, ortumque habuit Bergomi die 2 iunii 1435. Iuxta nostratem Herrera T. I, p. 57, an. 1451, iuxta alios an. 1458 per manus P. Simpliciani de Andrea sui patrii coenobii Prioris Augustinianam vestem induit. Divinarum et humanarum litterarum indagator accuratissimus, quidquid perficere potuit, tantum studio suo perfecit. "Non enim (ut ipse de se loquens ait) tam instruendorum aliorum, quam mei exercendi ingenii gratia id efficere aggressus sum. Nam cum a teneris (ut aiunt) unguiculis, inter sacrorum numerum, faventibus superis, relatus fuissem et neque declamationibus refragrante natura me dedendum putarem, neque percipiendae philosophiae ulla mihi a fratribus facultas daretur, quippe qui in id temporis incidissem, quo de salvandis animis tantummodo cogitandum foret, cum nec tempus omnino frustra terendum facerem, haud iniqua res visa est, ea me amplecti studia, quae certam prae se ferent humanitatem (Cfr. Epistolam nuncupatoriam Senatui Populoqae Bergomensi suo Dictionario praepositam)". Ex natura igitur solitariam vitam ducens, ad studia sese inclinatum sentiebat, cum esset mitissimus, et ab officiis ac graduum vanitatibus abhorreret, malens diu noctuque inter libros versari, quam fratribus invitus praeesse. Pluries tamen ah obedientia compulsus, aliquorum conventuum, ut ait Gandolphus, pater spiritualis fuit. Illius familiaritas dulcis et suavis apparuit. Scribit ideo Iac. Philippus Forestus in Supplemento Chronicarum: Ambrosius Calepinus, conterraneus, et coaetaneus meus, meique instituti professor cuius consuetudinis suavitate iugiter fruor, his temporibus nobisque dulciter cohabitans innumerorum doctorun elucubrationes sua industria, magno labore opus pergrande, atque insignissimum de vocabulorum omnium notitia solerti indagatione collegit". Pervenit usque ad decrepitam aetatem, in qua, etsi coecus evasisset, consueta tamen studia numquam intermisit. Caecitatem suam ipsemet testatur in epistola data Bergomi Kal. Octobris 1509 ad Generalem Aegidium de Viterbio, cui alteram sui Dictionarii editionem nuncupavit, de Bergomensibus fratribus dicens: "Vale: Pater R., et Congregationem nostram [observantiae de Lombardia] et praesertim Bergomensem conventum habe commendatissimum. Nam et te, ut debent omnes, mirifice amant ac reverentur, et me decrepitum jam senem, atque oculis captum mira pietate complectuntur". Fere octuagenarius itaque decubuit Bergomi die 30 Novembris 1511 et in Ecclesia S. Augustini sepultus iacet. Hoc affirmant tum P. Calvi in Scena Letteraria degli Scrittori Bergamaschi, Bergamo 1664, p. 34, tum Gandolphus in Dissertatione Historica de 200 celeberrimis Augustinianis Scriptoribus. Romae, 1704 p. 51; ast secus scripserunt tum Pamphilus in Ordinis Chronica, tum P. Angelus Rocca in Bibliotheca Vaticana, Operum T. II, p. 162, Romae 1719, ubi etiam sequentia de illo scripsit: "Dictionarium ex innumeris fere autoribus collectum non solum voces omnes Latinas et Graecas ad Poetas, et Oratores, ad Medicos et Philosophos et Mathematicos, nec non ad Doctores Ecclesiasticos pertinentes, sed etiam Auctorum et locorum omnium, sive propositionum attestationem ipsam comprehendens ordine concessit alphabetico, et in lucem edidit; opus quidem et doctis, et indoctis valde utile ac pergratum, et cujusvis literaturae hominibus pernecessarium,,. Felix revera fortunatumque opus! Laus igitur summa debetur famoso Calepino, qui primus invenit fundamentum firmum et principale super quod alii omnes aedificarunt. In Ecclesia S. Augustini Aloysius Novarini hoc, tanto viro, epitaphium ponere statuerat; videtur tamen sculptum non fuisse: "Mag. Fratri Ambrosio Calepino Bergomensi Latina quantum debeat lingua / Exprimi lingua non potest / Latior Latio ipsa scriptoris fama / Qui obiit hinc, hinc non abiens". Attamen non defuerunt Calepini detractores, quos inter excellit Franciscus Dionysius Camusati in notis Bibliothecae Alphonsi Ciaconii, Parisiis, 1731, coll. 844 - 845, et Floridus Sabinus, Apol. contra calamniat. linguae Iatinae, operum, p. 112-113, qui iniquissimum iudicium de Calepino tulit, cum impudentissime contra omnium doctorum, scriptorumque aureae latinitatis universalem consensum, minime veritus sit absque ullis probationibus, Calepinum de furto accusare eiusque vocabolarium insulsum appellare. Sed videmus quae ab eo edita fuere:
1. Vita B. Joannis Boni Ord. Erem. S. Aug.,quam habes in Actis Sanctorum sive Acta Bollandiana die 22 Oct. IX, 748-67.
2. De Venetiarum civitatis lande in libro pluries edito, qui inscribitur Supplementum Chronicarum a Fr. Iacobo Philippo Bergomense exaratum.
3. In laudem S. P. Augustini Ode versu saphico, incipit: Quis tuos Praesul venerande gestus. 4. In honorem B. Clarae a Cruce de Montefalco - Ode - idem versu saphico: incipit: Ecce quae Falco generata Monte.
5. Admonitiones ad Conversos suae Congregationis Elegia. Inc.: Discite Conversi summum trepidare Tonantem / Sanctaque perpetuo fundere vota Deo. 6. Confessionale, editum, iuxta Vaerinium, historicum Bergom. Venetiis per Ludov. Benenaglium.
7. Interpretamenta omnium dictionum ab ipso in iuvenili aetate expositorum.
8. Dictionarium. Cod. 833 Biblioth. Trivultianae, chart. in fol., chartar. 422, saec. XV. Fol. 413 legitur: "finis ad laudem Dei et Divi presbiteri S. Augustini die 6 octobris 1487. Sequuntur inde voces adiunctae (Cfr. Porro, Cat. mss. Bibl. Trivulzianae, p. 55). Edictiones hujus Dictionarii sunt prope innumerae; praecipuae autem sunt: Regii industria Dionysii Bertochi 1502, in fol. (Panzer, VIII, p. 243). Venetiis, 1505 in fol. Senatui Bergomensi dicata quae est sine 1. et a. Sub titulo adsunt 14 versus incipientes: "Mos est puditus: et novo repertus". Goth. in fol.; 3a edit. item Venetiis an. 1509, recognita ab auctore, ex officina Petri Liechtenstein in fol., sub auspiciis nostri Generalis Mag. Aegidii Viterbiensis (Cfr. Mattaire in Annalibus Typ. pant. 1, t. II, p. 206). Inde Parisiis, 1510 in fol.; Argent., Ioh. Grüninger, 1513 sub hoc tit: Ambrosius Calepinus Bergomas professor devotiss. Ord. Erem. S. Augastini dictionum Latinarum et Graecarum interpres perspicaciss. omnium cornucopiae Vocabulorum insertor sagaciss. ita ut in unum collegerit volumen Nonnium, Marcellum, Festum Pompeium, Marcum Varronem, Servium, Donatum, Vallensemq. et Suidam plurimum Argivo functus officio, litterariaqae palestra. His versibus appositis: "Horrida Parnassi scopulis iuga quisquis adire / Quisquis et Aonidum florida rura cupis, / Musarum cupidis concessus munere divum / En Calepinus adest, hoc duce carpe viam".
De hac editione Cfr. Panzer, IX, 360, 273. Item Argentorati, 1516 in fol.; Parisiis, N. de Pratis, 1518 in fol., Augustae Vindelicorum, 1520 in fol. ex officina Sigismundi Grimm et Marci Wirfung; in oppido Tridini Marchionis Montisferrati per Bernardinum Iolitum, 1521, in 4.; Tuscolani apud Benacum an. 1522 in 4.; Venetiis, Typ. Paganini cum additamentis Nicolai Perotti, 1522 in 4; Parisiis 1525 in fol. impressit Ioannes Cornillean; Parisiis, 1539 in fol. apud Ambrosium Girault; Basileae, 1544 apud Leonardum Hospinianum in fol.; Venetiis 1545 apud Franciscum Bindonum et Maphaeum Pasinum, latine, graece et italice; Basileae, 1550 in fol., et ibidem 1553 cum addictjonibus Pauli Manutii. Inde Genuae 1554 in folio opera et studio Roberti Stephani; Basileae 1555 in fol.; Venetiis 1558 in fol. cura et studio Pauli Manutii; Basileae 1558 in fol. et 1560 studio et cura Conradi Gesnerii, et postea hic et alibi pluries, sed en principaliores: Antuerpiae, 1572 Latinis vocibus additae Hebreae, Grecae, Gallicae, Italicae, Germanicae; Calepinus, septem linguarum (editio IV) Venetiis 1613 in fol. cum Pauli Manutii additamentis et appendiculis duabas de verborum splendore et de verborum interpretatione Henrici Farnesii Ebaronis in Ticinensi Gymnasio Professoris; Calepinus, Dictionarium octolinguae editio novissima cara Io. Lud. De la Cerda Soc. Iesu, Lugduni, 1647, 2. vol. in fol.; Calepinus - Passeratius sive Linguarum novem dictionarium, Lugduni Batav., Hackii s. a. (circa 1650), 2 vol. in 4; Calepini Ambrosii Dictionarium, adiectae sunt latinis dictionibus Hebreae, Graecae, Gallicae, Italicae, Germanicae, Hispanicae atqae Anglicae, Lugduni, 1656, 2 vo. in fol.; Calepinus, Decem linguarum Dictionarium, Lugduni, 1586; Calepini Ambrosii, Ord. Enem. S. Augustini, Dictionarium undecim linguarum, ita ut Latinis respondeant Hebraica, Graeca, Gallica, Italica, Germanica, Belgica, Hispanica, Polonica, Ungarica, Anglica, Basileae, s. a. (1605 et 1610) in fol. ex recognitione quinta sextaqae, sabiuncto Conradi Gesneri Onomastico egregie locupletato. Una ex melioribus editionibus est ea quae in usum Seminarii Patavini prodiit opera et studio I. Facciolati, Patavii, 1758, 2 vol., in fol. (Cfr. omnes nostrates, et exteros praesertim Ossinger, p. 177; Gandolfo, pag. 51; P. Thomam Verani in Continuazione del N. Giornale d' Letter. d'Ital., Modena, s. a. XXVI, p. 138 et seqq.; Salvioni, di Ambrogio Calepino e del suo Diz., Bergamo, 1839, et Sac. C. G., P. Ambrogio Calepino O. S. A. Cenni Bio-Bibliografici in Bollettino Storico Agostiniano, Anno II, pp. 102-109; 143-148; Anno III, pp. 13-21).






Vedi: L. Bertoni, Il Collegio dei teologi dell'Università di Siena e i suoi Statuti del 1434, in "Rivista di Storia della Chiesa in Italia" 22 (1968) 1-56.












Landucci, Ambrogio <1599-1669>, Origine del tempio dedicato in Roma alla Vergine Madre di Dio Maria presso alla Porta Flaminia, detto hoggi del Popolo. Diuisa in sei giornate dal M.R.P.M.F. Ambrogio Landucci sanese agostiniano ... Data in luce dal M.R.P.F. Niccolo Dalmatio d'Auigliano .., In Roma : per Francesco Moneta, 1646 (In Roma : per Francesco Moneta. Si vendono in piazza Nauona all'insegna della Palla d'Oro, 1646) - [24], 218, [22] p. ; 4o. - Segn.: pA4b-c4A-2G4. Numeri: Impronta - hete nema doi. ciPr (3) 1646 (R) - altre individuazioni Biblioteca di archeologia e storia dell'arte - Roma - Biblioteca nazionale centrale Vittorio Emanuele II - Roma 4 esemplari, di cui 1 mutilo del front. e della c. C4 - Biblioteca universitaria Alessandrina - Roma - - Biblioteca dell'Archivio di Stato di Roma - Roma - Biblioteca della Fondazione Marco Besso - Roma - Biblioteca romana e emeroteca - Roma - Biblioteca Giovardiana - Veroli - FR - 1 esemplare - Biblioteca Reale - Torino - Biblioteca Ludovico Jacobilli del Seminario vescovile - Foligno - PG.
Altre opere del Landucci fino ad ora individuate nelle biblioteche italiane:
- Landucci, Ambrogio<1599-1669>, Immagine del b. Niccolo Mariscotti detto il Profeta di Siena dell'Ord. eremit. del p.s. Agostino. Delineata, ... da f. Ambrogio Landucci sanese ..., In Roma: Cavalli, Francesco , 1656
- Landucci, Ambrogio <1599-1669>, Origine del tempio dedicato in Roma alla Vergine Madre di Dio Maria presso alla Porta Flaminia, detto hoggi del Popolo. Diuisa in sei giornate dal M.R.P.M.F. Ambrogio Landucci sanese agostiniano ... Data in luce dal M.R.P.F. Niccolo Dalmatio d'Auigliano .., In Roma: Moneta, Francesco, 1646
- Landucci, Ambrogio<1599-1669>, Sacra leccetana selua cioe origine, e progressi dell'antico, e venerabile eremo e congregatione di Lecceto in Toscana ... Descritta dall'illustriss. e reuerendiss. monsig. Ambrogio Landucci Sanese ... data in luce da maestro fr. Fabritio Landucci ..., In Roma : appresso Francesco Caualli, 1657, Cavalli, Francesco
- Landucci, Ambrogio <1599-1669>, Sacra Ilicetana sylua siue Origo et chronicon breue coenobij et congregat.is de Iliceto ord. erem. S.P. Augustini in Tuscia, inscriptum ... ab Ambrosio Landuccio Senensi ... Additis Elogijs, cum notis pro his, qui sancte, & insigniter ibidem germinarunt, Senis apud Bonettos: Bonetti, Stamperia del Pubblico , 1653






DE SACRARII PONTIFICII PRAEFECTIS AUG.
Franciscus Cancellerrius tom. I de Secretariis Basilicae Vaticanae pag. 523 inficiatur primum Augustiniani Sacristam fuisse B. Augustinum Novellum auctoritati innixus nostratis Pamphili, cujus verba fol. 44 ita sonant: "Joannes XXII qui Clementi V successit Ordini Eremitarum S. Augustini tria in romana Curia officia, quae conjunxerat, concessit. Haec fuere munus custodiendi [Pag. 200] Sacrarii Pontificii, (quod hactenus fratres dicti Ordinis retinent) Bibliothecae Palatinae et confessionis Pontificis pro tempore existentis audiendae. Primus qui bis tribus officiis ab eodem Pontifice Avenione ex dicto Ordine praefectus est, fuit Joannes Lemovicensis Gallus theologus Bibliothecarius, Sacrista et Confessor ejusdem Joannis XXII, Benedicti XII et Clementis VI, creatus circa annum 1316". Verum Cancellerius non satis Pamphili verba expendisse videtur; nam hic loquitur de praefatis tribus officiis non quidem separatim, sed conjunctim sumptis. Caeterum ipsemet Cancellerius eodem tom. I, cap. XIII, edit. Romae 1786, pag. 521, ait: "Officium Sacristae seu custodis Pontificii Sacrarii usque ad saeculum XI pertinuisse ad Vestatarios Ecclesiae Romanae, et deinceps confessarium Pontificis ejusdem Sacrarii curam habuisse". Episcopus autem Signinus in chronicis Aug. fol. 33 haec scribit: "Idem Pontifex (Nicolaus IV) petiit a Priore generali Fratrem qui in Curia continuus assideret pro audiendis confessionibus et poenitentiis imponendis, et constituitur Augustinus cognomento Novellus jurisprudentia praeditus et vitae sanctitate insignis, qui ibidem annis ferme duodecim permansit scilicet ab anno 1288 usque ad 1298, quo Mediolani die 25 Maji ad supremum Ordinis fastigium assumptus fuit". Si itaque juxta laudatum Cancellerium cura Sacrarii Pontificii a Vestatariis ad confessarios Summi Pontificis jam inde a saeculo XI transierat, profecto luce meridiana patet nostratem B. Augustinum Novellum, qui an. 1288 constitutus fuit Nicolai IV confessarius, primum fuisse Augustiniani Ordinis Sacrarii Pontificii Praefectum, a quo Sacristarum series usque ad praesentes dies continua successione deducitur. Hanc itaque Augustinensium Sacrarii Pontificii Praefectorum seriem vir inchoavit vitae sanctimonia, atque doctrinae splendore illustris, qui supremos tandem altarium honores promeruit, eamque deinceps usque ad haec tempora [Pag. 201] prosecuti sunt alii item litteris ac virtutibus praestantes viri, quorum quidam litterariam rempublicam suis scriptis illustrarunt, inter quos eminent Petrus Amely, Josephus Pamphilus, Angelus Rocca, Fortunatus Scacchi et Lambertus Le Drou, quidam autem sanctitatis opinionem post se reliquerunt, uti Augustinus Fivizanius, qui etiam fuit Praeceptor Xenodochii S. Spiritus in Saxia, et Josephus Bartholomaeus Menocchio, qui sub Pii VII Pontificatu Romam, Italiam, Galliamque suis virtutibus ac miraculis in sui admirationem rapuit. Hic autem animadvertendum est tria praefata officia non semper Sacristarum ministerio subjecta fuisse; nam Sixtus IV Vaticana bliotheca constructa, ejus curam, ut iisdem verbis ait Empoli, ab officio Sacristae separavit, et Bartholomaeum Platinam Cremonensem, ut scribit Angelus Rocca, bibliothecarium instituit. Neque silentio praetereundum videtur quemdam nostratem P. Mag. fr. Jo. Paulum Bossium Mediolanensem post acceptum an. 1483 Sacristae munus S. Sebastiani extra moenia Urbis Abbatem constitutum Augustinianum vexillum deseruisse, et ad Cistercienses, ad quos eadem Abbatia pertinebat, exemplo sane neque laudando neque imitando defecisse. Quare Alexander VI ne hoc exemplo Eremitarum S. P. Aug. Ordo jure suo antiquo ac privilegio dictum officium obtinendi frustrari posset, per Bullam datam Romae apud S. Petrum die 15 Octobris 1497 motu proprio non ad alicujus super hoc oblatae petitionis instantiam, sed de sua mera deliberatione, ac certa scientia, auctoritate Apostolica statuit, decrevit et ordinavit, quod deinceps perpetuis futuris temponibus officium Sacristae praedictum alicui dicti Ordinis Eremitarum professori, quamvis aliter Praelatus ecclesiasticus non existat, committi, concedi, et assignari debeat. Vide Empoli pag. 37. Nihilo tamen minus post obitum Alexandri VI (18 Augusti 1503) et Pii III (1 Nov. 1503) defuncto [Pag. 202] etiam Sacrista nostrate P. Mag. Augustino e Civitate Castelli, DD. Ventura Benassai Episcopus Massensis, qui non erat ex Ordine nostro, necessitate Conclavis instante ac suadente, per modum, ut ajunt, provisionis, a S. R. E. Cardinalium Collegio officium Sacristae assumpsit quod tamen post annum nondum expletum anno scilicet I° Pontificatus Julii II sponte dimisit, seu potius dimittere coactus fuit; scribit enim de hoc Massensi Episcopo Seripandus "et annum non complevit, (in Officio Sacristae) nam Divo Augustino volente privatus est. Verum hac super re juverit praesertim nostratem audire eruditissimum Angelum Rocca, qui in sua Chronhistoria de Apostolico Sacrario tom. I operum omnium pag. 328 et seq. ita scribit: "Apostolici Sacrarii Praefectus longa saeculorum serie, et numquam intermissa, ex Ordine Fratrum Eremitarum S. P. Augustini, sicut de Sacri Palatii Magistro ex Ordine Praedicatorum sumi consueto, fieri solet, semper assumptus fuit; ita vero ut de illius initio, sive de ipso contrario memoria hominum nulla existat, sicut ex chronicis et commentariis, vel regestis nostri Ordinis, necnon ex Bulla Alexandri VI credere licet [...]. Cum officium Sacristatus Pontificii jam inde ab anno 1300 ad haec usque tempera fratres nostri Ordinis Eremitarum S. P. Aug. nullo unquam tempore interrupto exercuerint, nec ulla ante annum 1300 extet memoria, quae ipsius auctoris opinioni (libri caeremoniarum Capellae Pontificiae, qui dicit: "Sacrista Apostolici Palatii, quod est officium perpetuum, semper consuevit esse Praelatus, nec consuetudo astringit ad aliquem Ordinem Religiosum, ut aliqui dixerunt) favere possit, nisi eum ex quodam rei gestae deceptum dicamus exemplo. Nam Joannes Paulus Bossius Mediolanensis, habitum et Ordinem Fratrum Eremitarum S. P. Aug. jamdiu professus, eodemque habitu indutus, Apostolicus Sacrista effectus, ut Abbatiam S. Sebastiani a Sixto IV [Pag. 203] sibi collatam retineret, habitum Patrum Cisterciensium, eorumdemque Abbatiam suscepit, ut ex perspicuo Alexandri VI testimonio infra ostendetur. Huic item fere adsimile accidit in Fr. Antonio Aquipendentano, qui cum olim sub Joanne Jacobo Barba Neapolitano Sacrista, et Aprutino Episcopo, in Sacrario Pontificio servivisset, senectuti propinquus Augustinianum habitum in Praemonstratensem commutavit, cum ei monasterium S. Martini Laudunensis, Ordinis Praemonstratensis, fuisset collatum. Quare ad hanc (haec referuntur tantum ad factum Pauli Bossii; nam illud Fr. Antonii de Aquipendio accidit post Alexandri VI tempora) ad alias quascumque dubitationes amovendas, atque ne ipsi Eremitae Augustinenses a quoquam super hoc officio tempus in posterum turbarentur, Alexander VI quo tempore egregius ac disertissimus divini verbi praedicator ab omnibus fere illius aetatis scriptoribus, praesertim vero a Pico Mirandulano et ab Angelo Politiano mirandum in modum laudatus frater Marianus Genazanensis Ordini Fratrum Eremitarum S. P. Aug. praeerat, motu proprio et auctoritate Apostolica per litteras plumbo munitas, quae Romae in archivio S. Aug. asservantur, cavit ac decrevit Apostolici Sacrarii praefecturam deinceps etiam perpetuis futuris temporibus alicui Ordinis nostri S. P. Aug. professori concedi et committi oportere. Id quod ex benignitate Sedis Apostolicae hactenus servatum semper fuit, et ipsis in litteris, quarum virtute novum Sacristam creari et institui contigit, haec verba apponi solent: "Quod officium per Fratres Eremitas S. Augustini obtineri et exerceri solitum est". Ad rem etiam facit hic praefatam Alexandri VI Bullam ad literam transcribere, quae nimirum est tenoris sequentis prout habetur in Ordinis Bullario a nostrate Laurentio Empoli edito Romae typis R. Camerae Apostolicae an. 1628: [Pag. 204]
Alexander Episcopus Servus Servorum Dei. Ad perpetuam rei memoriam.
Ad sacram Ordinis Fratrum Eremitarum Sancti Augustini Religionem, quam in charitatis visceribus pia veneratione semper habuimus et habemus, nostrae dirigentes considerationis intuitum, et attente prospicientes quod ipsius Religionis palmites, per universum orbem diffusi, eorum claris moribus, et exemplari vita, ac singulari doctrina in agro militantis Ecclesiae fructus honoris et honestatis continue afferunt salutares: dignum, quin potius debitum reputamus, ut ipsius Religionis jura, et privilegia non solum sibi conservemus, verum etiam innovemus et augeamus, ac nostrae declarationis ministerio Religionem eandem dignis honoribus attollamus. Sane licet officium Sacristae Capellae Palatii Apostolici a tanto tempore citra, de cujus initio, sive contrario memoria hominum non existit, per Romanos Pontifices praedecessores nostros alicui ex professoribus dicti Ordinis semper committi et concedi consueverit, et dilectus filius Joannes Paulus De Bossis Abbas monasterii Sancti Sebastiani extra muros Urbis Cisterciensis Ordinis dictae Capellae modernus Sacrista antequam in Abbatem ipsius monasterii per fel. rec. Sixtum Papam Quartum praedecessorem nostrum praeficeretur, dicti Ordinis Eremitarum professor foret; tamen quia dum persona sua eidem monasterio tunc certo modo vacanti provisum fuit, ipse ad dictum Cistercensem Ordinem translatus extitit; ac etiam quia in certo libro caeremoniarum dictae Capellae per nonnullos tempore piae memoriae Innocentii Papae Octavi praedecessoris nostri compilato scriptum invenitur officium praedictum alicui Religioni non deberi, sed cuicumque (dummodo Praelatus ecclesiasticus existat) conferri posse. Et proptera dilecti filii [Pag. 205] Marianus de Genazzano Prior Generalis, ceteriq. professores ipsius Ordinis Eremitarum formident dictam Religionem jure, seu privilegio obtinendi, ac regendi et gubernandi dictum officium in posterum frustrari posse. Nos, ad quos pertinet tam Religionis ipsius, cui singulari devotione afficimur, quam fidelium omnium privilegia et jura conservare, et tueri, ne Religio ipsa super dicto officio in posterum molestetur providere cupientes, Motu proprio non ad alicujus Nobis super hoc oblatae petitionis instantiam, sed de nostra mera deliberatione, ac certa scientia, auctoritate Apostolica tenore praesentium statuimus, decernimus et ordinamus, quod deinceps perpetuis futuris temporibus officium Sacristae praedictum alicui dicti Ordinis Eremitarum professori, quamvis aliter Praelatus ecclesiasticus non existat, committi, concedi et assignari debeat. Decernentes quamcumque commissionem, concessionem et assignationem, de dicto officio aliter faciendam, et literas desuper pro tempore confectas, etiam quascumque derogatoriarum derogatorias, ac alias fortiores, et efficaciores clausulas in se continentes, etiamsi in illis de praesentibus de verbo ad verbum, et cum illarum totali insertione mentio haberetur, et illis expresse derogaretur; et quaecumque pro tempore inde secuta, nulla, irrita et inania, nulliusq. fore roboris; vel momenti. Non obstantibus praemissis, ac constitutionibus et ordinationibus Apostolicis, necnon statutis et consuetudinibus dicti Ordinis Eremitarum, juramento, confirmatione Apostolica, vel quavis alia firmitate roboratis, ceterisq. contrariis quibuscumque. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostrorum statuti, constitutionis, ordinationis et decreti infringere, vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attentare praesumpserit indignationem Omnipotentis Dei, et Beatorum Petri et Pauli Apostolorum ejus se noverit incursurum. [Pag. 206] Datum Romae apud S. Petrum anno Incarnationis Dominicae millesimo quadringentesimo nonagesimo septimo, idibus Octobris, Pontificatus nostri anno sexto.
Hic autem praetereundum non esse censemus quod an. 1700 Innocentio XII vita functo dum DD. Sacrista Lambertus Le Drou valetudinis recuperandae causa in Belgio moraretur, contentio orta est quis loco absentis Sacristae in Conclave illius vices gerere ingredi deberet, pluribus Augustinianum Ordinem non professis conantibus tam honorificum munus per summam ejusdem Ordinis injuriam adipisci. Verum P. Mag. Fr. Paulus Mariani Romanus Subsacrista egregie Ordinis causam ita defendit, ut re apud S. Card. Collegium mature discussa, ipsemet ad Lamberti vices gerendas in Conclave admissus fuerit, uti refert continuator Chronhistoriae Angeli Rocca pag 362 loquens de praefato DD. Sacrista Le Drou.
Item laudatus Angelus Rocca in sua Chronhistoria inter opera omnia pag. 324 et seq. Sacristarum officia singillatim describit, quae recensentur etiam a Moronio vol. 60, pag. 171. En itaque ipsissima eximii scriptoris verba: "Ministerium suum (Sacrista) tam in Capella, quam dicunt secretam, quam etiam in omnibus et singulis sive Missis sive Vesperis, seu Matutinis in Capella publica, veluti Papa voluerit per S. R. E. Card. vel per Praelatos alios celebrandis exhibere solet, Summumque Pontificem privatim rem divinam facere volentem vestes sacras induere et exuere semper consuevit; eique in Missa assistit, respondet et ministrat lumen candelae et omnia dicenda ostendit. Ex duabus interea hostiis unam (antequam fiat oblatio) e manu Papae acceptam praegustat et comedit. Quod etiam de vino et aqua facit in crateram seu pateram argenteam et auratam per Capellanum intimum ex ampullis effusis bibens. Idem quoque, Papa solemniter celebrante, fit S. R. E Cardinale Diacono coram Papa dicta omnia eidem Sacristae [Pag. 207] praebente; sed in hac solemni Missa ex tribus hostiis non consecratis duae a Sacrista e manu ejusdem Cardinalis ante oblationem acceptae praegustantur et comeduntur. "Juvat etiam hic referre quae Franciscus Cancellieri de Secretariis Basilicae Vaticanae tom. I, cap. XIII, pag. 521 ad rem nostram facientia scripsit loquens de Summi Pontificis confessario, videlicet". Huc spectant quae de Vestatario superius attigimus, quem usque ad saeculum XI Sacrarii (Pontificii) custodem fuisse vidimus. Insequutis deinde temporibus confessarium Pontificis itidem Sacrarii curam habiusse constat. Nam in Cod. Caeremoniali Vat. saec. XV ineunte conscripto haec de eodem habentur. "Item in eodem Palatio est officium confessoris, qui debet in Palatio cameram habere, et in eo continue residere, ut si et quando opus esset, suam praesentiam exhibere valeat, ad cujus officium spectat sermones qui fiunt coram Papa injungere, Vesperas et Missas solemnes Dominis Cardinalibus notificare, altare parare et ornare, et quoties D. N. nedum in pontificalibus, sed etiam secrete voluerit celebrare, se exhibere eidem, et de sibi incumbentibus servire. Item ad hujus etiam officium pertinet omnia jocalia Capellae, ut puta reliquiaria, cruces, calices, imagines, candelabra aurea, argentea et omnia vestimenta et ornamenta quaecumque ad Dei servitium, et Capellam a Summis Pontificibus deputata custodire [...]. Item ad ipsius officium pertinet ministrare vestimenta et ornamenta sacerdotalia et pontificalia quoties D. N. celebrare debet, et eidem altari servire de libro, vel aliis prout ipse D. N. duxerit ordinandum". Praefati libri caeremoniarum auctor, quem citat etiam Angelus Rocca in Chronhist. pag. 337 haec item de Sacristae officio exaravit. "Sacrista sacrosanctum Christi corpus in hostia magna, quanta est quae a celebrante sumitur toto anni tempore pro Papae viatico asservandum diligenter curat, ipsamque hostiam septimo quoque die mutari solitam [Pag. 208] ad Romanum Pontif. in mortis articulo constitutum Sacrista tamquam parochus deferre solet [...]. Sacrista tamquam parochus a sacris Romano Pontifici semper esse solet sive sano sive aegroto sive etiam Deo spiritum reddenti pro sacramentis ecclesiae ministrandis, sine cujus ministerio nec etiam sepulturae mandatur. Introducitur denique in Conclave, ubi pro novo Papa eligendo quotidie universo S. R. E. Card. Collegio praesente rem sacram facit, et pro electo juxta morem vestiendo nova secum defert, custoditque indumenta. Ecclesiae Sacramenta in Conclavi administrat in quo etiam tenet primum Conclavistarum locum". Ex Moronio vol. 60, pag. 171 et seq. Sacrarii Pontificii Praefectus dignitate et praerogativis gaudet protonotarii apostolici, et notarii S. Sedis, et est membrum Collegii theologici Universitatis Romanae, atque Consultor S. Cong. SS. Rituum, Indulgentiarum, et SS. Reliquiarum, quas etiam authenticandi munus habet. Item a Summo Pont. Pio Papa VII constitutus fuit administrator oblationum B. M. Virginis de Partu quae Romae in Ecclesia S. Augustini summa veneratione colitur. Pertinet etiam ad Cameram Secretam et Familiam SS. D.ni Papae, et Pontificio solio assistit. Qui plura scitu digna de Sacristis desiderat legat citatum Moronii vol. a pag. 171 et Chronhistoriam Angeli Rocca vol. I inter opera omnia a pag. 328 et infra ubi inter caetera causam adducit cur Sacristatus Apostolicus Eremitano S. Augustini Ordini a Summis Pontificibus, quemadmodum aliis Religiosis Ordinibus aliae dignitates, assignatus fuerit sequentibus utens verbis". Sanctitas ac doctrina Religiosorum, eorumque labores pro Christiana Religione propaganda ac Apostolica Sede defendenda effecerunt ut in Ecclesia S. Dei, et in Romana praesertim Curia Religiosorum hominum sodalitates dignitatibus et officiis fuerint cohonestatae.
Ex tot tantisque fratrum, aut monachorum [Pag. 209] erga Christianam Religionem, praesertim vero erga Apostolicam Sedem meritis, facile quis intelliget, cur unus ex Ord. Fratrum Eremit. S. Aug. ad Sacristatum Apostolicum antiquitus assumi coeperit, dictumque officium tandiu in eodem Ordine fuerit conservatum. Nostra autem Aug. Familia non solum Sacristatu, sed etiam poenitentiarii et bibliothecarii officio fuit decorata, ut ex Chronicis et historiis constat. Dum enim in vinea Domini soli fere monachi aut fratres laborabant, ab aliquo nostri Ordinis fratre perpetuo et conjunctim illa tria officia Joan. XXII exercenda decrevit an. 1319. Aliis deinde operariis supervenientibus distincta fuisse constat [...]. De Sacristatus initio, ut ex Alex. VI testimonio constat, memoria hominum non extat. Bibliothecae autem praefectura a Fr. Eremitis S. P. Aug. exerceri coepit an. 1319, Poenitentiarii vero officium iisdem Fratribus tempore Nicolai IV an. D.ni 1288 committi coepit etc. "Hanc demum de nostratium Sacristatu Apostolico praefationem libenter concludam iisdem verbis cujusdam ignoti nominis nostratis coenobitae, quae ex antiquo codice manuscripto in suis Regestis ad an. 1544 mense Nov. Generalis Seripandus transcribi jussit. Sunt autem hujusmodi: "Ergo oro, hortor et supplico toti Ordini ne ex negligentia postponat tantum officium jam a tot annis Ordini concessum, quoniam nullum officium ex praedictis est ita honorabile nec ita familiare Papae sicut est inter alia officium Sacristae etc. ".
SERIES SACRARII APOSTOLICI PRAEFECTORUM
EX ORDINE EREMITARUM S. P. AUGUSTINI
B. Augustinus Novellus, alias Matthaeus de Thermis, S. Theol. Mag. juris utriusque peritissimus ortum habuit Thermis in Sicilia e nobilibus parentibus, qui ex antiqua [Pag. 210] Catalauniae Comitum progenie genus ducebant. Sub Manfredo Rege illius Regni cancellarium agebat an. 1262. Cum eodem Manfredo apud Beneventum contra Carolum Andegavensem pugnavit, in quo certamine cum ex accepto vulnere in vitae discrimen venisset, ad saniorem mentem revocatus voto se obstrinxit, si pristinae sanitati restitueretur, se monasticae vitae institutum amplexurum. Voti compos factus an. 1265 Eremitanum S. P. Augustini Ordinem ingreditur, data opera scientiae suae amplitudinem sub humilitatis modio occultans ut inter fratres laicos cooptaretur. Ut autem lateret securius procul a patria ire statuit; quapropter relictis Siculis oris ad nostrates Ilicetanos in Tusciam transmigravit. Ad Rosiae coenobium missus dum ibidem in humili fratrum famulantium ministerio ingenti animi alacritate inserviret, placuit Deo qui dat opprobrium superbis, humilibus autem exaltationem absconditum in illo magnae scientiae atque eruditionis thesaurum hominibus aperire. Nam cum quidam illius temporis liquidator Rosiano coenobio praedium satis amplum, quod religiosam familiam alebat per litem eripere conaretur, ne coenobitae tantam jacturam paterentur, quia tunc temporis nondum inventa erat sublatio entitatis moralis, pro sui coenobii juribus tuendis doctissimam aeque ac validissimam lucubrationem confecit, quam cum ipsemet litigator legisset, ab omni in posterum coenobitarum vexatione cessavit, eosque monuit ne Matthaeum de Thermis, quocum Bononiae jurisprudentiae operam navaverat, tam humili loco delitescere sinerent. Accidit interea ut B. Clemens ab Auximo tunc temporis supremus Eremitanae Familiae Moderator, Senas adveniret, qui cum eximii viri amplissimam eruditionem caeterasque egregias virtutes comperisset, illum secum Romam perduxit, eumque quamvis invitum ad sacros tamen Ordines statim promotum adjutorem postea adhibuit in revisendis, instaurandis, atque reformandis Ordinis constitutionibus. [Pag. 211] Deinde cum magis magisque in dies pietatis atque prudentiae laude praefulgeret a Nicolao IV an. 1288 electus fuit Apostolici Sacrarii Praefectus, poenitentiarii, et confessarii Papae nomine insignitus, quae munera decem circiter annos partim sub eodem Pontifice, partim autem sub successoribus illius Coelestino V ac Bonifacio VIII egregie gessit. Hujus autem postremi Pontificis fuit etiam Legatus ad Senenses. An. 1298 die 25 Maji Mediolani in comitiis generalibus universae Augustinianae Familiae regendae praeficitur, quod tamen munus non aliter quam jubente Pontifice susceptum post biennium pristinae solitudinis desiderio, recusato etiam non semel Episcopatu, ultro dimisit, atque ideo negotiis omnibus expeditus ad S. Leonardi coenobium prope Senas liberius Deo vacare se recepit. Ibidem piis religionis operibus jugiter intentus caritatis erga proximum officia minime neglexit. Nam in eadem Senensi urbe celebre valetudinarium inventis praeter opinionem redditibus amplificavit, atque sodalitio fratrum S. Mariae infirmis ministrantium instituto, valido ad aegrotantium solatium praesidio communivit. Tandem tot tantisque praeclaris virtutibus, meritisque gloriosis cumulatus, die 19 Maji an. 1310 ex eodem S. Leonardi coenobio miraculis clarus ad superos evolavit, ejusque sacrae exuviae Senis in templo S. Augustini repositae etiam nunc ibidem servantur atque coluntur. Cultus ab immemorabili tempore B. Augustino Novello praestitus a Clemente XIII approbatus et confirmatus fuit die 11 Julii an. 1759. (Consule Pamphilum fol. 36; Bzovium annal. eccl. tom. 14, ad an. 1308, n. XXIII; Chronhistoriam Angeli Rocca pag. 337; Lanteri vol. I, pag. 69; et Breviarium Ordinis ad diem 28 Aprilis).
Fr. Jacobus de Camerino, S. Theol. Mag. ut scribit Rocca, non mediocriter doctus an. 1298 dum esset Ordinis [Pag. 212] Procurator generalis post B. Augustini Novelli discessum in ejus locum suffectus fuit tamquam Romanorum Pontificum poenitentiarius, et Sacrarii Apostolici Praefectus, eaque praefectura sub Bonifacio VIII, Benedicto IX, Clemente V et Joanne XXII functus fuit. Mortalem tunicam exuit an. 1319. (Lege Chronhist. pag. 338; Pamph. fol. 34; Elssium pag. 305; et Empoli pag. 405).
Fr. Joannes Lemovicensis nuncupatus ex Lemovico (Limoges) Galliae Aquitanicae urbe, an. 1319 a Joanne XXII ad Sacrarii Apostolici praefecturam assumptus fuit, quo nomine etiam confessarii atque bibliothecarii pontificii munera obtinuit. Nam praefatus Summus Pontifex Eremitani Ordinis amantissimus anno 1319, uti scribit Pamphilus fol. 44, Ordini Eremitarum S. Augustini tria in Romana Curia officia, quae conjunxerat, concessit. Haec fuere munus custodiendi Sacrarii Pontificii, Bibliotbecae Pontificiae et confessionis Pontificis pro tempore existentis audiendae. Primus qui his tribus officiis (unitis) ab eodem Pontifice Avenione praefectus est, Joannes fuit Lemovix theologus qui fuit Bibliothecarius, Sacrista et Poenitentiarius Romanorum Pontificum Joannis XXII, Benedicti XII et Clementis VI. In Regestis Ordinis sub Gen. Seripando ad an. 1544 et mens. Novemb. haec reponuntur ex vetusto quodam Ordinis codice: "Quidam Mag. Joannes de Lemovico Ordinis fratrum Eremitarum S. Augustini ex conventu Lemovicensi fuit Sacrista et confessor felicis recordationis Dominorum Benedicti XII, Joannis XXII et Clem. VI etc.". Diem clausit extremam an. 1346, officii sui an. 27. (Vide Seripandum in comment. rerum Ordinis ad an. 1319; Elssium tom. I, pag. 383; Crusenium pag. 405; Chronhistoriam pag. 338; et Moroni vol. 60, pag. 183). [Pag. 213]
Fr. Raymundus de Acono, alias Daronis Apamiae in Aquitania natus, post obitum Joannis Lemovicensis a Clemente VI an. 1346 electus fuit Sacrista, Confessarius et Bibliothecarius Pontificius. Haec tria officia exercuit sub Clem. VI, Innoc. VI et Urbano V. An. 1358 obtinuit episcopales infulas Telonis (di Tolone) in Provincia, unde ab Urbano V die 13 Nov. ad Forojuliensem (di Frejus) ecclesiam translatus fuit. Postea accepit Episcopatum Apamiensem (di Pamiers) ubi senio confectus extremum diem obiisse videtur an. 1379. (Vide Chronhist. pag. 338; Herr. tom. 2, pag. 337; Galliam Christianam Dionysii Sammarthani vol. 1, edit. Paris. 1715, col. 437; Seripandum ad an. 1346; et Gams pag. 594).
Fr. Petrus Amely de Brenaco. (Vide pag. 159)
Fr. Petrus de Appamiis (Vide pag. 115)
Mag. Fr. Petrus Assalbitus de Lemovico in Petri Appamiensis locum suffectus fuit anno 1393, gessitque tria praefata officia Sacristae, Poenitentiarii et Bibliothecarii Apostolici sub Bonifacio IX, Innoc. VII, Gregorio XII, Alex. V, Joan. XXIII, Martino V et Eugenio IV. Prius inauguratus fuit Episcopus Eloronae (di Oleron) in Vasconia, deinde Condomii (di Condom) unde die 8 Jan. 1421 translatus fuit Electam (Aleth) apud Volcas Arecomicos. Hic Sacrista an. 1430 die 27 Aprilis a Martino V Bullam obtinuit ut corpus S. M. Monicae ex Ostia Tiberina Romam in ecclesiam Augustinianam transferretur. Cum Sacristae munus obiisset annos circiter 45, tandem in patria, quo senio confectus se receperat, extremam hujus diem clausit an. 1440. (Vide Chronhist. Ang. Rocca pag. 339; Herr. tom. 2, pag. 264; Elssium pag. 561; Seripandum ad an. 1395; et Gams pag. 486). [Pag. 214]
Mag. Fr. Rodulphus Castellanus etc. (Vide pag. 176)
Mag. Fr. Joannes Castellanus etc. (Vide pag. 176)
Mag. Fr. Joannes Paulus Bossius, Mediolanensis, an. 1483 a Sixto IV ad Sacrarii Apostolici Praefecturam assumptus fuit. Is in nostro Eremitano Ordine a puerili aetate educatus, in eoque solemnia vota professus, cum quibusdam de causis ab eodem Pontifice conventui S. Sebastiani extra moenia Urbis Abbas datus fuisset, ad Cistercienses, ad quos illud monasterium pertinebat, Augustiniano vexillo terga vertens transivit. Quare Alexander VI ne hoc exemplo Eremitanus Ordo jure suo antiquo ac privilegio frustrari posset, an. 1497, sui Pontificatus 6, sub die 15 Octobris Bullam emanavit, in qua inter caetera § 4 haec leguntur: "Nos, ad quos pertinet tam Religionis ipsius (Augustinianae) cui singulari devotione afficimur, quam fidelium omnium privilegia et jura conservare, et tueri, ne Religio ipsa super dicto officio in posterum molestetur, providere cupientes; motu proprio, non ad alicujus Nobis super hoc oblatae petitionis instantiam, sed de nostra mera deliberatione, ae certa scientia, auctoritate Apostolica tenore praesentium statuimus, decernimus et ordinamus, quod deinceps perpetuis futuris temporibus officium Sacristae praedictum (Capellae Palatii Apostolici) alicui dicti Ordinis Eremitarum professori, quamvis aliter Praelatus ecclesiasticus non existat, committi, concedi et assignari debeat". Vide Ordinis Bullarium apud Laurentium Empoli pag. 37, et hujus libri pag. 205. Errant ii nostrates, (quos ipsemet saeculorum Aug. vol. 2, pag. 193 incaute secutus sum) qui praefatum Bossium ponunt post Sacristam Augustinum Castellanum, qui obiit an. 1503, cum e contra in Joannis item Castellani locum suffectus fuerit an. 1483. Ita censet etiam praeter Angelum Rocca Cardinalis Aegidius [Pag. 215] Viterbiensis, qui in supra laudato votusto codice, quem Cardinalis Seripandus in suis Regestis ad an. 1544 transcribi jussit, manu propria inter alia exaravit quae sequuntur: Extincto Massensi Episcopo (Joanne Castellano) Fr. Paulus de Bossis Mediolanensis, educatus a Massensi in officio successit, qui S. Sebastiani Abbas fuit, qui diu officio functus est. Mag. Augustinus de Civitate Castelli Alexandri confessor successit Abbati. Hinc etiam patet (contra quod loco supra citato scripsi) immediatum Bossii successorem fuisse non quidem Zachariam de Savona, sed Joannem Gianderone de Civitate Castelli. Sacristae munus gessit sub Sixto IV, Innocentio VIII et Alexandro VI, obiitque mense Octobri an. 1501. In templo S. Sebastiani tumulatus fuit. (Adeas Chronhist. Angeli Rocca pag. 341; Alphabetum Aug. nostratis Thomae Herrerae tom. I, pag. 437; et Encomiasticum Aug. nostratis Philippi Elssii, pag. 392).
Mag. Fr. Augustinus de Civitate Castelli sub Alexandro VI Sacristae et Confessarii Pontificii, necnon Basilicae S. Petri poenitentiarii officia obtinuit. Sacristae munus exercere coepit Dominica prima Adventus an. 1503, ut scribit Angelus Rocca in Chronhistoria pag. 341 contra Pamphilum et Seripandum, qui errato illum putant obiisse an. 1498. Hujus Sacristae tempore, uti refert laudatus Rocca pag. 342 DD. Ventura Benassai Episcopus Massensis per obitum praefati Augustini Castellani in duobus Conclavibus post decessum Alexandri VI et Pii III, necessitate Conclavis instante ac suadente, per modum, ut ajunt provisionis, a Sacro Cardinalium Collegio ad obeunda Sacristae munera electus fuit. Verum anno 1504 scilicet an. primo Pontificatus Julii II Sacristae officium et nomen sponte dimisit, seu potius, uti legitur in Seripandi Regestis jam superius citatis, Episcopus Massensis [...] officium (Sacristae) usurpavit, [Pag. 216] et annum non complevit, et Divo Augustino volente privatus est. Vide etiam Chronica Pamphili fol. 97; et Seripandi ad an. 1498).
Mag. Fr. Zacharias de Savona per renuntiationem spontaneam, sive coactam Episcopi Massensis a conterraneo suo Julio II Sacrarii Apostolici praefecturam accepit an. 1504, quo duobus post mensibus ab accepta dignitate ex hac vita migravit die 20 Octobris. Diu in Basilica S. Petri poenitentiarii officium gesserat, postquam Sacrorum Canonum accuratissimum interpretem Romae, et alibi egisset, uti scribit Elssius pag. 679. Vide etiam Pamphilum fol. 99, et Chronhist. pag. 342.
Mag. Fr. Nicolaus Foresius de Acula, vir multae eruditionis atque insignis praesertim theologus a praefato Julio II, cui acceptissimus erat, et a quo variis legationibus honestatus fuerat, an. 1504 in Sacristam assumptus fuit et 1505 die 1 Septembris ad Archiepiscopatum Dyrrachiensem (di Durazzo) promotus. Suae Romanae Provinciae clavum laudabiliter rexerat ab an. 1487 ad 1489. Dicitur singulari quadam animi lenitate, atque urbanitate praeditus fuisse, quibus omnium animos sibi facile devinciebat, omnibusque se gratissimum reddebat. Nonnulla scripsit opuscula mss. quibus et suam egregiam doctrinam ostendit, et perpetuam posteris sui nominis memoriam reliquit. Senio confectus Romae supremum diem clausit die 25 Oct. 1511. Illius corpus Aquipendium translatum apud nostrates humatum fuit. (Adeas Chronhist. pag. 342; Gandolphum pag. 272; Pamphilum fol. 99; Ossinger pag. 358; et Lanteri vol. 2, pag. 132, ubi scriptorum ejus catalogum reperies).
Mag. Fr. Gabriel Masciolus (Vide pag. 63)
Mag. Fr. Alphonsus Oliva (Vide pag 22) [Pag. 217]
Mag. Fr. Jacobus Barba (Vide pag. 95)
Mag. Fr. Aegidius de Valenti (Vide pag. 121)
Mag. Fr. Josephus Pamphilus (Vide pag. 166)
Mag. Fr. Augustinus Fivizanensis ex nobili familia de Molaria Fivizani in Lunensi regione ortus, adhuc septennis Pisis Eremitani Ordinis habitum induit; ast in patrio tamen coenobio solemnia vota maturo tempore nuncupuvit. Postea vero provecta aetate homo, verba sunt Angeli Rocca, et magisterii jam dignitate insignitus filiationem coenobii S. Aug. Romae ob quamdam praesentis et futurae virtutis ac probitatis significationem in eo splendescentem cooptatus fuit. Anno 1574 die 28 Martii in Fr. Josephi Pamphili Sacristae locum a Gregorio XIII nil tale arbitrans, immo invitus ac reluctans suffectus fuit. Sub eodem Gregorio XIII, Sixto V, Urbano VII, Gregorio XIV, Inn. IX et Clemente VIII Sacristae munus obivit. Gregorii autem XIII et Clem. VIII a secretis confessionibus fuit. Duabus interea vicibus totius Aug. Familiae gubernaculum Vicarii gen. nomine obtinuit, nempe an. 1581 post obitum Gen. Francisci Dantini, et anno 1591 Augustino Cornuetano vita functo, ac propterea Aug. Ordinem biennii spatio optime gubernavit, et duobus Cap. gen. praesedit. Quamvis autem in maximis, ut ait laudatus Rocca, rerum gerendarum occupationibus totus ex officio foret, rei tamen iitterariae curam nunquam reliquit, et plura Augustinensium opera excudenda curavit. Immo de sua ipse penu litterariam Rempublicam locupletavit, uti videre licet apud Lanteri vol. 2, pag. 242. An. 1593 die 11 Julii a Clem. VIII Commendator xenodochii, seu hospitalis S. Spiritus in Saxia constituitur, episcopalem autem dignitatem a Gregorio XIII, Sixto V et Clem. VIII sibi oblatam constanter recusavit. Illius vitae tenor ita ferme a nostratibus scriptoribus [Pag. 218] describitur: nimirum quod fuerit vir pius, humilis, omnibus carus, atque ob munificentiam in pauperes semper egenus, necnon in honorum sublimitate singulari modestia praedictus. Non in molli culcitra, sed in stramentitio lecto cubiturus se componebat, laneis subuculis utebatur, atque praeterea cilicio corporis membra divexabat. Praeterea a lautiori mensa omnino abhorrens, modico duntaxat, eoque vili cibo esuriem expellebat, atque interdum etiam ab omni prorsus pabulo se abstinebat. Talem tandem mortem oppetiit, qualis ejus vitae innocentiam decebat die 30 Jan. 1595 aetatis suae 68 non sine sanctitatis opinione. (Vide Chronhist. pag. 346; Ossinger 338; Herr. tom I, pag. 46; Niceron tom. 21, pag. 92; Cornelium Curtium pag. 167; et Lanteri vol. 2, pag. 241, ubi quae scripsit reperies).
Mag. Angelus Rocca de Rocca Contrada in Piceno, unde cognomen accepit, natus est in praefato oppido an. 1545 et an. 1552 aetatis suae septimo Camerini Aug. habitum suscepit, ibique humanioribus litteris sedulam operam navavit. Caeteris autem subinde disciplinis vacavit Perusiae, Romae ac Venetiis, ac tandem Patavii an. 1557 Magisterii atque Doctoratus insignia obtinuit, atque illi celeberrimae Theologorum Universitati, omnibus postulantibus, ut ipsemet scribit, cooptatus, sive ut ajunt, incorporatus fuit, et ad emolumenta admissus. Postea vero Venetiis praesertim in coenobio tum nostraturn (S. Stephani) tum Cruciferorum juvenes tam coenobitas quam saeculares, et quidem nobiles bonorum artium studiosos legendo ac disputando excoluit, et in concionando sese exercuit. Multos diversorum auctorum tam veterum quam recentiorum libros emendatos, et e tenebris erutos in lucem emisit. Cognita tanti viri doctrina, ejusque circa litterarios labores indefessa sedulitate Augustinus Fivizanensis tunc temporis totius Ordinis Vic. Generalis, ac Sacrarii Pont. Praefectus illum [Pag. 219] Romam arcessivit tum ut nostratis Augustini Triumphi Summam de potestate ecclesiastica scholiis atque adnotationibus illustrandam, atque typis excudendam curaret tum etiam ut Ordinis secretarium ageret. Sed ipsummet Rocca de seipso scribentem audiamus: "Romam itaque profectus, et fere invitus utrumque praestitit; sex autem annorum spatio Ordinis a secretis fuit. Deinde a Sixto V ad typographiam apostolicam an. 1585 pro bibliis et Conciliis generalibus imprimendis sanctorumque PP. monimentis restituendis et ecclesiasticis libris promulgandis in Vaticano institutam accitus, operam suam innumeris fere laboribus refertam inibi decem fere annorum spatio praestitit, bibliaque tandem aliquando emendata typis mandanda non semel curavit, ac typographicae correctioni ex Romanorum Pontificum mandato operam navavit. Multis tandem circa Gregorii Magni et Seraphici Bonaventurae monimenta in lucem edita exantlatis laboribus in fr. Augustini Fivizanii locum a Clemente VIII an. 1595 suffectus fuit. Anno 1605 decennio jam Sacristatus expleto, ab eodem Clemente Episcopus Tagastensis creatur. Fuit etiam Abbas S. Mariae de Plano Castilionis dioecesis Senogaliensis. An. 1614 postquam quadraginta annorum curam atque laborem in libris undique colligendis impenderat, perinsignem Bibliothecam a suo nomine Angelicam nuncupatam in romano S. Augustini coenobio fundavit, eamque eidem coenobio donatam statis quibusdam diebus et horis patere omnibus jussit. Naturae debitum persolvit Romae die 8 Apr. 1620 aetatis suae 75 ab ingressu in Religionem 68 quorum viginti quinque in Sacristae munere sub Clemente VIII, Leone XI et Paulo V Summa cum laude insumpsit. Tumulatus fuit in templo S. Aug. ante sacellum D. Nicolai. (Vide Chronhist. pag. 348; Ludovicum Morerum dict. hist. tom. I, pag. 46; Jo. Petrum Niceron de viris illustribus tom. 21, pag. 91; Tiraboschi tom. 8, pag. 94 et seq. edit. Venet. 1825; [Pag. 220] Curtium in elogiis pag. 247; Ossinger pag. 754; et Lanteri vol. 2, pag. 228, apud quos operum ejus catalogum reperies).
Mag. Fr. Joannes Baptista de Aste ex nobilibus parentibus Nicolao de Aste et Agnete Collata prodiit in lucem an. 1566 Abingauni in Liguria occidentali. An. 1580 una cum Philippo de Aste ejus consobrino, qui et ipse egregius evasit et insignis S. Theol. Mag. in conventu Salmanticensi, ad quam urbem studiorum causa missi fuerant, Augustinianum cucullum induit, ibique an. 1585 die 8 Septembris solemnia vota nuncupavit. Post peractum philosophiae studium in Italiam revertitur et Januensi S. Augustini coenobio aggregatur. Inde Bononiam ad studiorum curriculum perficiendum profectus ineunte virili aetate lauream magistralem promeruit, fuitque studiorum Regens Firmi, Ticini, Genuae, Patavii atque bis Romae, tanto ubique cum ingenti omnium plausu, tantaque sui nominis fama S. Theologiam explanans ut theologorum Phoenix appellatus fuerit. Dicendi quoque artem cum egregie calleret, non minus insignis orator, quam famosus theologus audiebat. An. 1603 erat Prior Genuae ad S. Aug. et 1607 Regens Romanus, quo tempore a Paulo V qui eum pridie perorantem audierat, suffectus fuit Generali Hippolyto Fabriani ad Fescenniae et Hortae Episcopatum evecto. Anno insequenti die 22 Maji in Comitiis generalibus Romae habitis ad quae Patres convenerant 1500, et vocales 116, omnes nomine excepto communi inspiratione, non expectato, ut ait Empoli, ordine suffragiorum, eumdem per acclamationem in officio confirmarunt. In ipsis sui regiminis primordiis ad Ordinis studia instauranda statim se convertit; at gravioribus negotiis in Hispaniam vocatus hujusmodi egregium molimentum intermisit. Expleto Generalatus sexennio ad praefatum S. Aug. coenobium Genuam se contulit [Pag. 221] an. 1614 ubi cum religiosae quieti, litteris ac pietatis operibus hilari animo vacaret, iterum Romam redire an. 1620 coactus fuit, cum ob mortem Angeli Rocca ab eodem Paulo V qui magnam illius eruditionem vitaeque integritatem atque prudentiam probe noverat, Sacrarii Pontificii Praefectus et Episcopus Tagastensis renuntiatus fuisset. Verum aliquot post menses utrumque honorem reliquit iturus illuc ubi non infularum ornamenta, sed duntaxat virtutum merita in statera appenduntur. Obiit autem Romae mense Octobri eodem an. 1620 aetatis suae 54. (Mentionem de illo faciunt continuator Chronhistoriae pag. 356; Oldoinus in Athenaeo Ligustico pag. 310; Herrera tom. I, pag. 444; Regest. illius Generalatus ad an. 1608; Ossinger pag. 85; et Lanteri vol. 2, pag. 300, qui ea quae reliquit scripta referunt).
Mag. Fr. Vincentius Spinola (Vide pag. 46)
Mag. Fr. Fulgentius Galluccius (Vide pag. 43)
Mag. Fr. Fortunatus filius Equitis Jacobi Oliverii Scacchi ortus est Anconae circa an. 1572, et quia Fani an. 1587 Eremitano Ordini nomen dedit, Fanensis deinceps nuncupari coepit. Postquam Arimini philosophicis atque theologicis disciplinis sedulam operam navasset, ut magis magisque in iisdem scientiis perficeretur in Hispaniam mitti a Superioribus petivit atque impetravit. In illam itaque peninsulam an. 1575 profectus, Complutensem et Salmaticensem Academias septem annos frequentavit, ita ut doctissimus S. Theol. Mag. evaserit, quam subinde summa cum laude docuit Toleti et Compluti in Hisp. et Veronae, Perusiae, Recineti et Maceratae in Italia. Et quia hebraicam graecamque linguas optime callebat, Venetiis an. 1609 Sacra Biblia edidit in plures linguas versa, duobus voluminibus comprehensa quae Card. Scipioni Burghesio dicavit. [Pag. 222] Venetiis cum degeret renuit optimatum favorem, quo cum pingui stipendio Reipublicae theologus constituebatur in locum Pauli Sarpii, eam afferens causam, quod religioso homine indignum putaret ei succedere qui tantum suis scriptis dedisset Reipublicae christianae damnum et malum. Non caruit sacrae eloquentiae gloria; nam nobilioribus Italiae urbibus tamquam mirificum concionatorem se spectandum exhibuit, ac praesertim Bononiae, ubi aliis triginta celeberrimis oratoribus concurrentibus praelatus, et electus fuit ut in solemnissima quadam populi supplicatione e suggestu peroraret. Anno 1620 Romam ad Capit. gen. se contulit, ibique S. Scripturae interpres remansit usque ad an. 1622. Inter caeteros viros amplissimos, apud quos summa gratia flagrabat, amicum quoque atque mecoenatem habuit E.mum Card. Maffejum Barberini, postea Urbanum VIII, qui propterea illum dum Maceratae publice sacras litteras doceret an. 1624 Romam arcessivit, atque die 23 Feb. ejusdem anni Sacrario Pontificio praefecit. Dum autem doctis voluminibus edendis Romae operam daret, an. 1639, sive infirma valetudine qua jamdiu afficiebatur, sive potius aliquorum aulicorum artibus, quibus Fortunati loquendi libertas minime placebat, officium dimittere coactus fuit. Quare pretiosa bibliotheca divendita, pro qua sex scutatorum millia expenderat, ad Fanense coenobium se recipit, ubi male affectae senectutis, ac praesertim crudelis oculorum morbi molestiis quatuor annos patientissime toleratis, e praeseritis vitae doloribus ereptus fuit die 1 Augusti an. 1643 aetatis suae 70 et in templo nostratum Fani sepultus. Multa quae acquisierat bona illi Fanensi coenobio reliquit, cum adhuc vivens quartam claustri partem cum superioribus cubiculis construi suis sumptibus curasset. Quamvis nomine Fortunatus, re tamen parum fortunatus fuit, nam illius vita ab initio usque ad terminum variis obnoxia fuit adversae fortunae casibus, qui ab Hieronymo Tiraboschi [Pag. 223] vol. 8 edit. Venet. 1824 pag. 157 ita describuntur: "Ei fu uomo di varie vicende dal principio fino al termine di sua vita. Nato in Ancona di padre nobile, ma non di legittima madre, fu consegnato dapprima tra gli esposti a uno spedale. Quindi ricondotto alla casa paterna e legittimato, entrò nell’Ordine di S. Agostino. La legge di Sisto V, per cui ordinò che niuno nato illegittimo potesse essere religioso, lo costrinse a deporre l’abito, ma poscia ottenne di ripigliarlo. Nei primi anni visse così spregiato, che tutti i più vili impieghi del suo convento erano assegnati allo Scacchi. Ottenne finalmente di esser mandato agli studj a Rimini e poscia a Roma; e credendo che l’Università d’Alcalà fosse la madre di tutte le scienze, impetrò di potersi colà trasferire. Salito su una nave senza danaro, gli convenne, per vivere, servir da cuoco a’ passeggieri, e giunto così a grande stento in Ispagna, cambiò le stoviglie co’ libri e per sette anni applicossi con sommo studio alla filosofia e alla teologia, e diede pubblici saggi del molto suo ingegno. Tornato in Italia si diè allo studio delle lingue; e nell’ebraica e più tardi ancor nella greca si avanzò molto. Nel 1609 pubblicò in Venezia una nuova edizion della Bibbia unendo alla Volgata la version del Pagnino, l’antica romana, e quella della parafrasi caldaica. [...] Dopo aver insegnato in molti conventi del suo Ordine, Urbano VIII chiamollo a Roma, e lo sollevò all’onorevole impiego di Sagrista nel palazzo apostolico, cui egli tenne per 15 anni. Ma egli poscia cadde in disgrazia al Pontefice stesso, sì perchè sotto pretesto di sanità abitar non voleva nel Vaticano, sì perchè parlava talvolta troppo liberamente di ciò che nello stesso Pontefice gli dispiaceva. Quindi presa l’occasione del chiedere ch’ei faceva qualche sollievo alla sua età avanzata, il Papa, a cui fu fatto credere che lo Scacchi avesse dimesso l’impiego, conferillo ad un altro; di che egli tanto rammaricossi [Pag. 224] che, venduta la sua libreria, in cui speso avea fino a 6000 scudi ritirossi a Fano, ove poscia morì in età di circa 70 anni nel 1643. (Consulere etiam potes Pinacothecam virorum illustrium Erytrhei tom. 2, pag. 196, edit. Coloniae 1643; continuatorem Chronhist. pag. 357; Ossinger pag. 802; et Lanteri vol. 2, pag. 270, apud quos nostratis Fortunati operum catalogum invenies).
Mag. Fr. Thaddaeus Altini (Vide pag. 69)
Mag. Fr. Ambrosius Landucci, nobilis Senensis, an. 1608 aetatis suae 9 die 11 Novernbris Iliceti prope Senas Augustinianam Eremum ingreditur, et an. 1610 die 14 Junii ibidem cucullum induit coenobio S. Martini Senarum aggregatus. Completo studiorum curriculo totum se dedit investigandis Ordinis, ac praesertim suae Ilicetanae Congregationis antiquitatibus, quas etiam doctis conscriptis voluminibus egregie illustravit, dignus proinde quem Urbanus VIII speciali mandato an. 1632 inter S. Theol. Magistros adnumerari jusserit. Cum bis jam fuisset Ilicetani coenobii Prior, an. 1645 hujus Romani S. Augustini conventus prioratum obtinuit, ac postea in Etruriam, rediit ubi an. 1650 Serenissimi Principis Matthiae theologus declaratus fuit, et 1653 tertia jam vice Ilicetanae Congregationis Vicarius generalis constitutus. Sui regiminis tempore ejusdem Congregationis jura ac privilegia strenue defendit, atque ampliavit, coenobia instauravit, sacella extruxit, ecclesias ornavit, ac pulcherrima in coenobio S. Martini Senarum pro infirmis cubicula excitavit, atque insignem bibliothecam sex millibus codicum refertam ad publicam commoditatem fundavit. Fuit etiam Senis sacri Collegii theologus, atque S. Officii consultor. Anno 1655 cum iterum Romam ad comitia generalia advenisset, ab Alex. VII die 25 Julii in Sacristam assumptus, et 30 Augusti ejusdem [Pag. 225] anni Episcopus Porphyriensis inauguratus fuit. Hanc sublimem dignitatem adeptus humilem modestamque vivendi normam, quam intra claustrum secutus fuerat numquam dimisit. Lingua et manu omnibus profuit, morum suavitate omnibus placuit, agendi prudentia, doctrina, atque eruditione omnium laudes promeruit. Cum Sacristae munus sub Alex. VII et Clemente IX annos 13, menses 6, et dies 22 egregie exercuisset, ad extremam suae mortalis vitae horam pervenit Romae die 10 Feb. an. 1669, toto asse piis operibus impenso. Habebat annos 70 non autem 73 prout errato sculptum est in nigro marmoreo lapide, qui nunc extat ad laevam introeuntium Sacrarium ecclesiae S. Augustini de Urbe in qua sepultus jacet. (Vide Chronhist. pag. 359; Angelicum Aprosium in sua bibl. pag. 323; Ossinger pag. 495; et Lanteri vol. 3, pag. 6, qui operum ejus catalogum referunt).
Fr. Josephus Eusani natus est Aquilae circa an. 1615, atque admodum juvenis in patrio Augustiniano coenobio cucullum induit. Ingenii acumine, atque studendi assiduitate et solertia evasit S. Theologiae Magister valde doctus, atque insignis concionator. An. 1664 electus fuit Vicarius generalis Congregationis Perusinae, eamque non magis imperio quam amore laudabiliter rexit. Cum esset Procurator generalis, et in Romano Archigymnasio S. Scripturae professor an. 1669 die 9 Martii a Clemente IX in Sacristam assumptus, et Episcopus Helenopolitanus inauguratus fuit, quem titulum Clemens X, cujus erat confessarius, an. 1672 cum Porphyriensi commutavit. Dicitur a Moronio vir plenus modestia, probitate et doctrina. Praefuit Sacrarii Apostolici custodiae sub Clemente IX et X, quorum gratia atque benevolentia non quidem ad sui ipsius, sed ad Augustinianae Religionis bonum usus fuit, pro qua multa eaque amplissima privilegia obtinuit praesertim [Pag. 226] in favorem Confraternitatis S. Cincturae. Sibi parcissimus Religionem ditavit, atque Aquilanum conventum cujus erat alumnus, de parvo, amplissimum, et de paupere divitem fecit. In eodem conventu insignem bibliothecam fundavit, studiorum scholas aperuit, eique moriens pingue ex testamento patrimonium reliquit. Item coenobiis S. Augustini de Urbe, S. Mariae de Populo et S. Matthaei in Merulana argentariam supellectilem donavit, fundosque satis amplos legavit, atque sacellum B. Ritae in templo S. Augustini exornavit. Decessit die 23 Aprilis an. 1692, aetatis suae 77 cum Sacrarii Apostolici praefecturam tenuisset annos 23 mensem unum et dies 14. Sepultus fuit in ecclesia S. Augustini de Urbe ante sacellum B. Ritae unde hisce temporibus illius monumentum translatum fuit prope sacellum D. Thomae de Villanova. (Adeas Chronhistoriam pag. 360; et dictionarium Moroni vol. 60, pag. 189).
Mag. Fr. Petrus Lambertus Le Drou in civitate Huyensi dioecesis Leodiensis in Belgio natus est an 1641. Jam inde a pueritia pietati addictus in coenobio Huyensi Augustinianae Familiae nomen dedit, ac brevi sub doctissimis magistris theologicas disciplinas egregie doctus, easdem statim licet juvenis nostrates alumnos Huy, Bruxellis, Lovanii docere jussus fuit, tanta nimirum sui nominis fama, tantoque discipulorum profectu ut inter Lovaniensis Universitatis Doctores an. 1673 cooptari meruerit. Postea vero ad insignem abbatiam Parcensem, seu de Parco prope Lovanium invitatus, ibidem Praemonstratensi studiosae juventuti sacram Theologiam explanavit. An. 1677 una cum celeberrimo nostrate Christiano Lupo Lovaniensis Accadimiae causam contra quosdam criminatores, qui quasdam illius scholae propositiones Apostolicae Sedi tamquam de haeresi suspectas detulerunt, ita egregie Romae defendit, [Pag. 227] ut et plenissimum de adversariis triumphum egerit, et viri doctissimi nomen sibi compararit. An. 1682 in Capitulo Mechliniae celebrato Belgicae Provinciae praefectus fuit, quod munus integro triennio sedulo explevit, et 1687 Romam a Summo Pontifice vocatus in Archigymnasio Romano Sacrae Scripturae professor, atque in Collegio de Propaganda Fide Praefectus studiorum constitutus fuit. Lovanium rediit an. 1690, eo quia ab illa Universitate adnumeratus fuerat inter octo Doctores Regentes, uti vocant, strictae facultatis theologicae, ad quos ut scribit Ossinger, spectabat illius facultatis bona administrare, officia conferre, stipendia distribuere, caeteraque disponere, quae ad almae facultatis decorem et augmentum faciebant. Biennio tamen post an. scilicet 1692 illum Innocentius XII Sacrarii Apostolici Praefectum, atque Episcopum Porphyriensem inauguravit. Deinde Lambertus alios honores, aliasque dignitates obtinuit; nam primo inter Canonicos Collegiatae S. Pauli Leodii adscriptus, postea ejusdem urbis Cathedralis Canonicus Poenitentiarius constitutus, ac tandem Praepositura Collegiatae S. Stephani Moguntiae decoratus fuit. An. 1700 Innocentio XII defuncto, ita continuator chronhistoriae, dum Le Drou in Belgio morabatur sanitatis recuperandae causa, cui aer romanus parum favebat, contentio orta est quis loco absentis Sacristae Conclave ingredi deberet, pluribus Ordinem Aug. non professis conantibus speciosum illud munus occupare. Re mature apud S. Collegium discussa, iidem E.mi Patres Ord. Aug. in suo perantiquo jure esse manutenendum die 6 Oct. 1709 decreverunt, et vices Sacristae in Conclavi commiserunt P. Mag. Fr. Paulo Mariani Romano, qui Ord. privilegia apud Sacrum Collegium strenue tutatus erat. An. 1701 Romam reversus Clementi XI doctrina, prudentia, humilitate consiliorum gravitate et fidelitate se acceptissimum reddidit. Ab Archiep. Coloniae DD. Clemente ex Bavariae Ducibus, [Pag. 228] qui simul erat Episcopus Leodiensis, Vicarius generalis hujus dioecesis electus an. 1712 mense Septembri Pontificii Sacrarii praefectura se abdicavit postquam illam annis 20 sub Innocentio XII et Clemente XI omnium plausibus tenuisset. Mortalem cum immortali vitam commutavit Leodii die 6 Maii an. 1721, aetatis suae 80. (Vide Chronhist. pag. 362; Lanteri vol. 3, pag. 102; Ossinger pag. 301; et Moroni vol. 60, pag. 190).
Mag. Fr. Nicolaus Augustinus de Abbatibus Oliveriis, Card. Fabii Olivieri germanus frater, ex nobilissima familia Pisaurensi, cui ingens splendor accessit ex consanguinitate cum domo Albani, ortus est Pisauri die 16 Dee. 1661, eique in baptismo nomen impositum fujt Franciscus Antonius. Anno 1680 die 4 Nov. Arimini Eremitano Ordini nomen dedit ac post unius anni tyrocinium expletum solemnia vota nuncupavit. Studiis deinde Bononiae atque Arimini octo annos cum vacasset Lectoris gradum obtinuit. Verum quia oratoriam praeoptabat, scholastico pulvere excusso se totum concionando mancipavit, quo in munere magnum sibi nomen comparavit praesertim Firmi, Asculi et Pisauri. Cum variorum conventuum prioratum jam gessisset, an. 1669 Bononiae in comitiis gen. Provinciae Anconitanae primatum adeptus fuit. Dum autem post provincialatus tempus transactum Pisauri religiosa tranquillitate frueretur, a R.mo P. Mag. Gen. Nicolao Serano an. 1703 ad Urbem arcessitus coenobii S. Augustini prior eligitur, quo in officio ab Adeodato Nuzzi an. 1705 confirmatur ac paulo post nempe die 22 Septembris ejusdem anni magistralibus infulis insignitur. Clemens XI ejus consobrinus illum Sacrario Apost. praefecit die 26 Septembris 1713, eumque die 13 Junii 1714 Episcopum Targensem creavit. Postea vero titulum accepit Eccl. Porphyriensis, et an. 1727 a Benedicto XIII adnumeratus fuit [Pag. 229] inter Canonicos Basilicae Lateranensis. Statim ab obtenta dignitate Oliverius omnem curam impendit ut sacrarum Reliquiarum venerationem promoveret; quare animadvertens eas humili loco paucis pervio custodiri, a pia Summi Pontificis munificentia obtinuit ut in Quirinali in ipsa Sacristae habitatione nobile sacellum nobiliori sacrarum Reliquiarum custodiae extrueretur. Cum esset vir modestia, affabilitate, in omnes beneficentia, aliisque praeclaris dotibus ornatus, omnium plausus sibi conciliavit. Praesertim excelluit singulari praerogativa pietatis ac munificentia in ecclesiis sacra suppellectile ditandis. Cum ad mortem omnis christianae virtutis exercitio se praeparasset, morbi doloribus incredibili patientia toleratis, ac perfectissima sui ipsius cum divina voluntate conformatione Praelatus omnibus Cardinalibus, ac primariis Italiae familiis carus, cunctisque amabilis ac venerabilis spiritum Deo reddit Romae die 29 Jan., an. 1731, aetatis suae 70. Sepultus jacet cum apposito epitaphio in sacello S. Monicae. (Ex Chronhist. pag. 363; et Moronio vol. 60, pag. 190).
Mag. Fr. Thomas Cervioni (Vide pag. 104).
Fr. Sylvester Merani in oppido Liguriae Orientalis vulgo Levanto natus post datum Eremitanae Familiae nomen evasit S. Theologiae Magister, et Umbriae Provincialis. An. 1722 erat Regens Perusiae, et 1725 Patavii. De illo in Regesto undecimo Gen. Vasquez pag. 92 haec leguntur: "De obitu ill.mi ac rev.mi DD. Fr. Silvestri Merani, qui post principaliores Italiae cathedras sua doctrina illustratas, post insignem Umbriae provinciam singulari prudentia gubernatam, post praeclaram Pontificii Sacrarii Praefecturam adeptam (1742 a Benedicto XIV Episcopus Porphyriensis consecratus) eamque per viginti duos ferme annos religiosissimae exercitam, post traductam omnem suam integerrime [Pag. 230] aetatem, ac toleratas patienter suae aegritudinis molestias, tandem die 22 Januarii 1764 cunctis Ecclesiae Sacramentis munitus plenus meritis septuagesimo sexto anno aetatis suae nondum completo e vita excessit ex nimio catharro suffocatus. Itaque Ordo noster virum amisit sapientia, consilio, prudentia, morumque probitate vere eximium". Quemadmodum vixit, piissime obiit. Manuscripta reliquit tria volumina lucubrationum theologicarum, quae asservantur in Angelica Bibl. suntque vindicationes operum S. P. Augustini ab iniquis animadversionibus Phereponi, idest Joannis Clerici. Vide etiam Moronium vol. 60, pag. 190.
Mag. Fr. Nicolaus Angelus Maria Landini ortum habuit Florentiae die 10 Julii an. 1695. Alumnus fuit conventus S. Spiritus, evasitque in primis celeberrimus, atque eloquentissimus orator, uti scribit Berti in Breviario hist. de script. Aug. saeculi XVIII. An. 1746 erat Prior coenobii S. Augustini de Urbe; 1748 Ord. Secretarius sub Gen. Gioja; at 1750 Assistens Italiae quo tempore, nempe die 2 Junii 1751 constitutus fuit Commissarius generalis. Tandem an. 1764 post obitum Silvestri Merani cum esset jam a die 1 Nov. 1751. Procurator gen. a Clemente XIII Sacrarii Pontificii Praefectura insignitus et Episcopus Porphyriensis inauguratus fuit. Laudabiliter officium exercuit sub eodem Clemente XIII, Clem. XIV et Pio VI. In catalogo Sacristarum dicitur homo piissimus, erga pauperes beneficentissimus, ac firma valetudine donatus. Obiit in Quirinali die 18 Feb. hora nona an. 1782, aetatis suae 86 cum mens. 7 et diebus 2. Tumulatus fuit in templo S. Aug. Reliquit typis editas aliquot orationes, quae servantur in Bibl. Angelica. (Vide Reg. Gen. Vasquez an. 1782, pag. 108; et Moroni vol. 60, pag. 190). [Pag. 231]
Fr. Franciscus Xaverius Cristiani natus est in Piceni oppido vulgo Monte Granaro die 9 Jan. 1729. Eremitanum S. P. Augustini Ordinem ingressus, ingenii praestantia atque in sacris disciplinis profectu se spectabilem reddidit. In primis autem claruit celebris concionatoris atque poetae extemporanei nomine. Die 8 Martii an. 1782 dum Pius VI Bononiae moraretur in Austriam iturus ex commendatione Ducis Parmae dum Bononionsis coenobii, cujus erat alumnus, prioratum gereret, illum ad Sacrarii Apostolici Praefecturam designavit, ac postea, scilicet die 29 Septembris ejusdem anni revera Sacristam et Episcopum Porphyriensem renuntiavit. Consecratus fuit a Card. Carolo Rezzonico Romae in templo S. Aug. Laudabiliter munus exercuit usque ad primam Gallicam invasionem, ac post Pii VI deportationem an. 1798 in patriam reversus ibidem apopletico morbo correptus debitum naturae persolvit die 3 Jan. an. 1800 et in ecclesia parochiali SS. Philippi et Jacobi tumulatus fuit. Bibliothecam Angelicam ex asse haeredem constituit, et Bibliothecarii honorarium ad annua scutata romana centum auxit. Vir in litteraria republica satis notus hanc mortalem vitam duxit an. 70, menses 11, diesque 24. Reliquit typis edita quaedam poetica et oratoria, quae habentur in Bibl. Angelica. An. 1794 tempore quadragesimali jubente Summo Pontifice vices gesserat concionatoris Apostolici tunc aegrotantis. (Vide Regest. Gen. Vasquez ad an. 1782, pag. 108; Moroni vol. 69, pag. 191; et Lanteri vol. 3, pag. 233).
V. Josephus Bartholomaeus Menocchio ortum habuit ex honestis parentibus Carmaniolae in Pedemontio die 10 Martii an. 1741. Laudabiliter adolescentia inter pietatis atque litterarum exercitia in patria transacta, an. 1760 Firmi in Piceno Eremitanae Familiae nomen dedit, ac post peractum unius anni tyrocinium solemnia vota emisit Fanensi [Pag. 232] S. Luciae coenobio adnumeratus. Philosophicis disciplinis Anconae non sine profectu operam navavit, ac theologiae cursum Interamnae inchoavit, quem tamen prosecutus fuit Ameriae, complevitque Recineti. Lectoris officium adeptus scientiam sanctorum potissimum juvenum animis instillare satagebat, factus omnibus alumnis exemplar pietatis, modestiae, humilitatis, obedientiae, mansuetudinis, poenitentiae, orationis, caeterarumque quae ad evangelicam perfectionem pertinent religiosarum virtutum. Verum quia animarum zelo maxime exardebat, relicto docendi munere totum se verbo Dei annuntiando addixit, quo titulo postea magistralem lauream obtinuit. Concionando autem uberrimos ubique laborum suorum fructus colligebat, eo quia apostolatus officium cum integerrimae vitae exemplo, cum assidua oratione, abstinentia atque jejunio sociabat, Domino etiam sermones ejus saepe confirmante curationum gratiis ac prodigiis. Contigit hoc praesertim Mutinae ac Bononiae ubi ita invaluit erga ipsum sanctitatis opinio ut universim ab omnibus sanctus appellaretur, atque undique ad illum aegroti adducerentur, vel ipsemet ad eorum lectum arcesseretur ut ab illo benedictionem accipientes pristinae sanitati restituerentur. An. 1771 parochus Castelli Fidardi in Piceno constitutus hoc difficillimum munus magno cum sibi commissi gregis fructu exercuit, ac deinde an. scilicet 1781 confessarius electus Monialium S. Mariae de Bono Consilio Asculi, et postea S. Elisabethae Fulginii, 12 annorum spatio electam vineam Domini, hortumque conclusum sponsarum Christi coelesti pabulo tum fideliter, tum sedulo excoluit. Contigit autem ut an. 1793 Mutinae in Ecclesia S. Vincentii concionaretur, quo tempore adeo invaluit erga ipsum sanctitatis opinio ut per vicos et plateas una omnium voce sanctus appellaretur. Tanta Menocchii sanctitatis fama permotus rev.mus DD. Franciscus Maria d’Este Episcopus Regiensis illum apud se arcessivit, eique commisit [Pag. 233] ut suam dioecesim missionibus et spiritualibus exercitiis lustraret. Accidit autem interea ut praefatus Regiensis Episcopus in gravem morbum inciderit, a quo per Servi Dei orationes incolumis evasit; quare sedulo excogitavit eum coadjutorem in onere episcopali sibi adsciscere. Consilium suum statim patefecit Serenissimo Mutinae Duci, cui Menocchius carissimus erat, eique summopere placuit Episcopi cogitatum. Res itaque tota Pio VI delata fuit, qui sine mora Josephum Bartholomaeum elegit, et in Consistorio diei 18 Dec. 1795 Episcopum Hipponensem declaravit. Consecratus fuit in ipsa Regiensi civitate die 22 Maji 1796. An. autem 1797 ob gallicas perturbationes Regio exulare coactus, ad Anconitanum coenobium se contulit, atque ibidem quamvis infulae splendore fulgeret, in omnibus tamen instar simplicis religiosi semper se gessit, factus iterum regularis observantiae praeclarum exemplar. Integro fere biennio, quo Anconae moratus fuit, in illius Ecclesiae administratione Ep. Card. Ranuzzi summopere adjuvit, atque etiam in Cathedrali coram frequentissima audientium multitudine quadragesimales conciones habuit, tanto nimirum plausu ut ab ipsis quoque religionis hostibus in magna existimatione haberetur. Post Anconitani coenobii suppressionem an. 1799 ad oppidum Montis Raynaldi se recepit, ibique in privata quadam domo mansionem statuit, ex qua tamen saepe saepius egrediebatur ad apostolatus officia in hoc vel illo loco peragenda, ut merito de illo dici possit quod totum fere Picenum pertransivit benefaciendo, atque pastoralis muneris partes obeundo. Eodem anno pro DD. Francisco Xaverio Cristiani aegrotante Venetias ad Conclave vocatus fuit, ac post illius obitum a Pio VII in ejus locum suffectus, et in suum insuper confessarium assumptus. Die autem 2 Aprilis 1800 ex Hipponensi illum ad Porphyriensem Episcopatum transtulit. Tantam deinde laudatus Pontifex ergo venerabilem virum [Pag. 234] existimationem concepit atque benevolentiam ut etiam cardinalitiam dignitatem illi conferre animo haberet, quod tamen Pontificis consilium ut vir Dei cognovit tantum honorem humiliter declinavit. An. 1804 Pium VII Parisios ad Imperatoris coronationem comitatus fuit, atque per totum iter ubique sparsit mirum sanctitatis odorem, ita ut tamquam vir sanctus ab omnibus in summo honore haberetur. Quando laudatus Summus Pontifex die 6 Julii 1809 in captivitatem a Gallis abductus fuit, magno tum sui, tum Pontificis dolore ob iniquam prohibitionem illum comitari ei non licuit, quare absente Summo Pontifice Romae in Quirinali remansit, ubi pontificalia officia assidue gerebat, atque ita omnibus se acceptum reddidit ut ab ipsis quoque Gallis, quamvis juramentum fidelitatis Napoleoni praestare noluisset, pacifice vivere sineretur. Eodem tempore potissimum illi cordi erat cura Monialium (praesertim adoratricium perpetuarum, cujus instituti promotor fuit) et infirmorum, e quibus non paucos invocato Deiparae nomine sanitati restituebat. Verumtamen praefatum Summum Pontificem in Liguriam comitatus fuit postremae illius exulationis tempore (22 Martii 1815) eique Savonae adfuit B. M. V. de Misericordia imaginem coronanti. Obdormivit in Domino Romae in Palatio Quirinali omnibus Ecclesiae Sacramentis munitus an. 1823 ipso annuntiationis Deiparae die festo exeunte annum agens 83. Reliquit ex testamento fundos pro causis promovendis beatificationis et canonizationis Servorum Dei Ordinis nostri, et aliquot fructiferos census pro bibliotheca Angelica. Roconditus fuit in templo S. Augustini, prius nempe in communi fratrum sepulcro, ac postea intra parietem sacelli D. Nicolai, unde tandem an. 1854 praesente Card. Vicario translatus subter humum cum apposita inscriptione ante D. P. Augustini sacellum positus fuit. Praecipua quae ante obitum miracula patravit haec sunt: nam ingentem locustarum multitudinem romanos agros [Pag. 235] infestantium suis exorcismis in Tiberim compulit, multos obsessos a daemone liberavit, plures aegrotantes per B. Mariae Virginis invocationem, erga quam peculiarem venerationem profitebatur, sanitati restituit, duabus puellabus, quae cruribus uti nequibant, gradiendi potestatem obtinuit, extinctam monialem ut exomologesim faceret ad vitam revocavit, puerum e sublimi loco ruentem impertita benedictione incolumem servavit, secreta cordium inspexit, occultos eventus manifestavit, futura multa praedixit, aliaque permulta mirabilia fecit, ita ut ejus adhuc inter vivos degentis vestium lacinias atque imagines religionis causa fideles certatim expeterent. Etiam post mortem miraculis claruit, ut videre licet in processu informativo de ejus vita constructo Romae ab an. 1845 ad 1852 typisque evulgato. Venerabilis titulum obtinuit die 27 Aprilis an. 1871. Scripsit typisque evulgavit quinque novendia pro praecipuis festivitatibus B. M. V. quae in Ecclesiis Romae recitantur. (Vid. Regest. X Gen. Bellisini pag. 64; et Lanteri vol. 3, pag. 287).
Fr. Josephus Perugini natus est in oppido Gradoli ad lacum Vulsinium in dioecesi Montis Falisci die 5 Decembris an. 1759. Jam inde ab adolescentia nostrum Eremitanum Ordinem ingressus singularis modestiae ac probitatis jugiter argumenta praebuit, adeo ut non modo verbis aut re numquam ea repagula perfregerit, quae suae verecundiae circumduxerat, verum etiam, quod maxime pudicis viris evenire dicitur a sapientibus, de ipsa pene pudicitia loqui erubuerit. Post exactum studiorum curriculum, in quo cum sui, tum discipulorum lucro cucurrit S. Theologiae lauream adeptus, primum Viterbiensis coenobii, deinde hujus Romani S. Aug. prioratum (1803) obtinuit, tantaque humanitate commissam familiam rexit, ut veluti pater amantissimus ab omnibus haberetur. An. 1810 die 3 Augusti [Pag. 236] cum P. Mag. Josophus Rabù totius Ordinis generalis Commissarius, et S. Augustini parochus renuens sacrilegum fidelitatis juramentum a Gallis expetitum in Corsicam deportatus fuisset, illius facultates P. Mag. Josepho Perugini collatae sunt, eique perdurarunt usque ad reditum Rabù die 11 Maji 1814, licet ob temporum calamitates eisdem uti nequiverit. Ejus praeclaras dotes admiratus eximiae sanctimoniae vir DD. Josephus Bartholomaeus Menocchio Ep. Porphyriensis an. 1819 cum esset Angelicae Bibliothecae theologus jam inde a die 20 Nov. 1815 electus, illum in socium sibi assumpsit, atque moriens Pio VII eum commendavit, qui ad venerabilis senis explenda vota post ejus obitum Josephum nostrum die 16 Maji an. 1823 Sacristam atque Episcopum Porphyriensem elegit. Episcopus haud immutavit animum, et flante prospera ac secunda fortuna nullo modo superbiit. Domus, aures, cor ejus vel infimo cuique patuere, sive intempestive accedenti, sive imprudenter roganti. Summa in singulos ei fuit facilitas, benignitas summa, nullum supercilium, nullum dictum asperius, nullum potius non moderatum, non lene, non in quemvis honorificum. Nemini invidit unquam, obtrectavit prorsus nemini, aliorum ingenio et rectefactis mirifice semper plausit, vitia et incommoda patienter molliterque tulit, cumque facultas esset, libere, modeste et benevole corrigere studuit. Aliorum famae nedum pepercit ipse, sed et eam tegere ac defendere, si a quoquam appeteretur, solitus erat. Quos potuit, auctoritate, consilio, gratia, officiis, facultatibus sublevavit, ab injuria prohibuit, vindicavit, juvit, auxit. His de causis brevi celebrari coepit in cuncta civitate ab omnibus cujuscumque ordinis, sexus, coetus; quorum praeterea voluntates mirifice alliciebat ejus pietas singularis, quae perlucebat maxime, dum sacra ille perageret in templis solemni caeremonia et cantu. Sic enim tunc erat mente erectus ad Deum, tanta in ejus ore ac vultu majestas inerat, [Pag. 237] ita modulatae vocis suavitate mulcebat animos, ut si quis forte adesset durus ac ferreus, vel in hoc religionis sensus excitaret. Haeredes ex testamento instituit ecclesiastici Montis Falisci Collegii alumnos, necnon patriae suae juvenes, qui rerum inopia laborantes, possent, si vellent, Augustinensi Familiae cooptari bonis moribus sacrisque litteris imbuendi. Ita fere noster P. Mag. Josephus Palermo in oratione funebri habita Romae in comitiis generalibus an. 1835. Hisce addi possunt, quae de illo leguntur in Regest. Vic. Gen. Thomae Antolini ad an. 1829, pag. 19: "Nota fuit omnibus ejus modestia, atque iis praecipue qui cum eo versabantur, vultus comitas, morum candor, animi circumspectio, quibus usque ad vitae terminum mirum in modum praeditus constanter apparuit. Nota ejus pietas in Deum, animarum zelus, assiduusque in audiendis sacramentalibus confessionibus labor. Nota denique ejusdem humilitas in dignitate episcopali et Sacrarii Apostolici praefectura, qua dilectus Deo et hominibus dum viveret factus est, et memoriam sui post mortem in benedictione reliquit". Laudatur etiam a doctrina in rebus ecclesiasticis. Paulo post suam electionem ingressus est Conclave in quo creatus fuit Summus Pontifex Leo XII. Fuit director spiritualis pii Instituti caritatis, alias Hospitii S. Mariae Angelorum. Tandem post decem infirmitatis dies omnibus Ecclesiae Sacramentis magno cum fervore receptis, morboque patientissime tolerato septuagenarius extremum hujus mortalis vitae diem clausit in Quirinali Palatio die 11 Augusti an. 1829. Vide etiam Moroni vol. 60, p. 191.
Fr. Joannes Petrus Augustoni ex Helvetia oriundus, natus est Firmi in Piceno die 13 Septembris an. 1770, et ubi decimum quintum attigit annum in coenobio Mondulphi an. 1786 Eremitano Ordini nomen dedit. Fani deinde philosophicis disciplinis, ac postea Anconae theologicis [Pag. 238] sedulam operam navavit. Lectoris officium Bononiae, Respondentis Firmi ac Regentis ibidem et Florentiae magno cum plausu exercuit. Magistrali laurea decoratus eximii oratoris nomen sibi comparavit, quod munus triginta plus annos laudabiliter gessit. Apud Ordinem nobiliora officia obtinuit. Nam fuit Provincialis Marchiae Anconitanae, Commissarius generalis pro illius provinciae coenobiis reatituendis, e quorum numero post improbos labores saltem viginti quinque recuperare valuit. Egit postea in romano S. Augustini coenobio Collegii ac Studiorum Regentem, Hispaniarum Assistentem an. 1822 electum, et Procuratorem generalem 1829. Extra Ordinem autem fuit Firmi in publica Universitate et Seminario theologiae dogmaticae profossor, atque examinator pro-synodalis et Romae Consultor S. Cong. Indulgentiarum et Reliquiarum, necnon Card. Frosini et Castiglioni theologus. Hic sub nomine Pii VIII ad Summi Pontificatus apicem evectus Augustonium nostrum die 14 Augusti an. 1829 Sacrario Apostolico praefecit, atque paulo post, nempe die 28 Septembris Porphyriensem Episcopum renuntiavit. Interfuit Conclavi in quo Summus Pontifex Gregorius XVI electus fuit cui acceptissimum se reddidit, et cujus etiam saepe saepius confessarium egit. Vixit cum magna doctrinae atque virtutis, et praesertim insignis pietatis, singularis affabilitatis, rarae modestiae atque eximiae caritatis laude usque ad an. 1839 quo a Quirinali Palatio die 23 Martii ad meliorem vitam transivit. Illius corpus in templo S. Augustini humatum fuit. Meritissimus Praesul erga Augustinianum Nomen jugi amore flagrans Firmanum coenobium pretiosa suppellectile ditavit, in eoque undique suis sumptibus omnigenis libris comparatis praeclaram bibliothecam erexit, quae hisce temporibus vi juris novi, si tamen ita loqui fas est, penitus evanuit. (Vide Moroni vol. 60, pag. 191; Diarium Romanum an. 1839, n. 25, orationem funebrem [Pag. 239] Firmi editam a Francisco Michelesi; et Regest. Generalis Angelucci ad an. 1839, fol. 9 et 10).
Fr. Josephus Maria Castellani e Corsica oriundus ortum habuit Romae die 18 Februarii 1798 ex Thoma Castellani et Maria Francisca Molinari. In baptismo Petrus illi nomen impositum fuit. An. 1818 die 4 Augusti Romae in coenobio S. P. Augustini cucullum induit, ac post solemnia vota emissa in studiis ita profecit ut octo tantum post annos Regentis munus raro exemplo adeptus fuerit. Augustinenses alumnos docuit Aquilae, Cornueti ac Perusiae, unde an. 1842 ad Magisterium superiori anno jam promotus Romam vocatus fuit ut officium, prout nuncupatur, socii P. Procuratoris generalis exerceret. Die 20 Maji 1833 Prior eligitur coenobii S. P. Augustini de Urbe, et mense Aprili 1836 parochus instituitur, quo tempore saepe coram Summo Pontifice in Sixti IV sacello cum plausu sermocinatus fuit. Post obitum DD. Jo. Augustoni a Gregorio XVI die 8 Julii 1839 Sacrarii Apostolici Praefectus et Episcopus Porphyriensis renuntiatus fuit. Pluries confessarium egit ejusdem Summi Pontificis, qui illum an. 1841, et 1843 in suis itineribus per suam Pontificiam ditionem comitem habere voluit, quo tempore secretarii memoralium partes obivit. An. 1846 ingressus est Conclave in quo Summus Pontifex immortalis Pius IX creatus fuit. Item interfuit dogmaticae definitioni de Immaculata Deiparae Conceptione, et biduo post, die scilicet 10 Decembris 1854 improvisa morte correptus in Quirinali Palatio occubuit. Tumulatus fuit in Ecclesia S. Ludovici Gallorum, quam hodiernae forsitan Liquidationis praescius ex asse haeredem testamento reliquit. (Vide Moroni vol. 60, pag. 192; et elenchum Sacristarum). [Pag. 240]
Fr. Josephus Palermo, qui antea Nicolaus vocabatur, ortum habuit Semellii in Sicilia die 10 Feb. an. 1801 ex patre Ignatio Palermo et matre Anna Supello, qui cum multa benevolentia ac veneratione Augustinianum Ordinem prosequerentur, ob devotionem erga D. Nicolaum Tolentinatem hunc unicum ipsorum natum eodem nomine in baptismo appellari voluerunt. Grandiusculus effectus in patrio Jesuitarum collegio litteris addiscendis addictus fuit, in qua palestra ita egregie se gessit ut et ingenii praestantia et morum probitate inter caeteros condiscipulos praeluceret. An. 1818 Romae in coenobio S. Augustini die 1 Junii Eremitanum habitum induit, ac post solemnia vota de more nuncupata studiorum curriculum Cornueti, Viterbii, Perusiae et Romae confecit, atque ubique mentis acumine, studendi alacritate, discendi ardore, ac profectus magnitudine nemini secundus habitus fuit. An. 1827 Regentis munus adeptus Augustinianos alumnos subinde docuit Neapoli, Aquilae, Narii et Romae ad S. Augustini, ubi an. 1833 Magistralem lauream obtinuit. In comitiis gen. Romae habitis an. 1835 eligitur Ordinis Secretarius, atque exinde ad omnia et singula ejusdem Ordinis praecipua munera gradatim pervenit; anno etenim 1837 fit Angelicae Bibliothecae Praefectus, 1841 Galliarum Assistens, 1847 Procurator generalis; 1859 totius Ordinis Vicarius generalis, et 1853 Prioris Generalis nomine in officio invitus ac reluctans confirmatur. In omnibus autem praefatis muneribus obeundis laudabiliter semper se gessit; erat enim homo numerorum omnium, nimirum in rebus gerendis summa dexteritate praeditus, in difficillimis negotiis extricandis solertissimus, in consiliis ineundis sagax, in deliberandis consultus, in exequendis constans, in moribus corrigendis suaviter severus, regularis observantiae provehendae sollicitus, Eremitanae Familiae honoris promovendi studiosus, ad beneficia pronus, ad laborem impiger, ad vigilantiam jugiter intentus, [Pag. 241] ac demum ad agendum cum proceribus exquisita cultura atque urbanissima comitate ornatus. Inter haec Josephus noster fuit etiam egregius concionator pergami eloquentia clarus atque non solum ad conciones compto gestu, canora voce, atque idonea modorum venustate pronunciandas aptissimus; verum etiam ad eas docte, erudite, eleganterque cum latina tum italica lingua elaborandas peritissimus. Item extra Ordinem vir omni laude dignissimus praeclaros sublimosque honores sibi promeruit, fuit enim socius Romanae Academiae Religionis Catholicae consultor Congregationum S. Officii et Sacrorum Rituum, necnon unus e paucis theologis, quibus an. 1848 a Pio Papa IX cura demandata fuit discutiendi atque enucleandi doctrinam de immaculata Deiparae Conceptione, ejusque labores hac super re summa eruditione elucubrati ab E.mis Cardinalibus et Episcopis in Vaticani Sixti IV Sacello congregatis ingenti admiratione atque incredibili favore excepti fuerunt, atque illius eruditae dissertationes cum universali omnium plausu in praefata Academia ab ipso recitatae apud publicam ephemeridem vulgo Civiltà Cattolica illustri praeconio commendantur. Contigit autem sub idem tempus, anno scilicet 1854 ut rev.mus DD. Josephus Castellani repentino atque inopinato letho exctitatus Porphyriensem infulam, atque Apostolici Sacrarii praefecturam vacua reliquerit; quamobrem laudatus Summus Pontifex non alium quam Palermo tunc universi Ordinis Moderatorem in ejusdem locum sufficere voluit, praecipiens interea ut Augustinianae Religionis regimen simul retineret. Huic jussioni Pontificis, invitus licet atque aegro animo, annuit tamen infulatus noster, assiduis nihilominus interea precibus ab eo postulans ut jam nimis suis humeris grave regiminis pondus ad sanctissimos pedes deponere sibi liceret. Repetitis efflagitationibus cessit tandem Pontifex, ac propterea an. 1855 Eremitanae Familiae gubernaculum P. Mag. [Pag. 242] Paulo Micallef tunc Firmano Priori nunc autem Arch. Pisano tradidit. Anno insequenti 1856 mense Septembris meritissimus Antistes ad suos invisendos in Siciliam navigavit, ibidem postquam in Mazarensi Dioecesi plus duo puerorum millia paucis diebus sacro chrismate deliniisset, levi quadam febri correptus fuit, qua tamen contempta, eo quia instabant jam dies, quibus pro officii sui munere eum Romae adesse oportebat, contra medicorum consilium Panormum versus itineri se commisit, quo ut pervenit vehementiori febris accessu lecto se componere cogitur, inde postea non amplius quidem Romam, sed e contra ad alterius vitae regionem iter prosecuturus. Nam dicto citius morbo ingravescente, brevi spes omnis sanationis evanuit; quare pius aegrotus vitae terminum sibi imminere praesentiens Ecclesiae Sacramenta petit, quibus summa religione receptis, in coenobio S. Augustini nobilissimam animam efflavit die 29 Octobris an. 1856, aetatis suae 55, ibique cum omnium nostratum moerore tumulatus fuit. Illius successores DD. Franciscus Marinelli Ep. Porph. et Paulus Micallef Ord. Gen. in nostra Romana S. P. Augustini Ecclesia cujus decentius exornandae inceptor et auspex fuit, modestum quidem, sed elegans marmoreum monumentum suis expensis illi inter sacellum D. Nicolai, et altare D. Augustini erigi curarunt. (Vid. Reg. 2 Gen. Micallef pag. 203, orationes funebres P. Mag. Ciottoni et Beniamini l’Arena, necnon Lanteri vol. 3, pag. 294).
Mag. P. Fr. Franciscus Marinelli honestis civilibusque parentibus Felice et Nicolaina Massi spectatae probitatis conjugibus ortus primam lucem aspexit Tolentini in Piceno die 22 Junii an. 1807. Adolescens pietati ac religioni addictus post sedulam humanis litteris navatam operam, in patrio D. Nicolai coenobio Eremit. S. P. Aug. cucullum induit die 2 Jan. 1825, [Pag. 243] ac post solemnia vota nuncupata an. insequenti Romam ad S. Aug. vocatus, ibidem integrum studiorum curriculum confecit, quo temporis intervallo publicam etiam de re theologica disputationem cum plausu sustinuit. Lectoris subinde gradum et officium adeptus, hoc exercere Firmum se contulit, ibique mansit usque ad an. 1837, quo Romam rediit pro consuetis ad Regentiam suae doctrinae periculis exhibendis; iisque feliciter perfunctus, ac Regentis titulo et munere (1838) decoratus nostrates alumnos docere Cornuetum missus fuit. Docuit subinde Interamnae ac Firmi, ubi etiam examinatorem pro-synodalem egit. Ibidem an. 1843 a P. Mag. Prov. Antonio Baldoni jussu Rev.mi P. Mag. Gen. Philippi Angelucci (ipse enim hunc honorem jam recusaverat) magistralibus infulis insignitus fuit. Quia vero ut plurimum fugientem honores sequuntur, et sequentem fugiunt, Marinellius noster eodem an. 1843 in Cap. prov. Montis Causarii, cui praefatus Gen. Angelucci praesidebat, plenis suffragiis Piceni Prior Provincialis eligitur, obtenta postea super defectu canonicae aetatis Pontificia dispensatione. Cum autem Tolentini degens Provincialis munus laudabiliter gessisset, an. 1847 in comitiis gen. Romae habitis hujus S. P. Aug. coenobii Prior constituitur, quem locum naviter tenuit usque ad an. 1854, quo per obitum P. M. Fr. Augustini Proja Sub-Sacristae, ad instantiam nostratis DD. Josephi Castellani Ep. Porph. illius officium obtinuit. Accidit autem interea ut praeter omnium expectationem immatura mors numquam satis laudandum P. Mag. DD. Josephum Palermo Sacrarii Pontificii Praefectum nostratum omnium amori atque existimationi rapuerit; quare SS. Dominus Pius Papa IX, cui eximiae Sub-Sacristae Marinelli virtutes atque egregiae mentis cordisque dotes probe perspectae erant, non alium quam ipsum in defuncti locum optimo sane consilio sufficere voluit. Itaque die 25 Nov. Sacrista, et 8 Dec. an. 1856 Episcopus [Pag. 244] Porphyriensis renuntiatus, atque in Consistorio secreto die 15 ejusdem mensis illius electione promulgata, ab E.mo Card. Constantino Patrizi Suae Sanctitatis in Urbe Vicario die 4 Jan. an. 1857 in Ecclesia Collegii de Propaganda Fide episcopalem consecrationem accepit. Aliis item nominibus meritissimus Antistes nobilitatur; est enim Suae Sanctitatis Praelatus Domesticus, Episcopus Pontificio Solio Assistens, Consultor SS. Cong. S. Rituum, Episcoporum et Regularium, Indulgentiarum et S. Reliquiarum, Pro-Praesidens Collegii Theologici, et Censor Theologicae Academiae Archigymnasii Romani, Patritius Romanus et Tolentinas, socius Commissionis super sacra archeologia, Commendator ex merito Parmensis Ordinis S. Ludovici etc. Interfuit fere omnibus Vaticani Concilii sessionibus. Nunc autem immortali Summo Pontifici bene acceptus, cunctisque Romanae Curiae Praelatis gratus officio suo egregie fungitur, cui donet Dominus vitam cum incolumitate multo longiorem, et postea retribuat meritorum suorum immarcescibilem coronam....

"Foschi Fr. Gabriel, Dominici filius, Anconitanus, alterius Gabrielis Foschi consanguineus [scrive D.A. Perini nella sua Bibliographia Augustiniana (vol. II, s.v.)] ac eiusdem S. P. Augustini instituti assecla, vixit saec. XVII. Dum Bononiae studens Aristotelis posteriorum libros audiret et illac R.mus Generalis Gregorius Petrocchini visitationis causa adesset, orationem habuit pro eius felici adventu mense maii 1587. Sequenti anno erat studens Florentiae, et postea in Perusino Gymnasio collocatus, an. 1590, magister studii electus fuit. Lector deinde, Regens et S. Theol. Magister renuntiatus per plures annos principaliora Italiae Ordinis studia rexit, principalioribusque nostris et alienis in Ecclesiis egregie, docte et laudabiliter concionatus est. Fuit variarum Academiarum socius, praeceptor et amicus nostratis celebratissimi Angeli Aprosii, Emin. Cardinalis S. Onophrii familiaris et Cancelleriae de Urbe procurator et amoenarum litterarum cultor. In Capitulo Generali 1644 a R.mo Priore Generali Petrello ad secretarii totius Ordinis munus adscitus, tribus post annis, die 9 febr., iam scientiis et eruditione [pag. 83] maxima refertus, Angelicae Bibliothecae praefectus fuit electus. Obiit Romae repentino in proprio lecto jacens, die Veneris 7 Octobris 1650, qua ieiunaverat solo pane et modico vino utens, sicut sextis feriis solebat in honorem et memoriam Passionis D. N. Jesu Christi. A nostrate Gandolpho laudatur in suis Floribus poeticis, quippe qui etiam poesis peritia excelluit. Quae scripsit sunt:
1. "Oratio habita Bononiae in adventu Reverendiss. et ampliss. patris magistri Gregorii Petrocchini Elparensis Ordin. Erem. S. August. Generalis meritissimi". Bononiae apud Faustum Bonardum, 1587.
2."Disputationes in quatuor libros Magistri sententiarum ad mentem nostratis Aegidii Columnae", mss.
3. "Panegirices sacrae": Vol. I.
4. Quaedam eius "Epistola" Michaeli Angelo Torciglioni data, edita fuit in principio operis: Il Baratto del Castiglione: in Bibliotheca Aprosiana, nunc in Nationali Genuensi, asservabatur Vol. I eius epistolarum mss. d. ad nostrum Aprosium, quarum ultima data fuit die 19 septembris 1650. Haec epistolae sunt maxima eruditione refertae.
5. "Eius anagrammata et epigrammata" edita fuere a nostro Gandolpho in Fiori Poetici, Genova, 1682, pp. 117-156, praemissis notitiis circa eius vitam, aliaque sunt in. Bibl. Oliveriana Pisauri cod. 137, n. 54-55.
(Reg. Dd. 85, p. 107, R.mi Philippi Vicecomitis; Ossinger, Bibliotheca Augustiniana, Ingolstadii, 1768, p. 365; Uomini illustri dell'Accademia de Signori Incogniti di Venezia, p. 169; Lanteri, Postr. Saec. Sex Relig. August., T. III, p. 154; Lopez in Additamentis ad Crusenii Monasticon, p. 186)".